Giáo án Ngữ văn lớp 8 Tiết 99 Ôn tập về luận điểm

Tiết 99 BÀI 24 Ngày soạn: 02/03/2007 ÔN TẬP VỀ LUẬN ĐIỂM I/. Mục tiêu cần đạt: HS -Nắm vững hơn nữa khái niệm luận điểm, tránh được những sự hiểu lầm mà các em thường mắc phải (lẫn lộn luận điểm với vần đề cần nghị luận hoặc coi luận điểm là bộ phận của vấn đề nghị luận, …) -Thấy rõ hơn mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề nghị luận và giữa các luận điểm với nhau trong một bài văn nghị luận. II/. Chuẩn bị: -GV: Giáo án, SGK, SGV, bảng phụ -HS: Bài soạn, SGK, SGV. III/. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1/. Kiểm tra: Kiểm tra bài soạn HS 2/. Bài mới: GV giới thiệu bài Hoạt động của thầy và trò Bài học sinh ghi Hoạt động I: GV: Luận điểm là gì? Hãy chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau: a/. Luận điểm là vấn đề được đưa ra giải quyết trong bài văn nghị luận. b/. Luận điểm là một phần của vấn đề được đưa ra giải quyết trong bài văn nghị luận. c/. Luận điểm là những tư tưởng, quan điểm, chủ trương cơ bản mà người viết (nói) nêu ra trong bài văn nghị luận. HS: Luận điểm là những tư tưởng, quan điểm, chủ trương cơ bản mà người viết (nói) nêu ra trong bài văn nghị luận. GV: Bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” của chủ tịch Hồ Chí Minh có những luận điểm nào? Trong các luận điểm ấy, luận điểm nào là luận điểm xuất phát dùng làm cơ sở, luận điểm nào là luận điểm chính dùng để kết luận? HS: Các luận điểm trong bìa “Tinh thần yêu nước của nhân dan ta: -Nhân dân ta có truyền thống yêu nước nồng nàn (luận điểm cơ sơ, luận điểm xuất phát). -Sức mạnh to lớn của tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong những cuộc kháng chiến chống ngoại xăm. -Những biểu hiện của truyền thống yêu nước trong lịch sử chống ngoại xăm của dân tộc Việt Nam qua tấm gương của các anh hùng dân tộc tiêu biểu nhất. -Những biểu hiện cụ thể, phong phú trong nhiều lĩnh vực chiến đấu, sản xuất, học tập, … của tinh thần yêu nước trong cuộc kháng chiến chống Pháp. -Khơi gợi và kích thích sức mạnh của tinh thần yêu nước để thực hành vào công cuộc kháng chiến chốn Pháp mạnh mẽ hơn nữa, toàn diện hơn nữa, là nhiệm vụ của Đảng, của mỗi người dân Việt Nam (luận điểm chính dùng để kết luận). GV: Một bạn cho rằng “Chiếu dời đô” của Lí Công Uẩn gồm hai luận điểm: -Luận điểm 1: Lí do cần phải dời đô. -Luận điểm 2: Lí do có thể coi thành Đại La là kinh đô bậc nhất của đế vương đời. Xác định luận điểm như vậy có đúng không? Vì sao? HS: Không. Vì đó không phải là ý kiến, quan điểm mà chỉ là vấn đề. Hoạt động II: GV: Vấn đề được đặt ra trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dan ta” là gì?HS: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. GV: Có thể làm sáng rõ vấn đề đó được không nếu trong bài văn Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đưa ra luận điểm: “Đồng bào ta ngày nay có lòng yêu nước nồng nàn”? Vì sao? HS: Không. Vì chưa đủ để chứng minh một cách toàn diện truyền thống yêu nước cảu đồng bào ta. GV: Trong “Chiếu dời đô”, nếu Lí Công Uẩn chỉ đưa ra luận điểm: “Các triều đại trước đây đã nhiều lầm thay đổi kinh đô” thì mục đích của nhà vua khi ban chiếu có thể đạt được không? Vì sao? HS: Không vì nó không đủ để làm sáng tỏ vấn đề muốn dời đô của Lí Công Uẩn. GV: Từ sự tìm hiểu trên, em rút ra được những kết luận gì về quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong văn nghị luận?HS: Trong bài văn nghị luận, luận điểm cần phải phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề và phải đủ để làm sáng tỏ toàn bộ vấn đề. Hoạt động III: GV: Hai hệ thống sau, hệ thống nào đúng hơn I/. Khái niệm luận điểm: Luận điểm là những tư tưởng, quan điểm, chủ trương cơ bản mà người viết (nói) nêu ra trong bài văn nghị luận. II/. Mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong bài van nghị luận: Luận điểm cần phải chính xác, rõ ràng, phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề và đủ để làm sáng rõ vấn đề được đặt ra. III/. Mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận: Hệ thống 1 Hệ thống 2 (a)Phương pháp học tập có ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập. (b)Cần thay đổi phương pháp học tập cũ (thụ động, máy móc, xa thực tế) vì nó không phù hợp với yêu cầu của học tập, không đưa lại kết quả tốt. (c)Cần theo phương pháp học tập mới (chủ động, sáng tạo, kết hợp học với hành) vì nó phù hợp với yêu cầu của học tập, đưa lại kết quả tốt. (a)Chỉ cần đổi mới phương pháp học tập là kết quả học tập sẽ được nâng cao nhanh chóng. (b)Do đó, người học sinh cần phải thưỡng xuyên thay đổi cách học tập. (c)Chúng ta còn chưa chăm học, còn hay nói chuyện riêng. (d)Nếu chúnh ta học tập theo phương pháp mới thì kết quả sẽ tốt hơn. HS: Hệ thống 1 đúng hơn. GV: Từ sự tìm hiểm trên. Em rút ra được kết luận gì về luận điểm và mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận?HS: Trả lời hai ý cuối trong ghi nhớ. Hoạt động IV: HS: thảo luận 10 phút -Trong bài văn nghị luận, luận điểm là một hệ thống: có luận điểm chính (dùng làm kết luận của bài, là cái đích của bài viết) và luận điểm phụ (dùng làm luận điểm xuất phát hay luận điểm mở rộng). -Các luận điểm trong một bài văn vừa cần liên kết chặt chẽ, lại vừa cần có sự phân biệt với nhau. Các luận điểm phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí: luận điểm nêu trước chuẩn bị cơ sở cho luận điểm nêu sau, còn luận điểm nêu sau dẫn đến luận điểm kết luận. IV/. Luyện tập: Câu 1: Cả hai câu không phải, mà là “Nguyễn Trãi là tinh hoa của đất nước, dân tộc và thời đại lúc bấy giờ”. Câu 2: a).Nước ta là một nước văn hiến có truyền thống giáo dục lâu đời. b).Có thể sắp xếp các luận điểm đã được lựa chọn, sửa chữa như sau: -Giáo dục là yếu tố quyết định đến việc điều chỉnh tốc độ tăng dân số; thông qua đó, quyết định môi trương sống, mức sống, … trong tương lai. -Giáo dục trang bị kiến thức và nhân cách, trí tuệ và tâm hồn cho trẻ em hôm nay, những người sẽ làm nên thế giới ngày mai. -Do đó, giáo dục là chìa khóa cho sự tăng trưởng kinh tế trong tương lai. -Cũng do đó, giáo dục là chìa khóa cho sự phát triển chính trị và tiến bộ xá hội sau này. 3/. Củng cố: HS nhắc lại ghi nhớ. 4/. Hướng dẫn chuẩn bị bài mới: Soạn bài: Viết đoạn văn trình bày luận điểm” Trả lời phần I (SGK. 79-80)