Giáo án Ngữ văn lớp 8 Trường THCS Tân Ước

Ngµy so¹n: 13/8/2013 TiÕt 1: V¨n b¶n: T«i ®i häc (Thanh TÞnh) I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học. - Nghệ thuật miêu tả tâm lý trẻ nhở ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. III. CHUẨN BỊ 1. Gi¸o viªn:- §äc tËp truyÖn ng¾n cña t¸c gi¶ Thanh TÞnh. - Sgk, Sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. 2. Häc sinh:So¹n bµi IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1.OÅn ®Þnh lôùp 2.KiÓm tra bµi cò : kiÓm tra s¸ch, vë. 3. Bµi míi Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng Trong cuéc ®êi mçi con ng­êi, nh÷ng kØ niÖm cña tuæi häc trß th­êng ®­îc l­u gi÷ bÒn l©u trong trÝ nhí. §Æc biÖt lµ nh÷ng kØ niÖm vÒ buæi ®Õn tr­êng ®Çu tiªn. TiÕt häc ®Çu tiªn cña n¨m häc míi nµy, c« vµ c¸c em sÏ t×m hiÓu mét truyÖn ng¾n rÊt hay cña nhµ v¨n Thanh TÞnh. TruyÖn ng¾n " T«i ®i häc " Thanh TÞnh ®· diÔn t¶ nh÷ng kØ niÖm m¬n man, b©ng khu©ng cña mét thêi th¬ Êy. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs kiÕn thøc Hoạt động 2: Tìm hiểu chung về văn bản ? Dựa vào chú thích («) SGK và phần tự tìm hiểu thêm về tác giả, các em hãy giới thiệu một vài nét về tác giả Thanh TÞnh? ( Phương pháp: hoạt động nhóm) GV h­íng dÉn: §äc chËm, dÞu, h¬i buån, l¾ng s©u; chó ý lêi cña ng­êi mÑ, «ng ®èc. - GV ®äc mÈu, gäi häc sinh ®äc tiÕp. ? Nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm? GV h­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu c¸c tõ: «ng ®èc, l¹m nhËn. ? Cã nh÷ng nh©n vËt nµo ®­îc kÓ l¹i trong truyÖn ng¾n nµy? Ai lµ nh©n vËt trung t©m? V× sao? ? KØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®Õn tr­êng ®­îc kÓ theo tr×nh tù thêi gian, kh«ng gian nh­ thÕ nµo? ? T­¬ng øng víi tr×nh tù Êy lµ nh÷ng ®o¹n nµo cña v¨n b¶n? ? §o¹n nµo gîi c¶m xóc th©n thuéc nhÊt trong em? V× sao? Hoạt động 3: Tìm hiểu chi tiết - GV chuyển ý: Phân tích văn bản theo bố cục. ? Nçi nhí buæi tùu tr­êng t¸c gi¶ ®­îc kh¬i nguån tõ thêi ®iÓm nµo? v× sao? ? Lý do? - Sù liªn t­ëng t­¬ng ®­¬ng, tù nhiªn gi÷a hiÖn t¹i vµ qu¸ khø cña b¶n th©n. ? T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi nhí l¹i kû niÖm cò ntn? Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña 4 tõ l¸y t¶ c¶m xóc Êy? ? Nh÷ng c¶m xóc cã tr¸i ng­îc, m©u thuÈn nhau kh«ng? V× sao? g Kh«ng >< nhau, tr¸i ng­îc nhau mµ gÇn gòi, bæ sung cho nhau, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a hiÖn t¹i vµ qu¸ khø, nh»m diÔn t¶ 1 c¸ch cô thÓ t©m tr¹ng khi nhø l¹i vµ c¶m xóc thùc cña t«i khi Êy. ? KØ niÖm ngµy ®Çu ®Õn tr­êng cña nh©n vËt T«i g¾n víi thêi gian, kh«ng gian cô thÓ nµo? ? V× sao thêi gian vµ kh«ng gian Êy trë thµnh kØ niÖm trong t©m trÝ t¸c gi¶? ? Chi tiÕt: T«i kh«ng léi qua s«ng th¶ diÒu nh­ th»ng Quý vµ kh«ng ®i ra ®ång th¶ diÒu nh­ th¾ng S¬n n÷a cã ý nghÜa g×? ? Cã thÓ hiÓu g× vÒ nh©n vËt t«i qua chi tiÕt gh× thËt chÆt hai quyÓn vë míi trªn tay vµ muèn thö søc m×nh tù cÇm bót th­íc? ? Trong nh÷ng c¶m nhËn míi mÎ trªn con ®­êng lµng tíi tr­êng, nh©n vËt t«i ®· béc lé ®øc tÝnh g× cña m×nh? ? Ph©n tÝch ý nghÜa vµ biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông trong c©u v¨n: “ý nghÜ Êy tho¸ng qua trong trÝ t«i nhÑ nhµng nh­ mét lµn m©y l­ít ngang trªn ngän nói”? - GV cho HS th¶o luËn nhãm. Ho¹t ®éng 4: LuyÖn tËp ? H·y t×m trong phÇn ®Çu v¨n b¶n nh÷ng c©u v¨n t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt so s¸nh vµ cho biÕt ý nghÜa cña chóng? I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1 . T¸c gi¶: - Thanh TÞnh (1911-1988), quª ë HuÕ, tõng d¹y häc, viÕt b¸o vµ lµm v¨n. - §¹t gi¶i th­ëng HCM vÒ VH - S¸ng t¸c cña «ng ®»m th¾m vµ ®Çy chÊt th¬. 2. T¸c phÈm: - ThÓ lo¹i: truyÖn ng¾n tr÷ t×nh - In trong tËp “Quª mÑ”, xuÊt b¶n n¨m 1941. - Tõ khã 3 . Bè côc: + C¶m nhËn cña nh©n vËt T«i trªn ®­êng tíi tr­êng. + C¶m nhËn cña nh©n vËt T«i ë s©n tr­êng. + C¶m nhËn cña nh©n vËt T«i trong líp häc. II. §äc - T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. Kh¬i nguån kû niÖm: H -- - Lóc cuèi thu,... em nhá rôt rÌ cïng mÑ ®Õn tr trưêng [ gîi nhí kØ niÖm - C¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në nh­ mÊy cµnh hoa t­¬i mØm c­êig H/a so s¸nh, nh©n ho¸, tõ l¸y ®­îc sö dông ®Ó t¶ t©m tr¹ng, c¶m xóc cña t«i khi nhí l¹i kû niÖm tùu tr­êng:c¶m xóc xao xuyÕn, vui s­íng khi nhí KN x­a. a. C¶m nhËn cña nh©n vËt “t«i” trªn ®­êng tíi tr­êng: - Thêi gian: buæi s¸ng cuèi thu. - Kh«ng gian: trªn con ®­êng dµi vµ hÑp. quen - l¹ T«i ®i häc [ DÊu hiÖu ®æi kh¸c trong t×nh c¶m vµ nhËn thøc. - Xin mÑ cÇm bót th­íc...So s¸nh [ Muèn kh¼ng ®Þnh m×nh, ng©y th¬ ®¸ng yªu. - Giµu c¶m xóc, yªu häc, yªu b¹n bÌ, yªu m¸i tr­êng vµ yªu quª h­¬ng. -> KØ niÖm ®Ñp, ®Ò cao viÖc häc cña con ng­êi... 4. Cñng cè: ? Em Ên t­îng nhÊt víi c©u v¨n nµo trong phÇn ®Çu ®· häc? 5. H­íng dÉn tù häc - §äc kÜ v¨n b¶n. - ViÕt ®o¹n v¨n kÓ vÒ kØ niÖm cña em vÒ tr­êng líp trong buæi ®Çu ®i häc. -T×m hiÓu phÇn cßn l¹i =============================== Ngµy so¹n: 13/8/2013 TiÕt 2: V¨n b¶n: T«i ®i häc (Thanh TÞnh) I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học. - Nghệ thuật miêu tả tâm lý trẻ nhở ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. III. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn:- §äc tËp truyÖn ng¾n cña t¸c gi¶ Thanh TÞnh. - Sgk, Sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. 2. Häc sinh:So¹n bµi D . TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng lªn líp 1. æn ®Þnh líp 2.KiÓm tra bµi cò 1. Tr×nh bµy m¹ch c¶m xóc cña v¨n b¶n “T«i ®i häc”? 2.T×m nh÷ng c©u v¨n t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt so s¸nh? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng “T«i ®i häc” lµ truyÖn ng¾n ®­îc t¸i hiÖn theo dßng håi t­ëng cña kÝ øc, bao gåm mét chuæi c¸c sù kiÖn mµ yÕu tè xuyªn suèt lµ dßng c¶m xóc tha thiÕt, trong trÎo tu«n trµo. Theo dßng c¶m xóc Êy ta biÕt ®­îc t©m trang håi hép, c¶m gi¸c bë ngë cña nh©n vËt T«i trªn ®­êng cïng mÑ tíi tr­êng, trªn s©n tr­êng vµ trong líp häc Ho¹t ®éng cña gv vµ hs kiÕn thøc Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu v¨n b¶n GV h­íng dÉn HS ®äc phÇn 2 cña v¨n b¶n. ? C¶nh tr­íc s©n tr­êng lµng Mü LÝ l­u l¹i trong t©m trÝ t¸c gi¶ cã g× næi bËt? ? Tr­íc c¶nh t­îng Êy, t©m tr¹ng, c¶m gi¸c cña nh©n vËt T«i nh­ thÕ nµo? ? T©m tr¹ng Êy ®­îc t¸c gi¶ diÔn t¶ b»ng h×nh ¶nh so s¸nh nµo? ? Em cã suy nghÜ g× vÒ h×nh ¶nh so s¸nh ®ã? ? Khi håi trèng tr­êng vang lªn vµ khi nghe gäi ®Õn tªn m×nh, t©m tr¹ng chó bÐ nh­ thÕ nµo? ? V× sao khi s¾p hµng ®îi vµo líp nh©n vËt t«i l¹i c¶m thÊy “ Trong ... lÇn nµy”? GV gäi HS ®äc phÇn cuèi v¨n b¶n ? C¶m nhËn cña nh©n vËt t«i khi vµo líp nh­ thÕ nµo? ? T¹i sao nh©n vËt t«i l¹i cã c¶m nhËn nh­ vËy? ? H·y ®äc ®o¹n “ Mét con... ®¸nh vÇn ®äc”. Chi tiÕt Êy cã ý nghÜa g×? ? Em cã c¶m nhËn g× vÒ th¸i ®é, cö chØ cña nh÷ng em bÐ lÇn ®Çu ®i häc? ? Qua văn bản, tác giả khiến em có cảm nhận gì về thái độ của những người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học ? (Gợi ý : các vị phụ huynh, ông đốc, và thầy giáo?) - GV bình: Ngôi trường của nhân vật “tôi” là một ngôi trường giáo dục ấm áp, là nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành. Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt ? Theo em, nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn lµ g×? ? Theo em, søc cuèn hót cña truyÖn ®­îc t¹o nªn tõ ®©u? GV gäi HS ®äc ghi nhí. II. §äc - T×m hiÓu v¨n b¶n: a. C¶m nhËn cña nh©n vËt T«i trªn ®­êng tíi tr­êng: b. C¶m nhËn cña nh©n vËt T«i khi ë s©n tr­êng: - RÊt ®«ng ng­êi...ng­êi nµo còng ®Ñp. - C¶m gi¸c míi mÎ. - Bì ngì, ngËp ngõng, e sî. + C¶m xóc trang nghiªm vÒ m¸i tr­êng. + T©m tr¹ng håi hép, lo sî. - Mang ý nghÜa t­îng tr­ng, giµu søc gîi. -> Miªu t¶ sinh ®éng h×nh ¶nh vµ t©m tr¹ng cña c¸c em nhá lÇn ®Çu ®Õn tr­êng. - Chó bÐ c¶m thÊy m×nh ch¬ v¬, vông vÒ, giËt m×nh vµ lóng tóng. - Håi hép, lo l¾ng, sî sÖt -> khãc. . -> sù tinh tÕ trong viÖc miªu t¶ t©m lÝ trÎ th¬. c. C¶m nhËn cña nh©n vËt t«i trong líp häc: - C¶m nhËn míi mÎ cña cËu bÐ lÇn ®Çu ®­îc vµo líp häc. - B¾t ®Çu ý thøc nh÷ng thø ®ã sÏ g¾n bã th©n thiÕt víi m×nh. -> Sù ngé nghÜnh ®¸ng yªu cña chó bÐ lÇn ®Çu ®Õn tr­êng. Yªu mÑ, yªu thiªn nhiªn vµ khao kh¸t häc tËp tr­ëng thµnh. 2. Cảm nhận về thái độ, cử chỉ của người lớn: - Các PHHS: Chuẩn bị chu đáo cho con em; trân trọng tham dự buổi lễ quan trọng này: cùng lo lắng, hồi hộp cùng con - Ông đốc : Từ tốn bao dung - Thấy giáo trẻ : vui tính, giàu tình thương. Þ Nhà trường và gia đình rất có trách nhiệm với thế hệ tương lai. IV. Ghi nhí: 1. NghÖ thuËt - Bè côc ®éc ®¸o. - H×nh ¶nh thiªn nhiªn giµu søc gîi. - Ng«n ng÷, h×nh ¶nh so s¸nh giµu søc gîi, mang ý nghÜa t­îng tr­ng. - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, t¶ vµ béc lé c¶m xóc. 2. Néi dung: Buæi tùu tr­êng ®Çu tiªn sÏ mÉi m·i kh«ng bao giê quªn trong t©m trÝ t/g - mçi chóng ta. Ho¹t ®éng 5: LuyÖn tËp: Củng cố bài học, liên hệ thực tế, thực hành trên cơ sở những kiến thức vừa tìm hiểu. 1.V¨n b¶n sö dông ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? A. Tù sù. C. BiÓu c¶m. B. Miªu t¶. D. C¶ ba ph­¬ng thøc trªn. 2. Nh÷ng c¶m gi¸c n¶y në trong lßng t«i lµ nh÷ng c¶m gi¸c nµo? Qua ®ã em thÊy ®­îc ®iÒu g× tèt ®Ñp ë nh©n vËt t«i? 4. H­íng dÉn tù häc - Häc bµi, n¾m kiÕn thøc. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ghi l¹i Ên t­îng cña em trong buæi tùu tr­êng mµ em nhí m·i. - So¹n bµi: Trong lßng mÑ. =============================== Ngµy so¹n: 14/8/2013 TiÕt 3: CÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ (Tù häc cã h­íng dÉn) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Phân biệt được các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. - Biết vận dụng hiểu biết về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ vào đọc – hiểu và tạo lập văn bản. II– TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức Các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. 2. Kỹ năng: Thực hành so sánh, phân tích các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. III. Chuẩn bị : - PhiÕu häc tËp IV. TiÕn tr×nh lªn líp 1. æn ®Þnh líp 2. KiÓm tra bµi cò: S¸ch - vë cña HS ? ë líp 7 c¸c em ®· häc vÒ tõ ®ång nghÜa, tr¸i nghÜa, h·y lÊy mét sè vÝ dô vÒ 2 lo¹i tõ nay. 3. Bµi míi Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng “Quan hÖ tr¸i nghÜa vµ ®ång nghÜa lµ nh÷ng quan hÖ vÒ nghÜa cña tõ mµ ta ®· häc ë líp 7. H«m nay ta t×m hiÓu mét mèi quan hÖ kh¸c vÒ nghÜa cña tõ ng÷ ®ã lµ mèi quan hÖ bao hµm - ®­îc gäi lµ ph¹m vi kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. Ho¹t ®éng cña gv vµ hs kiÕn thøc Ho¹t ®éng 2: GV treo b¶ng phô ghi s¬ ®å trong SGK. ? NghÜa cña tõ “®éng vËt” réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ “thó, chim, c¸”? T¹i sao? ? H·y xem xÐt mèi quan hÖ vÒ nghÜa cña c¸c tõ “thó, chim, c¸” víi c¸c tõ “voi, h­¬u, tu hó, s¸o, c¸ r«, c¸ thu”? GV: Nh­ vËy, c¸c tõ “thó, chim, c¸” cã ph¹m vi nghÜa réng h¬n c¸c tõ “voi, h­¬u, tu hó, s¸o, c¸ r«, c¸ thu” nh­ng l¹i cã nghÜa hÑp h¬n tõ “®éng vËt”. GV ®­a bµi tËp: Cho 3 tõ: c©y, cá, hoa. ? h·y t×m nh÷ng tõ ng÷ cã ph¹m vi nghÜa réng h¬n vµ hÑp h¬n c¸c tõ ®ã? - Réng h¬n: thùc vËt. - HÑp h¬n: cam, cau, dõa, cá s÷a, cá gÊu, cá gµ, hoa mai, hoa lan, hoa hång. ? Tõ ®ã, em hiÓu thÕ nµo lµ tõ ng÷ cã nghÜa réng, nghÜa hÑp? ? Mét tõ cã thÓ võa cã nghÜa réng vïa cã nghÜa hÑp ®­îc kh«ng? V× sao? LÊy vÝ dô minh ho¹? HS ®äc ghi nhí Ho¹t ®éng 3: - Cho HS lËp s¬ ®å, cã thÓ theo mÉu bµi häc hoÆc HS tù s¸ng t¹o - Cho HS th¶o luËn 1 nhãm lµm mét c©u - Cho 4 nhãm lªn b¶ng ghi nh÷ng tõ ng÷ cã nghÜa hÑp cña c¸c tõ ë BT3 trong thêi gian 3 phót? ( C©u a, b, c, d) - Lµm ë nhµ I. Từ ngữ nghĩa rộng và từ ngữ nghĩa hẹp 1. Ví dụ : Sgk 2. NhËn xÐt ® Rộng hơn, vì động vật bao gồm cả thú, chim và cá. ® nghĩa từ “thú” rộng hơn so với “ voi, hươu” vì thú bao gồm cả voi, hươu nghĩa từ “chim” rộng hơn so với “ tu hú, sáo→ Chim bao gồm cả tu hú, sáo nghĩa từ “cá” rộng hơn so với “ cá rô, cá thu” - cá bao gồm cả cá rô, cá thu ® Nghĩa từ “ thú” rộng hơn từ “ voi, hươu”; hẹp hơn từ động vật. 3. Ghi nhí: SGK/10 II. LuyÖn tËp Bµi tËp Bµi TËp 2: a. ChÊt ®èt. b. NghÖ thuËt. c. Thøc ¨n. d. Nh×n. e. §¸nh. Bµi tËp 3: a. Xe cé: Xe ®¹p, xe m¸y, xe h¬i. b. Kim lo¹i: S¾t, ®ång, nh«m. c: Hoa qu¶: Chanh, cam. d. Mang: X¸ch, khiªng, g¸nh. Bµi tËp 4: Bµi tËp 5: - §éng tõ nghÜa r«ng: Khãc. - §éng tõ nghÜa hÑp: Nøc nì, sôt sïi. 4. Cñng cè, ®¸nh gi¸ - HS nh¾c l¹i thÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp? 5. H­íng dÉn ë nhµ: Bµi cò: - Häc kÜ néi dung.T×m c¸c tõ ng÷ thuéc cïng 1 ph¹m vi nghÜa trong m«n Ng÷ v¨n vµ lËp s¬ ®å kh¸i qu¸t vÒ nghÜa cña c¸c tõ ®ã. - Lµm bµi tËp 4. Bµi míi: ChuÈn bÞ bµi " TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n " *********************************************************** Ngµy so¹n:15/8/2013 TiÕt 4: TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Thấy được tính thống nhất về chủ đề của văn bản và xác định được chủ đề của văn bản cụ thể. - Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề. II– TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Chủ đề văn bản. - Những thể hiện của chủ đề trong văn bản. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản. - Trình bày một văn bản (nói, viết) thống nhất về chủ đề. III. ChuÈn bÞ: -So¹n gi¸o ¸n, v¨n b¶n mÉu, b¶ng phô. -Häc bµi cò vµ xem tr­íc bµi míi. IV. TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. æn ®Þnh líp. 2. KiÓm tra bµi cò ? ThÕ nµo lµ tÝnh m¹ch l¹c vµ liªn kÕt trong v¨n b¶n? VD minh ho¹? 3.Bµi míi. Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ 1 trong nh÷ng ®Æc tr­ng quan träng t¹o nªn VB. §Æc tr­ng nµy cã liªn hÖ mËt thiÕt víi tÝnh m¹ch l¹c, tÝnh liªn kÕt mµ c¸c em ®· häc ë líp 7. VËy thÕ nµo lµ tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n, nã thÓ hiÖn ë nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? §ã lµ néi dung bµi häc h«m nay. Ho¹t ®éng cña gv vÀ hs kiÕn thøc Ho¹t ®éng 2: GV gäi HS ®äc l¹i v¨n b¶n “T«i ®i häc”. ? T¸c gi¶ håi t­ëng l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c nµo trong thêi Êu th¬ cña m×nh? ? Tõ håi t­ëng Êy, em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i? ? VËy, em hiÓu chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ g×? ? V× sao em biÕt v¨n b¶n “T«i ®i häc” nãi lªn nh÷ng kØ niÖm cña t¸c gi¶ vÒ buæi tùu tr­êng ®Çu tiªn? GV: Nh­ vËy VB cã tÝnh thèng nhÊt vÒ ND lµ chñ ®Ò, tõ ng÷ vµ c©u ®Òu xoay quanh mét vÊn ®Ò x/®, xoay quanh ®èi t­îng lµ n.v T«i. ? V¨n b¶n tËp trung håi t­ëng l¹i t©m tr¹ng g× cña nh©n vËt T«i? ? T©m tr¹ng Êy ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c chi tiÕt vµ h×nh ¶nh nµo? GV: C¸c tõ ng÷, chi tiÕt trong v¨n b¶n ®Òu tËp trung thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña nh©n vËt T«i trong buæi tùu tr­êng. => §ã lµ tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò trong v¨n b¶n. ? VËy, em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò trong v¨n b¶n? ? TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo cña v¨n b¶n? ? Lµm thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt ®ã? HS ®äc. I. Chñ ®Ò cña v¨n b¶n: * KØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®Õn tr­êng: - KØ niÖm trªn ®­êng cïng mÑ tíi tr­êng. - KØ niÖm trªn s©n tr­êng. - KØ niÖm trong líp häc. T©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c ngì ngµng vµ trang träng. -> §©y lµ chñ ®Ò cña v¨n b¶n “T«i ®i häc”. - Lµ ®èi t­îng vµ vÊn ®Ò chÝnh mµ v¨n b¶n cÇn biÓu ®¹t. II. TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n: - Nhan ®Ò. - C¸c tõ ng÷ : T«i, biÓu thÞ ý nghÜa ®i häc. - C¸c c©u: nh¾c vÒ KN buæi tùu tr­êng ®Çu tiªn. [ LÆp l¹i nhiÒu lÇn. - T©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c míi l¹, bì ngì. * Ghi nhí: - V¨n b¶n ph¶i tËp trung biÓu ®¹t, h­íng ®Õn mét chñ ®Ò ®· ®­îc x¸c ®Þnh, không xa rêi hay l¹c sang chñ ®Ò kh¸c. - Néi dung vµ cÊu tróc h×nh thøc. + Néi dung: ®èi t­îng vµ vÊn ®Ò chÝnh ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh ®Ó mäi phÇn, mäi chi tiÕt ®Òu xoay quanh nã. + H×nh thøc: nhan ®Ò, c¸c phÇn , c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh cña v¨n b¶n ph¶i cã sù thèng nhÊt, cïng xoay quanh chñ ®Ò vµ h­íng vÒ chñ ®Ò. 4. Cñng cè, luyÖn tËp: Bµi tËp 1: GV chia nhãm cho HS th¶o luËn. *TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n: a. C¨n cø vµo: - Nhan ®Ò v¨n b¶n. - C¸c ®o¹n: giíi thiÖu rõng cä, t¶ c©y cä, t¸c dông cña c©y cä, t×nh c¶m g¾n bã víi c©y cä. b. C¸c ý lín cña phÇn th©n bµi s¾p xÕp hîp lÝ. c. Hai c©u trùc tiÕp nãi vÒ t×nh c¶m g¾n bã cña ng­êi d©n s«ng Thao vµ rõng cä: Dï ai ®i ng­îc vÒ xu«i C¬m n¾m l¸ cä lµ ng­êi s«ng Thao. Bµi tËp 2: Nªn bá hai c©u: b vµ d. Bµi tËp 3: GV h­íng dÉn hs vÒ nhµ lµm. 5.H­íng dÉn tù häc - Häc bµi, thuéc ghi nhí, n¾m v÷ng kiÕn thøc. Bµi cò: - Lµm BT3, chó ý diÔn ®¹t c©u b, e cho s¸t(tËp trung) víi chñ ®Ò. - ViÕt mét ®o¹n v¨n vÒ chñ ®Ò: Mïa thu víi nh÷ng Ên t­îng s©u s¾c nhÊt. - So¹n bµi : Bè côc cña v¨n b¶n. =============================== Ngµy so¹n: 16/8/2013 TiÕt 5 : V¨n b¶n: Trong lßng mÑ (TrÝch: Nh÷ng ngµy th¬ Êu - Nguyªn Hång) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Có được những kiến thức sơ giản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. II– TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Khái niệm thể loại hồi kí. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 2. Kỹ năng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc HS ®ång c¶m víi nçi ®au tinh thÇn, t×nh yªu th­¬ng mÑ m·nh liÖt cña bÐ Hång. III.ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn:- §äc tËp truyÖn ng¾n: Nh÷ng ngµy th¬ Êu cña t¸c gi¶ Nguyªn Hång. - Sgk, Sgv vµ mét sè tµi liÖu tham kh¶o. 2. Häc sinh: So¹n bµi. IV. TiÕn tr×nh lªn líp. 1.æn ®Þnh líp 2.KiÓm tra bµi cò ? C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt T«i trong VB T«i ®i häc? ? Nªu vµ chØ râ ý nghÜa cña mét h×nh ¶nh so s¸nh giµu chÊt th¬ mµ em thÝch nhÊt trong truyÖn ng¾n nµy? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng. Nguyªn Hång lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n cã mét thêi th¬ Êu thËt cay ®¾ng, khèn khæ, nh÷ng kØ niÖm Êy ®· ®­îc nhµ v¨n viÕt l¹i trong tËp håi kÝ " Nh÷ng ngµy th¬ Êu " kØ niÖm vÒ ng­êi mÑ ®¸ng th­¬ng qua cuéc trß chuyÖn víi bµ C« vµ qua cuéc gÆp gì bÊt ngê víi mÑ lµ mét trong nh÷ng ch­¬ng truyÖn c¶m ®éng nhÊt. Ho¹t ®éng 2 ? Cho HS ®äc kÜ chó thÝch SGK ? Em h·y tr×nh bµy ng¾n gän vÒ Nguyªn Hång vµ t¸c phÈm " Nh÷ng ngµy th¬ Êu " ? T¸c phÈm ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i g×? - ThÓ lo¹i : TiÓu thuyÕt håi ký . ? VÞ trÝ ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm? - GV H­íng dÉn HS víi giäng chËm, t×nh c¶m, chó ý ng«n ng÷ cña Hång khi ®èi tho¹i víi bµ c« vµ giäng cay nghiÖt, ch©m biÕm cña bµ c« ? ChuyÖn ®­îc kÓ trong håi ký . Nh©n vËt chÝnh lµ ai ? Cã 2 sù viÖc chÝnh lµ sù viÖc nµo ? - BÐ Hång bÞ h¾t hñi vµ bÐ Hång gÆp l¹i mÑ khi mÑ vÒ th¨m. ? GV hái l¹i mét sè tõ yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch : rÊt kÞch , tha h­¬ng cÇu thùc , t©m can, thµnh kiÕn , cæ tôc , ¶o ¶nh... ? ? M¹ch truyÖn kÓ cña ®o¹n trÝch " Trong lßng mÑ" cã g× gièng vµ kh¸c víi v¨n b¶n "T«i ®i häc"? + Gièng: KÓ, t¶ theo tr×nh tù thêi gian trong håi t­ëng, nnhí l¹i kÝ øc tuæi th¬ . - Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: KÓ, t¶, biÓu c¶m. + Kh¸c: "T«i ®i häc" liÒn m¹ch trong kho¶ng thêi gian ng¾n, kh«ng ng¾t qu¶ng: Buæi s¸ng... " Trong lßng mÑ" kh«ng liÒn m¹ch cã kho¶ng c¸ch nhá vÒ thêi gian vµi ngµy khi ch­a gÆp vµ kh«ng gÆp ? VËy ®o¹n trÝch cã thÓ chia bè côc nh­ thÕ nµo? Néi dung tõng phÇn ? Ho¹t ®éng 3: t×m hiÓu vÒ t¸c phÈm ? C¶nh ngé cña bÐ Hång cã g× ®Æc biÖt ? C¶nh ngé th­¬ng t©m ®ã ®­îc giíi thiÖu qua nh÷ng c©u v¨n nµo? * Dßng tù sù kh¬i nguån vµ tõ ®ã nh©n vËt bµ c« xuÊt hiÖn . T©m ®Þa cña bµ ta tõng b­íc béc lé râ qua lêi kÓ , t¶ tinh tÕ . - HS ®äc l¹i ®o¹n kÓ vÒ cuéc gËp gì vµ ®èi tho¹i gi÷a bµ c« vµ bÐ Hång. ? TÝnh c¸ch vµ lßng d¹ bµ c« thÓ hiÖn qua nh÷ng ®iÒu g×? - ( Lêi nãi, nô c­êi, cö chØ, th¸i ®é) ? Cö chØ: C­êi hái vµ néi dung c©u hái cña bµ c« cã ph¶n ¸nh ®óng t©m tr¹ng vµ t×nh c¶m cña bµ ®èi víi mÑ bÐ Hång vµ ®øa ch¸u ruét cña m×nh hay ko? V× sau em nhËn ra ®iÒu ®ã? Tõ ng÷ nµo biÓu hiÖn thùc chÊt th¸i ®é cña bµ? tõ nµo biÓu hiÖn thùc chÊt th¸i ®é cña bµ? - Cö chØ: C­êi, hái- nô c­êi vµ c©u hái cã vÎ quan t©m, th­¬ng ch¸u, tèt bông nh­ng b»ng sù th«ng minh nh¹y c¶m bÐ Hång ®· nhËn ra ý nghÜa cay ®éc trong giäng nãi vµ nÐt mÆt cña bµ c« - rÊt kÞch: Gi¶ dèi ? Sau lêi tõ chèi cña Hång, bµ c« l¹i hái g×? nÐt mÆt vµ th¸i ®é cña bµ thay ®æi ra sao? - Bµ c« hái lu«n, giäng ngät : Mî mµy ph¸t tµi ... m¾t long lanh nh×n ch»m chÆp. Lêi nãi cö chØ nµy cµng chøng tá sù gi¶ dèi vµ ¸c ®éc. Bµ ta tiÕp tôc ®ãng kÞch, trªu cît ch¸u. ? Bµ ta muèn g× khi nãi mÑ chó ®ang ph¸t tµi vµ ng©n dµi 2 tiÕng em bР? - Khi nhËn thÊy bÐ Hång im lÆng cói ®Çu , r­ng r­ng muèn khãc , bµ c« l¹i khuyªn l¹i an ñi , tá ra réng l­îng muèn gióp ®ì ch¸u ; nh­ng 2ch÷ em bÐ ng©n dµi thËt ngät. Râ rµng bµ c« ®· biÓu hiÖn sù s¨m soi, ®éc ®Þa , hµnh h¹, nhôc m¹ b»ng c¸ch cè ý xo¸y s©u vµo nçi ®au, nçi khæ t©m cña ch¸u. ? V× sao nh÷ng lêi lÏ cña bµ c« l¹i khiÕn Hång lßng ®au nh­ th¾t l¹i , n­íc m¾t rßng rßng ? - ThËt cay ®¾ng bëi vÕt th­¬ng lßng l¹i bÞ chÝnh ng­êi c« ruét ®µo xíi , coi nh­ trß ®ïa. ? MÆc kÖ ch¸u c­êi dµi trong tiÕng khãc , th¸i ®é cña bµ c« ntn ? - T­¬i c­êi kÓ vÒ t×nh c¶nh tóng quÉn cña mÑ bÐ Hång. Mæc ch¸u phÉn uÊt,nøc në ng­êi c« vÉn ch­a chÞu bu«ng tha. Bµ ta vÉn kÓ tØ mØ sù tóng quÉn r¸ch r­íi, gÇy guéc cña mÑ Hång 1 c¸ch thÝch thó víi sù v« c¶m, s¾c l¹nh ®Õn ghª rîn. Bµ ta muèn ch¸u ®au khæ h¬n n÷a, lóng tóng,thª th¶m h¬n n÷a. Chøng tá -> Ng­êi c« l¹nh lïng ®éc ¸c, th©m hiÓm ? Th¸i ®é cña bµ c« thay ®æi ra sao khi nãi vÒ bè Hång ? - §æi giäng , vç vai , nghiªm nghÞ . Tá râ sù ngËm ngïi th­¬ng xãt ng­êi ®· mÊt. Lé râ sù th©m hiÓm , tr¬ trÏn. ? Sau ®ã, cuéc ®èi tho¹i l¹i tiÕp tôc nh­ thÕ nµo? ? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ con ng­êi nµy? ? Nh©n vËt bµ c« cã ý nghÜa tè c¸o x· héi ntn? Nv bµ c« ko ph¶i hoµn toµn ko cßn tån t¹i trong x· héi ngµy nay. H×nh ¶nh bµ c« khiÕn ng­êi ®äc c¨m ghÐt khã chÞu bao nhiªu th× h/¶ ng­ßi mÑ vµ t×nh c¶m cña bÐ Hång víi mÑ cµng m¹nh mÏ bÊy nhiªu. I. §äc- T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - Nguyªn Hång(1918-1982) quª Nam §Þnh. - Nhµ v¨n lín cña nÒn v¨n häc VN hiÖn ®¹i tËp trung viÕt vÒ líp ng­êi cïng khæ, d­íi ®¸y cña x· héi víi t×nh yªu s©u s¾c, m·nh liÖt. 2. T¸c phÈm: - Håi kÝ gåm 9 ch­¬ng - viÕt vÒ tuæi th¬ cay ®¾ng cña t¸c gi¶. - Lµ tËp v¨n xu«i giµu chÊt tr÷ t×nh, c¶m xóc dµo d¹t, tha thiÕt ch©n thµnh. - "Trong lßng mÑ" lµ ch­¬ng 4. 3. Bè côc:2 ®o¹n - Tõ ®Çu....ng­êi ta hái ®Õn chø : T©m tr¹ng cña bÐ Hång khi trß chuyÖn víi ng­êi c« - Cßn l¹i: T©m tr¹ng cña bÐ Hång khi gÆp mÑ. II. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. Nh©n vËt bµ c«: - C­êi hái... RÊt kÞch.=> gi¶ dèi. - Gieo r¾c vµo ®Çu bÐ Hång nh÷ng hoµi nghi ®Ó bÐ Hång ruång rÉy vµ khinh miÖt mÑ. - Hái lu«n, giäng vÉn ngät. M¾t long lanh nh×n ch¸u ch»m chÆp. [ nhôc m¹ mÑ bÐ Hång - §éc ¸c. - T­¬i c­êi kÓ vÒ t×nh c¶nh tóng quÉn cña mÑ Hång. [ Tµn nhÉn, l¹nh lïng. - §æi giäng, nghiªm nghÞ, tá sù ngËm ngïi. [ Tr¬ trÏn [ §©y lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o s©u s¾c: + Tè c¸o nh÷ng con ng­êi sèng tµn nhÉn, kh« hÐo c¶ t×nh m¸u mñ. + Tè c¸o nh÷ng thµnh kiÕn cæ hñ, hÑp hßi cña x· héi TD - PK ViÖt Nam tr­íc CMT8 -1945. 4. LuyÖn tËp, cñng cè: - Tãm t¾t néi dung ®o¹n truyÖn ? Nh©n vËt ng­êi c« ®­îc kh¾c ho¹ trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? - Lêi nãi - Cö chØ - Suy nghÜ 5. H­íng dÉn töï hoïc - T×m hiÓu t©m tr¹ng cña bÐ Hång trong ®o¹n truyÖn khi trß chuyÖn víi ng­êi c« vµ khi gÆp gì mÑ. ================================ Ngµy so¹n: 20/8/2013 TiÕt 6 : V¨n b¶n: Trong lßng mÑ (TrÝch: Nh÷ng ngµy th¬ Êu - Nguyªn Hång) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Có được những kiến thức sơ giản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Khái niệm thể loại hồi kí. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ng. ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của n.vật. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 2. Kỹ năng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc HS ®ång c¶m víi nçi ®©u tinh thÇn, TY th­¬ng mÑ m·nh liÖt cña bÐ Hång. III. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn: Bµi so¹n, SGK, t­ liÖu HS: So¹n theo h­íng dÉn, phiÕu häc tËp IV. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh líp:(1') 2. KiÓm tra bµi cò: ? Qua phÇn ®Çu cña v¨n b¶n em hiÓu g× vÒ nh©n vËt bµ c«?