Giáo án Toán lớp 6 - Số học - Tiết 65: Bội và ước của một số nguyên

Ngày soạn: 18 /01/2008 Ngày giảng: 21/01/2008 Tiết 65: BỘI VÀ ƯỚC CỦA MỘT SỐ NGUYÊN A. PHẦN CHUẨN BỊ: I. Mục tiêu: - Hs biết các khái niệm bội và ước của một số nguyên, khái niệm “Chia hết cho”. - Hs hiểu được 3 tính chất liên quan với khái niệm “Chia hết cho” - Biết tìm bội và ước của một số nguyên II. Chuẩn bị. Thầy: Giáo án, bảng phụ Trò: Học bài và làm bài, ôn lại cách tìm bội và ước của một số tự nhiên B. PHẦN THỂ HIỆN KHI LÊN LỚP. I. KiÓm tra bµi cò (5') - Khi nµo sè tù nhiªn a lµ béi cña sè tù nhiªn b ? muèn t×m béi (ước) cña sè tù nhiªn a ta lµm ntn ? §¸p ¸n a b khi a = b. q ta nãi a: béi cña b, b lµ ước cña a C¸ch t×m béi vµ ­íc cña sè tù nhiªn (SGK) II. Bµi míi §V§ (1') VËy thÕ nµo lµ ước vµ béi cña mét sè nguyªn ? Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung GV GV HS GV GV HS GV HS GV HS GV HS GV HS HS GV HS GV GV HS GV GV HS GV ViÕt c¸c sè 6 vµ - 6 thµnh tÝch cña hai sè nguyªn ? - Ta cã sè 6 chia hÕt cho sè nµo? - Cho hai sè tù nhiªn a, b vËy a b khi nµo ? - Ta nãi -1, -1, -3, -6, ...... lµ ­íc cña 6 (- 6) vµ 6 (- 6) lµ béi cña sè -1, -1, -3, -6, ...... VËy sè nguyªn a ®­îc gäi lµ béi cña sè nguyªn b khi nµo ? khi ®ã b ®­îc gäi lµ g× cña a ? §äc kn VËy 7 lµ béi cña nh÷ng sè nµo ? - T×m hai béi vµ hai ­íc cña 6 ? Gäi hs ®äc néi dung chó ý Hs ®äc néi dung chó ý T¹i sao 0 lµ béi cña mäi sè nguyªn kh¸c 0 ? - T¹i sao 0 kh«ng lµ ­íc cña mäi sè nguyªn nµo ? T¹i sao1 vµ -1 lµ ­íc cña mäi sè nguyªn ? T×m 5 béi cña 3 vµ -3 ? §øng t¹i chç TL T×m c¸c ­íc cña 3 vµ -1 ? Hs TL vµ nx Chèt kn béi vµ ­íc cña sè nguyªn, vËy víi kh¸i niÖm chia hÕt cho cã c¸c t/c nµo? chóng ta sang phÇn 2........ Hs ®äc t/c (SGK) Gv nªu l¹i t/c - H·y lÊy vÝ dô minh ho¹ cho mçi t/c Hs ®øng t¹i chç lÇn lît lÊy c¸c vÝ dô minh ho¹ cho tõng t/c Hs nx H·y t×m ba béi cña -5 ? H·y t×m c¸c ­íc cña -10 ? Hs ®øng t¹i chç TL Cñng cè - luyÖn tËp Khi nµo ta nãi a b ? - Nh¾c l¹i c¸c t/c lien quan ®Õn kn chia hÕt ? - Muèn t×m béi cña mét sè nguyªn ta lµm ntn? - Muèn t×m ­íc cña mét sè nguyªn ta lµm ntn? T×m sè nguyªn x biÕt: 15x = -75 ? Hs lªn b¶ng t×m, nx Nx VËy -5 vµ -75 cã mqh ntn ? (B¶ng phô) Bµi tËp 105 (SGK/97): §iÒn sè vµo « trèng cho ®óng Hs ho¹t ®éng nhãm (5') lµm bµi 106 §¹i diÖn nhãm lªn ch÷a bµi, nx Ch÷a bµi cho c¸c nhãm vµ nx Cã sè nguyªn a, b kh¸c nhau nµo mµ a b vµ b a kh«ng ? lÊy vÝ dô ? a, b lµ hai sè nguyªn ®èi nhau Chèt toµn bµi 1. Béi vµ ước cña mét sè nguyªn (17/) ?1 6 = 2. 3 = -2. (-3) = 1. 6 = -1.(-6) ?2 a, b N, b 0 nÕu q \ a = bq th× ta nãi a b * Kh¸i niÖm: a b khi a = b. q, a: béi cña b, b lµ ­íc cña a VÝ dô: - 10 lµ béi cña 5 v× - 10 = 5.(- 2) ?3 Hai béi cña 6 lµ -12, 18 Hai ­íc cña 6 lµ -3, -2 * Chó ý (SGK/96) Bµi tËp 101 (SGK/ 97) N¨m béi cña 3: 3, -3, 6, -6, 12 N¨m béi cña -3: 3, -3, 6, -6, 12 Bµi tËp 102 (SGK/97) C¸c ­íc cña 3: 1, -1, 3, -3 C¸c ­íc cña-1: 1, -1 2. TÝnh chÊt (SGK /97) (8/) * TÝnh chÊt: a/ a b vµ b c nªn a c VD: (-16) 8 vµ 8 (-4) nªn 16 (-4) b/ a b nªn a. m b (m Z) (-3) 3 nªn 2. (-3) 3 (-2). (-3) 3 c/ a c vµ b c th× a b c 12 (-4) vµ -8 (-4) nªn ta cã: (12 + (-8)) (-4) vµ 12- (-8) (-4) ?4 a/ Ba béi cña -5 lµ -5, -10, 20 b/ ¦(- 10) = {1: 2; 5} Bµi tËp 104 (SGK/97) . T×m sè nguyªn x a/ 15x = -75 x = (-75) : 15 x = -5 Bµi tËp 105 (SGK/97) a 42 2 -26 0 9 b - 3 -5 7 -1 a:b 5 -1 Bµ× 106 (SGK/97) a, b ®èi nhau th× a b vµ b a III. H­íng dÉn HS häc bµi vµ lµm bµi ë nhµ (3') - Häc thuéc ®n a b trong tËp Z, n¾m v÷ng c¸c t/c chia hÕt - BTVN: 154, 157 (SBT /T57), bµi 104b(SGK) - TiÕt sau «n tËp ch¬ng II: vÒ lµm c¸c c©u hái cña ch­¬ng, BTVN 108, 109 - HD bµi 104 (SGK/97) ----------------------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 19/ 01/ 2008 Ngµy gi¶ng: 22/01/ 2008 TiÕt 66: «n tËp ch­¬ng II A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu - ¤n cho hs kn tËp Z c¸c sè nguyªn, gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè nguyªn, quy t¾c c¸c phÐp tÝnh víi c¸c sè nguyªn - Hs biÕt vËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp vÒ so s¸nh sè nguyªn,thùc hiÖn phÐp tÝnh, bµi tËp vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi, sè ®èi cña sè nguyªn II. ChuÈn bÞ: ThÇy: Gi¸o ¸n, b¶ng phô, SGK Trß: ¤n tËp vµ lµm bµi tËp B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. KiÓm tra bµi cò (kÕt hîp vµo phÇn «n tËp ) II. ¤n tËp Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung ghi GV GV GV GV HS GV HS GV HS GV HS GV HS GV GV HS GV GV HS GV HS GV TËp Z gåm c¸c phÇn tö ntn ? - T¹i sao ph¶i më réng tËp sè nguyªn ? - ThÕ nµo lµ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè nguyªn ? quy tt¾c lÊy gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè nguyªn ? = ? = ? Ph¸t biÓu quy t¾c céng hai sè nguyªn ? TÝnh (-2) + 4 = ? 3 + (-7) = ? (-10) + (-34) = ? - Ph¸t biÓu t/c céng hai sè nguyªn ? - Muèn tõ hai sè nguyªn ta lµm ntn ? TÝnh 2 - 3 = ? 12 - 7 = ? Muèn nh©n hai sè nguyªn cïng dÊu (kh¸c dÊu) ta lµm ntn? VËn dông tÝnh (-2).(-7) = ? (-5). 6 = ? Nªu c¸ch so s¸nh hai sè nguyªn ? VËn dông so s¸nh (-5) vµ (-2), 0 vµ (-1), 7 vµ 0 ? Ph¸t biÓu quy t¾c dÊu ngoÆc ? Ph¸t biÓu quy t¾c chuyÓn vÕ ? (B¶ng phô) bµi tËp 107 hs lªn b¶ng lµm, nx GV nhËn xÐt Hs ®äc tªn vµ n¨m sinh cña mét sè nhµ b¸c häc (SGK) Nãi b¸c häc Pi- ta- go sinh n¨m -570 nghÜa ta hiÓu ntn ? H·y s¾p xÕp c¸c n¨m sinh theo thø tù t¨ng dÇn ? Hs lªn b¶ng Y/c hs lµm bµi tËp 110 Hs n/c bµi tËp 110, ®øng t¹i chç TL vµ nx Gv nx vµ chèt l¹i quy t¾c céng hai sè Z LiÖt kª vµ tÝnh tæng c¸c sè x tho¶ m·n: a/ -8 < x < 8 b/ -6 < x < 4 2 hs lªn b¶ng lµm, nx Gv chó ý hs vËn dông quy t¾c céng sè ®èi ®Ó tÝnh to¸n cho nhanh Chèt d¹ng T×m sè nguyªn a biÕt: a/ = 5 b/ = 0 c/ = -3 d/ = Hs lªn b¶ng lµm bµi vµ nx Nx, söa sai (nÕu cÇn) Chèt quy t¾c t×m gi¸ trÞ tuyÖt ®èi Gi¶i thÝch v× sao = -3 kh«ng tån t¹i a ? V× lu«n kh«ng ©m Chèt d¹ng Y/c hs lµm bµi 119: TÝnh nhanh a/ 15. 12 - 3. 5 . 10 b/ 45 - 9(13 + 5) c/ 29(19 - 13) - 19(29 - 13) 3hs lªn b¶ng lµm bµi, nx B¹n ®· vËn dông kt g× vµo gi¶i bµi tËp ? - Chèt d¹ng - Chèt toµn bµi I. LÝ thuyÕt (23/) 1. TËp sè nguyªn Z = {....; -2; -1; 0; 1; 2; .......} = a nÕu a 0 = a nÕu a < 0 2/ C¸c phÐp tÝnh trªn tËp sè nguyªn * Quy t¾c céng hai sè nguyªn + T/c a = b = b + a (a + b) + c = a + (b + c) a + 0 = 0 + a a + (-a) = 0 - Quy t¾c trõ hai sè nguyªn a - b = a + (-b) - Quy t¾c nh©n hai sè nguyªn 3/ Quy t¾c dÊu ngoÆc 4/ Quy t¾c chuyÓn vÕ II. Bµi tËp (20/) Bµi tËp 107 (SGK/ 98) a - b 0 b -a Bµi tËp 109 (SGK/98) S¾p xÕp theo thø tù t¨ng dÇn -624,-570,-287, 1441, 1596, 1777, 1850 Bµi tËp 110 (SGK/98) C©u ®óng: a, c, d C©u sai: b Bµi tËp 114 (SGK/99) LiÖt kª vµ tÝnh tæng c¸c sè x tho¶ m·n: a/ -8 < x < 8 x = {-7, -6, -5, -4, -3, -2, -1, 0, 1, 2 , 3, 4, 5, 6 , 7, } Tæng: -7 + -6) + (-5) + ......+ 0 + 1 + 2 + 3 + 4+ .........+ 7 = 0 b/ - 6 < x < 4 x {-5; - 4; -3; -2; -1; 0; 2; 3} Tæng: -5 + (-4) + (-3) + (-2) + (-1) + 0 + 1 + 2 + 3 = (-5) + (-4) + (-3) + 3 + (-2) + 2 + (-1) + 1 = (-5) + (- 4) = -9 Bµi tËp 115 (SGK/99) T×m sè nguyªn a biÕt: a/ = 5 a = 5 hoÆc a = -5 b/ = 0 a = 0 c/ = -3 kh«ng tån t¹i a d/ = a = 3 hoÆc a = -3 Bµi tËp 119: TÝnh nhanh a/ 15. 12 - 3. 5 . 10 = 15. 12 - 15. 10 = 15(12 - 10) = 15. 2 = 30 b/ 45 - 9(13 + 5) = 45 - 117 - 45 = -117 c/ 29(19 - 13) - 19(29 - 13) = 29. 19 - 29. 13 - 19. 29 + 19. 13 = 13. (19 - 29 ) = 13. (-10) = -130 III. H­íng dÉn HS häc bµi vµ lµm bµi ë nhµ (2') - ¤n quy t¾c Quy t¾c céng hai sè nguyªn vµ t/c phÐp céng phÐp nh©n sè nguyªn Quy t¾c trõ hai sè nguyªn vµ quy t¾c nh©n hai sè nguyªn, quy t¾c chuyÓn vÕ, quy t¾c nh©n hai sè nguyªn - Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a - BTVN: 161, 162, 163, 168, 165 (SBT /75, 76) 115, 119, 120 (SGK /99, 100) - Hd bµi tËp 118: VËn dông quy t¾c chuyÓn vÕ - TiÕt sau «n tËp tiÕp Ngµy so¹n: 21/ 01/2008 Ngµy gi¶ng: 24/01/2008 TiÕt 67: «n tËp ch­¬ng II A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu - TiÕp tôc cñng cè cho hs vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè nguyªn, quy t¾c c¸c phÐp tÝnh víi c¸c sè nguyªn - Hs biÕt vËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp vÒ thùc hiÖn phÐp tÝnh, bµi tËp vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi, sè ®èi cña sè nguyªn, bµi tËp t×m x, tÝnh nhanh. II. ChuÈn bÞ: ThÇy: Gi¸o ¸n, b¶ng phô, SGK Trß: ¤n tËp vµ lµm bµi tËp B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. KiÓm tra bµi cò (kÕt hîp vµo phÇn «n tËp) II. ¤n tËp Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung ghi GV HS GV GV HS GV HS GV GV HS GV GV HS HS GV GV HS GV HS GV GV GV HS GV D¹ng 1: Thùc hiÖn phÐp tÝnh (10/) TÝnh c¸c tæng sau: a/ [(-13) + (-15)] + (-8) b/ 500 - (-200) - 210 - 100 c/ -(-129) + (-119) - 301 + 12 d/ 777 - (-111) - (-222) + 20 - Nªu c¸ch tÝnh [(-13) + (-15)] + (-8)? 2 Hs lªn lµm bµi a, b 2hs lªn b¶ng lµm bµi c, d §Ó lµm bµi vËn dông c¸c quy t¾c g× ? Chèt d¹ng, cñng cè quy t¾c dÊu ngoÆc vµ thø tù thùc hiÖn phÐp tÝnh D¹ng 2: T×m x (15/) T×m sè nguyªn x, biÕt 2x - 35 = 15 ? - H·y chuyÓn vÕ -35 ? - T×m thõa sè cha biÕt trong phÐp nh©n ? Hs ®øng t¹i chç TL Gäi 3 hs lªn b¶ng lµm phÇn b, c Hs lªn b¶ng lµm bµi vµ nx Nx, chèt kt vËn dông trong bµi H·y ®iÒn c¸c sè 1, -1, 2, -2, 3, -3 vµo c¸c « trèng ë h×nh vu«ng bªn (mçi sè vµo 1 «) sao cho tæng cña ba sè trªn mçi dßng, mçi cét hoÆc mçi ®êng chÐo b»ng nhau Hs ho¹t ®éng nhãm (3') lµm bµi tËp §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng lµm bµi, nx §a ®¸p ¸n ®óng vµ nx bµi cña c¸c nhãm Chèt c¸ch lµm bµi D¹ng 3: Béi vµ ­íc cña sè nguyªn (10/) T×m tÊt c¶ c¸c ­íc cña (-12) ? T×m 5 béi cña 4 ? Khi nµo a lµ béi cña b, b lµ ­íc cña a ? Hs lÇn l­ît ®øng t¹i chç TL Hs nx Cho tËp hîp A = {3; -5; 7} B = {-2; 4; -6; 8} H·y lËp tÊt c¶ c¸c tÝch a. b ? GV h­íng dÉn lËp biÓu b¶ng Hs lËp biÓu Cã bao nhiªu tÝch a. b ? Cã bao nhiªu tÝch lín (nhá) h¬n 0 ? ChØ c¸c sè lµ béi cña 6 ? ChØ cã bao nhiªu tÝch lµ ­íc cña 12 Hs lÇn l­ît TL Cñng cè (7/) Nh¾c l¹i thø tù thùc hiÖn phÐp tÝnh trong mét biÓu thøc (kh«ng ngoÆc hoÆc chøa dÇu ngoÆc) ? Cã tr­êng hîp, ®Ó tÝnh nhanh gi¸ trÞ cña biÓu thøc ta kh«ng thùc hiÖn thø tù thùc hiÖn trªn mµ biÕn ®æi c¸c biÓu thøc dùa trªn c¸c tÝnh chÊt cña c¸c phÐp to¸n XÐt xem bµi gi¶i sau cã ®óng hay sai ? 1/ a = - (- a) 2/ = - 3/ = 5 suy ra a = 5 4/ = -5 suy ra x = -5 5/ 27 - (17 - 5) = 27 - 17 - 5 6/ -12 - 2(4 - 2) = -14. 2 = -28 7/ Víi a Z th× - a < 0 Hs ®øng t¹i chç TL, nx Chèt toµn bµi Bµi tËp 111 (SGK/99) TÝnh tæng a/ [(-13) + (-15)] + (-8) = (-28) + (-8) = -36 b/ 500 - (-200) - 210 - 100 = 500 + 200 - 210 - 100 = 390 c/ -(-129) + (-119) - 301 + 12 = 129 +(-119) - 301 + 12 = (129 + 12) - (119 + 301) = 141 - 500 = - 359 d) 777 - (-111) - (-222) + 20 = 777 + 111 + 222 + 20 = 1020 Bµi tËp 118 (SGK/99) T×m sè nguyªn x, biÕt a/ 2x - 35 = 15 2x = 15 + 35 2x = 50 x = 50 : 2 x = 25 b/ 3x + 17 = 2 3x = 2 - 17 3x = -15 x = -5 c/ = 0 x -1 = 0 x = 1 Bµi tËp 113 (SGK/99) 2 3 -2 -3 1 5 4 -1 0 Bµi tËp a/ C¸c ­íc cña 12: 1, 2, 3, 4, 6, 12 b/ 5 béi cña 4: 0, 4, 8 Bµi tËp 120 (SGK /100) Cho tËp hîp A = {3; -5; 7} B = {-2; 4; -6; 8} b a . -2 4 -6 8 3 -6 12 -18 24 -5 10 -20 30 -40 7 -14 28 -42 56 a/ Cã 12 tÝch a.b b/ Cã 6 tÝch lín h¬n 0; 6 tÝch nhá h¬n 0 c/ Béi cña 6 lµ: - 6; 12; -18; 24; 30; - 42 d/ ­íc cña 20 lµ: 10; -20 1/ §óng 2/ Sai v× = 3/ Sai v× = 5 a = 5 4/ Sai v× kh«ng cã sè nµo cã trÞ tuyÖt ®èi lµ sè ©m 5/ Sai quy t¾c bá dÊu ngoÆc 6/ Sai thø tù thùc hiÖn phÐp tÝnh 7/ Sai v× cã thÓ - a > 0 ( = 0, < 0) III. H­íng dÉn HS häc bµi vµ lµm bµi nhµ (2') - ¤n tËp theo c¸c c©u hái vµ c¸c d¹ng bµi tËp ®· «n trong hai tiÕt «n võa qua - TiÕt sau kiÓm tra 1 tiÕt - BTVN: 116, 119 (SGK /100) ----------------------------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 25/ 01/ 2008 Ngµy gi¶ng: 28/01/ 2008 TiÕt 68: KiÓm tra 1 tiÕt A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu - KiÓm tra, ®¸nh gi¸ viÖc nhËn thøc cña hs víi ch­¬ng II - RÌn cho hs th¸i ®é tù gi¸c lµm bµi II. ChuÈn bÞ: ThÇy: Gi¸o ¸n, ®¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm cô thÓ Trß: ¤n tËp vµ lµm bµi tËp, giÊy kt B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. æn ®Þnh tæ chøc: KiÓm tra sÜ sè: / 32 II. §Ò kiÓm tra Câu 1: Điền chữa Đ (đúng) hoặc chữ S (sai) vào ô trống:.. a/ 5 N ... -5 N ... 0 N* ... -5 Z .... 12 Z ... -12 Z ... b/ 12 > -3 .... -5 < -21 ... 25 + (-30) = (-25) + 30 ... (-12) + (-25) > (-12) + (+50) ... Câu 2: Tính: a/ (-3). (-4) + (12 – 54); b/ (-4 – 14) : (-3) c/ 33 . (17 – 5) – 17 . (33 – 5); Câu 3: Tìm số nguyên x, biết: a/ 2x - 32 = 28; b/ = 3; c/ = 10; d/ -11. = -33 Câu 4: Cho tập A = {3; -5; 7} và B = {-2; 4; -6; 8} a/ Có bao nhiêu tích a. b (với a A và b B) được tạo thành. b/ Có bao nhiêu tích lớn hơn 0 ? Bao nhiêu tích nhỏ hơn 0 ? c/ Có bao nhiêu tích là bội của 6 d/ Có bao nhiêu tích là bội của 20 ? C©u 5: TÝnh tæng c¸c sè nguyªn x sao cho – 10 < x < 11. II. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm C©u 1: § S S § § S § S S S (Mçi ý ®óng 0,25®) C©u 2: Tính: a/ (-3). (-4) + (12 – 54) = 12 + (-42) = -30 (1®) b/ (-4 – 14) : (-3) = (-18) : (-3) = 6 (1®) c/ 33 . (17 – 5) – 17 . (33 – 5) = 33. 17 - 33. 5 - 17. 33 + 17. 5 (0.25®) = - 5( 33 - 17) (0,5®) = 5. 16 = 80 (0,25®) C©u 3: Tìm số nguyên x, biết: a/ 2x - 32 = 28 2x = 60 x = 30 (0,5®) b/ = 3; x – 2 = 3 x = 5 hoÆc x = - 1 (0,5®) c/ = 10 x = 10 (0,5®) d/ -11 . = -33 = (-33) : (-11) = 3 x = 3 (0,5®) C©u 4: Cho tập A = {3; -5; 7} và B = {-2; 4; -6; 8} LËp ®­îc b¶ng (1®) b a -2 4 -6 8 3 -6 12 -18 24 -5 10 -20 30 -40 7 -14 28 -42 56 a/ Cã 12 tÝch a.b (0,25®) b/ Cã 6 tÝch lín h¬n 0; 6 tÝch nhá h¬n 0 (0,25®) c/ Béi cña 6 lµ: -6; 12; -18; 24; 30; - 42 (0,5®) d/ ­íc cña 20 lµ: 10; -20 (0,5 ®) C©u 5: Ta cã x { -9; -8; -7; -6; -5; -4; -3; -2; -1; 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9; 10 } VËy: -9 + (-8) + (-7) + (-6) + (-5) + (-4) + (-3) + (-2) + (-1) + 0 + 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 + 10 = 10. III. H­íng dÉn HS häc bµi vµ lµm bµi ë nhµ (1') - §äc tr­íc bµi" Më réng kh¸i niÖm ph©n sè" ----------------------------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 26/ 01/ 2008 Ngµy gi¶ng: 29 /01 / 2008 Ch­¬ng III: ph©n sè TiÕt 69: më réng kh¸i niÖm ph©n sè A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu - Hs thÊy ®­îc sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a kh¸i niÖm ph©n sè ®· häc ë tiÓu häc vµ kh¸i niÖm ph©n sè häc ë líp 6 - ViÕt ®­îc ph©n sè mµ tö vµ mÉu lµ c¸c sè nguyªn - ThÊy ®­îc sè nguyªn còng lµ mét ph©n sè - BiÕt dïng ph©n sè ®Ó biÓu diÔn mét néi dung thùc tÕ II. ChuÈn bÞ: ThÇy: Gi¸o ¸n, b¶ng phô, Trß: ¤n tËp ph©n sè ®· häc, ®äc bµi míi B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. Giíi thiÖu s¬ l­îc vÒ ch­¬ng III (5') II. Bµi míi * §V§: Vµo trùc tiÕp Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung ghi GV GV HS GV GV GV HS GV GV HS HS GV LÊy vÝ dô thùc tÕ trong ®ã ph¶i dïng ps ®Ó biÓu thÞ ? P/s cã thÓ coi lµ th­¬ng cña phÐp chia 3 cho 4, dïng p/s ®Ó ghi kÕt qu¶ cña phÐp chia hai sè tù nhiªn dï sè bÞ chia cã hay kh«ng chia hÕt cho sè chia T­¬ng tù nh­ vËy (-3) chia cho 4 th× ®­îc th­¬ng lµ bao nhiªu? lµ th­¬ng cña phÐp chia nµo ? Kh¼ng ®Þnh: còng nh­ ®Òu lµ c¸c ph©n sè. - VËy thÕ nµo lµ mét ps ? - So víi kn ®· häc ë tiÓu häc thÊy kn ps ®· më réng cã g× kh¸c? cßn ®k g× kh«ng thay ®æi ? Y/c hs nh¾c l¹i kn ps. - H·y lÊy vÝ dô vÒ ps? cho biÕt tö vµ mÉu cña mçi ps ? -Y/c hs lµm ?2 - Trong c¸c c¸ch viÕt sau, c¸ch viÕt nµo cho ta ps ? a/ ; b/; c ; d/ ; e/ ; g/ Hs TL tr­íc líp vµ gt theo d¹ng tq - Mäi sè nguyªn a cã thÓ viÕt díi d¹ng ps ko? vÝ dô Hs ®äc nx Cñng cè - luyÖn tËp H·y nªu ®n ps ? §­a bt1 /T5 lªn b¶ng phô. y/c hs g¹ch chÐo trªn h×nh Y/c hs ho¹t ®éng nhãm lµm bµi 3, bµi 4 (SGK/6) §¹i diÖn nhãm ch÷a bµi tËp Nx Nx vµ chèt kn ps 1. Kh¸i niÖm ph©n sè (12/) * Tæng qu¸t: Ph©n sè d¹ng (a, b Z, b 0) 2. VÝ dô (10/) * VÝ dô: ?1 ?2 C¸c ps:; ?3 * NhËn xÐt: (17/) Sè nguyªn a cã thÓ viÕt ; - VÝ dô: - 2 = Bµi tËp 1: a/ cña h×nh ch÷ nhËt b/ cña h×nh vu«ng Bµi tËp 3 a/ b/ c/ d/ Bµi tËp 4 a/ b/ c/ d/ III. H­íng dÉn HS häc bµi vµ lµm bµi ë nhµ (2/) - Häc thuéc d¹ng tæng qu¸t cña ps - Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a - BTVN : 1, 2, 3, 7 (SBT/3, 4) - ¤n l¹i ps b»ng nhau ®· häc ë tiÓu häc - Tù ®äc phÇn “cã thÓ em ch­a biÕt” ------------------------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 27/1/2008 Ngµy gi¶ng: 30/1/2008 TiÕt 70: ph©n sè b»ng nhau A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu - Hs nhËn biÕt ®­îc kh¸i niÖm hai ph©n sè b»ng nhau - Hs nhËn biÕt ®­îc hai ph©n sè b»ng nhau vµ kh«ng b»ng nhau, lËp c¸c p/s b»ng nhau tõ ®¼ng thøc tÝch b»ng nhau. II. ChuÈn bÞ: ThÇy: Gi¸o ¸n, b¶ng phô, Trß: ¤n tËp p/s b»ng nhau ®· häc, ®äc bµi míi B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. KiÓm tra bµi cò (5') GV: ThÕ nµo lµ ps ? Cho A = {-5; 0; 9}. H·y viÕt tÊt c¶ c¸c ph©n sè víi a, b A? §¸p ¸n * Ph©n sè cã d¹ng (a, b Z, b 0) * Bµi tËp: C¸c ph©n sè ®­îc t¹o thµnh: . GV: Gäi HS nhËn xÐt , ®¸nh gi¸. II. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung ghi GV GV HS GV GV HS GV HS GV HS GV HS GV HS GV HS GV HS GV §V§ (6/) §­a h×nh vÏ lªn b¶ng. Cã 1 c¸i b¸nh hcn LÇn 1: LÇn 2: (PhÇn t« ®Ëm lµ phÇn lÊy ®i) Hái mçi lÇn ®· lÊy ®i bao nhiªu phÇn c¸i b¸nh ? NhËn xÐt g× vÒ 2 ps trªn ? v× sao ? ë líp 5 ta häc 2 ps b»ng nhau, nh­ng víi c¸c ph©n sè mµ tö vµ m·u sè thuéc Z th× sao ? vÝ dô vµ lµm thÕ nµo ®Ó biÕt chóng cã b»ng nhau hay kh«ng? §ã lµ néi dung bµi häc h«m nay. Trë l¹i vd , H·y ph¸t hiÖn ra c¸c tÝch nµo b»ng nhau ? - LÊy hai ps b»ng nhau vµ kiÓm tra nx nµy? - Tæng qu¸t hai p/s khi nµo ? - §iÒu nµy vÉn ®óng trong tr­êng hîp hai p/s cã tö vµ m·u lµ c¸c sè nguyªn Hs ®äc ®n ViÕt ®n, chèt - VËy ®Ó kt hai ps cã b»ng nhau kh«ng ta lµm ntn ? -VËn dông ®/n xÐt xem vµ cã b»ng nhau hay kh«ng ? v× sao ? §øng t¹i chç TL XÐt xem c¸c p/s sau cã b»ng nhau kh«ng ? vµ ; vµ Hs lµm bµi tËp Y/c hs ho¹t ®éng nhãm lµm bµi tËp ?1 vµ ?2 (5') Hs ho¹t ®éng nhãm lµm bµi vµ nx T×m sè nguyªn x, biÕt ? Tõ suy ra ®¼ng thøc tÝch nµo ? x? §øng t¹i chç TL GV chèt LuyÖn tËp - Cñng cè (15/) Cho a,b Z ( b 0) chøng minh c¸c cÆp p/s sau ®©y lu«n b»ng nhau a/ vµ ; b/ vµ ? - Rót ra nx ? Hs lªn b¶ng lµm bµi vµ cïng rót ra nx - Nx: §æi dÊu cña c¶ tö vµ mÉu cña 1p/s ®­îc 1p/s míi b»ng p/s ®· cho VËn dông lµm bµi tËp 9 (SGK/9) Hs lªn b¶ng lµm bµi tËp 9. Nx vµ cñng cè toµn bµi 1. §Þnh nghÜa (7/) * §Þnh nghÜa (SGK/8) khi a. d = b. c 2. VÝ dô (12/) * VÝ dô 1: = v× (-5). (-18) = 9. 10 v× 3. 6 5. (-5) ?1 = v× 1. 12 = 4. 3 (=12) v× 2. 8 3.6 ?2 C¸c cÆp ph©n sè ®· cho kh«ng b»ng nhau v× mét ph©n sè cã gi¸ trÞ ©m, ph©n sè cßn l¹i cã gi¸ trÞ d­¬ng. * VÝ dô 2: T×m sè nguyªn x, biÕt x. 7 = 4. 21 x = Bµi tËp 8 (SGK/9) Cho a, b Z (b 0) = v× a. b = (-a).(-b) = v× (-a).b = a. (-b) (=-ab) Bµi tËp 9 (SGK/9) ; ; III. H­íng dÉn HS häc bµi vµ lµm bµi ë nhµ (2') - Häc bµi vµ nhËn biÕt ®­îc kh¸i niÖm hai ph©n sè b»ng nhau - Hs nhËn biÕt ®­îc hai ph©n sè b»ng nhau vµ kh«ng b»ng nhau - BiÕt ®­a p/s cã mÉu ©m vÒ thµnh p/s cã mÉu d­¬ng - BTVN6, 7, 10 (SGK/8, 9) - ¤n tËp t/c c¬ b¶n cña p/s -------------------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: / 02/ 2008 Ngµy gi¶ng: /02 / 2008 TiÕt 71: tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu - Hs n¾m v÷ng ®­îc t/c c¬ b¶n cña p/s - VËn dông t/c c¬ b¶n cña p/s ®Ó gi¶i mét sè bµi tËp d¹ng c¬ b¶n - B­íc ®Çu cã k/n vÒ sè h÷u tØ II. ChuÈn bÞ: ThÇy: Gi¸o ¸n, b¶ng phô, Trß: ¤n tËp t/c c¬ b¶n cña p/s, ®äc bµi míi. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. KiÓm tra bµi cò (8') GV: Khi nµo lµ hai p/s b»ng nhau viÕt d¹ng t/q ? - Gi¶i thÝch v× sao ;; §¸p ¸n * §N: khi a. d = b. c * Bµi tËp : v× (-1). (-6) = 2. 3 (=6) v× (-4). (-2) = 1. 8 (=8) v× 5. 2 = (-10). (-1) GV: Y/c HS nhËn xÐt, cho ®iÓm. II. Bµi míi §V§(1'): Dùa vµo bµi tËp 8 ta cã thÓ t×m mét p/s b»ng p/s ®· cho, ngoµi ra ta cã thÓ lµm nh­ vËy khi dùa vµo tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung ghi GV GV GV HS GV GV HS GV HS GV HS GV GV GV GV HS GV GV HS GV HS GV PhÇn kt lµ y/c ?1, y/c hs hoµn thiÖn bµi ?1 vµo vë Cã - Em cho biÕt nh©n c¶ tö vµ mÉu cña p/s thø nhÊt víi bao nhiªu ®Ó ®­îc ps thø 2 .(-3) GV ghi .(-3) - Rót ra nhËn xÐt g× ? NÕu ta nh©n c¶ tö vµ mÉu....... : (-4) Thùc hiÖn t­¬ng tù víi cÆp ps :(-4) (-4) cã mqh ntn víi (-4) vµ 8 ? - Rót ra nx g× ? NÕu ta chia c¶ tö vµ mÉu...... Nªu y/c ?2 TL miÖng bµi tËp ?2 Trªn c¬ së t/c c¬ b¶n cña p/s ®· häc ë T.H, dùa vµo vÝ dô ®· ph©n tÝch ë vd trªn víi c¸c ps cã tö vµ mÉu lµ c¸c sè nguyªn, em h·y rót ra t/c c¬ b¶n cña ps ? TL §­a t/c c¬ b¶n cña ps lªn b¶ng phô, nhÊn m¹nh ®k cña sè nh©n vµ sè chia trong c«ng thøc: víi m ) = víi n ¦C(a,b) Cã thÓ gi¶i thÝch dùa trªn t/c c¬ b¶n cña ps ntn ? Chèt - Theo t/c c¬ b¶n cña p/s muèn viÕt mét ph©n sè bÊt k× cã mÉu ©m thµnh mét ph©n sè b»ng nã vµ cã mÉu d­¬ng ta lµm thÕ nµo? - Y/c hs ho¹t ®éng nhãm lµm bµi ?3 Hs ho¹t ®éng nhãm (3') lµm ?3 - §¹i diÖn nhãm ch÷a bµi vµ nx GV: nx - VËy mçi mét p/s cã v« sè p/s b»ng chÝnh nã. C¸c p/s b»ng nhau lµ c¸c c¸ch viÕt kh¸c nhau cña cïng mét sè ng­êi ta gäi lµ sè h÷u tØ. - Trong d·y c¸c p/s b»ng nhau nµy cã p/s cã mÉu d­¬ng, cã p/s cã mÉu ©m, ®Ó tÝnh to¸n ®­îc thuËn tiÖn ng­êi ta th­êng ®­a vÒ c¸c p/s cã mÉu d­¬ng. LuyÖn tËp - Cñng cè (10/) Ph¸t biÓu l¹i t/c c¬ b¶n cña p/s (B¶ng phô) Trong c¸c kh¼ng ®Þnh sau, kh¼ng ®Þnh nµo ®óng, kh¼ng ®Þnh nµo sai ? a/ b/ c/ Hs ®øng t¹i chç TL - Nx Y/c hs ho¹t ®éng nhãm lµm bµi 11 (SGK/11) - Y/c HS lµm BT 14 (SGK/11) Ho¹t ®éng nhãm (8') - §¹i diÖn nhãm nªu ®¸p ¸n Nx chèt kt toµn bµi 1. NhËn xÐt (10/) ?1 v× (-1). (-6) = 2. 3 (=6) v× (-4). (-2) = 1. 8 (=8) v× 5. 2 = (-10). (-1) * NhËn xÐt .(-3) .(-3) : (-4) :(-4) ? 2 2. TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè (16/) (SGK /10) víi m Z, m 0) víi n ¦C(a,b) ?3 ; Bµi tËp a/ §óng v× (= ) b/ Sai v× c/ Sai Bµi 11 (SGK/11) , , 1 = Bµi tËp 14 (SGK/11) ¤ng khuyªn ch¸u Cã c«ng mµi s¾t Cã ngµy nªn kim III. H­íng dÉn HS häc bµi vµ lµm bµi ë nhµ (2') - N¾m v÷ng ®­îc t/c c¬ b¶n cña p/s vµ viÕt ®­îc c«ng thøc. - Xem l¹i c¸c vd vµ bµi tËp ®· ch÷a - BTVN11, 12, 13 (SGK/11) - ¤n tËp rót gän p/s -------------------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 16/ 02/ 2008 Ngµy gi¶ng: 19 /02 / 2008 TiÕt 72: Rót gän ph©n sè A. PhÇn chuÈn bÞ I. Môc tiªu - Hs hiÓu thÕ nµo lµ rót gän p/s vµ biÕt c¸ch rót gän p/s - HiÓu thÕ nµo lµ p/s tèi gi¶n vµ biÕt c¸ch ®a p/s vÒ p/s tèi gi¶n - B­íc ®Çu cã kü n¨ng rót gän p/s, ®­a p/s vÒ p/s ®¬n gi¶n h¬n II. ChuÈn bÞ: ThÇy: Gi¸o ¸n, b¶ng phô, Trß: ¤n tËp t/c c¬ b¶n cña ps, ®äc bµi míi. B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp I. KiÓm tra bµi cò (6') GV: Nªu t/c c¬ b¶n cña p/s ? ViÕt c«ng thøc tæng qu¸t? - Ch÷a bµi tËp 12 (SGK/11) §¸p ¸n - TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè víi m ) = víi n ¦C(a,b) * Bµi tËp 12 (SGK/11) :3 .4 :5 = = :3 .4 :5 II. Bµi míi §V§ (1') Trong bµi tËp 12c ta ®· biÕn ®æi ps thµnh ps b»ng nã vµ ®¬n gi¶n h¬n, ta ®· rót gän ®­îc p/s thÕ nµo nµo rót gän p/s? Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung ghi GV GV HS GV HS GV HS GV HS GV HS GV HS GV GV HS HS GV H·y rót gän p/s Ghi c¸ch lµm cña hs -Trªn c¬ së c¸c em lµm nh­ vËy? - Muèn rót gän mét ps ta lµm ntn? - Rót gän p/s ? = H·y ph¸t biÓu quy t¾c rót gän ph©n sè ? Hs ®äc quy t¾c Muèn rót gän p/s ta lµm qua c¸c b­íc ntn ? - T×m MTC cña tö vµ mÉu - Chia c¶ tö vµ mÉu cho MTC cña tö vµ mÉu Nªu y/c bµi tËp 1 Hs vËn dông quy t¾c vµ lªn b¶ng lµm bµi - Hs nx Trong c¸c bµi tËp trªn t¹i sao l¹i dõng l¹i ë c¸c ps ? - H·y t×m ¦C cña tö vµ mÉu ? - Ta nãi c¸c p/s trªn lµ p/s tèi gi¶n VËy thÕ nµo lµ p/s