Giáo án Văn 7 tiết 73 đến 83

Ngày soạn: 25/ 12/ 2013 Tiết 73 : TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Nắm được khái niệm tục ngữ. - Thấy được giá trị nội dung, đặc điểm hình thức của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. - Biết tích lũy thêm kiến thức về thiên nhiên và lao động sản xuất qua các câu tục ngữ. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Khái niệm tục ngữ. - Nội dung tư tưởng, ý nghĩa triết lí và hình thức nghệ thuật của những câu tục ngữ trong bài học. 2. Kĩ năng: - Đọc - Hiểu phân tích các lớp nghĩa của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất - Vận dụng được ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất vào đời sống. 3. Thái độ: - Hiểu về tục ngữ qua đó thêm yêu một thể loại văn học dân gian của dân tộc. C.CHUẨN BỊ. GV: Soạn bài . HS: Đọc và trả lời câu hỏi SGK.sưu tầm những câu TN liên quan đến môi trường. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định : 2. Kiểm tra bài cũ : 3. Bài mới : - Kiểm tra sự chuẩn bị của HS GV giới thiệu bài Tục ngữ là một thể loại văn học dân gian. Nó được ví là kho báu kinh nghiệm và trí tuệ dân gian, là “ Túi khôn vô tận”. Tục ngữ là thể loại triết lí nhưng cũng là “cây đời xanh tươi “.Tiết học hôm nay cô cùng các em tìm hiểu thể loại mới đó là tục ngữ. Vậy tục ngữ là gì ? tục ngữ đúc kết được những kinh nghiệm gì cho chúng ta . HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY HOẠT ĐỘNG 1 : ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ tôc ng÷? ? C¸ch hiÓu ý nghÜa cña tôc ng÷? - 2 c¸ch NghÜa ®en NghÜa bãng - Gv : đọc gọi hs đọc lại ( giọng điệu chậm rãi, rõ ràng, chú ý các vần lưng, ngắt nhịp ). ? Bố cục chia làm mấy phần, nội dung của từng phần ? - HS: Thảo luận nhóm 2p - GV: Chốt ghi bảng Gọi hs đọc câu 1 ? Câu TN em vừa đọc gồm mấy vế câu ? Nhận xét về vần, nhịp và các biện pháp nghệ thuật trong câu tục ngữ ? -Phép đối giữa 2 vế câu làm nổi bật tính chất trái ngược của MĐ và MH , làm cho câu TN cân đối nhịp nhàng,dễ thuộc, dễ nhớ. ? Bài học rút ra từ ý nghĩa câu tục ngữ này là gì ? ? Bài học đó được áp dụng như thế nào trong thực tế ? * GV: Tríc ®©y nh©n d©n ta cha cã m¸y mãc ®o thêi tiÕt nhng b»ng kinh nghiÖm, trùc gi¸c vµ vèn sèng hä ®· nãi mét c¸ch hån nhiªn, hãm hØnh nh÷ng nhËn xÐt ®óng vÒ ®é dµi cña ®ªm th¸ng 5 vµ ngµy th¸ng 10 (®ªm mïa hÌ, ngµy mïa ®«ng) - HS đọc câu 2 ? Câu tục ngữ có mấy vế ? nêu nghĩa của từng vế ? Vậy nghĩa của cả câu là gì ? àTrông sao để đoán thời tiết mưa, nắng. ? Trong thực tế đời sống, kinh nghiệm này được áp dụng như thế nào ? * GV: Do tôc ng÷ dùa trªn kinh nghiÖm nªn kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®óng v× cã h«m Ýt sao nhng trêi kh«ng ma. §Êy lµ kinh nghiÖm dù b¸o thêi tiÕt mïa hÌ cßn mïa ®«ng “nhiÒu sao th× ma, tha sao th× n¾ng” - Gọi hs đọc câu 3 ? C©u 3 cã ý nghÜa g×? Em hiÓu “R¸ng mì gµ” nh thÕ nµo? - R¸ng mì gµ: R¸ng vµng phÝa ch©n trêi: S¾p cã b·o ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ b·o? - Giã, ma to, ngËp lôt - Nhµ cöa, c©y cèi ®æ ? Kinh nghiệm được đúc kết từ hiện tượng này là gì ? ? Vậy nghĩa của cả câu tục ngữ này là gì ? * GV: Xa kia nhµ ë cña ngêi n«ng d©n chñ yÕu b»ng tranh, r¹...ngµy nay ë vïng s©u, vïng xa ph¬ng tiÖn th«ng tin cßn h¹n chÕ -> C©u tôc ng÷ cßn cã t¸c dông - Gọi hs đọc câu 4 ? Nghĩa của câu tục ngữ thứ tư là gì ? ? Kinh nghiệm nào được rút ra từ hiện tượng kiến bò tháng bảy này ? ? Bài học thực tiễn từ kinh nghiệm dân gian này là gì ? - §Ò phßng lò lôt sau th¸ng 7 ©m lÞch * GV: N¹n lò lôt thêng xuyªn x¶y ra ë níc ta v× vËy nh©n d©n ph¶i cã ý thøc dù ®o¸n lò lôt tõ nhiÒu hiÖn tîng tù nhiªn nh: “ Giã bÊc hiu hiu, sÕu kªu th× rÐt “Th¸ng 7 heo may, chuån chuån bay th× b·o” - Gọi hs đọc câu tục ngữ thứ 5 ? Câu tục ngữ thứ 5 có mấy vế? Giải nghĩa từng vế ? Nghĩa của câu tục ngữ này là gì ? - §èi vÕ: TÊc ®Êt – tÊc vµng -> §Êt quý h¬n vµng - HS: Mảnh đất nhỏ bằng 1 lượng vàng lớn ? Kinh nghiệm nào được đúc kết từ câu tục ngữ này ? ? Bài học thực tế từ kinh nghiệm này là gì ? - HS : Suy nghĩ,trả lời. - GV : Nhận xét,ghi bảng. Ca dao : Ai ơi chớ bỏ ……..hoang Bao nhiêu …………tấc vàng….  - Cho hs đọc câu 6 ? Kinh nghiệm lao động sx được rút ra ở đây là gì ? ? Bài học từ kinh nghiệm đó là gì ? - HS : Suy nghĩ,trả lời. - GV : Nhận xét. ? Trong thực tế, bài học này được áp dụng ntn? ( HSTLN) - HS : Nghề nuôi tôm cá ở nước ta ngày càng được đầu tư phát triển, thu lợi nhuận lớn - Hs đọc câu 7 ? Theo dõi câu tục ngữ cho biết các chữ nhất, nhì, tam, tứ có nghĩa gì ? từ đó nêu nghĩa của cả câu ? ( HSTLN) ? Kinh nghiệm trồng trọt được đúc kết từ câu tục ngữ này là gì ? - HS : Nghề trồng lúa cần đủ bốn yếu tố ? Bài học kinh nghiệm này là gì ? - HS : Trong nghề làm ruộng, đảm bảo đủ bốn yếu tố thì lúa tốt mùa màng bội thu Hs đọc câu 8 ? Nêu nghĩa của câu tục ngữ này ? ? Kinh nghiệm được đúc kết từ câu tục ngữ này là gì ? - HS : Trong trồng trọt ,cần đảm bảo 2 yếu tố thời vụ và đất đai ? Kinh nghiệm này đi vào thực tế nông nghiệm ở nước ta ntn? - HS : Lịch gieo cấy đúng thời vụ , cải tạo đất sau mỗi vụ. ? Qua Văn bản để lại những giá trị gì về nội dung và nghệ thuật ? * HOẠT ĐỘNG 3 :Hướng dẫn Tổng kết Ghi nhớ : sgk ? Qua 8 câu TN trên, em rút ra được những đặc điểm nào về hình thức của chúng? -Ngắn gọn, sử dụng vần lưng, vế đối xứng nhau… ? Nội dung ntn ? I. Kh¸i niÖm tôc ng÷ 1. H×nh thøc: Lµ nh÷ng c©u nãi ng¾n gän, cã kÕt cÊu bÒn v÷ng, cã h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu 2. Néi dung: Nh÷ng kinh nghiÖm vÒ tù nhiªn, lao ®éng s¶n xuÊt con ngêi, x· héi (nghÜa ®en, nghÜa bãng) II. §äc - HiÓu v¨n b¶n. 1. §äc, t×m hiÓu chó thÝch 2. Bố cục:Chia làm hai phần + Phần 1 : 4 câu đầu :Tục nhữ về thiên nhiên + Phần 2 : 4 câu sau :Tục ngữ về LĐSX 4. Phương thức biểu đạt: Trữ tình II.Đọc –tìm hiểu chi tiết. 1.Tục ngữ đúc rút kinh nghiệm từ thiên nhiên Câu 1 : Đêm tháng năm … Ngày tháng mười …. - Vần lưng , phép đối , nói quá è Mùa hè đêm ngắn,ngày dài,mùa đông đêm dài, ngày ngắn – Giúp con người chủ động về thời gian , công việc trong những thời điểm khác nhau Câu 2: Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa - Hai vế đối xứng : làm cho câu TN cân đối nhịp nhàng. è Đêm sao dày dự báo ngày hôm sau sẽ nắng, đêm không sao báo hiệu ngày hôm sau sẽ mưa => Nắm trước thời tiết để chủ động công việc Câu 3 : Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ - C©u tôc ng÷ lµ kinh nghiÖm vÒ dù b¸o thêi tiÕt. èTrông ráng đoán bão.Giúp con người chủ động giữ gìn nhà cửa và hoa màu. Câu 4 : Tháng bảy kiến bò , chỉ lo lại lụt è Kiến ra nhiều vào tháng bảy âm lịch sẽ còn lụt nữa – vẫn phải lo đề phòng lũ lụt sau tháng bảy âm lịch 2. Tục ngữ về lao động sx Câu 5: Tấc đất , tấc vàng - B»ng h×nh ¶nh so s¸nh, c©u tôc ng÷ ®Ò cao gi¸ trÞ cña ®Êt vµ khuyªn chóng ta ph¶i biÕt b¶o vÖ, gi÷ g×n ®Êt Câu 6: Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền . è Nuôi cá có lãi nhất , rồi đến làm vườn , rồi làm ruộng => muốn làm giàu, cần đến phát triển thuỷ sản Câu 7 : Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống - Sử dụng phép liệt kê: vừa nêu rõ thứ tự vừa nhấn mạnh vai trò của từng yếu tố trong nghề trồng lúa. è Trong nghề làm ruộng, cần đảm bảo đủ 4 yếu tố thì lúa tốt, mùa màng bội thu Câu 8: Nhất thì , nhì thục . - Sử dụng câu rút gọn và phép đối xứng nhấn mạnh 2 yếu tố thì và thục. è Thứ nhất là thời vụ, thứ 2 là đất canh tác => trong trồng trọt phải đủ 2 yếu tố thời vụ và đất đai III. Tổng kết : 1. Nghệ thuật : - Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn, cô đúc. - Sử dụng kết cấu diễn đạt theo kiểu đối xứng, nhân quả, hiện tượng và ứng xử cần thiết. - Tạo vần nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng. 2. Nội dung: - Những kinh nghiệm quý giá của nhân dân ta. 4.Củng cố : - Trình bày lại tiêu chuẩn, yêu cầu của tục ngữ ? Tục ngữ là gì ? 5.Dặn dò. - Học thuộc phần ghi nhớ và 8 bài tục ngữ . - Soạn bài “ Chương trình địa phương phần Văn và TLV” ********************************************* Ngày soạn:23/ 12/ 2013 Ngày dạy:25/ 12/ 2013 Tiết 74 : NGỮ VĂN ĐỊA PHƯƠNG SƯU TẦM CA DAO, DÂN CA, TỤC NGỮ A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Nắm được yêu cầu và cách thức sưu tầm ca dao, tục ngữ địa phương. - Hiểu thêm về giá trị nội dung, đặc điểm hình thức của tục ngữ, ca dao địa phương. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC 1. Kiến thức - Yêu cầu của việc sưu tầm tục ngữ, ca dao địa phương. - Cách thức sưu tầm tục ngữ, ca dao địa phương. 2. Kĩ năng - Biết cách sưu tầm tục ngữ, ca dao địa phương. - Biết cách tìm hiểu tục ngữ, ca dao địa phương ở một mức độ nhất định. 3. Th¸i ®é : T¨ng thªm t×nh c¶m, sù hiÓu biÕt vÒ quª m×nh C. CHUẨN BỊ. GV: - T liÖu vÒ tôc ng÷, ca dao cã ë ®Þa ph¬ng. HS : Sưu tầm những câu ca dao , tục ngữ ở địa phương. *Phương pháp: - Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm. - Ph¸t vÊn c©u hái, gi¶ng b×nh D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định : 2. Kiểm tra bài cũ. - Kiểm tra sự chuẩn bị của HS 3. Bài mới : GV giới thiệu bài . - Để làm phong phú thêm cách làm văn biểu cảm thì tiết học hôm nay,cô cùng các em vào bài mới “ Chương trình địa phương” . HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY Ho¹t ®éng 1(15’) ? ThÕ nµo lµ tôc ng÷? ? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ ca dao, d©n ca? ? §iÓm chung gi÷a tôc ng÷, ca dao, d©n ca? - Lµ mét thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian Ho¹t ®éng 2 (23’) ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ côm tõ “Lu hµnh ë ®Þa ph¬ng”? - Ca dao, tôc ng÷ cã mÆt ®îc sö dông ë ®Þa ph¬ng chø kh«ng ph¶i lµ nãi vÒ ®Þa ph¬ng - GV nªu yªu cÇu vÒ néi dung, c¸ch su tÇm, thêi gian I. Tôc ng÷, ca dao, d©n ca 1. Tôc ng÷: Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian ng¾n gän, æn ®Þnh, cã nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh thÓ hiÖn nh÷ng kinh nghiÖm cña nh©n d©n vÒ mäi mÆt vµ ®îc vËn dông vµo ®êi sèng, suy nghÜ, lêi nãi hµng ngµy 2. Ca dao: Lµ lêi th¬ cña d©n ca, lµ mét thÓ th¬ d©n gian 3. D©n ca: Lµ nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp lêi vµ nh¹c (nh÷ng c©u h¸t d©n gian) II. Yªu cÇu su tÇm 1. Giíi h¹n - Thanh Mai –Thanh Oai –Hà Nội. - 20 c©u 2. Nguån su tÇm - Hái cha, mÑ, ngêi giµ, nhµ v¨n. - T×m trong s¸ch b¸o ®Þa ph¬ng. 3. Néi dung - Nãi vÒ s¶n vËt, di tÝch, th¾ng c¶nh danh nh©n, sù tÝch, tõ ng÷ ®Þa ph¬ng. 4. C¸ch su tÇm - ChÐp vµo vë hoÆc sæ tay v¨n häc - Ph©n lo¹i: tôc ng÷, ca dao, d©n ca - S¾p xÕp theo ch÷ c¸i a, b, c 5. Thêi gian su tÇm; 2 tuÇn -> 1 th¸ng 4. Cñng cè: - GV nhắc lại cách sưu tầm. 5. Híng dÉn vÒ nhµ(2’) - ChuÈn bÞ bàì : T×m hiÓu chung vÒ v¨n ng Ngày soạn: 31/12/ 2013. Ngày dạy: 02/ 1/ 2014 TIẾT 75 TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN NGHỊ LUẬN A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu được nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của văn bản nghị luận. - Bước đầu biết cách vận dụng những kiến thức về văn nghị luận vào đọc - hiểu văn bản.. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Khái niệm văn bản nghị luận . - Nhu cầu nghị luận trong đời sống . - Những đặc điểm chung của văn bản nghị luận . 2. Kĩ năng: - Nhận biết văn bản nghị luận khí đọc sách báo, chuẩn bị để tiếp tục tìm hiểu sâu kĩ hơn kiểu văn bản quan trọng này. 3. Thái độ: - Thấy được tầm quan trọng của thể loại văn nghị luận. C.CHUẨN BỊ. GV: Bài soạn và nghiên cứu bài. HS: Xem trước bài và trả lời câu hỏi. PHƯƠNG PHÁP: - Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định : 2. Kiểm tra bài cũ. - Kiểm tra việc soạn bài của hs 3. Bài mới : GV giới thiệu bài - Văn nghị luận là một trong những kiểu văn bản quan trọng trong đời sống xã hội của con người, có vai trò rèn luyện tư duy, năng lực biểu đạt những quan niệm, tư tưởng sâu sắc trước đời sống. Vậy văn nghị luận là gì ? khi nào chúng ta có nhu cầu nghị luận ? Tiết học này, sẽ trả lời cho câu hỏi đó. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu Nhu cầu nghị luận ? Trong cuộc sống hàng ngày, em có thường gặp các vấn đề và câu hỏi kiểu như: Vì sao em đi học hoặc vì sao con người cần phải có bạn bè không ? - HS: Rất thường gặp ? Em hãy nêu một số câu hỏi khác về những vấn đề tương tự ?Vì sao em thích đọc sách ?Vì sao em thích xem phim?Làm thế nào để học giỏi môn ngữ văn ? ? Gặp các vấn đề và câu hỏi loại đó, em có thể trả lời bằng các kiểu vb đã học như kể chuyện, miêu tả, biểu cảm hay không ? Vì sao ? - HS: Thảo luận, trình bày - Không thể vì: Tự sự là thuật lại, kể câu chuyện dù đời thường hay tưởng tượng, dù hấp dẫn, sinh động đến đâu cũng mang tính cụ thể – hình ảnh, vẫn chưa có sức thuyết phục . - Miêu tả là dựng chân dung cảnh, người, vật, sự vật, sinh hoạt .. cũng tương tự như tự sự. - Biểu cảm đánh giá đã ít nhiều cần dùng lí lẽ, lập luận nhưng chủ yếu vẫn là cảm xúc, tình cảm, tâm trạng mang nặng tính chủ quan và cảm tính nên cũng không có khả năng giải quyết các vấn đề trên 1 cách thấu đáo ? Để trả lời những câu hỏi như thế, hằng ngày trên báo chí, qua đài phát thanh, truyền hình, em thường gặp những kiểu vb nào? Hãy kể tên một vài kiểu vb mà em biết ? - HS: Bình luận , xã luận , bình luận thời sự , bình luận thể thao , các mục nghiên cứu , phê bình , hội thảo khoa học … Hs đọc vb “ Chống nạn thất học ‘ của HCM ? Bác viết bài này nhằm mục đích gì ? Bác viết cho ai đọc, ai thực hiện ? để thực hiện mục đích ấy , bài viết nêu những ý kiến như thế nào ? Những ý kiến ấy diễn đạt thành những luận điểm nào? Tìm những câu văn mang luận điểm đó ? ( HSTLN) ? Để ý kiến có sức thuyết phục, bài viết đã nêu lên lí lẽ nào ? Hãy liệt kê các lí lẽ ấy ? ? Tác giả có thể thực hiện mục đích của mình bằng văn kể chuyện, miêu tả, biểu cảm hay không ? - Không ? Vâỵ em hiểu thế nào là văn nghị luận ? ( ghi nhớ sgk) - GV: Như vậy văn nghị luận tồn tại khắp nơi *HOẠT ĐỘNG 2 : Hướng dẫn HS luyện tập ? Hãy cho biết trong hoàn cảnh nào cần phải sử dụng văn nghị luận? I.Nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận. 1. Nhu cầu nghị luận. = > Trong cuéc sèng thêng gÆp nhiÒu vÊn ®Ò nªn sö dông v¨n NL ®Ó gi¶i quyÕt. 2. Thế nào là văn nghị luận? * Văn bản: “ Chống nạn thất học “ của HCM - Mục đích Bác viết bài này là chống giặc dốt . - Đối tượng Bác hướng tới là quốc dân VN ( toàn thể nhân dân VN). - Luận điểm: Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc lúc này là: nâng cao dân trí + Những câu mang luận điểm đó - Chính sách ngu dân của thực dân pháp đã làm cho hầu hết người VN mù chữ. - Phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ thì mới có kiến thức để tham gia xd tổ quốc - Làm cách nào để nhanh chóng biết chữ quốc ngữ ? những điều kịên tiến hành công việc. * Ghi nhớ: sgk II. LUYỆN TẬP: Bài tập1: Hoàn cảnh sử dụng văn nghị luận. - Trong các cuộc họp khi cần trao đổi, thảo luận, phát biểu ý kiến . - Trong các bài xã luận. - Khi đánh giá một hiện tượng của đời sống, văn hóa, nghệ thuật. 4. Củng cố. - Trong cuộc sống ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng nào ? - Văn nghị luận là gì ? 5. Dặn dò. - Học kĩ ghi nhớ . Tìm thêm 1 số tư liệu mà bài tập 3 yêu cầu - Chuẩn bị phần còn lại của bài. *************************************************** Ngày soạn: 31/ 12/ 2013 Ngày dạy: 02/ 1/ 2014 TIẾT 76: TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN NGHỊ LUẬN ( tiếp ) A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu được nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của văn bản nghị luận. - Bước đầu biết cách vận dụng những kiến thức về văn nghị luận vào đọc - hiểu văn bản.. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Khái niệm văn bản nghị luận . - Nhu cầu nghị luận trong đời sống . - Những đặc điểm chung của văn bản nghị luận . 2. Kĩ năng: - Nhận biết văn bản nghị luận khí đọc sách báo, chuẩn bị để tiếp tục tìm hiểu sâu kĩ hơn kiểu văn bản quan trọng này. 3. Thái độ: - Thấy được tầm quan trọng của thể loại văn nghị luận. C.CHUẨN BỊ. GV: Bài soạn và nghiên cứu bài. HS: Xem trước bài và trả lời câu hỏi. PHƯƠNG PHÁP: - Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định : 2. Kiểm tra bài cũ. - Thế nào là văn nghị luận ? 3. Bài mới : GV giới thiệu bài Hoạt động của thầy-trò Nội dung kiến thức IV- HĐ4 Luyện tập +Hs đọc bài văn. -Đây có phải là bài văn nghị luận không ? Vì sao ? ? Tác giả đề xuất ý kiến gì ? Những dòng câu nào thể hiện ý kiến đó ? ? Để thuyết phục ng đọc, tác giả nêu ra n lí lẽ và dẫn chứng nào ? ? Em có nhận xét gì về n lí lẽ và d.chứng mà tác giả đưa ra ở đây ? (Lĩ lẽ đưa ra rất thuyết phục, d.chứng rõ ràng, cụ thể). ? Môc ®Ých cña t¸c gi¶ lµ g×? ? Bài nghị luận này có nhằm giải quyết v.đề có trong thực tế hay không ? - Thùc tÕ níc ta: ®« thÞ, thµnh phè, thÞ trÊn ®ang diÔn ra nhiÒu thãi quen xÊu... ?) Nh©n d©n ta ®· lµm g× ®Ó söa thãi quen xÊu? ë trêng, líp em lµm g×? - Nh©n d©n: x©y dùng nÕp sèng v¨n minh, lÞch sù. - Trêng, líp: Nãi lêi hay, lµm viÖc tèt Cö chØ v¨n minh, lÞch sù ? Em hãy tìm hiểu bố cục của bài văn trên ? Gåm 3 phÇn: P1: 2 c©u ®Çu P2: 3 c©u cuèi P3: Cßn l¹i +Hs đọc văn bản: Hai biển hồ. -Văn bản em vừa đọc là văn bản tự sự hay nghị luận ? II-Luyện tập: Bài1: Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội. a- Đây là bài văn nghị luận. Vì : +Nêu ra 1 vấn đề mang tính chất xã hội. +Dùng lí lẽ , lập luận và dẫn chứng để bảo vệ quan điểm của mình. ngay nhan đề của bài đã có t.chất nghị luận. +Nhan đề và bố cục rõ ràng. b-Tác * C¸c ý kiÕn : 2 ý kiến. - Ph©n biÖt thãi quen tèt vµ xÊu - T¹o thãi quen tèt vµ kh¾c phôc thãi quen xÊu. * LÝ lÏ : - Cã thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu. - Thãi quen ®· thµnh tÖ n¹n. - T¹o thãi quen tèt lµ rÊt khã. - NhiÔm thãi quen xÊu lµ dÔ. *Dẫn chứng: - Thói quen gạt tàn bừa bãi ra nhà. - Thói quen vứt rác bừa bãi... - Thói quen dậy sớm đọc sách. b) Môc ®Ých - Nh¾c nhë mäi ngêi : + Bá thãi xÊu. + H×nh thµnh thãi quen tèt. c-Bài nghị luận g.quyết v.đề rất thực tế, cho nên mọi ng rất tán thành. c.Bố cục: 3 phần. -MB: Tác giả nêu thói quen tốt và xấu, nói qua vài nét về thói quen tốt. -TB: Tác giả kể ra thói quen xấu cần loại bỏ. -KB: Nghị luận về tạo thói quen tốt rất khó, nhiiễm thói quen xấu thì dễ, cần làm gì để tạo nếp sống văn minh. Bài 2: Hai biển hồ. -Là văn bản tự sự để nghị luận. Hai cái hồ có ý nghĩa tượng trưng, từ đó mà nghĩ đến 2 cách sống của con người. +Sống thu mình, k chia sẻ => chết dần. +Cách sống chia sẻ hòa nhập=>Ngập tràn niềm vui. =>Nêu vấn đề 1 cách gián tiếp. 4.Củng cố. - Văn nghị luận được viết ra nhằm mục đích gì? - Văn nghị luận có gì khác so với văn miêu tả, tự sự và biểu cảm? ? V¨n nghÞ luËn cã vai trß nh thÕ nµo trong cuéc sèng? 5. Dặn dò. - Häc bµi, su tÇm thªm c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn ®Ó häc. - Soạn bài “Tục ngữ về con người và xã hội” câu hỏi 1, 2, 3, 4 ************************************************* Ngày soạn :01/01/2014 Ngày dạy: 03/01/2014 Tiết 77 : TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ Xà HỘI A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu được ý nghĩa chùm tục ngữ tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về lối sống đạo đức đúng đắn, cao đẹp, tình nghã của con người Việt Nam. - Thấy đặc điểm hình thức của tục ngữ về con người và xã hội. - Biết tích lũy thêm kiến thức về thiên nhiên và lao động sản xuất qua các câu tục ngữ. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG. 1. Kiến thức: - Nội dung của tục ngữ về con người và xã hội. - Đặc điểm hình thức của tục ngữ về con người và xã hội. 2. Kĩ năng: - Đọc - Hiểu phân tích các lớp nghĩa của tục ngữ về con người và xã hội. - Vận dụng được ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ về về con người và xã hội trong đời sống. 3. Thái độ: - Hiểu về tục ngữ qua đó thêm yêu một thể loại văn học dân gian của dân tộc. C. CHUẨN BỊ. GV: Soạn và n/c bài, sưu tầm các câu TN cùng chủ đề. HS: Đọc VB và chuẩn bị câu trả lời. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định : 2. Kiểm tra bài cũ : Câu hỏi : 1. Đọc 8 câu tục ngữ trong bài “ tục ngữ về thiên nhiên và lao động sx”? 2. Nêu nội dung, nghệ thuật bài 1 3. Bài mới : GV giới thiệu bài - Tục ngữ là những lời vàng ý ngọc, là sự kết tinh kinh nghiệm , trí tuệ của nhân dân qua bao đời . Ngoài những kinh nghiệm về thiên nhiên và lao động sx , tục ngữ còn là kho báu những kinh nghiệm dân gian về con người và xh . Dưới hình thức những nhận xét , lời khuyên nhủ , tục ngữ truyền đạt rất nhiều bài học bổ ích , vô giá trong cách nhìn nhận giái trị con người , trong cách học , cách sống và cách ứng xử hằng ngày . Với những điều nói trên được thể hiện trong mỗi câu tục ngữ ntn? Thì tiết học hôm nay , cô cùng các em đi tìm hiểu HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu chung - GV: Đọc sau đó gọi hs đọc ( Chú ý vần lưng , 2 câu lục bát thứ 9. Giọng đọc rõ, chậm ) - Giải thích từ khó ( chú thích sgk) ? Về nội dung có thể chia vb này thành mấy nhóm ? Nêu nội dung từng nhóm ? ? Tại sao 3 nhóm trên vẫn có thể hợp thành 1 vb như trong sgk? * HOẠT ĐỘNG 2 : Tìm hiểu văn bản - Gọi hs đọc câu tục ngữ thứ nhất ? Nghĩa của câu tục ngữ này là gì ? ? Dùng phép so sánh như vậy muốn đề cao điều gì ? ? Kinh nghiệm nào của dân gian đúc kết trong câu tục ngữ này ? ? Em hãy tìm những câu tục ngữ có ý nghĩa tương tự? - Hs đọc câu tục ngữ thứ 2 ? Em hiểu góc con người trong câu tục ngữ trên theo nghĩa nào dưới đây : ? Ở con người , răng và tóc là những chi tiết rất nhỏ . Vậy nghĩa của câu tục ngữ này là gì ? – HS: Thảo luận nhóm ,trả lời ? Kinh nghiệm nào của dân gian được đúng kết trong câu tục ngữ này ? - HS: Mọi biểu hiện ở con người đều phản ánh vẻ đẹp, tư cách của anh ta . ? Lời khuyên từ kinh nghiệm này là gì ? ? Về hình thức câu tục ngữ thứ 3 có gì đặc biệt ? tác dụng của hình thức này là gì ? -HS: Đối lập ý trong mỗi vế, đối xứng giữa 2 vế nhấn mạnh sạch và thơm, dễ nghe, dễ nhớ . - Gọi hs đọc câu 3. ? Nghĩa của câu tục ngữ này là gì ? ? Kinh nghiệm sống nào được đúc kết trong câu tục ngữ này ? ? Từ kinh nghiệm sống này dân gian muốn khuyện ta điều gì? - Hs: Hãy biết giữ gìn nhân phẩm. Dù trong bất kì cảnh ngộ nào cũng không để nhân phẩm bị hoen ố . - Chú ý câu 4 ? Câu tục ngữ thứ 4 về cấu tạo có gì đặc biệt ? điệp từ học có tác dụng gì ? ? Dân gian đã từng nhận xét về việc ăn nói của con người bằng những câu tục ngữ nào ? ? Từ đó kinh nghiệm nào được đúc kết từ câu tục ngữ này? - HS: Con người cần thành thạo mọi việc, khéo léo trong giao tiếp, việc học phải toàn diện tỉ mỉ. - Hs đọc 2 câu tục ngữ 5,6 ? Nghĩa của 2 câu tục ngữ này là gì ? ? Theo em những điều khuyên răn trong 2 câu tục ngữ trên mâu thuẫn với nhau hay bổ sung cho nhau ? Vì sao - Gọi Hs đọc câu 7 ? Nghĩa của câu tục ngữ thứ 7 là gì ? ? Câu tục ngữ này khuyên chúng ta điều gì? ? Tìm một số câu tục ngữ thành ngữ có nd tương tự? - HS: Lá lành đùm là rách, bầu ơi … - HS đọc câu tục ngữ thứ 8 ? Tìm nghĩa đen, nghĩa bóng của câu tục ngữ . ? Câu tục ngữ khuyên chúng ta điều gì ? - Hs đọc câu 9 ? Tìm nghĩa đen nghĩa bóng trong câu tục ngữ này là gì? ? Bài học rút ra kinh nghiệm đó là gì ? - HS: Đọc ghi nhớ. * HOẠT ĐỘNG 3 :Hướng dẫn tổng kết ? Qua Văn bản để lại những giá trị gì về nội dung và nghệ thuật ? * HOẠT ĐỘNG 4 :Hướng dẫn luyện tập I.Đọc- tìm hiểu chung. 1. Đọc. 2.Từ khó. 3. Bố cục: Chia làm ba phần II.Đọc- tìm hiểu chi tiết. 1 .Kinh nghiệm về bài học phẩm chất con người *Câu 1: Một mặt người …. - Vần lưng , so sánh, nhận hoá => Đề cao giá trị con người so với mọi thứ của cải , người quí hơn của gấp nhiều lần. *Câu 2: Cái răng , cái tóc… => những chi tiết nhỏ nhặt nhất cũng làm thành vẻ đẹp của con người về hình thức và nhân cách. *Câu 3: Đói cho sách ,rách … a. Nghĩa đen : Dù đói cũng phải ăn uống sạch sẽ , giữ gìn cho thơm tho. b. Nghĩa bóng: Dù nghèo khổ thiếu thốn vẫn phải sống trong sạch , không vì nghèo khổ mà làm điều xấu xa . =>Giáo dục con người phải có lòng tự trọng và giữ gìn phẩm giá trong mọi hoàn cảnh. 2. Kinh nghiệm về học tập tu dưỡng *Câu 4 : “Học ăn , học nói ….” Con người cần thành thạo mọi việc , khéo léo trong giao tiếp , việc học phải toàn diện tỉ mỉ *Câu 5: “Không thầy đố mày làm nên” - Khẳng định vai trò ,công ơn người thầy dạy ta từ những bước đi ban đầu về tri thức , về cách sống . Vì vậy phải biết kính trọng thầy *Câu 6 : Học thầy không tày học bạn - Câu tục ngữ đề cao ý nghĩa vai trò của việc học bạn . Nó không hạ thấp việc học thầy , không coi học bạn quan trọng hơn học thầy = Cả 2 câu tục ngữ này bổ sung cho nhau . 3. Kinh nghiệm về quan hệ ứng xử , t/c. *Câu 7: “Thương người như thể thương”. Khuyên nhủ co