Giáo án Vật lý 10 - Bài 2 - Mạng tinh thể

Bài 2 MẠNG THINH THỂ Mục đích yêu cầu : - Hiểu được cấu trúc mạng tinh thể và giải thích tính dị hướng của đơn tinh thể. - Hiểu được sự sắp xếp cấu tạo thành một chất ảnh hưởng đến tính chất đó. - Bước đầu hiểu được ý nghĩa của chỗ hỏng trong mạng tinh thể. - Hình vẽ phóng to một vài mạng tinh thể. (mạng tinh thể muối ăn và kim cương). Kiểm tra bài cũ: Chất rắn được chia làm mấy loại chất. Thế nào là chất kết tinh và chất vô định hình (so sánh sự khác nhau). Thế nào là chất đơn tinh thể, chất đa tinh thể thể? 4. Thế nào là tính dị hướng? Bài mới PHƯƠNG PHÁP Tinh thể có thể chia làm 4 loại: -Tinh thể nguyên tư û: các nguyên tử liên kết cộng hóa trị nhờ những nguyên tử góp chung. -Tinh thể phân tử: có các nguyên tử trung hòa ở nút mạngà liên kết yếu. - Tinh thể ion : các hạt là các ionà liên kết này mạnh và bền, nhiệt độ nóng chảy cao. -Tinh thể kim loại : nút mạng là các gion dương và các điện tử tự do ở xung quanh nhưng dẫn điện và dẫn nhiệt tốt àĐặc điểm của mạng tinh thể, cấu trúc của mạng ? Dao động của mạng gọi là chuyển động nhiệtàNhiệt độ kết tinh. - Kim cương và than chì đều là những cacbon nhưng tại sao tính chất khác nhau? - Em nào có thể cho biết những tính chất khác nhau giữa kim cương và than chì. -Thực tế một chất rắn có nhiều tạp chất trong cấu trúc mạng tinh thể không được hoàn hảo như mô tả. NỘI DUNG 1. Mạng tinh thể: - Tinh thể được cấu tạo từ các nguyên tử, phân tử hoặc iôn (các hạt) được sắp xếp một cách có trật tự trong không gian. - Mỗi hạt ở một vị trí xác định gọi là nút. Các nút được sắp xếp theo một trật tự xác định và hợp thành mạng tinh thể. Các nút còn gọi là các nút mạng. - Các hạt không đứng yên ở nút mạng mà dao động hỗn độn xung quanh nút. Dao động này chính là chuyển động nhiệt của chất kết tinh, dao động của các hạt quanh nút mạng càng mạnh thì nhiệt độ của chất kết tinh càng cao. 2. Mạng tinh thể và các tính chất của chất kết tinh. - Do có cấu trúc mạng tinh thể Mục đích yêu cầu mà đơn tinh thể có tính dị hướng và qui định các tính chất vĩ mô của chất kết tinh. Vd: Tách than chì thành các lớp theo mặt của mạng phẳng thì dễ hơn so với các hướng khác.Có tính dị hướng. - Các chất được cấu tạo từ một lọai hạt nhưng có cấu trúc mạng tinh thể khác nhau thì có tính chất khác nhau. VD : Kim cương và than chì. 3. Mạng tinh thể lý tưởng và chỗ hỏng. - Trong thực tế ta ít gặp mạng tinh thể có cấu trúc hoàn hảo như mô tả mà trong các tinh thể thực thường có những chỗ bị sai lệch ta gọi đó là những chỗ hỏng của mạng tinh thể. - Chính sự pha lẫn chất khác vào mạng tinhthể của một chất đã làm thay đổi lớn về tính chất của chất này. Củng cố: Các hạt trong tinh thể được sắp xếp như thế nào? Và tạo thành gì? Nút mạng là gì? Thế nào là chuyển động nhiệt trong tinh thể? Tại sao than chì và kim cương có những tính chất vật lý khác nhau.