Giáo án Vật lý 11 - Bài 11: Kính hiển vi

Tiết : _ _ _ _ _ _ Bài 11 KÍNH HIỂN VI MỤC TIÊU : 1) Kiến thức : + Nắm được cấu tạo, tác dụng của kính hiển vi, cách ngắm chừng và cách sử dụng kính. + Tham gia xây dựng được biểu thức độ bội giác của kính hiển vi trong trường hợp 2) Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng vẽ ảnh của vật qua kính hiển vi và kỹ năng tính tóan xác định các đại lượng liên quan đến việc sử dụng kính hiển vi. II. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY : Phương pháp thực nghiệm và nêu vấn đề .. III. THIẾT BỊ , ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : Một Kính hiển vi , tranh vẽ ảnh qua kính hiển vi. IV. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY Phân phối thời gian Phần làm việc của Giáo Viên Hoạt đông của học sinh Ghi chú Nội dung ghi bảng Tổ chức ,điều khiển Kiểm tra bài cũ và kiến thức cũ liên quan với bài mới (3’) 2. Tiến trình giảng dạy 3.Củng cố bài giảng Dặn dò của học sinh (5’) 1/ Nêu tác dụng của kính lúp và cách ngắm chừng ảnh của vật qua kính lúp ? 2/ Trình bày khái niệm về độ bội giác của kính lúp ? 3/ Xây dựng biểu thức độ bội giác của kính lúp trong trường hợp ngắm chừng ở điểm cực cận ? 1) NGUYÊN TẮC CẤU TẠO KÍNH HIỂN VI Kính hiển vi là hệ hai thấu kính hội tụ ghép đồng trục để tạo góc trông ảnh của vật lớn hơn gốc trông vật trực tiếp nhiều lần. Thấu kính thứ nhất cho ta ảnh thật của vật được phóng đại. Thấu kính thứ hai dùng làm kính lúp để quan sát ảnh này. A B A2 F1 O1 F'1 B A1 F2 O2 F'2 1 B2 2) CẤU TẠO VÀ CÁCH NGẮM CHỪNG a) Cấu tạo : Kính hiển vi gồm hai bộ phận chính là vật kính (còn gọi là kính vật ) và thị kính (cò gọi là kính mắt), được đặt đồng trục ở hai đầu của một óng hình trục ; Khoảng cách giữachúng không đổi. Ngoài ra, còn có bộ phận chiếu sáng và vật cần quan sát. Vật kính là một thấu kính hội tụ có tiêu cự rất ngắn, khoảng vài mm, dùng để tạo ra một ảnh thật, lớn hơn vật nhiều lần. Thị kính là một thấu kính hội tụ có tiêu cự vài cm, được dùng như một kính lúp để quan sát ảnh thật niêu trên. b) Ngắm chừng Xem SGK trang 56 Muốn ngắm chừng ở kính hiển vi, ta phai thay đổi khỏng cách d1 giữa vật và vật kính bằng cách đưatoàn bộ ống kính lên hay xuống sao cho mắt nhìn thấy ảnh A2B2 của vật rõ nhất. 3) ĐỘ BỘI GIÁC CỦA KÍNH HIỂN VI B A O }}}1 1 F 1 F' B1 A1 F2 O2 F'2 B2 Trong đó : G = k1G2, trong đó G2 là độ bội giác của thị kính. * Ngắm chừng ở vô cực : Với d = F’1F2. Khoảng cách d từ tiêu điểm ảnh củavật kính đến tiêu điểm vật của thị kính gọi là độ dài quang học của kính hiển vi. Nêu câu hỏi và đánh giá Mô tả kính hiển vi : Để có ngoác trông ảnh của vật lớn hơn góc trông vật trực tiếp nhiều lần, người ta dùng một hệ gồm hai thấu kính hội tụ. Thấu kính thứ nhất cho ta ảnh thật của vật được phóng đại. Thấu kính thứ hai dùng làm kính lúp để quan sát ảnh này. Kết qủalà mắt nhìn thấy ảnh của vật dưới góc trông lớn hơn góc trông trực tiếp Các em hãy giải thích tại sao với cấu tạo như vậy , kính lại giúp mắt nhìn rõ ảnh dưới góc trông lớn hơn góc trông trực tiếp vật nhiều lần ? GV gợi ý : : vật cần quan sát được đặt cách quan tâm vật kính một khỏang lớn hơn tiêu cự nhưng rất gần tiêu điểm vật của vật kính. GV cho HS thảo luận để thống nhất nguyên tắc cấu tạo kính hiển vi ở các điểm sau : - Dụng cụ quang học thứ nhất được dùng phải là một thấu kính hội tụ. Thấu kính này được sử dụng để tạo ra ảnh thật của vật lớn hơn vật nhiều lần. - Dụng cụ quang học thứ hai được dùng cũng là một thấu kính hội tụ, đóng vai trò của kính lúp. Khi HS đã nắm rõ nguyên tắc cấu tạo của kính hiển vi , GV thông báo về cấu tạo kính và yêu cầu HS dựng ảnh của vật cần quan sát kính theo cách ngắm chừng nói chung và cách ngắm chứng ở vô cực. Yêu cầu nhắc lại : Cấu tạo kính lúp ,cách ngắm chừng , độ bội giác củûa kính lúp Nhấn mạnh các nội dung quan trọng . Trả lời câu hỏi và làm bài tập SGK HS trả lời các câu hỏi trên HS khó có thể trả lời được câu hỏi này ! HS : Nếu sử dụng thị kính như một kính lúp để quan sát ảnh B1A1 thì ảnh này phải được đặt trước và cách thị kính một khỏang nhỏ hơn thị kính một khỏang nhỏ hơn tiêu cự thị kính. HS thảo luận các vấn đề trên HS dựa vào hình hình 11.3 để tính độ bội giác khi ngắm chừng ở vô cực : Do đó G = k1G2, trong đó G2 là độ bội giác của thị kính. Để xem độ bội giác G¥ khi ngắm chừng ở vô cực phụ thuộc như thế nào vào tiêu cự của vật kính và thị kính, ta xét hai tam giác đồng dạng A1B1F’1 va O1IF’1 trên hình 11.3. Ta có : {{{{{{{{{{ ] {{{{{{{{{{