Giáo án Vật lý lớp 8 bài 12 tiết 15: Sự nổi

BÀI 12. TIẾT 15 TUẦN 15. SÖÏ NOÅI ( TÍCH HỢP GDBVMT VÀ GDHN ) I. MUÏC TIEÂU: 1. Kieán thöùc: HS biết ñöôïc khi naøo vaät noåi, vaät chìm, vaät lô lửng và neâu ñöôïc ñieàu kieän noåi cuûa vaät. 2. Kyõ naêng: HS giaûi thích ñöôïc một số hieän töôïng vaät noåi thöôøng gaëp trong ñôøi soáng 3. Thaùi ñoä: Nêu được tác hại của việc thải khí độc ra môi trường ảnh hưởng sức khỏe con người và đề ra biện pháp bảo vệ môi trường, đồng thời hướng nghiệp về kĩ năng và tư duy nghiên cứu cho các em. II.NỘI DUNG HỌC TẬP : Điều kiện nổi để vật nổi, vật chìm Độ lớn của lực đẩy Ácsimét khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng III. CHUAÅN BÒ: 1. GV:* Moät coác thuyû tinh to ñöïng nöôùc, moät mieáng goã nhoû, moät oáng nghieäm chứa nước (laøm vaät lô lửng), một ống nghiệm chứa cát , một ống nghiệm rỗng coù nuùt ñaäy kín. *Tranh đầu bài 2. HS: Moãinhoùm:1 coác thuyû tinh to ñöïng nöôùc, một quả bóng bàn chứa đầy nước, một quả chứa đầy cát, một quả không .Bảng nhóm kẽ sẵn H 12.1 SGK / 43 IV.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP : 1. OÅn ñònh – tổ chức và kiểm diện : -GV ổn định – kiểm diện -GV kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh 2. Kieåm tra miệng : GV : Gọi 2 HS nhắc lại : HS1 :* Löïc ñaåy Ácsimét phuï thuoäc vaøo yeáu toá naøo?(Löïc ñaåy Ácsimét phuï thuoäc vaøo troïng löôïng rieâng cuûa chaát loûng vaø theå tích cuûa phaàn chaát loûng bò vaät chieám choã ) . HS2 : Nêu coâng thöùc tính löïc ñaåy Ácsimét . (Coâng thöùc tính löïc ñaåy Ácsimét : FA= d.V ). 3.Tiến trình bài học : HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VÀ HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC HĐ1( 2 phút) : Vào bài GV: Dùng tranh con tàu nổi trên mặt nước . HS nhận xét thí nghiệm bỏ kim vào cốc nước ở nhà ( kim chìm dưới đáy cốc ). GV: Đaët vấn đề :? Tàu to ,tàu nặng hơn kim Thế mà tàu nổi , kim chìm.Tại sao ? GV: Để giải thích được mâu thuẩn này, ta vào bài học “Sự nổi “ sau GV: Trong thực tế, không phải vật nào nặng cũng chìm, vật nào nhẹ cũng nổi. Để giải thích có cơ sở , khoa học, trước hết ta xét điều kiện để vật nổi, vật chìm sau HĐ 2 (15 phút) : Tìm hieåu khi naøo vaät noåi, khi naøo vaät chìm. GV: Yeâu caàu HS oân laïi kieán thöùc cuõ. Moät vaät nhuùng trong chaát loûng chòu taùc duïng cuûa nhöõng löïc naøo? Phöông vaø chieàu cuûa chuùng coù gioáng nhau khoâng? HS: C1: Moät vaät naèm trong chaát loûng chòu taùc duïng cuûa troïng löïc P vaø löïc ñaåy Ácsimét FA . Hai löïc naøy cuøng phöông, ngöôïc chieàu, troïng löïc P höôùng töø treân xuoáng döôùi, coøn löïc ñaåy Ácsimét FA höôùng töø döôùi leân treân. GV : ?Em haõy bieåu dieãn 2 löïc vöøa neâu (hình veõ) : GV: Yeâu caàu HS so saùnh ñoä lôùn P vaø F coù nhöõng tröøông hôïp : (* P = F : Troïng löôïng cuûa vaät = löïc ñaåy Ácsimét * P > F : Troïng löôïng cuûa vaät > löïc ñaåy Ácsimét * P < F : Troïng löôïng cuûa vaät < löïc ñaåy Ácsimét ) Yeâu caàu HS bieåu dieãn caùc löïc P vaø F theo caùc tröôøng hôïp treân theo nhoùm(baûng phuï) vaø hoaøn thaønh C2 _ Baùo caùo keát quaû tröôùc P < F P = F P > F * Vaäy haõy döï ñoaùn coù hieän töôïng gì: Neáu moät vaät coù troïng löôïng P < löïc ñaåy Ácsimét Ò Vaät chuyeån ñoäng leân treân. _ Moät vaät coù troïng löôïng P = löïc ñaåy Ácsimét Ò Vaät ñöùng yeân trong loøng chaát loûng. _ Moät vaät coù troïng löôïng P > löïc ñaåy Ácsimét Ò Vaät chuyeån ñoäng xuoáng döôùi. GV: Ñeå kieåm tra döï ñoaùn ñuùng, sai chuùng ta tieán haønh thí nghieäm kieåm tra. Yeâu caàu HS ñeà xuaát(ñöa ra) phöông án thí nghieäm ñoái vôùi tröôøng hôïp: HS: _ P < F : Vaät noåi_ Em haõy cho 1 ví duï trong thöïc teá coù troïng löôïng P cuûa vaät nhoû hôn löïc ñaåy F ? ( Laáy 1 quaû boùng baøn nhuùng vaøo nöôùc). _ Laøm theá naøo ñeå quaû boùng coù troïng löôïng P = löïc ñaåy F ?(Laáy 1 quaû boùng baøn ñöïng ñaày nöôùc nhuùng vaøo chaäu nöôùc ) _ Laøm theá naøo ñeå quaû boùng coù troïng löôïng P > löïc ñaåy F ? ( Laáy quaû boùng ñöïng ñaày caùt nhuùng vaøo chaäu nöôùc) GV: Yeâu caàu HS laøm thí nghieäm kieåm tra vôùi caùc duïng cụ đã chuẩn bị . HS: Làm thí nghiệm kiểm tra GV : Ñieàu khieån HS laøm TN, baùo caùo toång keát, bao nhieâu baïn döï ñoaùn ñuùng. GV: ? Qua TN, haõy cho bieát ñieàu kieän naøo thì vaät noåi? (Vaät noåi treân maët thoaùng khi P < F ) Khi naøo vaät lô lửng trong chaát loûng?( Vaät lô lửng trong chaát loûng khi P = F ) Ñieàu kieän naøo ñeå vaät chìm trong nöôùc?(Vaät chuyeån ñoäng xuoáng phía döôùi khi P > F) GV: Nhận xét ? Khi nhúng một vật vào chất lỏng thì điều kiện gì của vật chìm xuống, vật nổi lên và vật lơ lửng trong chất lỏng ? HS: Nhuùng moät vaät vaøo chaát loûng thì: _Vaât chìm xuoáng khi troïng löôïng P lôùn hôn löïc ñaåy Ácsimét FA Khi:P > FA _Vaät noåi leân Khi : P < FA _Vaät lô lửng trong chaát loûng Khi:P = F GV: GDBVMT: Đối với trường hợp vật nổi lên, việc khai thác dầu và vận chuyển dầu làm rò rỉ dầu lửa, ngăn cản ôxi hòa tan vào nước. Ngòai ra sinh hoạt con người và sản xuất thải ra môi trường lượng khí thải lớn gây ô nhiễm. ?Theo em, cần có biện pháp gì để bảo vệ môi trường ? HS: Cần có biện pháp lưu thông không khí nơi đông người, nhà máy công nghiệp , hạn chế khí thải độc, an toàn trong vận chuyển dầu. GV:Đối với trường hợp khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng thì độ lớn của lực đầy Ácsimét được tính như thế nào ? II HĐ 3 (13 phút) : Tìm ñoä lôùn cuûa löïc ñaåy Ácsimét khi vaät noåi treân maët thoaùng cuûa chaát loûng. GV: Làm thí nghiệm nhỏ, thả miếng gỗ vào nước. Yêu cầu HS quan sát trả lời cá nhân C3, C4. . HS: C3: Mieáng goã thaû vaøo nöôùc laïi noåi. Vì troïng löôïng rieâng cuûa mieáng goã nhoû hôn troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc (hay vì coù löïc ñaåy Ácsimét = troïng löôïng cuûa mieáng goã) C4: Khi mieáng noåi treân maët nöôùc, troïng löïông cuûa mieáng goã vaø löïc ñaåy Ácsimét baèng nhau. Vì khi mieáng goã noåi vaø ñöùng yeân treân maët nöôùc thì 2 löïc naøy(Troïng löïc P vaø Löïc ñaåy Ácsimét) caân baèng nhau GV: Lưu ý HS: Khi vật nằm yên, các lực tác dụng vào vật phải cân bằng nhau . ? Khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng thì độ lớn của lực đẩy Ácsimét được tính như thế nào ? Trong đó V là gì? HS: Khi vaät noåi treân maët thoaùng cuûa chaát loûng thì löïc ñaåy Ácsimét : FA = d .V Trong ñoù: V laø theå tích cuûa phaàn vaät chìm trong chaát loûng . HS: Neâu teân töøng ñaïi löôïng vaø ñôn vò tính . HĐ4 (5 phút) : Vaän duïng GV: Yêu cầu cá nhân HS làm C6 đối với trường hợp vật nổi( còn lại phần vật chìm, vật lơ lửng về nhà làm tương tự ).Gợi ý: Áp dụng điều kiện vật nổi, dựa vào công thức suy luận kết luận . HS: C6. Bieát P = d . V FA= dl . V *Vật nổi khi : P < FA => dv.V < dl. V => dv < dl GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi đặt ra đầu bài, biết con tàu không phải là một khối thép đặc mà có nhiều khoảng rỗng . HS :* Kim laø moät khoái theùp ñaëc neân troïng löôïng cuûa noù lôùn hôn löïc ñaåy Aùcsimeùt nên bị chìm. * Còn tàu to có khoảng rỗng do ñoù trọng lượng của tàu nhỏ hơn löïc ñaåy Aùcsimeùt nên nó nổi được trên mặt nước . GV: Giới thiêu bảng khối lượng riêng của một số chất, từ đó giúp HS nhớ lại công thức :d = 10D để giải một số bài tập . yêu cầu HS giải C8. HS :C8. Thaû moät hoøn bi theùp vaøo thuyû ngaân thì bi theùp seõ noåi. Vì troïng löôïng rieâng cuûa theùp nhoû hôn troïng rieâng cuûa thuyû ngaân GV: GDHN: Nội dung về vật nổi, vật chìm các em có thể về nhà làm các thí nghiệm để chứng minh như thả trứng vào nước, bỏ đường vào nước, ..quan sát nhằm rèn kĩ năng và tư duy nghiên cứu khoa học cho bản thân. SÖÏ NOÅI I. Ñieàu kieän ñeå vaät noåi, vaät chìm Nhuùng moät vaät vaøo chaát loûng thì: _Vaât chìm xuoáng khi troïng löôïng P lôùn hôn löïc ñaåy Ácsimét FA Khi:P > FA _Vaät noåi leân Khi : P < FA _Vaät lô lửng trong chaát loûng Khi:P = FA II. Ñoä lôùn cuûa löïc ñaåy Ácsimét khi vaät noåi treân maët thoaùng cuûa chaát loûng. Khi vaät noåi treân maët thoaùng cuûa chaát loûng thì löïc ñaåy Ácsimét : FA = d .V Trong ñoù: V laø theå tích cuûa phaàn vaät chìm trong chaát loûng (m3) ( khoâng phaûi laø theå tích cuûa vaät) d : Troïng löôïng rieâng cuûa chaát loûng (N/m3) FA: Löïc ñaåy Ácsimét khi vaät noåi(N) III.Vaän duïng: C6: Bieát: P = dv . V FA = dl . V Theå tích V nhö nhau *Vật nổi khi : P < FA => dv.V < dl. V => ( hoặc dv < dl ) C8: Thaû moät hoøn bi theùp vaøo thuyû ngaân thì bi theùp seõ noåi. Vì troïng löôïng rieâng cuûa theùp nhoû hôn troïng rieâng cuûa thuyû ngaân. 4.Tổng kết : 1.GV yêu cầu 1HS vẽ sơ đồ về : Khi nhúng một vật vào chất lỏng thì có những trường hợp nào xảy ra ? TL: Khi nhúng một vật vào chất lỏng thì : Vật chìm xuống khi P > FA Vaät noåi leân khi : P < FA Vaät lô lửng khi:P = FA ( hay dv > dl ) ( hay dv < dl ) ( hay dv = dl ) P = FA = d .V 2. Tại sao một lá thiếc mỏng, vo tròn lại rồi thả xuống nước thì chìm, còn gấp thành thuyền thả xuống nước lại nổi ? ( vì khi vo laïi thaû vaøo nöôùc V cuûa noù nhoû neân löïc ñaåy Aùcsimeùt nhoûhôn troïng löôïng cuûa mieáng thieác ; coøn gaáp thaønh thuyeàn, khi thaû vaøo nöôùc V lôùn neân löïc ñaåy Aùcsimeùt lôùn hôn troïng löôïng cuûa thuyeàn laøm noù noåi ñöôïc treân maët nöôùc ). 5. Höôùng daãn học tập : Đối với bài học ở tiết học này : -Hoïc thuoäc baøi. -Làm phần còn lại câu C6, C9 -Laøm BT 12.1;12.2; 21.4;12.512.6 / 34 SBTVL8 *Hướng dẫn : C9. Biết : V bằng nhau => PM = PN Vật M chìm : PM > FAM => Kết quả Vật N lơ lửng : PN = FAN 12.2. Khi vật nổi FA cân bằng với Pvật nên FA1 = FA2 Vật 1: FA1 = d1. V1 Vật 2: FA2 = d2. V2 => d1 < d2 Theo hình: V1 > V2 12.4. Theo hình vẽ :V2 > V1, cùng chất lỏng => FA1 < FA2 do FA phụ thuộc vào d,V . Kết quả : Vật 1 là li- e ; vật 2 là gỗ . 12.5. -Áp dụng đk vật nổi vaø naèm yeân trong chaát loûng : P = FA Xét 2 trường hợp : gỗ và chì nổi thì FA =P ( Pgỗ + Pchì ) = d.V ; quay ngược xuống FA = P( Pgỗ + Pchì ) = d.V. V bằng nhau nên mực nước không đổi 12.6. Áp dụng đk vật nổi vaø naèm yeân trong chaát loûng: P = FA = d. V ; Với : V = dài . rộng .cao -Ñoïc phaàn:” Coù theå em chöa bieát” Đối với bài học ở tiết học tiếp theo : -Chuẩn bị bài :” Coâng cô hoïc “ -Phaân bieät coâng vieäc vaø coâng cô hoïc -Ñoïc kó phaàn ñaàu baøi -Nghieân cöùu :* Khi naøo coù coâng cô hoïc * Coâng thöùc tính coâng cô hoïc V. PHỤ LỤC : VI. RUÙT KINH NGHIEÄM: * Những mặt đã đạt được : * Những hạn chế - bổ sung :