Giáo trình Maple - Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên

Giaùo trình Maple 1 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân BÀI 0. GIỚI THIỆU VỀ MAPLE ￧Maple là một phần mềm tính toán do hãng Maple Soft, một bộ phận chủ yếu của liên hợp công ty Waterloo Maple phát triển. ￧Cho đến nay Maple đã được phát triển qua nhiều phiên bản khác nhau và ngày càng hoàn thiện ￧Với phần mềm Maple, chúng ta có thể: + Thực hiện các tính toán với khối lượng lớn, với thời gian nhanh và độ chính xác cao. + Sử dụng các gói chuyên dụng của Maple để giải quyết các bài toán cụ thể như: vẽ đồ thị (gói plot), hình học giải tích (gói geometry), đại số tuyến tính (gói linalg),... + Thiết kế các đối tượng 3 chiều + v.v... Tính toán các số lớn, các biểu thức cần độ chính xác cao > 100!: > 2^64: > evalf(Pi,500): Vẽ đồ thị các hàm số > with(plots): Warning, the name changecoords has been redefined > with(plottools): Warning, the assigned name arrow now has a global binding > plot(x^3+4*x^2-1,x=-10..5,y=-10..15,thickness=2,numpoints=1000): Tính đạo hàm, tích phân các hàm số > diff(sin(2*x^2-1),x): > int(sin(x)*cos(x),x): Thiết kế các đối tượng 3 chiều >tubeplot([10*cos(t),10*sin(t),0,t=0..2*Pi,radius=2*cos(7*t),numpoints=120,tubepoints=24], scaling=CONSTRAINED): >tubeplot({[10*cos(t),10*sin(t),0,t=0..2*Pi,radius=2*cos(7*t),numpoints=120,tubepoints=24] ,[0,10+5*cos(t),5*sin(t),t=0..2*Pi,radius=1.5,numpoints=50, tubepoints=18]},scaling=CONSTRAINED): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 2 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân BÀI 1. TÍNH TOÁN SỐ HỌC THÔNG DỤNG 1. Tính toán số học thông dụng ￧Các phép toán số học: +, -, *, / ￧Lũy thừa: ^, giai thừa: x! ￧Logarit: ln(x), log[a](b), exp(x) ￧Các hàm lượng giác: sin(x), cos(x), tan(x), cot(x),... ￧Một số hàm khác: abs(x) - |x|, sqrt(x) - căn bậc 2 của x > (-10+5^2)*(4-sqrt(36)): > 99!: > cot(Pi/4): > 6! 2. Tính toán với độ chính xác theo yêu cầu Lệnh evalf - Cú pháp 1: evalf(bieu_thuc) - tính toán chính xác giá trị của biểu thức và biểu diễn kết quả với mặc định là 10 chữ số. - Cú pháp 2: evalf(bieu_thuc, k) - tính toán chính xác giá trị của biểu thức và biểu diễn kết quả với k chữ số. > 22/7: > evalf(%): > evalf(Pi,500): 3. Các thao tác với số nguyên tố - Phân tích một số n thành thừa số nguyên tố: lệnh ifactor(n); - Kiểm tra một số n có phải là số nguyên tố không?: lệnh isprime(n); - Tìm số nguyên tố đứng sau một số n cho trước: lệnh nextprime(n); - Tìm số nguyên tố đứng trước một số n cho trước: lệnh prevprime(n); - Tìm ước số chung lớn nhất của 2 số nguyên dương a, b: lệnh gcd(a,b); - Tìm bội số chung nhỏ nhất của 2 số nguyên dương a, b: lệnh lcm(a,b); - Tìm số dư khi chia a cho b: lệnh irem(a,b); - Tìm thương nguyên khi chia a cho b: lệnh iquo(a,b); > ifactor(3000000000): > ifactor(1223334444555556666667777777): > gcd(157940,78864): > lcm(12,15): > prevprime(100): > nextprime(100): > nextprime(%): > irem(145,7): > iquo(145,7): > y:=irem(145,7,'x'): > x: 4. Giải phương trình nghiệm nguyên Lệnh isolve: - Cú pháp 1: isolve(phuong_trinh/he_phuong_trinh); - Cú pháp 2: isolve(phuong_trinh/he_phuong_trinh, ); > isolve({x+y=36,2*x+4*y=100}): > isolve(x+y=5,{a,b,c}): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 3 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân 5. Giải công thức truy hồi, giải dãy số Lệnh rsolve: - Cú pháp: rsolve(pt/he_pt_truy_hoi, ten_day_so); > rsolve({f(n)=f(n-1)+f(n-2),f(0)=1,f(1)=1},f(n)): > rsolve({f(n)=2*f(n-1)},f(n)): > rsolve({g(n)=3*g(n/2)+5*n},g): > rsolve(f(n)-f(n-1)=n^3,f): > simplify(%): > eqn:=f(n)=f(n-1)+4*n: > rsolve(eqn,f): > simplify(%): 6. Khái niệm biến số, hằng số - Trong Maple, biến số được sử dụng thoải mái mà không cần khai báo, định nghĩa trước - Biến số, hằng số được đặt tên thỏa mãn một số quy tắc sau: + Không bắt đầu bằng chữ số + Không chứa khoảng trắng và một số ký tự đặc biệt như: %,^,&,*,$,#,... + Không được trùng với tên một số hàm và lệnh của Maple: sin, cos, ln, min, max, ... - Một biến số sẽ trở thành hằng số ngay khi nó được gán cho một giá trị nào đó. - Nếu muốn biến một hằng số trở lại biến số, ta dùng phép gán: ten_bien:='ten_bien'; > isolve({x+y=36,2*x+4*y=100}): > x:=2: > isolve({x+y=36,2*x+4*y=100}): > x:='x': > isolve({x+y=36,2*x+4*y=100}): 7. Tính tổng và tích Tính tổng: sử dụng lệnh sum (tính trực tiếp ra kết quả) hoặc Sum(biểu diễn dạng công thức) Cú pháp: sum(bieu_thuc_trong_tong, bien :=gia_tri_dau .. gia_tri_cuoi); Sum(bieu_thuc_trong_tong, bien :=gia_tri_dau .. gia_tri_cuoi); Tính tích: sử dụng lệnh product (tính trực tiếp ra kết quả) hoặc Product (biểu diễn dạng công thức) Cú pháp: product(bieu_thuc_trong_tong, bien :=gia_tri_dau .. gia_tri_cuoi); Product(bieu_thuc_trong_tong, bien :=gia_tri_dau .. gia_tri_cuoi); Lưu ý: giá trị vô cực được biểu diễn bằng từ khóa infinity > Sum(x^2,x=1..5): > value(%): > sum(x^2,x=1..5): > Sum(1/(x^2),x=1..infinity): > value(%): > Product((i^2+3*i-11)/(i+3),i=0..10): > value(%): > product((i^2+3*i-11)/(i+3),i=0..10): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 4 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân BÀI 2. CÁC THAO CÁC ĐẠI SỐ CƠ BẢN 1. Khai triển, đơn giản và phân tích biểu thức đại số Khai triển biểu thức đại số - Cú pháp: expand(bieu_thuc_dai_so); > expand(bt); > bt:=(x+y)^15; bt := ( xC y ) 15 > expand(bt); x15C 15 y x14C 105 y2 x13 C 455 y3 x12C 1365 y4 x11 C 3003 y5 x10C 5005 y6 x9 C 6435 y7 x8C 6435 y8 x7 C 5005 y9 x6C 3003 y10 x5 C 1365 y11 x4C 455 y12 x3 C 105 y13 x2C 15 y14 x C y15 Phân tích đa thức thành nhân tử Cú pháp: factor(bieu_thuc_dai_so); > factor(x^4-10*x^3+35*x^2-50*x+24): Đơn giản biểu thức đại số Cú pháp: simplify(bieu_thuc_dai_so); > bt:=cos(x)^5+sin(x)^4+2*cos(x)^2-2*sin(x)^2-cos(2*x): > simplify(bt): Tối giản phân thức Cú pháp: normal(phan_thuc); > tu := x^3-y^3: > mau := x^2+x-y-y^2: > phanthuc := tu/mau: > normal(phanthuc): Thay giá trị cho biến trong biểu thức Cú pháp: subs(bien = gia_tri , bieu_thuc); > bt := x^2-1; > subs(x=2,bt): > bt := x^2-1; bt := x2K 1 > subs(x=2,bt); Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 5 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân 3 Chuyển đổi dạng biểu thức Cú pháp: convert(bieu_thuc, kieu_chuyen_doi); > bt:=(a*x^2+b)/(x*(-3*x^2-x+4)): > convert(bt,parfrac,x): > bt:=(x^2-1)/(x+2); bt := x 2K 1 xC 2 > convert(bt,parfrac); xK 2C 3xC 2 2. Định nghĩa hàm số Cách 1: sử dụng toán tử -> Cú pháp: ten_ham := bien -> bieu_thuc_ham_so; > f := x->x^2+1/2: > f(a+b): Cách 2: sử dụng lệnh unapply Cú pháp: ten_ham := unapply(bieu_thuc, bien); > g:=unapply(x^3+2,x): > g(4): Định nghĩa hàm từng khúc Cú pháp: ten_ham := bien -> piecewise(đk_1, bt_1, đk_2, bt_2, ..., đk_n, bt_n); Ý nghĩa: nếu đk_i đúng thì hàm nhận giá trị là bt_i > f:=x->piecewise(x<=-1,x^2-1,x<=1,-abs(x)+1,sin(x-1)/x): > f(1): 3. Giải (bất) phương trình, hệ (bất) phương trình Sử dụng một lệnh chung duy nhất: lệnh solve - Cú pháp: solve(phuong_trinh , {bien_1, bien_2, ...}); solve ({pt_1, pt_2, ...}, {bien_1, bien_2, ...}); solve(bat_phuong_trinh , {bien_1, bien_2, ...}); solve ({bpt_1, bpt_2, ...}, {bien_1, bien_2, ...}); > pt:=x^3-a*x^2/2+13*x^2/3=13*a*x/6+10*x/3-5*a/3: > solve(pt,{x}): > pt1:=abs((z+abs(z+2))^2-1)^2=9: > solve(pt1,{z}): > pt2:=(cos(x)-tan(x)=0): > solve(pt2,{x}): > pt3:=x^4-x^3+x^2-x+1: > solve(pt3,{x}): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 6 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân > hpt1:={x+y=36, x*4+y*2 = 100}: > solve({x+y=36, x*4+y*2 = 100},{x,y}): > solve((x-1)*(x-2)*(x-3) < 0, {x}): > solve((x-1+a)*(x-2+a)*(x-3+a) < 0, {x}): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 7 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân BÀI 3. VẼ ĐỒ THỊ VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN 1. Khởi tạo các hàm vẽ đồ thị > with(plots): Warning, the previous binding of the name arrow has been removed and it now has an assigned value > with(plottools): 2. Vẽ đồ thị trong không gian 2 chiều Oxy Vẽ đồ thị hàm thông thường: Cú pháp: plot(ham_can_ve, x=gt_dau..gt_cuoi, y=gt_dau..gt_cuoi, cac_tuy_chon); Một số tùy chọn thông dụng: - Đặt màu cho đồ thị: color = - Đặt độ dày k cho đồ thị: thickness = k - Đặt số điểm vẽ cho đồ thị: numpoints = k; > plot(x^3-3*x^2+1,x=-5..5,y=-5..5): > f:=x->abs(x^3-x^2-2*x)/3-abs(x+1): > plot(f(x),x=-5..5,y=-5..5): Vẽ nhiều đồ thị trên cùng một hệ trục Cú pháp: plot([ham_1, ham_2,...], x=gt_dau..gt_cuoi, y=gt_dau..gt_cuoi, cac_tuy_chon); > plot([x^2,sin(x)],x=-2..2,color=[red,green]): Vẽ đồ thị của hàm số không liên tục Khi vẽ đồ thị của một hoặc nhiều hàm số có điểm gián đoạn, ta phải thêm tuy chọn discont = true để đồ thị được vẽ chính xác hơn > g:=x->(x^2-1)/(x-2): > plot(g(x),x=-10..10,y=-5..15,discont=true,color=blue): Vẽ đồ thị hàm ẩn Có những hàm số mà chúng ta không có được công thức tường minh y=f(x), khi đó để vẽ được đồ thị của chúng, ta sẽ dùng hàm implicitplot Cú pháp: implicitplot([bt_1, bt_2,...], x=gt_dau..gt_cuoi, y=gt_dau..gt_cuoi, cac_tuy_chon); > implicitplot(x^2/9+y^2/4=1,x=-4..4,y=-2..2): > implicitplot(x^2-y^2-x^4=0,x=-1..1,y=-1..1): Ứng dụng: vẽ đồ thị của hàm hữu tỷ > f:=x->(x^2-1)/(x-2): > bt:=convert(f(x),parfrac): > tcx:=x->x+2: > g1:=plot([f(x),tcx(x)],x=-10..10,y=-5..15,color=[blue,red],discont=true): > g2:=implicitplot(x=2,x=-10..10,y=-5..15,color=green): > display({g1,g2}): 3. Vẽ đồ thị trong không gian 3 chiều Oxyz Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 8 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân Vẽ đồ thị hàm thông thường Cú pháp: plot3d(ham_can_ve, x=gt_dau..gt_cuoi, y=gt_dau..gt_cuoi,z=gt_dau..gt_cuoi, cac_tuy_chon); > plot3d(x*exp(x^2),x=-2..2,y=-2..2,title="Do thi trong khong gian 3 chieu"): > plot3d(-exp(-abs(x*y)/10)*sin(x+y)-cos(x*y),x=-Pi..Pi,y=-Pi..Pi,grid=[51,51]): Vẽ đồ thị hàm ẩn Cú pháp: implicitplot3d(ham_can_ve, x=gt_dau..gt_cuoi, y=gt_dau..gt_cuoi,z=gt_dau..gt_cuoi, cac_tuy_chon); > implicitplot3d(x^2+y^2/4+z^2/9=1,x=-3..3,y=-3..3,z=-3..3): 4. Sự vận động của đồ thị Cú pháp: animate(ham_co_tham_so,x=gt_dau..gt_cuoi, tham_so = gt_dau..gt_cuoi); animate3d(ham_co_tham_so,x=gt_dau..gt_cuoi, y=gt_dau..gt_cuoi, tham_so = gt_dau..gt_cuoi); Ý nghĩa: hiển thị sự biến đổi, vận động của đồ thị khi tham số thay đổi trong khoảng cho trước > animate3d(cos(t*x)*sin(t*y),x=-Pi..Pi,y=-Pi..Pi,t=1..5): > animate(t*x^2,x=-3..3,t=-5..5): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 9 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân BÀI 4. GIỚI HẠN, ĐẠO HÀM, TÍCH PHÂN 1. Tính giới hạn Cú pháp: limit(ham_so,x=a); Limit(ham_so,x=a); Ý nghĩa: tính giới hạn của ham_so khi x tiến đến a. Kết quả được thể hiện dưới dạng công thức (lệnh Limit) hoặc kết quả cụ thể (lệnh limit) > f:=x->((sin(2*x))^2-sin(x)*sin(4*x))/x^4: > Limit(f(x),x=0): > value(%): > limit(f(x),x=0): Chú ý: muốn tính giới hạn của hàm số khi x tiến đến vô cực, ta chỉ việc thay a bằng từ khóa infinity. > g := x->(2*x+3)/(7*x+5): > Limit(g(x),x=infinity): > value(%): > limit(g(x),x=infinity): Chú ý: muốn tính giới hạn của hàm số khi x tiến đến a từ bên trái hay bên phải, ta thêm vào một trong hai tùy chọn left hoặc right. > h := x->tan(x+Pi/2): > Limit(h(x),x=0,left): > value(%): > limit(h(x),x=0,right): 2. Tính đạo hàm Tính đạo hàm cấp 1 Cú pháp: diff(ham_so, bien); Diff(ham_so, bien); Ý nghĩa: tính đạo hàm cấp 1 của ham_so theo bien. Kết quả được thể hiện dưới dạng công thức (lệnh Diff) hoặc kết quả cụ thể (lệnh diff) > f := x->x^2*sqrt(x^2+1): > Diff(f(x),x): > value(%): > diff(f(x),x): > simplify(%): Tính đạo hàm cấp cao Cú pháp: diff(ham_so, bien, bien, bien, ...); Diff(ham_so, bien, bien, bien, ...); hoặc diff(ham_so, bien$k); Diff(ham_so, bien$k); Ý nghĩa: tính đạo hàm cấp k của ham_so theo bien. Kết quả được thể hiện dưới dạng công thức (lệnh Diff) hoặc kết quả cụ thể (lệnh diff) > g := x->5*x^3-3*x^2-2*x^(-3): > diff(g(x),x,x): > h := x -> x^4 + x*sin(x): > diff(h(x),x$2): > simplify(%): 3. Tính tích phân Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 10 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân Tính tích phân xác định Cú pháp: int(ham_so, bien=a..b); Int(ham_so, bien=a..b); Ý nghĩa: tính tích phân của ham_so với bien đi từ a đến b. Kết quả được thể hiện dưới dạng công thức (lệnh Diff) hoặc kết quả cụ thể (lệnh diff) > f := x->1/(exp(x)+5): > Int(f(x),x=0..ln(2)): > value(%): > evalf(%): > g := x->cos(x)^2*cos(4*x): > int(g(x),x=0..Pi/2): Chú ý: ta có thể tính tích phân mở rộng khi a hay b có thể là vô cực (infinity) > t := x->x/(x^4+1): > int(t(x),x=0..infinity): Tính tích phân bất định Cú pháp: int(ham_so, bien); Int(ham_so, bien); Ý nghĩa: tính tích phân của ham_so theo bien. Kết quả được thể hiện dưới dạng công thức (lệnh Diff) hoặc kết quả cụ thể (lệnh diff) > h := x->(3*x^2+3*x+3)/(x^3-3*x+2): > t:=x->int(h(x),x): > t(x): 4. Một số ứng dụng Bài toán tính diện tích hình thang cong Bài 1. Tính diện tích hình thang cong giới hạn bởi hàm số f(x)=3*x-x^3 , trục Ox và hai đường thẳng x=0, x=1. > restart: > with(plots): Warning, the name changecoords has been redefined > with(plottools): Warning, the assigned name arrow now has a global binding > f := x->3*x-x^2: > g1:=plot(f(x),x=0..3,y=0..3,filled = true): > g2:=implicitplot(x=3,x=0..4,y=0..3,color=blue): > display({g1,g2}): > int(f(x),x=0..3): Bài 2. Tính diện tích hình thang cong giới hạn bởi hai hàm số f(x) = x^2 và g(x) = x 1 2 > f := x->x^2: > g := x->sqrt(x): > a:=solve(f(x)=g(x),x): > plot([f(x),g(x)],x=a[1]..a[2]): > abs(int(abs(f(x)-g(x)),x=a[1]..a[2])): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 11 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân Bài toán khảo sát hàm số Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số f ( x ) = 0Kx2C 3$xK31 2$ ( xK1) > f:=x->(-x^2+3*x-3)/(2*(x-1)): > f1 := x->diff(f(x),x): > f1(x): > simplify(f1(x)): > a:=solve(f1(x)=0,x): > ct1:=a[1]: > ct2:=a[2]: > f(ct1): > f(ct2): > f2:=x->diff(f(x),x$2): > f2(x): > simplify(f2(x)): > f(x): > convert(f(x),parfrac,x): > g1:=plot([-0.5*x+1,f(x)],x=-3..5,y=-2..4,color=[blue,red],discont=true): > g2:=implicitplot(x=1,x=-3..5,y=-2..4,color=green): > display({g1,g2}): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 12 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân BÀI 5. HÌNH HỌC GIẢI TÍCH 1. Các tính toán trong hình học phẳng: gói geometry Khởi tạo các hàm tính toán trong hình học phẳng > with(geometry): Các hàm trên đối tượng điểm - Định nghĩa điểm: point(ten_diem, hoanh_do, tung_do); - Hiển thị tọa độ của một điểm: coordinates(ten_diem); - Xác định trung điểm đoạn thẳng tạo bởi hai điểm: midpoint(ten_trung_diem, diem_1, diem_2); > point(A,2,3): > point(B,-3,1): > coordinates(A): > coordinates(B): > midpoint(M,A,B): > coordinates(M): Các hàm trên đối tượng đường thẳng - Định nghĩa đường thẳng qua hai điểm: line(ten_dt, [diem_dau, diem_cuoi],[x,y]); - Định nghĩa đường thẳng có phương trình cho trước: line(ten_dt,pt_duong_thang,[x,y]); -Tìm giao điểm giữa hai đường thẳng: intersection(ten_giao_diem, dt_1, dt_2); -Tìm góc giữa hai đường thẳng: FindAngle(dt_1, dt_2); - Tính khoảng cách từ một điểm tới một đường thẳng: distance(diem, duong_thang); - Xác định hình chiếu của một điểm lên trên một đường thẳng: projection(ten_hinh_chieu, diem, duong_thang); - Xác định điểm đối xứng của một điểm qua một đường thẳng: reflection(ten_diem_dx, diem, duong_thang); > line(d1,[A,B],[x,y]): > line(d2,y=x+1,[x,y]): > detail(d1): > detail(d2): > intersection(K,d1,d2): > coordinates(K): > FindAngle(d1,d2): > distance(A,d1): > distance(B,d2): > projection(N,B,d2): > coordinates(N): > reflection(B1,B,d2): > coordinates(B1): Các hàm trên đối tượng đường tròn - Định nghĩa đường tròn qua 3 điểm: Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 13 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân circle((ten_duong_tron,[diem1, diem2, diem3],[x,y]); - Định nghĩa đường tròn có tâm và bán kính cho trước: circle(ten_duong_tron,[tam, bk],[x,y]); - Xác định bán kính đường tròn đã định nghĩa: radius(tenduongtron); - Xác định tọa độ tâm đường tròn đã định nghĩa: coordinates(center(tenduongtron)); - Xác định diện tích đường tròn đã định nghĩa: area(tenduongtron); - Tìm tiếp tuyến với đường tròn tại một điểm: tangentpc(tentieptuyen,diem,tenduongtron); - Tìm tiếp tuyến với đường tròn qua một điểm: tangentline(diem,tenduongtron,[tentieptuyen1, tentieptuyen2]); > point(C,0,0): > circle(c,[A,B,C],[x,y]): > detail(c): > radius(c): > coordinates(center(c)): > area(c): > circle(c1,[C,5],[x,y]): > detail(c1): > tangentpc(t1,C,c): > detail(t1): > Equation(t1): > TangentLine(t2,point(D,4,5),c,[l1,l2]): Các hàm trên đối tượng tam giác - Định nghĩa tam giác: triangle(ten_tam_giac,[dinh1,dinh2,dinh3],[x,y]); - Xác định diện tích tam giác: area(ten_tam_giac) - Xác định đường cao tam giác ứng với một đỉnh: altitude(ten_duong_cao,dinh,ten_tam_giac); - Xác định đường trung tuyến tam giác ứng với một đỉnh: median(tenduongtrungtuyen,dinh,tentamgiac); - Xác định đường phân giác tam giác ứng với một đỉnh: bisector(ten_duong_phan_giac, dinh, ten_tam_giac); - Xác định đường phân giác tam giác ứng với một đỉnh: ExternalBisector(ten_duong_phan_giac,dinh,tentamgiac); - Xác định trọng tâm tam giác: centroid(ten_trong_tam,ten_tam_giac); - Xác định trực tâm tam giác: orthorcenter(ten_truc_tam, tentamgiac); - Xác định đường tròn nội tiếp tam giác: incircle(ten_duong_tron_noi_tiep,tentamgiac); > triangle(ABC,[A,B,C],[x,y]): > detail(ABC): > area(ABC): > altitude(ha,A,ABC): > median(BM,B,ABC): > detail(BM): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 14 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân > bisector(Ct,C,ABC): > detail(Ct): > ExternalBisector(Cx,C,ABC): > centroid(G,ABC): > coordinates(G): > orthocenter(H,ABC): > coordinates(H): > incircle(cc,ABC): > detail(cc): 2. Các tính toán trong hình học không gian: gói geom3d Khởi tạo > with(geom3d): Warning, these names have been rebound: AreCollinear, AreConcurrent, AreConjugate, AreParallel, ArePerpendicular, DefinedAs, Equation, FindAngle, GlideReflection, IsEquilateral, IsRightTriangle, OnSegment, RadicalCenter, altitude, area, center, centroid, coordinates, detail, distance, draw, dsegment, form, homology, homothety, intersection, inversion, line, midpoint, point, projection, radius, randpoint, reflection, rotation, segment, sides, translation, triangle, vertices Warning, the assigned name polar now has a global binding Các hàm trên đối tượng điểm - Định nghĩa điểm: point(ten_diem, hoanh_do, tung_do,cao_do); - Hiển thị tọa độ của một điểm: coordinates(ten_diem); - Xác định trung điểm đoạn thẳng tạo bởi hai điểm: midpoint(ten_trung_diem, diem_1, diem_2); > point(A,2,3,1): > point(B,-3,1,3): > coordinates(A): > coordinates(B): > midpoint(M,A,B): > coordinates(M): Các hàm trên đối tượng đường thẳng - Định nghĩa đường thẳng qua hai điểm: line(ten_dt, [diem_dau, diem_cuoi]); - Định nghĩa đường thẳng có phương trình tham so cho trước: line(ten_dt,pt_tham_so_duong_thang,ten_tham_so); -Tìm giao điểm giữa hai đường thẳng: intersection(ten_giao_diem, dt_1, dt_2); -Tìm góc giữa hai đường thẳng: FindAngle(dt_1, dt_2); - Tính khoảng cách từ một điểm tới một đường thẳng: distance(diem, duong_thang); - Xác định hình chiếu của một điểm lên trên một đường thẳng: projection(ten_hinh_chieu, diem, duong_thang); - Xác định điểm đối xứng của một điểm qua một đường thẳng: reflection(ten_diem_dx, diem, duong_thang); > line(d1,[A,B]): > line(d2,[2+2*t,1-4*t,3*t],t): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh Giaùo trình Maple 15 Taøi lieäu Boài döôõng thöôøng xuyeân > detail(d1): Warning, assume that the parameter in the parametric equations is _t Warning, assuming that the names of the axes are _x, _y, and _z > detail(d2): Warning, assuming that the names of the axes are _x, _y, and _z > intersection(K,d1,d2): intersection: "the given objects do not intersect" > FindAngle(d1,d2): > distance(A,d1): > distance(B,d2): > projection(N,B,d2): > coordinates(N): > reflection(B1,B,d2): > coordinates(B1): Các hàm trên đối tượng mặt phẳng - Định nghĩa mặt phẳng qua 3 điểm: plane(ten_mat_phang,[diem1, diem2, diem3],[x,y,z]); - Định nghĩa mặt phẳng bằng phương trình tổng quát: plane(ten_mat_phang,pt_tongquat,[x,y,z]); - Xác định giao tuyến của hai mặt phẳng: line(ten_giao_tuyen,[mp1,mp2]); - Xác định khoảng cách giữa một điểm và một mặt phẳng: distance(ten_diem,ten_mat_phang); - Xác định góc giữa hai mặt phẳng: FindAngle(ten_mp_1, ten_mp_2); > point(C,0,0,0): > plane(p,[A,B,C],[x,y,z]): > detail(p): > plane(p1,2*x-3*y+z=0, [x,y,z]): > line(gt,[p,p1]): > detail(gt): Warning, assume that the parameter in the parametric equations is _t > distance(A,p1): > FindAngle(p,p1): Taùc giaû: Nguyễn Ngọc Trung Đại Học Sư Phạm Tp. Hồ Chí Minh