Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn Ngữ văn 9, cấp THCS năm 2013 - 2014

* 1.GIÁO ÁN NGỮ VĂN 9 SOẠN THEO SÁCH CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG * 2. Đà GIẢM TẢI * 3 .CÓ CẢ KỸ NĂNG SỐNG THEO CHƯƠNG TRÌNH ĐỔI MỚI ( GIẢI NÉN) BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Tài liệu PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH THCS MÔN NGỮ VĂN 9 (Dùng cho các cơ quan quản lí giáo dục và giáo viên, áp dụng từ năm học 2013-2014) HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN ĐIỀU CHỈNH NỘI DUNG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN, CẤP THCS (Kèm theo Công văn số 5840000/BGDĐT-VP ngày ..1. tháng 8 năm 2013 của Bộ Giáo dục và Đào tạo) NGỮ VĂN 9 Cả năm: 37 tuần (175 tiết) Học kì I: 19 tuần (90 tiết) Học kì II: 17 tuần (85 tiết) HỌC KÌ I Tuần 1 Tiết 1 đến tiết 5 Phong cách Hồ Chí Minh; Các phương châm hội thoại; Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh; Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. Tuần 2 Tiết 6 đến tiết 10 Đấu tranh cho một thế giới hoà bình; Các phương châm hội thoại (tiếp); Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh; Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh. Tuần 3 Tiết 11 đến tiết 15 Tuyên bố thế giới về... trẻ em; Các phương châm hội thoại (tiếp); Viết bài Tập làm văn số 1. Tuần 4 Tiết 16 đến tiết 20 Chuyện người con gái Nam Xương; Xưng hô trong hội thoại; Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp; Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự. Tuần 5 Tiết 21 đến tiết 25 Sự phát triển của từ vựng; Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh; Hoàng Lê nhất thống chí (hồi 14); Sự phát triển của từ vựng (tiếp). Tuần 6 Tiết 26 đến tiết 30 Truyện Kiều của Nguyễn Du; Chị em Thuý Kiều; Cảnh ngày xuân; Thuật ngữ; Trả bài Tập làm văn số 1. Tuần 7 Tiết 31 đến tiết 35 Kiều ở lầu Ngưng Bích; Miêu tả trong văn bản tự sự; Trau dồi vốn từ; Viết bài Tập làm văn số 2. Tuần 8 Tiết 36 đến tiết 40 Mã Giám Sinh mua Kiều; Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga; Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự. Tuần 9 Tiết 41 đến tiết 45 Lục Vân Tiên gặp nạn; Chương trình địa phương phần Văn; Tổng kết về từ vựng (Từ đơn, từ phức,... Từ nhiều nghĩa); Tổng kết về từ vựng (Từ đồng âm,... Trường từ vựng); Trả bài Tập làm văn số 2. Tuần 10 Tiết 46 đến tiết 50 Đồng chí; Bài thơ về tiểu đội xe không kính; Kiểm tra truyện trung đại; Tổng kết về từ vựng (Sự phát triển của từ vựng,... Trau dồi vốn từ); Nghị luận trong văn bản tự sự. Tuần 11 Tiết 51 đến tiết 55 Đoàn thuyền đánh cá; Tổng kết về từ vựng (Từ tượng thanh, tượng hình, một số phép tu từ từ vựng); Tập làm thơ tám chữ; Trả bài kiểm tra Văn. Tuần 12 Tiết 56 đến tiết 60) Bếp lửa; Hướng dẫn đọc thêm: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ; Ánh trăng; Tổng kết về từ vựng (Luyện tập tổng hợp); Luyện tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận. Tuần 13 Tiết 61 đến tiết 65 Làng; Chương trình địa phương phần Tiếng Việt; Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự; Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm. Tuần 14 Tiết 66 đến tiết 70 Lặng lẽ Sa Pa; Viết bài Tập làm văn số 3; Người kể chuyện trong văn bản tự sự. Tuần 15 Tiết 71 đến tiết 74 Chiếc lược ngà; Ôn tập Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại,... Cách dẫn gián tiếp); Kiểm tra Tiếng Việt. Tuần 16 Tiết 75 đến tiết 78 Kiểm tra thơ và truyện hiện đại; Cố hương. Tuần 17 Tiết 79 đến tiết 82 Trả bài Tập làm văn số 3; Trả bài kiểm tra Tiếng Việt, trả bài kiểm tra Văn; Ôn tập Tập làm văn. Tuần 18 Tiết 83 đến tiết 86 Ôn tập Tập làm văn (tiếp); Kiểm tra học kì I. Tuần 19 Tiết 87 đến tiết 90 Tập làm thơ tám chữ (tiếp tiết 54); Hướng dẫn đọc thêm: Những đứa trẻ; Trả bài kiểm tra học kì I. HỌC KÌ II Tuần 20 Tiết 91 đến tiết 94 Bàn về đọc sách; Khởi ngữ; Phép phân tích và tổng hợp. Tuần 21 Tiết 95 đến tiết 98 Luyện tập phân tích và tổng hợp. Tiếng nói của văn nghệ; Các thành phần biệt lập. Tuần 22 Tiết 99 đến tiết 102 Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống; Cách làm bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống; Hướng dẫn chuẩn bị cho chương trình địa phương phần Tập làm văn (sẽ làm ở nhà). Tuần 23 Tiết 103 đến tiết 106 Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới; Các thành phần biệt lập (tiếp); Viết bài Tập làm văn số 5; Chó Sói và Cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten. Tuần 24 Tiết 107 đến tiết 110 Chó Sói và Cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten (tiếp); Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí; Liên kết câu và liên kết đoạn văn; Liên kết câu và liên kết đoạn văn (luyện tập). Tuần 25 Tiết 111 đến tiết 115 Hướng dẫn đọc thêm: Con cò; Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí; Trả bài Tập làm văn số 5. Tuần 26 Tiết 116 đến tiết 120 Mùa xuân nho nhỏ; Viếng lăng Bác; Nghị luân về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích); Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích); Luyện tập làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích); Viết bài Tập làm văn số 6 học sinh làm ở nhà. Tuần 27 Tiết 121 đến tiết 125 Sang thu; Nói với con; Nghĩa tường minh và hàm ý; Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ; Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. Tuần 28 Tiết 126 đến tiết 130 Mây và sóng; Ôn tập về thơ; Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp); Kiểm tra Văn (phần thơ); Trả bài Tập làm văn số 6. Tuần 29 Tiết 131 đến tiết 135 Tổng kết phần văn bản nhật dụng; Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt); Viết bài Tập làm văn số 7. Tuần 30 Tiết 136 đến tiết 140 Hướng dẫn đọc thêm: Bến quê; Ôn tập Tiếng Việt lớp 9; Luyện nói: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. Tuần 31 Tiết 141 đến tiết 145 Những ngôi sao xa xôi; Chương trình địa phương (phần Tập làm văn); Trả bài Tập làm văn số 7; Biên bản. Tuần 32 Tiết 146 đến tiết 150 Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang; Tổng kết về ngữ pháp; Luyện tập viết biên bản; Hợp đồng. Tuần 33 Tiết 151 đến tiết 155 Bố của Xi mông; Ôn tập về truyện; Tổng kết về ngữ pháp (tiếp); Kiểm tra Văn (phần truyện). Tuần 34 Tiết 156 đến tiết 160 Con chó Bấc; Kiểm tra Tiếng Việt; Luyện tập viết hợp đồng; Tổng kết Văn học nước ngoài. Tuần 35 Tiết 161 đến tiết 165 Bắc Sơn; Tổng kết Tập làm văn; Tôi và chúng ta. Tuần 36 Tiết 166 đến tiết 170 Tôi và chúng ta (tiếp); Tổng kết Văn học; Trả bài kiểm tra Văn, Tiếng Việt. Tuần 37 Tiết 171 đến tiết 175 Kiểm tra học kì II; Thư, điện; Trả bài kiểm tra học kì II. HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN ĐIỀU CHỈNH NỘI DUNG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN, CẤP THCS 2013- 2014 (Kèm theo Công văn số...../BGDĐT-GDTrH ngày 1 tháng 8 năm 2013 của Bộ GDĐT) 1. Mục tiêu của việc điều chỉnh nội dung dạy học Điều chỉnh nội dung dạy học để dạy và học phù hợp với chuẩn kiến thức kĩ năng và mục tiêu giáo dục, phù hợp với thời lượng dạy học và điều kiện thực tế các nhà trường. Điều chỉnh nội dung dạy học theo hướng cắt giảm các nội dung quá khó, trùng lặp, chưa thật sự cần thiết đối với học sinh (HS), các câu hỏi, bài tập đòi hỏi phải khai thác quá sâu kiến thức lí thuyết, để giáo viên (GV), HS dành thời gian cho các nội dung khác, tạo thêm điều kiện cho GV đổi mới phương pháp dạy học theo yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông. 2. Thời gian thực hiện Hướng dẫn này dựa trên sách giáo khoa (SGK) của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam ấn hành năm 2011 và được áp dụng . Nếu GV và HS sử dụng SGK của các năm khác thì cần đối chiếu với SGK năm 2011 để điều chỉnh, áp dụng phù hợp. 3. Hướng dẫn thực hiện các nội dung Ngoài các nội dung đã hướng dẫn cụ thể trong văn bản, trong cột Hướng dẫn thực hiện ở các bảng dưới đây cần lưu ý thêm một số vấn đề sau: Đối với các bài, các phần không dạy thì GV dùng thời lượng của các bài, các phần này dành cho các bài, các phần khác hoặc sử dụng để luyện tập, củng cố, hướng dẫn thực hành cho HS. Không ra bài tập và không kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS vào những nội dung được hướng dẫn là ”không dạy” hoặc ”đọc thêm”. Tuy nhiên, GV, HS vẫn có thể tham khảo các nội dung đó để có thêm sự hiểu biết cho bản thân. Trên cơ sở khung phân phối chương trình của môn học, các sở GDĐT, phòng GDĐT chỉ đạo các trường và GV điều chỉnh phân phối chương trình chi tiết đảm bảo cân đối giữa nội dung và thời gian thực hiện, phù hợp với điều chỉnh nội dung dạy học dưới đây. Toàn bộ văn bản này được nhà trường in sao gửi cho tất cả GV bộ môn.  Ngày soạn : Ngày dạy : .......................................... Tuần thứ nhất Tiết 01 PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH ( Lê Anh Trà ) I/ MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: ( Tiết 1,2) Giúp HS: 1/ Kiến thức. - Nắm được một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh hoạt. - Hiểu được ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. - Bước đầu hiểu được đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể. 2/ Kĩ năng. - Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc. -Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, lối sống. *. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài 1. Tự nhận thức: Tự nhận thức về phong cách sống của Bác 2. Làm chủ bản thân: Từ việc tìm hiểu vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh xác định được mục tiêu phấn đấu theo phong cách Hồ Chí Minh trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 3. Giao tiếp: Trình bày , trao đổi về nội dung của phong cách Hồ Chí Minh trong văn bản. 3/ Thái độ. Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, có ý thức tu dưỡng rèn luyện theo gương Bác. II/ CHUẨN BỊ : - GV: Soạn giáo án,tranh ảnh, mẫu chuyện về cuộc đời của Bác. - HS: Trả lời các câu hỏi ở SGK. III/ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG. 1/ Ôn định lớp. 2/ Kiểm tra bài cũ. 3/ Bài mới. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung hoạt động Giáo viên giới thiệu gây sự chú ý của học sinh. Gọi học sinh đọc chú thích, em hiểu gì về tác giả ? Xuất xứ tác phẩm có gì đáng chú ý ? Em còn biết những văn bản, tác phẩm nào về Bác ? Yêu cầu học sinh đọc thầm chú thích. Giáo viên kiểm tra lại một số từ trọng tâm: truân chuyên, thuần đức. Giáo viên giảng thêm : bất giác: một cách tự nhiên, ngẫu nhiên : không dự định trước. - Giáo viên hướng dẫn cách đọc, đọc mẫu. Văn bản được viết theo phương thức biểu đạt nào ? Thuộc loại văn bản nào ? (chính luận). Văn bản chia làm mấy đoạn, ý của từng đoạn ? - Gọi học sinh đọc đoạn 1. Những tinh hoa văn hóa nhân loại đến với Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh nào? Hồ Chí Minh làm thế nào để tiếp thu văn hóa nhân loại ? Chìa khóa để mở kho tri thức nhân loại là gì ? Động lực nào giúp người có vốn tri thức ấy ? Tìm những dẫn chứng cụ thể ? Qua những vấn đề trên em có nhận xét gì về phong cách Hồ Chí Minh ? Tiếp thu vốn tri thức nhân loại ở mức nào ? Theo hướng nào ? Học sinh thảo luận Þ câu văn nào nói rõ điều đó. Þ Giáo viên hướng dẫn học sinh luyện tập. Để làm nổi bật vấn đề Hồ Chí Minh với sự tiếp thu văn hóa nhân loại tác giả sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì ? Giáo viên củng cố hết tiết 1. Học sinh chú ý. Học sinh trả lời. Học sinh nêu những tác phẩm đã học về Bác. Học sinh đọc chú thích, Sgk trang 7. Học sinh trả lời. - Đạm bạc : sơ sài, giản dị. Học sinh đọc v.bản. Học sinh làm việc độc lập, trả lời. Suy nghĩ (trả lời). Ý 1: quá trình hình thành những điều kì lạ của phong cách văn hóa Hồ Chí Minh. Ý 2: những vẻ đẹp cụ thể của phong cách sống và làm việc của Bác. Ý 3: bluận khẳng định ý nghĩa của phong cách văn hóa Hồ Chí Minh Þ Học sinh dựa vào văn bản. Þ trả lời. Học sinh thảo luận. Þ Qua lao động mà học hỏi. Þ Ham hiểu biết Þ học làm nghề Þ đến đâu cũng học hỏi. Học sinh thảo luận. - Thông minh, cần cù vốn tri thức sâu rộng tiếp thu chọn lọc. Þ Câu : “nhưng điều kỳ lạ ... hiện đại”. Học sinh luyện tập + thảo luận nhóm. - Lập luận chặt chẽ. - Chọn chi tiết tiêu biểu, chọn lọc. - So sánh, đối lập. Hoạt động 1: Giới thiệu bài. Hoạt động 2 : I) Đọc – hiểu chú thích : 1) Tác giả, tác phẩm : - Trích trong phong cách Hồ Chí Minh cái vĩ đại gắn bó với cái giản dị của Lê Anh Trà. 2) Chú thích : Sgk trang 7. II) Đọc – hiểu cấu trúc : 1) Đọc : Sgk trang 5. 2) Thể loại : văn bản nhật dụng. 3) Bố cục : 3 đoạn. Đoạn 1 : từ đầu Þ hiện đại. Đoạn 2 : tiếp Þ tắm ao. Đoạn 3 : còn lại. Hoạt động 3 III) Phân tích văn bản : 1) Con đường hình thành phong cách văn hóa Hồ Chí Minh : - Bác tiếp thu văn hóa nhân loại trong cuộc đời hoạt động cách mạng, tìm đường cứu nước. - Cách tiếp thu: phương tiện ngôn ngữ. Þ qua công việc, lao động, học hỏi với động lực ham hiểu biết, học hỏi và tìm hiểu. - Phong cách: thông minh, cần cù, yêu lao động, có vốn kiến thức sâu rộng, tiếp thu tri thức chọn lọc; kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại; xưa và nay; dân tộc và quốc tế tiếp thu trên nền tảng văn hóa dân tộc. 4. Củng cố và dặn dò : - Nắm nội dung bài học và học thuộc ghi nhớ; Sưu tầm một số mẩu chuyện về Bác. - Soạn bài “ Đấu tranh ... bình ”; Chuẩn bị bài : Sưu tầm một số mẩu chuyện về Bác. Ngày soạn : Ngày dạy : .......................................... Tuần thứ nhất Tiết 02 PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH ( Lê Anh Trà ) I/ MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: ( Tiết 2) Giúp HS: 1/ Kiến thức. - Nắm được một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh hoạt. - Hiểu được ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. - Bước đầu hiểu được đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể. 2/ Kĩ năng. - Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc. -Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, lối sống. *. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài 1. Tự nhận thức: Tự nhận thức về phong cách sống của Bác 2. Làm chủ bản thân: Từ việc tìm hiểu vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh xác định được mục tiêu phấn đấu theo phong cách Hồ Chí Minh trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 3. Giao tiếp: Trình bày , trao đổi về nội dung của phong cách Hồ Chí Minh trong văn bản. 3/ Thái độ. Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, có ý thức tu dưỡng rèn luyện theo gương Bác. II/ CHUẨN BỊ : - GV: Soạn giáo án,tranh ảnh, mẫu chuyện về cuộc đời của Bác. - HS: Trả lời các câu hỏi ở SGK. III/ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG. 1/ Ôn định lớp. 2/ Kiểm tra bài cũ. 3/ Bài mới. Tiết 2 Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung hoạt động Yêu cầu học sinh đọc đoạn 2. Cho học sinh quan sát một số tranh ảnh giới thiệu nơi ở của Bác. Đoạn 1 nói về thời hoạt động nào của Bác ? Đoạn 2 khi Bác làm gì ? Khi trình bày những nét đẹp trong lối sống của Hồ Chí Minh, tác giả tập trung ở những khía cạnh nào ? Nơi ở và nơi làm việc của Bác được giới thiệu như thế nào ? Trang phục theo cảm nhận của em ? Việc ăn uống của Bác như thế nào ? Em hãy hình dung về cuộc sống của các vị nguyên thủ quốc gia ở các nước trên thế giới ? (Giáo viên bình : Tổng thống Mỹ Bin Clintơn) Em có cảm nhận gì về lối sống của Hồ Chí Minh ? Để làm nổi bật lối sống đó tác giả dùng nghệ thuật gì ? Em đã được học, đọc bài thơ bài văn nào nói về cuộc sống giản dị của Bác ? Þ Giáo viên chốt lại. Cho học sinh đọc đoạn: “ người sống ở đó ... hết”. Tác giả so sánh lối sống của Bác với Nguyễn Trãi (thế kỷ 15). Theo em giống và khác nhau giữa hai lối sống của Bác và Nguyễn Trãi ? (Giáo viên đưa dẫn chứng ) Þ Hướng dẫn học sinh đọc đoạn cuối. Ý nghĩa cao đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là gì ? Giáo viên nêu câu hỏi liên hệ trong cuộc sống hiện đại ngày nay hãy chỉ ra thuận lợi và nguy cơ ? Từ phong cách của Hồ Chí Minh, em có suy nghĩ và học tập được những gì ? ─ Giáo viên chốt : ăn mặc, vật chất nói năng, ứng xử. Nêu vài nét về nội dung và nghệ thuật bài văn ? Þ Hướng dẫn học sinh đọc ghi nhớ. Học sinh chú ý nghe giáo viên nêu câu hỏi. Þ Giáo viên cho học sinh có khiếu văn nghệ trình bày. Đọc đoạn 2/6. Þ Học sinh quan sát. Học sinh phát hiện trả lời. - Bác hoạt động ở nước ngoài. - Bác làm chủ tịch nước. - nơi ở. - trang phục. - ăn uống. Học sinh thảo luận. - sang trọng. - bảo vệ. - uy nghiêm. Þ Học sinh trao đổi. - so sánh với các bậc hiền triết như Nguyễn Trãi. Þ Học sinh trả lời. - tức cảnh Pác Bó. Þ Đức tính giản dị (Phạm Văn Đồng). thăm cõi Bác xưa Þ Tố Hữu. Học sinh thảo luận. + Giống: giản dị, thanh cao. + Khác: Bác gắn bó chia sẻ khó khăn gian khổ cùng dân. Þ Học sinh phát hiện trả lời. Học sinh thảo luận. ─ Thuận lợi : mở rộng giao lưu học hỏi những tinh hoa của nhân loại... - Nguy cơ: những luồng văn hóa độc hại. - Học tập: sự cần cù tiếp thu có chọn lọc,...lối sống giản dị. Học sinh đọc ghi nhớ trang 8. - Các nhóm thi nhau kể (nhận xét; trình bày). 2) Nét đẹp trong lối sống Hồ Chí Minh trên 3 phương diện . - Nơi ở và nơi làm việc: đơn sơ và mộc mạc. - Trang phục: giản dị. - Ăn uống: đạm bạc, bình dị. - Lối sống đạm bạc, đơn sơ giản dị, tự nhiên không cầu kỳ, phức tạp. - Lối sống của Bác là sự kế thừa và phát huy những nét cao đẹp của nhà văn hóa dân tộc mang nét đẹp thời đại gắn bó với nhân dân. 3) Ý nghĩa cao đẹp của phong cách Hồ Chí Minh - Thanh cao, giản dị, phương Đông. - Không phải là sự khổ hạnh, tự thần thánh hóa, tự làm cho khác đời. - Lối sống 1 người cộng sản, 1 vị chủ tịch, linh hồn của dân tộc. - Quan niệm về thẩm mỹ, về cuộc sống, cái đẹp chính là giản dị, TN. Hoạt động 4 IV) Tổng kết : 1) Nghệ thuật : - Lập luận chặt chẽ. - Chọn lọc chi tiết tiêu biếu. - Đối lập, đan xen nhiều từ H-V. 2) Nội dung : Ghi nhớ Sgk trang 8. V) Luyện tập: 1) Kể một số câu chuyện về lối sống giản dị của Bác 2) Hát bài “ Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người ”. 4. Củng cố và dặn dò : - Nắm nội dung bài học và học thuộc ghi nhớ; Sưu tầm một số mẩu chuyện về Bác. - Soạn bài “ Đấu tranh ... bình ”; Chuẩn bị bài : “ Các phương châm hội thoại ”. Ngày soạn : Ngày dạy : .......................................... Tiết 03 CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI I/ MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Giúp HS: 1/ Kiến thức. Nắm được nội dung phương châm về lượng, phương châm về chất. 2/ Kĩ năng. - Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể. - Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong giao tiếp. *. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài 1. Tự nhận thức: Nhận thức đúng các phương châm hội thoại trong giao tiếp rất quan trọng. 2. Làm chủ bản thân: Lựa chọn cách vận dụng các phương châm hội thoại trong giao tiếp của bản thân. 3. Giao tiếp: Trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trao đổi về đặc điểm, cách giao tiếp đảm bảo các phương châm hội thoại. 3/ Thái độ. Nhận thấy tầm quan trọng của lời nói trong giao tiếp và phải biết trung thực trong giao tiếp. II/ CHUẨN BỊ. GV: Soạn giáo án , bảng phụ các đoạn hội thoại HS : Trả lời các câu hỏi ở SGK III/ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG. 1/ Ổn định lớp. 2/ Kiểm tra bài cũ. 3/ Bài mới: : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung hoạt động Þ Giáo viên treo bảng phụ đoạn hội thoại. Khi An hỏi “..” và Ba trả lời như vậy có đáp ứng điều mà An muốn biết không ? Cần trả lời như thế nào ? Þ Rút ra bài học về giao tiếp ? Giáo viên giảng : muốn người nghe hiểu thì người nói phải chú ý người nghe hỏi gì ? Như thế nào ?... Yêu cầu học sinh đọc ví dụ b/9. Vì sao truyện lại gây cười. Lẽ ra anh có “lợn cưới” và anh có “áo mới” phải hỏi và trả lời như thế nào ? Để người nghe đủ biết được điều cần hỏi và trả lời ? Như vậy cần tuân thủ điều gì khi giao tiếp ? Từ 2 ví dụ trên, ta cần rút ra điều gì tuân thủ khi giao tiếp. - Đọc đoạn văn Sgk trang 9. Truyện cười này phê phán điều gì ? Như vậy trong giao tiếp có điều gì cần tránh ? Từ đó rút ra trong giao tiếp cần tránh điều gì ? (Phương châm về chất : nói những thông tin có bằng chứng xác thực). Yêu cầu học sinh đọc bài tập 1/10. Þ Chú ý vào 2 phương châm để nhận ra lỗi. Học sinh đọc bài tập 2. Giáo viên gọi 2 em lên bảng điền từ. Giáo viên cho Học sinh đọc bài 3/11 Truyện gây cười do chi tiết nào ? Giáo viên giải thích để học sinh hiểu Þ Có ý thức tôn trọng về chất. Þ Có ý thức phương châm về lượng Yêu cầu học sinh làm bài. - Khua ...mép: ba hoa, khoác lác, phô trương. - Nói dơi nói chuột : lăng nhăng không xác thực. Học sinh đọc ví dụT8 Thảo luận câu hỏi T8. - Câu trả lời của Ba không đáp ứng yêu cầu của An Þ cần 1 địa điểm cụ thể. - Trả lời cụ thể ở sông, ở bể bơi, hồ biển... - Nội dung đúng yêu cầu: đọc Sgk trang 9. Học sinh thảo luận. - Cười: thừa nội dung. - Anh hỏi: bỏ “cưới”. - Anh trả lời: bỏ ý khoe áo. Þ không thông tin thừa hoặc thiếu nội dung. Þ Học sinh trả lời dựa vào ghi nhớ T9. Đọc trang 9. Học sinh thảo luận. - Phê phán tính khoác lác. - Không nên nói những điều mà mình không tin là đúng. Þ Học sinh đọc ghi nhớ trang 10. Đọc và thảo luận nhóm. ( 2 nhóm ) Nhóm 1: a Nhóm 2: b Làm vào vở bài tập. Đọc + thảo luận nhóm. Þ Học sinh chú ý. Học sinh làm vào vở bài tập. Hoạt động 1: giới thiệu bài. Hoạt động 2 I) Phương châm về lượng : 1)Ví dụ: Sgk trang 8 (câu a). a) - Câu trả lời còn mơ hồ chưa chính xác. - Cần trả lời 1 địa chỉ cụ thể. Þ Giao tiếp : phải có nội dung đáp ứng yêu cầu. b)Ví dụ b/9. - Cười : thừa nội dung thông tin. - Bỏ : từ “cưới” và có ý khoe áo. Þ Không nên nói nhiều hơn những gì cần nói. 2) Ghi nhớ: Sgk trang 9. II) Phương châm về chất : 1) Ví dụ : Sgk trang 9. - Truyện phê phán những người nói khoác, sai sự thật. - Cần tránh nói sai sự thật những mình không tin là đúng. 2) Ghi nhớ: Sgk trang 10. Hoạt động 3 III) Luyện tập Bài 1/10: thừa thông tin. a) Sai về lượng, thừa từ “nuôi ở nhà”. b) Sai phương châm về lượng thừa: “có hai cánh”. Bài 2/10 a) Nói có sách mách có chứng b) Nói dối. c) Nói mò d) Nói nhăng nói cuội e) Nói trạng Þ Vi phạm phương châm về chất Bài 3/11 - Vi phạm phương châm về lượng. - Thừa: “ rồi có.... không ?”. Bài 4/11 a) Thể hiện người nói cho biết thông tin họ nói chưa chín chắn. b) Nhằm không lặp nội dung cũ. Bài 5/11 ─ Các thành ngữ Þ phương châm về chất. - Ăn ốc nói mò: nói vô căn cứ. - Ăn không nói có: vu khống bịa đặt. - Hứa...vượn: hứa mà không thực hiện được. - Các TN đều chỉ cách nói nội dung không tuân thủ phương châm về chất Þ cần tránh, kỵ không giao tiếp. 4. Củng cố và dặn dò : - Chốt 2 vấn đề phương châm về hội thoại. - Tập viết các đoạn hội thoại vi phạm 2 phương châm trên. - Chuẩn bị bài “ sử dụng một số nghệ thuật trong văn bản thuyết minh ”. GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6,7,8,9 THEO CHUẨN KIẾN THỨC CÓ ĐẦY ĐỦ BỘ MÔN NGỮ VĂN THCS LIÊN HỆ ĐT 0168.921.86.68 Ngày soạn : Ngày dạy : ........................................... Tiết 04 SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH I/ MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. Giúp HS: 1/ Kiến thức. - Hiểu được văn bản thuyết minh và các phương pháp thuyết minh thường dùng. - Nắm được vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh. 2/Kĩ năng. - Nhận ra các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh. - Vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi viết văn thuyết minh. II/ CHUẨN BỊ: -GV:Soạn giáo án, bảng phụ các đoạn văn có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật -HS: Trả lời câu hỏi ở SGK III/ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG. 1/ Ổn định lớp. 2/ Kiểm tra bài cũ. 3/ Bài mới Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung hoạt động Văn bản thuyết minh có những tính chất gì ? Nhằm mục đích gì ? Các phương pháp thuyết minh ? ─ Yêu cầu học sinh đọc văn bản trang 12, 13. Văn bản này thuyết minh đặc điểm của đối tượng nào ? Văn bản có cung cấp tri thức khách quan về đối tượng không ? Văn bản vận dụng phương pháp thuyết minh nào ? đồng thời tác giả còn dùng biện pháp nghệ thuật nào trong thuyết minh ? Tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào nào để thấy sự kỳ lạ đó ? Sau mỗi ý giải thích tác giả làm nhiệm vụ gì ? Þ Thuyết minh, liệt kê, miêu tả, tưởng tượng độc đáo. Vấn đề như thế nào thì được sử dụng lập luận đi kèm trong văn thuyết minh? Nhận xét các dẫn chứng, lý lẽ trong văn bản trên ? Nếu đảo lộn ý “ khi chân trời ” lên trước thân bài có được không ? Nhận xét các đặc điểm cần thuyết minh ? Yêu cầu học sinh đọc bài tập thảo luận nhóm. Văn bản có tính chất thuyết minh không ? Bài 2/15. ─ Nghệ thuật sử dụng: tự sự + miêu tả Þ Giải thích bằng tri thức khoa học Þ cú là một loài chim có ích. Giáo viên giáo dục học sinh vệ sinh môi trường. Học sinh thảo luận. Þ Giáo viên nhận xét. Đọc Ví dụ Sgk trang 12,13. Học sinh thảo luận câu hỏi trang 12. ─ Đối tượng : đá và nước ở Hạ Long. Þ Vấn đề trừu tượng vô tận. ─ Miêu tả, so sánh. ─ Sáng tạo của nước Þ đá sống dậy. ─ Nước di chuyển. ─ Theo góc độ... ─ Tự nhiên tạo nên ... Học sinh thảo luận nhóm. Þ Vấn đề trừu tượng, không dễ cảm thấy đối tượng xác thực Þ lý lẽ + dẫn chứng. ─ Không + thuyết minh phải liên kết chặt chẽ bằng trật tự trước sau. Đọc ghi nhớ trang 13. Học sinh đọc văn bản trang 14. Thảo luận nhóm. Nhóm 1: a Nhóm 2: b Nhóm 3: c Hsinh đọc bài 2/15. T