Kế hoạch bài học Ngữ văn 9 - Tuần 12 Trường THCS Thạnh Đông

Tuần 12;Tiết:56 BẾP LỬA (Bằng Việt) ND: 1 Mục tiêu: 1.1. - Kiến thức: - HS biết :Giúp HS cảm nhận những tình cảm, cảm xúc chân thành của nhân vật trữ tình- người cháu và hình ảnh người bà giàu tiình thương, giàu đức hi sinh đối với con cháu trong gia đình. - HS hiểu :Thấy được nghệ thuật diễn tả cảm xúc thông qua hồi tưởng, kế hợp tự sự, miêu tả và bình luận một cách khéo léo. . 1.2. Kĩ năng: - HS thực hiện được: Nhận diện , cảm thụ và phân tích được các yếu tố tự sự, miêu tả ,bình luận và biểu cảm trong thơ trữ tình. - HS thực hiện thành thạo: Đọc - cảm thụ , phân tích thơ trữ tình . 1.3. Thái độ: - Thĩi quen: Tơn trọng tình cảm gia đình, quê hương, đất nước. - Tính cách : Tình yêu quê hương , đất nước . 2/Nội dung học tập : -. Những hiểu biết bước đầu về tác giả và hồn cảnh ra đời bài thơ ;cảm xúc chân thành của tác giả và hình ảnh người bà giàu tình thương giàu đức hi sinh;. -. Suy ngẫm về hình ảnh bà và bếp lửa ... 3. Chuẩn bị 3.1 Giáo viên:Bài thơ “Tiếng gà trưa” để so sánh về tình cảm của người bà. Tranh vẽ . 3.2 Học sinh:Đọc bài thơ, tìm hiểu về hình ảnh bếp lửa và tình bà cháu được thể hiện qua bài thơ. 2.Tổ chức các hoạt động học tập: 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện:: 9A1: / ; 9A2: / . 4.2. Kiểm tra miệng - Kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS. - Đọc thuộc bài thơ “ Bếp Lửa “ của Bằng Việt? (10đ) 4.3.Tiến trình bài học : : Hoạt động của GV và HS Nội dung bài học —Hđ1:Hình ảnh người mẹ , người bà là nguồn rung cảm chân thành của biết bao nhà thơ. Trong bài thơ “Tiếng gà trưa “ của tác giả Xuân Quỳnh ta đã cảm nhận được tình bà cháu đằm thắm , mượt mà… Hôm nay ta sẽ tìm thấy sự đồng cảm của nhà thơ Bằng Việt khi viết về bà của mình. Người bà với trái tim ấm áp của một bếp lửa đã sưởi ấm suốtcuộc đời nhà thơ. (1’) — Hđ2: Hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản.( 5’) _ Hướng dẫn HS cách đọc và đọc mẫu. - Gọi HS đọc nhận xét cách đọc. _ Dựa vào phần chú thích giới thiệu những nét chính về tác giả. _ Tên khai sinh: Nguyễn Việt Bằng (1941). Quê Thạch Thất, Hà Tây. Hiện nay là chủ tịch Hội liên hiệp văn học nghệ thuật Hà Nội. _ Nêu xuất xứ của tác phẩm? _ Viết năm 1963, khi tác giả đang theo học ở Liên- xô, được đưa vào tập Hương cây- Bếp lửa. _ Kiểm tra việc nắm các từ khó của HS. _ Dựa vào mạch cảm xúc của bài thơ, có thể chia bố cục của bài thơ như thế nào? _ Phần 1: 3 câu đầu: Hình ảnh bếp lửa và bà. Phần 2: 3 khổ (tt): Hồi ức về tuổi thơ với bà. Phần 3: Khổ cuối: Suy ngẫm về bà và hình ảnh bếp lửa. Hđ3: Hướng dẫn HS phân tích văn bản 30’) _ Xa quê hương vào những năm tháng khốc liệt nhất của thời chống Mỹ nhà thơ đã mang theo trong lòng hình ảnh quê hương gian khỏ vì chiến tranh, đặc biệt là hình ảnh “ người bà” và “bếp lửa”. Hai hình ảnh này đã khơi nguồn cảm xúc cho nhà thơ, gợi lên trong lòng nhà thơ bao kỉ niệm về tình bà cháu. _ Mở đầu bài thơ, tác giả hồi tưởng về hình ảnh bếp lửa như thế nào? _ Qua đó thể hiện điều gì? _ “Aáp iu” là sự kết hợp và biến thể của hai từ “ấp ủ” và “nâng niu”. _ Từ hình ảnh bếp lửa, tác giả nghĩ về bà như thế nào? _ “Biết mấy nắng mưa”: Cách nói ẩn dụ gợi sự vất vả của bà. _ Gọi HS đọc khổ thơ thứ hai. _ Trong hồi tưởng của người cháu, những kỉ niệm nào đã được gợi lại? _ Hình ảnh những năm tháng kháng chiến chống Pháp gian khổ được thể hiện qua thành ngữ “đói mòn đói mỏi”(đói ghê gớm) _ Nhưng, ấn tượng sâu ắc nhất đến giờ mà tác giả vẫn còn xúc động là gì? _ Khói hun nhèm mắt. (Có thể là củi ướt, khói rất nhiều nên cay mắt.) Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay. _ Sau chi tiết mùi khói, ngọn khói nhân vật trữ tình còn nhớ đến những kỉ niệm nào? _ Cùng bà nhóm lửa, nghe tu hú kêu, nghe bà kể chuyện, cha mẹ đi công tác, ở nhà với bà, bà bảo cháu nghe, bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học, nhóm lửa thương bà khó nhọc. _ Những chi tiết đó thể hiện điều gì? _ Giáo dục HS lòng yêu kính ông bà, cha mẹ. _ Em có nhận xét gì về hoàn cảnh tác giả sống với bà được thể hiện trong bài thơ? _ Đó là hoàn cảnh rất thực tế. Bởi trong chiến tranh, cha mẹ vào chiến khu, cháu sống với bà, bà yêu thương, chăm chút cho cháu. _ Tình cảm bà cháu trong bài thơ này làm em liên tưởng đến bài thơ nào đã học ở lớp 7? _ Bài thơ “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh. _ Cho HS thảo luận trong 4 phút. _ Đoạn thơ thứ 3 có gì đặc sắc về cách kể? _ Kể như đang trò truyện trực tiếp: “bà còn nhớ không bà”, “Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà?”, … _ Gọi HS trình bày nhận xét. _ Tiếng tu hú còn gọi cho em nhớ đến bài thơ nào đã được học ở lớp 8 HKII? _ “Khi con tu hú” của Tố Hữu _ Theo em con tu hú kêu hoài như vậy thể hiện điều gì? _ Buồn, nhớ mong, khắc khoải, da diết. Gọi HS đọc khổ thơ thứ 4. _ Ngoài những kỉ niệm gắn bó bên bà, tác giả còn nhớ đền điều gì? _ Bà đã dặn cháu điều gì? _ Ơû đầu bài thơ là hình ảnh “bếp lửa” cụ thể nhưng đến đây đã được chuyển thành “ngọn lửa” mang tính hình tượng nhiều ý tứ hơn. Hãy chứng minh? _ Ngọn lửa của tấm lòng ấm áp, yêu thương con cháu và ngọn lửa của niềm tin chiến thắng. Gọi HS đọc lại đoạn thơ cuối. _ Ơû cuối bài thơ tác giả suy nghĩ về bà như thế nào? _ Điệp từ nhóm được nhắc đi nhắc lại nhiều lần mang ý nghĩa gì? _ Em cảm nhận như thế nào về câu thơ cuối: “Oâi kì lạ và thiêng liêng bếp lửa”? _ Hình ảnh bếp lửa thật giản dị bình thường, phổ biến trong mọi gia đình VN nhưng cũng rất cao quý, kì lạ, thiêng liêng bởi nó gắn liền với bà… _ Qua tìm hiểu bài thơ ở trên em cảm nhận được điều gì? _ Tình bà cháu thiêng liêng, lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của cháu đối với bà với gia đình, quê hương, đất nước. _ Bài thơ kết hợp những phương thức biểu đạt nào? _ Biểu cảm miêu tả tự sự và bình luận. _ Ngoài ra bài thơ còn có nét gì đặc sắc về nghệ thuật? _ Sự sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà hợp lí. _Gọi HS đọc ghi nhớ SGK trang 146. I/ Đọc hiểu văn bản: I/ Đọc: 2/ Chú thích: a) Tác giả: SGK-145 b) Tác phẩm: SGK-145. c) Từ khó: 3/ Bố cục: 3 phần. II/ Tìm hiểu văn bản: 1/ Hình ảnh bếp lửa và bà: - Bếp lửa chờn vờn sương sớm, ấp iu, nồng đượm. Bàn tay khéo léo của người nhóm lửa. - Nghĩ đến bà- người nhóm lửa và thương bà biết mấy nắng mưa. Cuộc đời vất vả lo toan của bà. 2/ Những kỉ niệm về bà và tình bà cháu: - Bốn tuổi đã quen mùi khói. - Năm ấy… ngựa gầy. Cái đói làm mệt mỏi, kiệt sức. - Tám năm ròng cùng bà nhóm lửa… Thương bà khó nhọc. Tình bà cháu gắn bó, yêu thương. - Nghệ thuật: Kể chuyện nhưng như đang trò chuyện trực tiếp. Tự nhiên, cảm động, chân thành. - Nhớ khi làng bị giặc đốt “cháy rụi” nhưng bà vẫn vững lòng đinh ninh:“ Bố ở chiến khu ….bình yên”. Phẩm chất của người bà, người mẹ Việt Nam yêu nước. 3/ Suy ngẫm về bà và bếp lửa: - Cả cuộc đời bà tần tảo hi sinh chăm lo cho mọi người. - Điệp từ “nhóm”: Thể hiện niềm yêu thương, sưởi ấm của bà. - Oâi kì lạ ….bếp lửa. Bếp lửa gắn liền với bà- người nhóm lửa, người giữ lửa- người truyền lửa, truyền sự sống, niềm tin cho các thế hệ. * Ghi nhớ: SGK- 146. 4.4/ Tổng kết (15’) GV hướng dẫn HS luyện tập 1 Qua bài thơ em có suy nghĩ gì về hình ảnh người bà? (Người bà thật giàu lòng yêu thương,giàu đức hi sinh, vô cùng đáng kính.) 2 .Bài thơ “Bếp lửa” – Bằng Việt xao động lòng người về những tình cảm gì? GV cho HS thảo luận 3’ GV gọi HS trình bày Gv chốt ý: +Tình bà cháu ấm áp bền bỉ. + Từ đó thấy được lòng yêu quí gia đình , quê hương đất nước thường trực trong mỗi con người Việt Nam 2.Từ bài thơ này,em rút ra những kinh nghiệm gì đe ålàm văn biểu cảm? (GV mở rộng , tích hợp) ( Làm văn biểu cảm cốt ở những tình cảm chân thật, sâu sắc vớinhững điều tốt đẹp. Đồng thời kết hợpnhiều yếu tố như : tự sự miêu tả và nghị luận) . _ Nhận định nào không phù hợp với vẻ đẹp nghệ thuật của bài thơ? Sáng tạo hình ảnh bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng. bHình thức và giọng điệu phù hợp với cảm xúc hồi tưởng, suy nghĩ. Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt khác nhau trong một bài thơ. Aâm hưởng thơ khỏe khoắn, hào hùng, lạc quan. 4.5/ Hướng dẫn học tập: - Đối với bài học này: + Học thuộc lòng phần ghi nhớ trong SGK –146. + Làm bài tập ở SGK - Đối với bài học này: “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”. + Đọc bài thơ, tìm hiểu phần chú thích, nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thơ. + Tìm hiểu nội dung các câu hỏi của bài thơ . + Hướng dẫn các em đọc thêm . - Chuẩn bị tiếp : Ánh trăng . + Tìm hiểu nội dung bài thơ . + Ý nghĩa bài thơ, tìm một số câu tục ngữ nĩi về ý nghĩa của bài thơ . + Đọc thuộc bài thơ . 5. Phụ lục : Tuần :12 Tiết:57 KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ (Nguyễn Khoa Điềm) Hướng dẫn đọc thêm. ND: 1/ Mục tiêu: 1.1. Kiến thức: - HS biết: Đọc- cảm nhận được tình yêu thương và khát vọng của người mẹ Tà ôi trong cuộc kháng chiến chốâng Mĩ. - HS hiểu :Qua việc đọc thấy được lòng yêu quê hương đất nước và khát vọng tự do của nhân dân ta. 1.2. Kĩ năng: - HS thực hiện được : kĩ năng đọc - phân tích thơ trữ tình. - HS thực hiện thành thạo: Đọc , cảm thụ phân tích cảm xúc trữ tình qua khúc hát của người mẹ. 1.3. Thái độ: - Tính cách : Giáo dục HS về lòng yêu quê hương đất nước. - Thĩi quen: Tự hào về truyền thống yêu quê hương, đất nước của dân tộc ta. 2. Nội dung học tập: - Đọc diễn cảm bài thơ để từ đĩ thấy được tình cảm của bà mẹ tà ơi dành cho con gắn chặt với tình yêu quê hương đất nước niềm tin vào sự tất thắng của cách mạng ; thấy được nghệ thuật ẩn dụ, phĩng đại, hình ảnh thơ mang tính biểu tượng . - Nhận diện các yếu tố ngơn ngữ, phân tích được mạch cảm xúc trữ tình, cảm nhận được tinh thần kháng chiến của nhân dân ta . 3/ Chuẩn bị: 3.1. - Giáo viên: Hình ảnh người mẹ Tà ôi địu con trên lưng làm việc. 3.2. - Học sinh: Đọc văn bản, tìm hiểu chú thích, nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thơ. 4. Tổ chức các hoạt động học tập: 4.1.- Ổn định tổ chức và kiểm diện: 9A1: / ; 9A2: / . 4.2. - Kiểm tra miệng: ( 5) _ Nêu nội dung chính của bài thơ “ Bếp lửa”?(5đ) _ Gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về bà và tình bà cháu. Đồng thời thể hiện lòng kính yêu , trân trọng và biết ơn của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước. _ Nêu nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ?(3đ) _ Kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự và bình luận, sáng tạo hình ảnh bếp lửa… 4.3.Tiến trình bài bọc: Hoạt động của GV và HS Nội dung bài học Hđ1: Hướng dẫn HS tự học bài thơ (tìm hiểu bài thơ). (3’) _ Hướng dẫn cách đọc và đọc mẫu. Nhận xét cách đọc. Hướng dẫn HS nắm vững phần chú thích (tác gia,û tác phẩm, từ khó). _ Tìm hiểu về thể loại. _Thơ tám chữ. Hđ2: Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản.(15’) _ Câu 1: chú ý tìm hiểu nghệ thuật lặp đi lặp lại lời ru, cách ngắt nhịp điều đặn ở giữa dòng thơ có tác dụng tạo nhịp điệu liên quan đến nối dung, tình cảm bài thơ như thế nào? _ Tạo nhịp điệu dìu dắt, tha thiết của lời ru thể hiện sắc thái tình cảm trìu mến của người mẹ. _ Phân tích người mẹ Tà Oâi. Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội. Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối. Mồ hôi mẹ rơi, má em nóng hổi. _ Mẹ đang tỉa bắp … ka lưu, Mẹ đang … đạp rừng, Mẹ địu em đi … Trường sơn, Mẹ yêu quê hương, mẹ yêu đất nước… _ Những chi tiết đó nói lên điều gì? _ Sự gian khổ của người mẹ và tình thương yêu của người mẹ đối với con, với bộ đội, với nhân dân, với đất nước. _ Câu thơ: “Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng” thể hiện điều gì? _ Hình ảnh ẩn dụ thể hiện: em là nguồn sống nguồn hi vọng của mẹ như mặt trời có ý nghĩ đối v ới cây cối (bắp) Đặc sắc. _ Qua khúc hát ru em cảm nhận được tình cảm của mẹ đối với con như thế nào? Thể hiện khát vọng gì? _ Tình yêu con sâu sắc gắn liền với tình yêu bộ đội, yêu (đất nước) dân làng. Khát vọng thống nhất đất nước. _ Giáo dục HS lòng yêu quê hương yêu đất nước. _ Từ đó rút ra giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. I/ Đọc hiểu văn bản: 1/ Đọc: 2/ Chú thích: a) Tác giả: SGK- 153, 154. b) Tác phẩm: SGK- 154. 3/ Thể loại: II/ Tìm hiểu văn bản: 1. Nhgệ thuật lặp lại qua lơì ru : - Tạo nhịp điệu dìu dắt, tha thiết của lời ru thể hiện sắc thái tình cảm trìu mến của người mẹ. 2. Hình ảnh người mẹ Tà Ơi: _ Mẹ đang tỉa bắp … ka lưu, Mẹ đang … đạp rừng, Mẹ địu em đi … Trường sơn, Mẹ yêu quê hương, mẹ yêu đất nước… ¢Tình yêu con sâu sắc gắn liền với tình yêu bộ đội, yêu (đất nước) dân làng. Khát vọng thống nhất đất nước. * Ghi nhớ: SGK-155.: 4.4/ Tổng kết(5’) * Hướng dẫn luyện tập. _ Viết một đoạn văn nêu cảm nghĩ của mình về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ? _ Nhận xét về yếu tố tự sự trong bài thơ? - Giúp ta hiểu rõ thêm cuộc sống gian khổ, sự dẻo dai của nhân dân ta ở chiến khu Trị- Thiên thời chống _ Nhận định nào không phù hợp với nội dung tư tưởng của bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”? Thể hiện tình yêu quê hương đất nước thiết tha. Thể hiện ý chí chiến đấu cho độc lập tự do của dân tộc. Thể hiện niềm tin chiến thắng giặc Mỹ, thống nhất đất nước. _ Nêu nét chính về nghệ thuật của bài thơ? _ Giọng điệu ngọt ngào, trìu mến. 4.5/ Hướng dẫn học tập : Đối với bài học này : + Học thuộc lòng phần ghi nhớ trong SGK- 155. + Học thuộc bài thơ . Đối với bài học tiết theo : Chuẩn bị : Ánh trăng + Tìm hiểu phần chú thích, nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thơ. + Đọc tĩm tắt bố cục bài thơ + Trả lời những câu hỏi ở SGK + Tìm một số câu tục ngữ thể hiện lịng biết ơn. 5. Phụ lục Tuần : 12 Tiết:58 ÁNH TRĂNG (Nguyễn Duy) ND: 1/ Mục tiêu: 1.1. Kiến thức: - HS biết : Giúp HS hiểu được ý nghĩa của hình ảnh ánh trăng- vầng trăng. Từ đó thấm thía cảm xúc ân tình với quá khư ùgian lao tình nghĩa của Nguyễn Duy và biết rút ra bài học về cách sống cho mình. - HS hiểu :Cảm nhận được sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố trữ tình và yếu tố tự sự trong bố cục giữa tính cụ thể và tính khái quát trong hình ảnh bài thơ. 1.2. Kĩ năng: - HS thực hiện được : kĩ năng đọc diễn cảm thơ năm tiếng, cảm nhận và phân tích hình ảnh và biểu tượng của bài thơ - HS thực hiện thành thạo : Vận dụng kiến thức về thể loại và tự sự kết hợp các phương thức biểu đạt để cảm nhận một tác phẩm trữ tình . 1.3. Thái độ - Tính cách :Yêu mến thơ trữ tình - Thĩi quen: HS ý thức nhớ về nguồn cội, quá khứ 2.Nội dung học tập : - Cảm xúc về vầng trăng - Nỗi niềm của nhà thơ . - Chủ đề của bài thơ . 3/ Chuẩn bị: 3.1. Giáo viên: Chân dung Nguyễn Duy.tranh minh họa .,Sơ đồ tư duy 3.2. Học sinh: Đọc trước bài và tìm hiểu về phần chú thích, bố cục; về vầng trăng và nỗi niềm của nhà thơ. 4.Tổ chức các hoạt động học tập: 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện : 9A1: / ; 9A2: / . 4.2. Kiểm tra miệng: _ Nêu những nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”?(8đ) _ Thể hiện tình yêu thương con gắn với lòng yêu nước với tinh thần chiến đấucủa người mẹ miền Tây Thừa Thiên…Giọng điệu ngọt ngào, trìu mến. r Hãy đọc thuộc lịng 4 khổ thơ đầu bài thơ “ Ánh trăng “ - Nguyễn Duy và cho biết 4 khổ thơ nĩi về điều gì? š Nĩi về thiên nhiên, vầng trăng tuổi thơ, chiến tranhvà hồ bình - GV gọi HS nhận xét - Nhận xét. Chấm điểm. 4.3.Tiến trình bài học Hoạt động của GV và HS Nội dung bài học — Hđ1: Vào bài : Trăng vốn là nguồn đề tài lai láng bất tận của các nhà tơ xưa và nay . Nhà thơ Lí Bạch cĩ “ Tĩnh dạ tứ “, bác Hồ cĩ “ Vọng nguyệt” v à nguyễn Duy ơng cũng cĩ một bài thơ viết về trăng. Đĩ là bài “Ánh trăng “ mà chúng ta học hơm nay .(1’) — Hđ2: Hướng dẫn đọc hiểu văn bản.( 4’) _ Hướng dẫn cách đọc: 3 khổ đầu: giọng kể. Khổ 4: Giọng hơi cao, ngỡ ngàng, ngạc nhiện. Khổ 5- 6: giọng tha thiết, trầm lắng, suy tư, ăn năn. _ GV đọc mẫu gọi HS đọc nhận xét. - GV treo tranh giới thiệu tác giả. _ Nêu những nét chính về tác giả? _ Tên khai sinh Nguyễn Duy Huệ (1948), quê ở Thanh Hóa. Là nhà thơ quân đội trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, được trao giải nhất cuộc thi thơ của bào văn nghệ . _ Nêu xuất xứ của bài thơ? _ Kiểm tra việc nắm nghĩ các từ khó của HS. _ “Buy đinh” là từ mượn của ngôn ngữ nào? _ Tiếng Anh (Châu Aâu). — Hđ3 : Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.( 20’) _ Em hãy tìm hiểu về bố cục của bài thơ? _ Bài thơ có cấu tạo như một câu chuyện, kể theo trình tự thời gian.cĩ thể chia làm 2 phần : + 4 Khổ đâu:Cảm xúc về vầng trăng tuổi thơ, chiến tranh và hồ bình . + 2 khổ cuối : nỗi niềm của tác giả . _ Em hãy nhận xét về sự kết gợp giữa tự sự và trữ tình của bài thơ? _ Là kể tự nhiện chân thành: hồi nhỏ, hồi chiền tranh sống gần gũi với thiên nhiên tưởng như không quên. Lên thành phố sống cùng những tiện nghi hiện đại, trăng thành “người dưng qua đường”. Đèn điện tắt là bước ngoặc để vầng trăng gợi lại bao nhiêu kỉ niệm trữ tình. _ Nhắc HS làm bài vàp vở bài tập. _ Xuyên suốt bài thơ là hình ảnh nào? _ Hình ảnh vầng trăng. _ Hồi nhỏ , vầng trăng với tác giả có quan hệ như thế nào? — Hồi nhỏ con người sống với đồng, sơng ,bể gắnbĩ với thiên nhiên rHồi chiến tranh thiên nhiênvầng trăng cĩ quan hệ với con người ntn? _ Trong câu “Vầng trăng thành tri kỉ”, tác giả đã sử dụng nghệ thuật nào? Nó có tác dụng gì? sự gắn bó đó. _ Trong cuộc sống thiếu thốn, gian khổ, thiên nhiên và vầng trăng sẻ gắn bó với con người tưởng sẽ như thế nào? _ Qua đó em có nhấn xét gì về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên vầng trăng? _ Hình ảnh con người và vầng trăng gắn bó với nhau, em còn thấy trong bài thơ nào vừa học? _ Đồng chí của Chính Hữu. _ Em hãy nêu câu thơ thể hiện sự gắn bó đó. _ “Đêm nay … trăng treo”. _ Liên hệ thơ HCM. _ Những câu thơ bài thơ nào của Bác cũng cho ta thấy vầng trăng là người bạn của con người. “ Trăng vào cửa sổ đòi thơ … hôm sau”. (Tin thắng trận) “ Người ngắm trăng … ngắm nhà thơ”. (Ngắm trăng) _ Khi tác giả lên thành phố sống thì em thấy có gì thay đổi? š Khi sống ở thành phố với những tiện nghi hiện đại thì vầng trăng thành “ người dưng qua đường”. _ Trong chi tiết này (câu thơ này) tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? _Nhân hóa. _ Tại sao lại có sự thay đổi như vậy? _ Vì hoàn cảnh sống thay đổi, giờ đã quen ánh điện, cửa gương nên dù vầng trăng đi qua ngõ cũng trở thành xa lạ. _ Có người cho rằng sống trong vinh hoa phú quý, người ta sẽ quên đi quá khứ dù là quá khứ tốt đẹp. Suy nghĩ của em thế nào? _ Không, bởi quá khứ là nền tảng nâng đỡ hiện tại và tương lai, nhớ đến quá khứ giúp ta sống tốt đẹp hơn. - GV treo tranh cho HS quan sát và đặt câu hỏi r Bức tranh ứng với khổ thơ nào? Diễn tả nội dung gì ? -GV cho HS thảo luận cặp đơi 3’ - GV gọi HS báo cáo miệng nhanh Đèn điện tắt, phòng tối om. - Vội vã đi tìm nguồn sáng. - Bắt gặp vầng trăng tròn _ Đang quen sống với ánh điện, cửa gương rồià tình huống gì xảy ra? _ Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả trong đoạn thơ này? rQua 4 khổ thơ trên cho ta thấy điều gì? - GV khái quát lại nội dung phần 1 * GDMT:Mơi trương và tình cảm của con người cĩ sự thay đổi do hồn cảnh thay đổi( Gv lấy VD cụ thể) - GV tiếp tục cho HS quan sát bức tranh và cho biết: Trong tranh nhân vật trữ tình đang làm gì? - GV gọi HS trả lời: - GV Bắt gặp vầng trăng đột ngột như vậy, quá khứ sống dậy với bao kỉ niệm nghĩa tình trong lịngv Vậy NV trữ tình đang suy nghĩ gì " Sang phần 2 - Gọi HS đọc 2 khổ cuối _ Khi gặp “vầng trăng tròn” thì tâm trạng của tác giả ra sao? _ Hình ảnh: “trăng cứ tròn vành vạnh”, “ánh trăng im phăng phắc” mang ý nghĩa biểu trưng. Đó là y ùnghĩa gì? _ Cho HS thảo luận trong 4 phút.( KTĐN ) Gọi đại diện nhóm trình bày. Nhận xét, bổ sung, sửa chữa. _ Cuối cùng tác giả đã nhận ra điều gì khiến tác giả giật mình? _ Cái “giật mình” thể hiện sự ăn năn tự trách, nhắc nhở mình phải thay đổi cách sống, không bao giờ được phản bội quá khứ. _ Em có nhận xét gì về giọng điệu kết cấu của bài thơ? _ Kết cấu như một câu chuyện riêng kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự và trữ tình nhắc nhở mình và mọi người không nên quên quá khứ nghĩa tình. _ Giọng điệu: lúc nghe nhàng trầm lắng, suy tư, lúc ngạc nhiên, ngỡ ngàng bộc lộ cảm xúc. _ Nêu chủ đề của bài thơ? _ Giáo dục tư tưởng tình cảm cho HS: không quên công ơn của cha ông, sống sao cho xứng đáng. _ Qua tìm hiểu nội dung em thấy bài thơ nói về điều gì? _ Con người cần gắn bó với thiên nhiên, phải sống theo đạo lí “ uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” của dân tộc. _ Bài thơ có nét gì đặc sắc về nghệ thuật? _ Kết hợp tự sự trữ tình, dùng hình ảnh so sánh, nhân hóa, điệp từ, từ láy rất thành công. _ Gọi HS đọc ghi nhớ. I. Đọc hiểu văn bản: 1. Đọc: 2. Chú thích : a) Tác giả: SGK-156 b) Tác phẩm:Trích từ tập thơ “Aùnh trăng”, viết năm 1978 tại TPHCM. c) Từ khó: II/ Tìm hiểu văn bản 3. Bố cục: 1/ Cảm xúc về vầng trăng: - Hồi nhỏ:sống: Đồng, sơng bể " Sống gần gũi với thiên nhiên -Chiếntranh:Trăng"Tri kỉ,Tình nghĩa - Nghệ thuật:Nhân hóa. Gắn bó thân thiết. - Ngỡ không bao giờ quên vầng trăng tình nghĩa. - Sống chung thủy trọn đời với vầng trăng. Con người hòa hợp gắn bĩ nghĩa tình với vầng trăng. - Khi sống ở thành phố với những tiện nghi hiện đại thì vầng trăng thành “ người dưng qua đường”. - Nghệthuật: so sánh, nhân hóa " Tạo ấn tượng. - Đèn điện tắt, phòng tối om. - Vội vã đi tìm nguồn sáng. - Bắt gặp vầng trăng tròn. - Nghệ thuật:Từ láy:thình lình, đột ngột; động từ: vội bật tung. Nhấn mạnh sự bất ngờ và hối hả. ¢ Con người với thiên nhiên vầng trăng thay đổi theo thời gian 2/ Nỗi niềm của nhà thơ: - Rưng rưng xúc động khi quá khứ hiện ra. - Trăng cứ tròn vành vạnh. Vẻ đẹp nghĩa tình, quá khứ vẹn nguyên, không phai mờ. - Aùnh trăng im phăng phắc:Sự trách móc trong im lặng, tự vấn lương tâm. Nhận ra sự vô tình, bạc bẽo, nông nổi trong cách sống của mình. - Kết cấu: - Giọng điệu: III/ Chủ đề: Phải luôn nhớ về cội nguồn, quá khứ nghĩa tình. Ghi nhớ: SGK – 157. 4.4/ Tổng kết (7’) -