Kiến thức Lịch sự thi Đại học

PhÇn 1 : LÞch sö thÕ giíi 1945 - 2000 Bµi 1 : TrËt tù thÕ giíi míi sau chiÕn tranh 1.Héi nghÞ I-an-ta Tõ 4 ®Õn 11/2/1945, 3 n­íc Liªn X«, MÜ, Anh dù héi nghÞ quèc tÕ t¹i I-an-ta (Liªn X«) * Nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng cña Héi nghÞ: - X¸c ®Þnh môc tiªu chung:tiªu diÖt tËn gèc CN ph¸t xÝt §øc vµ qu©n phiÖt NhËt Liªn X« tham chiÕn chèng NhËt. - Thµnh lËp Liªn Hîp Quèc duy tr× hoµ b×nh, an ninh thÕ giíi - Tho¶ thuËn viÖc ®ãng qu©n vµ ph©n chia ph¹m vi ¶nh h­ëng ë ¸, ¢u + Liªn X« : §«ng §øc, §«ng BÐc-lin, §«ng ¢u, B¾c TriÒu Tiªn + MÜ : 1 phÇn T©y §øc, T©y BÐc-lin, T©y ¢u, NhËt, Nam TriÒu Tiªn + Ph­¬ng T©y : 1 phÇn T©y §øc, T©y ¢u, §«ng Nam ¸, Nam ¸, T©y ¸ * HÖ qu¶ cña nh÷ng quyÕt ®Þnh ®ã: Nh÷ng quyÕt ®Þnh ë héi nghÞ cïng c¸c tho¶ thuËn trë thµnh khu«n khæ cña trËt tù thÕ giíi míi -TrËt tù 2 cùc I-an-ta, MÜ, Liªn X« v­¬n lªn ®øng ®Çu 2 cùc. 2.Liªn HiÖp Quèc 25/4 - 26/6/1945, 50 n­íc häp t¹i Xan Phran-xi-c« thµnh lËp Liªn HiÖp Quèc. * Môc ®Ých thµnh lËp - Duy tr× hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi - Ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc - TiÕn hµnh sù hîp t¸c quèc tÕ gi÷a c¸c n­íc trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ quyÒn tù quyÕt cña c¸c d©n téc * Nh÷ng ho¹t ®éng: C¸c c¬ quan chuyªn m«n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ - Toµ ¸n quèc tÕ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp gi÷a c¸c n­íc - Héi ®ång qu¶n th¸c kiÓm so¸t viÖc thi hµnh chÕ ®é qu¶n th¸c cña c¸c l·nh thæ mµ Liªn HiÖp Quèc uû quyÒn cho 1 sè níc qu¶n lÝ - UNICEF ®a ra quyÒn cña trÎ em tµi trî gióp ®ì ®èi víi gi¸o dôc nhi ®ång. - FAO ®iÒu phèi l­¬ng thùc hç trî ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña c¸c n­íc thµnh viªn cøu trî c¸c quèc gia ®ãi nghÌo. - IMF xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho c¸c quèc gia, cÊp vèn ®¸ng kÓ cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. - UNESCO cã ch­¬ng tr×nh b¶o tån di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi. - WHO ®· ra ch­¬ng tr×nh tiªm chñng më réng cho trÎ em toµn cÇu trong ®ã cã ViÖt Nam, gi¶i quyÕt bÖnh dÞch sau thiªn tai. Bµi 2: Liªn X« vµ c¸c n­íc §«ng ¢u ( 1945 - 1991 ) Liªn Bang Nga (1991-2000) 1.Liªn X« tõ 1945- gi÷a nh÷ng n¨m 70 * Bèi c¶nh Liªn X« chÞu tæn thÊt nÆng nÒ nhÊt trong phe §ång Minh. §Õ quèc ph­¬ng T©y bao v©y Liªn X« vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù. Liªn X« võa kh«i phôc kinh tÕ võa cñng cè quèc phßng. * Nh÷ng thµnh tùu chñ yÕu trong c«ng cuéc x©y dùng CNXH - C«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ(1945-1950) hoµn thµnh kÕ ho¹ch 5 n¨m tr­íc thêi h¹n 9 th¸ng. C«ng nghiÖp ®­îc phôc håi, n«ng nghiÖp v­ît møc tr­íc chiÕn tranh, thu nhËp quèc d©n t¨ng 66% so víi n¨m 1940. 1949 chÕ t¹o thµnh c«ng bom nguyªn tö - X©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña CNXH (1950- ®Çu nh÷ng n¨m 70) + Kinh tÕ : thu nhËp quèc d©n gÊp 46 lÇn so víi n¨m 1913, c«ng nghiÖp ®­îc phôc håi, c«ng nghiÖp nÆng ®­îc ®Èy m¹nh, tû lÖ t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp lµ 9,6%, s¶n l­îng n«ng nghiÖp nh÷ng n¨m 60 t¨ng 16%/n¨m. + Khoa häc - kÜ thuËt : 1957 phãng thµnh c«ng vÖ tinh nh©n t¹o, 1961 phãng tµu vò trô Ph¬ng §«ng bay vßng quanh Tr¸i §Êt -> më ®Çu kØ nguyªn chinh phôc vò trô cña loµi ng­êi. Liªn X« chiÕm lÜnh ®Ønh cao vÒ khoa häc - kÜ thuËt cña thÕ giíi (vËt lÝ, ho¸ häc, ®iÖn tö, vò trô...) + X· héi : Liªn X« cã nh÷ng thay ®æi râ rÖt, 1971 c«ng nh©n chiÕm h¬n 55% sè ngêi lao ®éng, 3/4 d©n sè ®¹t tr×nh ®é trung häc vµ ®¹i häc. + ChÝnh trÞ : 30 n¨m ®Çu sau chiÕn tranh t×nh h×nh chÝnh trÞ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, §¶ng Céng S¶n g©y ®­îc niÒm tin trong nh©n d©n, khèi ®oµn kÕt gi÷a §¶ng vµ c¸c d©n téc ®­îc duy tr× + §èi ngo¹i : thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i hoµ b×nh, tÝch cùc ñng hé phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi, ®Êu tranh cho hßa b×nh, an ninh thÕ gi¬Ý, v× ®éc lËp d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi, gióp ®ì c¸c n­íc XHCN vÒ vËt chÊt, tinh thÇn trong c«ng cuéc x©y dùng CNXH. - ý nghÜa : NÒn kinh tÕ Liªn X« dÇn ®­îc phôc håi vµ ph¸t triÓn. Liªn X« trë thµnh trô cét cña hÖ thèng XHCN cña nÒn hoµ b×nh vµ phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi. 2.Liªn X« nöa sau nh÷ng n¨m 70 ®Õn 1991 a. Sù khñng ho¶ng cña chÕ ®é XHCN - 1973 khñng ho¶ng dÇu má bïng næ, thÕ giíi l©m vµo khñng ho¶ng toµn diÖn vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ tµi chÝnh, yªu cÇu ph¶i c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi giao l­u hîp t¸c quèc tÕ ph¸t triÓn. - Liªn X« chËm c¶i c¸ch m« h×nh XHCN vèn cã nhiÒu khuyÕt ®iÓm c¶n trë sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc - S¶n xuÊt t¨ng tr­ëng chËm, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, chÊt l­îng s¶n phÈm thÊp kÐm, Liªn X« thua kÐm c¸c n­íc ph­¬ng t©y vÒ khoa häc - kÜ thuËt, nî n­íc ngoµi l¹m ph¸t t¨ng lªn, ®êi sèng nh©n d©n khã kh¨n thiÕu thèn, x· héi X« ViÕt thiÕu d©n chñ c«ng b»ng, tÖ n¹n x· héi gia t¨ng. b. C«ng cuéc c¶i tæ (1985-1991) : Th¸ng 3/1985 Goãc-ba-chèp lªn l·nh ®¹o ®a ra ®­êng lèi tiÕn hµnh c¶i c¸ch. Môc ®Ých ®æi míi ®êi sèng x· héi, söa ch÷a thiÕu sãt sai lÇm x©y dùng ®Êt n­íc theo ®óng b¶n chÊt CNXH. - Kinh tÕ : x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n phÈm, ®æi míi khoa häc - kÜ thuËt. - ChÝnh trÞ : më réng chÕ ®é tù qu¶n XHCN cña nh©n d©n, cñng cè kØ luËt trËt tù thùc hiÖn d©n chñ c«ng khai phª b×nh vµ tù phª b×nh - X· héi : n©ng cao, më réng phóc lîi cho nh©n d©n, thùc hiÖn chÕ ®é ph©n phèi theo lao ®éng. =>HËu qu¶ : th¸ng 12/1990 c«ng cuéc c¶i tæ vÒ kinh tÕ thÊt b¹i, chÝnh trÞ chuyÓn sang chÕ ®é ®a §¶ng, thñ tiªu chÝnh quyÒn X« ViÕt. X· héi rèi lo¹n, xung ®ét d©n téc, s¾c téc gay g¾t dÉn tíi xu h­íng li khai c.Nguyªn nh©n: nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn sù khñng ho¶ng cña chÕ ®é CNXH ë Liªn X« vµ §«ng ¢u - ThiÕu t«n träng ®Çy ®ñ c¸c quy luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan vÒ kinh tÕ x· héi, chñ quan duy ý chÝ thùc hiÖn c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp thay cho c¬ chÕ thÞ tr­êng. - Kh«ng b¾t kÞp sù ph¸t triÓn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc-kÜ thuËt hiÖn ®¹i dÉn tíi khñng ho¶ng vÒ kinh tÕ x· héi. - Khi tiÕn hµnh c¶i tæ ph¹m sai lÇm trªn nhiÒu mÆt lµm cho khñng ho¶ng thªm nÆng nÒ. - Ho¹t ®éng chèng ph¸ cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch trong vµ ngoµi n­íc cã t¸c ®éng kh«ng nhá lµm cho t×nh h×nh cµng thªm rèi lo¹n. 3.Liªn Bang Nga (1991-2000) lµ quèc gia kÕ tôc cña Liªn X« - Kinh tÕ: 1992 chÝnh phñ Nga ®Ò ra c­¬ng lÜnh t­ nh©n ho¸ nÒn kinh tÕ dÉn tíi kinh tÕ rèi lo¹n, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp gi¶m cßn 20% møc l­¬ng c«ng nh©n b»ng 1/25 l­¬ng cña ng­êi MÜ, tÇng líp t­ s¶n míi h×nh thµnh kh¸ ®«ng ®¶o trong x· héi. Tõ n¨m 1990 - 1995 t¨ng tr­ëng GDP lu«n ©m, 1997 cã dÊu hiÖu phôc håi ®¹t 0,5%. 2000 ®¹t 9%. - ChÝnh trÞ: Th¸ng 12/1993 hiÕn ph¸p míi cña Liªn Bang Nga ®­îc ban hµnh. D­íi thêi tæng thèng En-xin (1992-1999) n­íc Nga ph¶i ®èi mÆt víi hai th¸ch thøc : sù bÊt æn chÝnh trÞ, xung ®ét s¾c téc vµ phong trµo li khai. 1992 - 1993 Nga theo ®uæi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i "§Þnh h­íng §¹i T©y D¬ng" víi hi väng giµnh ®­îc sù ñng hé viÖn trî vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ nh­ng kh«ng thµnh c«ng. 1994 thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i "§Þnh h­íng ¢u ¸" t¨ng c­êng quan hÖ gi÷a 2 ch©u lôc. D­íi thêi tæng thèng Pu-tin (2000 ®Õn nay) Nga t¨ng c­êng ph¸t triÓn kinh tÕ cñng cè nhµ n­íc æn ®Þnh x· héi, tiÕp tôc chÝnh s¸ch c©n b»ng ¸ ¢u. Bµi 3: Trung Quèc vµ b¸n ®¶o TriÒu Tiªn 1.Sù thµnh lËp n­íc céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa - Cuéc néi chiÕn (1946-1949) gi÷a §¶ng céng s¶n vµ Quèc d©n ®¶ng: + 7/1946 ®Õn 6/1947: chÝnh s¸ch phßng ngù tÝch cùc cña §¶ng céng s¶n nh¸m tÊn c«ng tiªu hao sinh lùc ®Þch, ph¸t triÓn lùc l­îng, kh«ng chñ tr­¬ng lÊn ®Êt. + 6/1947 ®Õn cuèi 1949: ph¶n c«ng å ¹t vµo nh÷ng vïng chiÕm ®ãng cña Quèc d©n ®¶ng: Liªu – ThÈm, Hoµi –H¶i, B×nh – T©n. • 4/1949: v­ît Tr­êng Giang ®Ó tiÕn vµo Nam Kinh -thñ phñ cña T­ëng Giíi Th¹ch. • 9/1949: gi¶i phãng toµn bé lôc ®Þa Trung Hoa, ®uæiQuèc d©n ®¶ng ra ®¶o §µi Loan. + 1/10/1949: n­íc céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa tuyªn bè ®éc lËp. - ý nghÜa: + KÕt thóc cuéc CM d©n téc d©n chñ nh©n d©n, g¶i phãng nh©n d©n Trung Quèc khái ¸ch thèng trÞ cña chÝnh quyÒn §Õ quèc, phong kiÕn vµ qu©n phiÖt. + Trung Quèc b­íc vµo thêi k× x©y dùng chñ nghÜa x· héi, lµm c¸n c©n so s¸nh lùc l­îng nghiªng h¼n vÒ phÝa CM. + ¶nh h­ëng to lín tíi phong trµo CM thÕ giíi, trong ®ã cã ViÖt Nam. 2. M­êi n¨m ®Çu x©y dùng chÕ ®é míi * 1950 – 1952: KÕ ho¹ch kh«i phôc kinh tÕ sau chiÕn tranh: c¶i c¸ch ruéng ®Êt, quèc h÷u ho¸ nhµ m¸y, hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp. * 1953 – 1957: KÕ ho¹ch 5 n¨m: - X©y dùng 246 xÝ nghiÖp. - C«ng nghiÖp t¨ng 140%, n«ng nghiÖp ty¨ng 25% (so víi n¨m 1952) C«ng nghiÖp nÆng ®Æc biÖt ph¸t triÓn: c¬ khÝ, khai th¸c thantù s¶n xuÊt ®­îc 60% m¸y mãc cÇn thiÕt. - 1949 -1959: tæng s¶n phÈm c«ng nghiÖp – n«ng nghiÖp t¼ng 11,8 lÇn (riªng c«ng nghiÖp t¨ng 10,7 lÇn). * §èi ngo¹i: thùc hiÖn chÝnh s¸ch “ngo¹i giao tÝch cùc” nh»m cñng cè hoµ b×nh, thóc ®Èy phong trµo CM thÕ giíi ph¸t triÓn. -1950: kÝ hiÖp ­íc liªn minh h÷u nghÞ víi Liªn X«. -1953: “viÖn TriÒu chèng MÜ” - 1955: tham gia héi nghÞ Bang §ung – phong tµo kh«ng liªn kÕt vµ chèng chñ nghÜa ®Õ quèc. - 18/1/1950: ®Æt quan hÖ ngo¹i giao víi ViÖt Nam, “trî ViÖt kh¸ng Ph¸p”. => uy tÝn vµ ¶nh h­ëng cña Trung Quèc trªn tr­êng quèc tÕ ngµy cµng cao. 3. C«ng cuéc c¶i c¸ch më cña. * §­êng lèi: 12/1978 – 10/1987: h×nh thµnh “§­êng lèi chung” x©y dùng CNXH. - Ph¸t triÓn kinh tÕ lµ träng t©m. - Kiªn tr× 4 nguyªn t¾c: CNXH, CN M¸c Lªnin – t­ t­ëng Mao Tr¹ch §«ng, chuyªn chÝnh v« s¶n, §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o. - Thùc hiÖn c¶i c¸ch më cña, chuyÓn tõ c¬ chÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng. - X©y dùng CNXH mang mµu s¸c Trung Quèc. - X©y dùng Trung Qèc thµnh 1 n­íc giµu m¹nh, d©n chñ, v¨n minh, hiÖn ®¹i. * Thµnh tùu: - Kinh tÕ: + Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao vµo lo¹i nhÊt thÕ giíi.GDP t¨ng 8%/ n¨m v­ît ngµn tØ USD. + Ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn. + C¬ cÊu kinh tÕ thay ®æi tõ kinh tÕ n«ng nghiÖp sang kinh tÕ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. N¨m 2000, thu nhËp n«ng nghiÖp 15% GDP, c«ng nghiÖp 35% GDP, dich vô 50%GDP. - Khoa häc – kÜ thuËt + 1964: thö thµnh c«ng bom nguyªn tö. + 1999 -2003: phãng thµnh c«ng 5 tµu “ThÇn Ch©u” th¶m hiÓm vò trô. - §èi ngo¹i: + ThËp kØ 80: b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Liªn X«, ViÖt Nam, Ên §é, M«ng Cæ. ThiÕp lËp quan hÖ ngo¹i giao víi nhiÒu n­íc. + Gãp phÇn gi¶i quyÕt hoµ b×nh ë Campuchia (11/1991). + Thu håi chñ quyÒn ë Hång K«ng (7/1997), Ma Cao (12/1999). Bài 4: CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á 1/ Những biến đổi của Đông Nam Á sau chiến tranh thế giới thứ 2: Đông Nam Á là khu vực rông 4,5 triệu km2, gồm 11 nước với dân số trên 500 triệu người. a. Trước chiến tranh thế giới thứ 2, hầu hết các nước trong khu vực (trừ Thái Lan) đều là thuộc địa của đế quốc Ấu – Mĩ. Từ 1941 – tháng 08/1945, nhân dân Đông Nam Á chuyển sang đấu tranh chống quân phiệt Nhật. Ngay sau khi Nhật đầu hàng lực lượng đồng minh, 1 số quốc gia tuyên bố độc lập: - 17/08/1945: Indonexia tuyên bố độc lập. - 19/08/1945: Cách mạng tháng 8 thành công. - 12/10/1945: Lào tuyên bố độc lập. - Tháng 07/1946: Mĩ trao trả độc lập cho Philippin. - Tháng 01/1948: Mianma độc lập. - Tháng 08/1957: Malaixia tuyên bố độc lập. - 1959: Xingapo dành quyền tự trị. - Tháng 01/1984: Brunei độc lập. - Tháng 05/2002: Đông Timo độc lập. - 1954 – 1975: Các nước Đông Dương kháng chiến chống Mĩ. b. Sau khi dành độc lập, các nước Đông Nam Á đều tìm cho đất nước mình con đường phát triển và đạt được nhiều thành tựu trong xây dựng kinh tế. * Khu vực Đông Dương: 1975 – đầu những năm 80: phát triển nền kinh tế tập trung, gặp nhiêu khó khăn. Những năm 80 – nay: phát triển kinh tế thị trường: - Lào: là nước Nông nghiêp,công nghiệp dịch vụ chưa phát triển. Những năm 80 thực hiện công cuộc đổi mới, kinh tế phát triển. (tăng trưởng GDP khoảng 6%: Nông nghiệp 4,5%, Công nghiệp 9,2%. Bình quân 280$/năm) - Campuchia: 1993 bước vào thời kì khôi phục kinh tế, xã hội. tăng trưởng GDP năm 2000 khoảng 5,4%. Campuchia là nước Nông Nghiệp. * Nhóm 5 nước sang lập ASEAN: (Indonexia, Malaixia, Xingapo,Philippin, Thái Lan) - Công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (hướng nội) - Mục đích: đẩy mạnh sản xuất hang tiêu dung nội địa, lấy thị trường trong nước làm chỗ dựa, xây dựng nền kinh tế tự chủ. - Thành tựu: đáp ứng nhu cầu cơ bản trong nước; Phát triển nền công nghiệp chế biến – chế tạo; Giải quyết nạn thất nghiệp. - Hạn chế: vốn, nghuyên liệu, công nghệ, thiếu công bằng xã hội. - 1960 – 1970: Công nghiệp hóa lấy xuất khẩu làm chủ đạo (hướng ngoại) Nội dung: mở cửa thu hút vốn, công nghệ. Tập trung sản xuất hàng hóa xuất khẩu, phát triển ngoại thương. Thành tựu: tỉ lệ công nghiệp tăng so với nông nghiệp; mậu dịch đối ngoại phát triển. * Các nước khác: - Brunây: nguồn thu chính từ dầu mỏ và khí tự nhiên. Từ thập kỉ 80 phát triển đa dạng hóa nền kinh tế. - Mianma: độc lập cuối thập kỉ 40. Thực hiện 30 năm chính sách hướng nội nên tăng trưởng kinh tế chậm. Cuối thập kỉ 80, cải cách kinh tế mở cửa, thu hút vốn đầu tư, song nền kinh tế vẫn tăng trưởng chậm. c. Các nước Đông Nam Á liên kết với nhau trong khu vực (tổ chức ASEAN) 2/ Một số nước Đông Nam Á: a. Indonexia: * Đấu tranh dành độc lập: - 17/08/1945: Indonexia tuyên bố độc lập. CHND Indonexia thành lập. Bác sĩ Xucacno làm tổng thống. Tháng 11/1945: Kháng chiến chống xâm lược hà lan lần 2. - Tháng 01/1949: hà Lan và Indonexia kí hiệp ước La Hay, theo đó Indonexia là nước phụ thuộc Hà Lan. - 15/08/1950: nước Cộng hòa Indonexia thống nhất thành lập. * 1953 – 1965: - Đảng quốc dân do Xucacno cầm quyền, thực thi nhiều biện pháp nhằm củng cố độc lập. - 30/08/1965: Đơn vị quân đội bảo vệ phủ tổng thống tiến hành đảo chính quân sự lật đổ Xucacno. * 1967 – 1997: - Xuhacto lên cầm quyền. - 1997: cuộc khủng hoảng tài chính làm cho Indonexia rối loạn, mẫu thuẫn sắc tộc nổi lên, Xuhacto từ chức. * 2001 – 2004: - Giai đoạn cầm quyền của bà Mêgaoatti. Đất nước được phục hồi, nhưng còn phải đối mặt với nhiều thách thức như khủng bố ở Bali, Giacacta, nạn động đất, song thần b. Lào: * 23/08/1945: - Các bộ tộc Lào dành chính quyền. - 12/10/1945: Lào tuyên bố độc lập. * 1945 – 1954: Dưới sự lãnh đạo của ĐCS Đông Dương và quân tình nguyện Việt Nam, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở Lào ngày càng phát triển. - 1950: chính phủ kháng chiến được thành lập, đứng đầu là Xu-pha-nu-vông. - 1953 – 1954: mở nhiều chiến dịch Trung Lào, Hạ Lào, Thượng Lào. Dành thắng lợi to lớn. - Tháng 07/1954: Hiệp định Giơnevơ công nhận chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Lào. * 1954 – 1975: Giai đoạn kháng chiến chống Mĩ do Đảng nhân dân CM Lào lãnh đạo, đấu tranh trên 3 mặt trấn quân sự, chính trị, ngoại giao. - Đầu những năm 60: Lào đã kiểm soát được 2/3 lãnh thổ, 1/3 dân số cả nước. - 1964 – 1973: Mĩ thực hiện cuộc “Chiến tranh đặc biệt” và “chiến tranh đặc biệt tăng cường”. Lào từng bước đánh bại các kế hoạch leo thang của Mĩ. - Tháng 02/1973: Hiệp định Viên Chăn được kí kết, lập lại hòa bình và hòa hợp dân tộc ở Lào. Chính phủ liên hiệp được thành lập. - Tháng 05 – tháng 12/1975: Lào dành toàn bộ chính quyền.. - 02/12/1975: Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào thành lập. - 1975 – 2000: Giai đoạn hòa bình xây dựng đất nước. c. Campuchia: Tháng 10/1945: Pháp trở lại xâm lược Campuchia. * 1946 – 1954: Giai đoạn kháng chiến chống Pháp. - Nhờ có ĐCS Đông Dương lãnh đạo, lực lượng kháng chiến ngày càng mạnh. - Tháng 11/1953: Pháp “trao trả độc lập”, nhưng vẫn kiểm soát Campuchia. - Tháng 07/1954: Hiệp định Giơnevơ công nhận độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ Campuchia. * 1954 – 1970: - Giai đoạn phát triển hòa bình, trung lập: ko tham gia bất cứ 1 mối liên minh quân sự nào. - Tháng 03/1970: tay sai Mĩ đảo chính lật đổ Xihanuc và phát động chiến tranh xâm lược kiểu mới. * T3/1970 – T4/1975: - Kháng chiến chống Mĩ (cùng Việt Nam) - Tháng 04/1975: Thủ đô Pnompenh được giải phóng, kháng chiến chống Mĩ thắng lợi. * 1975 – 1979: - Chống lại chế độ diệt chủng tàn khốc của Pôn-pốt. - Tháng 01/1979: đập tan chế độ diệt chủng, thủ đô Pnompenh được giải phóng. * T1/1979 – T10/1991: - Nội chiến Đảng CM và phe đối lập gât nên nhiều tổn thương cho Campuchia. - Tháng 10/1991: “Hiệp định hòa bình Campuchia” được kí kết tại Pari, chấm dứt nội chiến. * T3/1993: quốc hội thông qua hiến pháp, vương quốc Campuchia thành lập. * 1993 – 2000: thời kì xây dựng đất nước, nhưng còn gặp nhiều khó khăn. 3/ Tổ chức ASEAN: a. Sự ra đời và phát triển của tổ chức ASEAN: - Bối cảnh: khoảng nửa sau thập kỉ 60,các nước trong khu vực có nhu cầu hợp tác để phát triển. + Muốn hạn chế ảnh hưởng của những nước lớn (Mĩ và các nước phương Tây) + Trên thế giới đã diễn ra liên kết khu vực, là cơ sở cổ vũ các nước Đông Nam Á liên kết. 08/08/1967: tại Thái Lan, 5 nước đã kí hiệp ước thành lập hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) -Hoạt động và phát triển: + 1967 – 1975: là tổ chức yếu ớt, chưa có vị trí trên trường quốc tế. + 1967 đến nay: có những bước phát triển mới. Biểu hiện: • Tháng 02/1976: Hiệp ước Bali (Indonexia) đưa ra nguyên tắc hành động của ASEAN: Tôn trọng độc lập chủ quyền lãnh thổ; Giải quyết xung đột bằng hòa bình; Thực hiện hợp tác có hiệu quả về kinh tế, văn hóa, xã hội. • 1984: Brunay trở thành thành viên thứ 06 của ASEAN. • Tháng 07/1995: Việt Nam là thành viên thứ 07. • Tháng 07/1997: Lào và Mianma là thành viên thứ 08 và 09. • 1999: Campuchia trở thành thành viên thứ 10. + Mối quan hệ ASEAN – Đông Dương: • Cuối thập kỉ 70 – giữa những năm 80: quan hệ đối đầu. • Cuối thập kỉ 80 – nay: quan hệ đối thoại bằng cách thiết lập quan hệ ngoại giao và những chuyến viếng thăm. • Quan hệ Việt Nam – ASEAN cũng được cải thiện. • Cuối những năm 90 – nay: ASEAN 10 hướng đến mục tiêu đẩy mạnh sự hợp tác về kinh tế, xây dựng Đông Nam Á thành khu vực hòa bình, ổn định và cùng phát triển. b. Cơ hội và thách thức khi Việt Nam gia nhập ASEAN: Với chính sách đối ngoại mong muốn là bạn với tất cả các nước, Việt Nam đã gia nhập ASEAN năm 1995. Đây là sự kiện đánh dấu bước phát triển quan trọng trong mối quan hệ giữa Việt Nam và tổ chức đó với nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều thách thức được đặt ra: - Cơ hội: Tham gia ASEAN, Việt Nam có điều kiện rút ngắn khoảng cách về cơ sở vật chất kĩ thuật so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Đặc biệt, đây là cơ hội để Việt Nam có thể hội nhập hơn nữa với khu vực, tạo dựng những mối quan hệ với thế giới, từng bước thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế xã hội. - Thách thức: Khi tham gia hội nhập, Việt Nam có 1 xuất phát điểm hết sức khó khăn với điều kiện cơ sở vật chất kĩ thuật thấp hơn và 1 cơ chế chưa phù hợp. Điều đó đòi hỏi Việt Nam phải nhanh chóng đưa ra 1 lộ trình thông thoáng cho sự thu hút đầu tư, chuẩn bị mọi điều kiện để có thể hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế khu vực và thế giới. tuy vậy, trong bối cảnh phức tạp của tình hình thế giới thì Việt Nam vẫn phải cảnh giác trước nguy cơ bị hoàn tan, làm mất đi bản sắc của chính mình. Bµi 5: Ên §é vµ khu vùc Trung §«ng 1.Cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp cña Ên §é sau chiÕn tranh thÕ giíi II( 1946-1950) - Tõ cuèi 1946, cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp cña Ên §é d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Quèc ®¹i bïng lªn m¹nh mÏ( 848 cuéc b·i c«ng). - 19/2/1946: 2 v¹n thuû binh trªn 20 chiÕn h¹m ë Bom Bay khëi nghÜa, h¹ cê Anh, tæ chøc biÓu t×nh b·i c«ng, ®ßi ®éc lËp. - 22/2/1946: 20 v¹n c«ng nh©n, häc sinh, sinh viªn tham gia b·i c«ng, tuÇn hµnh, mit tinh. Sau ®ã phong trµo lan ra Can-cót-ta, Ma-®r¸t, Ca-ra-si - N«ng d©n chèng l¹i ®Þa chñ phong kÕn, næi bËt lµ phong trµo Tebhaga (“ mét phÇn ba”) ®ßi gi¶m møc thuÕ xuèng 1/3. - §Çu 1947: phong trµo b·i c«ng ph¸t triÓn, tiªu biÓu lµ cuéc b·i c«ng cña 40 v¹n c«ng nh©n Can-cót-ta 2/1947. - ChÝnh quyÒn Anh buéc ph¶i nh­îng bé b»ng kÕ ho¹ch “ ph­¬ng ¸n Mao-b¸t-t¬n” theo ®ã Ên §é bÞ chia thµnh 2 n­íc tù trÞ dùa trªn cë së t«n gi¸o. 8/1947, Ên ®é t¸ch thµnh: Ên §é (theo Ên §é gi¸o) vµ Pa-ki-xtan (theo Håi gi¸o). - Kh«ng tho¶ m·n víi quy chÕ tù trÞ, §¶ng Quèc ®¹i ®· l·nh ®¹o nh©n d©n ®Êu tranh ®ßi ®éc lËp hoµn toµn. Thùc d©n Anh buéc ph¶i c«ng nhËn quyÒn ®éc lËp hoµn toµn cña Ên §é. - 26/1/1950: Ên §é tuyªn bè ®éc lËp vµ thµnh lËp n­íc céng hoµ. 2. Qu¸ tr×nh ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc cña ng­êi d©n Pa-le-xtin tõ 1947 ®Õn nay. a. VÞ trÝ - TiÕp gi¸p 3 ch©u: ¸, Phi, ¢u vµ kªnh ®µo Xuyª nªn lµ ®Çu mèi giao th«ng quan träng cña thÕ giíi. - Cã nguån dÇu má chiÕm 2/3 tr÷ l­îng toµn thÕ giíi. => Cã vÞ trÝ, nguån tµi nguyªn quan träng nªn hay bÞ c¸c n­íc ®Õ quèc ph­¬ng T©y nhßm ngã, tranh chÊp, khoÐt s©u m©u thuÉn d©n téc b. Phong tµo ®Êu tranh - Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø I (1919), khu vùc Trung §«ng bÞ Anh ®« hé - Tõ n¨m 1945,MÜ tÝch cùc can thiÖp hÊt c¼ng Anh ®Ó khèng chÕ Trung §«ng • Theo nghÞ quyÕt 181 (11/1947) cña Liªn Hîp Quèc, sù ®« hé cña Anh bÞ huû bá, chia Pa-le-xtin thµnh 2 quèc gia: Pa-le-xtin (cña ng­êi ¶ RËp) vµ I-xra-en (cña ng­êi Do Th¸i). • Tr¶i qua 40 nam víi 4 cuéc chiÕn tranh: I-xra-en chiÕm Pa-le-xtin, b¸n ®¶o Xi-nai cña Ai CËp, cao nguyªn G«-lan vµ miÒn Nam Li-b¨ng. - Pa-le-xtin kh¸ng chiÕn chèng I-xra-en: • 1964: tæ chøc gi¶i phãng Pa-le-xtin (PLO) thµnh lËp ®Ó l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng Pa-le-xtin. • 1975: Liªn Hîp Quèc c«ng nhËn quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m cña Pa-le-xtin. • 11/1988: nhµ n­íc Pa-le-xtin ra ®êi do Y.A-ra-ph¸t lµ tæng thèng. - Th­¬ng l­îng gi÷a I-xra-en vµ Pa-le-xtin: + 8/1993: Th­îng l­îng trªn nguyªn t¾c “®æi ®Êt lÊy hoµ b×nh”. + 9/1993: HiÖp ®Þnh hoµ b×nh ®­îc kÝ kÕt, PLO ®­îc kiÓm so¸t d¶i Ga-da vµ thµnh phè Giª-ri-c«. + 9/1995: I-xra-en lµ Pa-le-xtin kÝ hiÖp ®Þnh më réng quyÒn tù trÞ cho Pa-le-xtin ë miÒn T©y s«ng Gioãc-®an. + 23/10/1998: I-xra-en lµ Pa-le-xtin kÝ b¶n ghi nhí Oai-ri-v¬, theo ®ã I-xra-en sÎ chuyÓn 27,2% l·nh thæ bê T©y s«ng Gioãc-®an cho Pa-le-xtin trong 12 tuÇn. - TiÕn tr×nh hoµ b×nh Trung §«ng vÉn ®ang diÔn ra nh­ng tèc ®é chËm, cuéc xung ®ét gi÷a 2 bªn vÉn diÔn ra. Bµi 6: C¸c n­íc Ch©u Phi vµ MÜ La- tinh. 1.Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c n­íc Ch©u Phi. a.§iÒu kiÖn: - Chñ nghÜa ph¸t xÝt thÊt b¹i. Anh, Ph¸p - 2 quèc gia thèng trÞ nhiÒu thuéc ®Þa ë Ch©u Phi ®ang suy yÕu. - Th¾ng lîi cña cuéc c¸ch m¹ng Trung Quèc vµ Viªt Nam lµ nguån cæ vò tinh thÇn cho c¸c n­íc Ch©u Phi. b. Phong trµo ®Êu tranh - Tõ 1945-1975: + Phong trµo ®Êu tranh diÔn ra sím nhÊt ë B¾c Phi vµo thËp kØ 50. + Nöa sau thËp niªn 50, hÖ thèng thuéc ®Þa cña thùc d©n Ch©u ¢u ë Ch©u Phi liªn tiÕp tan r·, xuÊt hiÖn c¸c quèc gia ®éc lËp: • 1954 – 1962: Angiªri giµnh ®éc lËp. • 1956: Tuy-ni-di, Ma-rèc, Xu-®¨ng • 1957: Ga-na • 1960: 17 n­íc giµnh ®éc lËp. N¨m 1960 ®­îc coi lµ n¨m Ch©u Phi. • 1975: ¨ng-g«-la, M«-d¨m-bÝch. =>Nh­ vËy, vÒ c¬ b¶n ®· chÊm døt chñ nghÜa thùc d©n cñ¬ Ch©u Phi cïng hÖ thèng thuéc ®Þa cña nã. - Sau 1975, c¸c n­íc Ch©u Phi hoµn thµnh cuéc ®Êu tranh chèng chÕ ®é thùc d©n cò, giµnh ®éc lËp, quyÒn sèng cña con ng­êi: • 4/1980: n­íc céng hoµ Dimbabuª thµnh lËp. • 3/1990: nøoc céng hoµ Namibia thµnh lËp. • 2/1990: nhµ cÇm quyªn Nam Phi xo¸ bá chÝnh s¸ch ph©n biÖt chñng téc Apacthai. • 4/1990: Nen-x¬n Ma-®e-la nhËn chøc tæng thèng céng hoµ Nam Phi, chÝnh thøc chÊm døt chÕ ®é ph©n biÖt chñng téc. 2. Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c n­íc MÜ La-tinh. a. §Çu XIX: c¸c n­íc MÜ La –tinh giµnh ®éc lËp tõ T©y Ban Nha vµ Bå §µo Nha, nh­ng ngay sau ®ã bÞ lÖ thuéc vµo MÜ. Sau 1945 th× trë thµnh “s©n sau” cña MÜ vµ chÕ ®éc ®éc tµi th©n MÜ. b. Qu¸ tr×nh giµnh vµ b¶o vÖ ®éc lËp - Cuéc ®Êu tranh chèng chÕ ®é ®éc tµi th©n MÜ bïng næ vµ ph¸t triÓn, tiªu biÓu lµ th¾ng lîi cña CM Cuba d­íi sù l·nh ®¹o cña Phi-®en C¸t-xt¬-r«. + 3/1952: ë Cu Ba, chÕ ®é ®éc tµi th©n MÜ Ba-ti-xta ®­îc dùng lªn ®· xo¸ bá hiÕn ph¸p., quyÒn tù do d©n chñ, ®µn ¸p vµ tµn s¸t nh÷ng ng­êi yªu n­íc. + 1/1/1959: do sù ®Êu tranh cña ng­êi d©n Cu Ba, chÕ ®é ®éc tµi Ba-ti-xta bÞ sôp ®æ, n­íc céng hµo Cu Ba do Phi-®en Cat-xt¬-r« ®øng ®Çu. - 8/1961: MÜ ®Ò x­íng viÖc tæ chøc “Liªn minh v× tiÕn bé” ®Ó l«i kÐo c¸c n­íc MÜ La-tinh nh»m ng¨n chÆn ¶nh h­ëng cña CM Cuba. Do ®ã phong trµo chèng MÜ vµ chÕ ®é ®éc tµi th©n MÜ lªn cao. + 1964: phong trµo ®Êu tranh ®ßi thu håi kªnh ®µo Pa-na-ma diÔn ra s«i næi. 1999: MÜ tr¶ l¹i hoµn toµn kªnh ®µo cho ng­¬p× Pa-na-ma. + 1960-1983: 13 quèc ®¶o ë Caribª giµnh ®éc lËp. - Cïng víi nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh nh­ b·i c«ng, næi dËy, ®Êu tranh nghÞ tr­êng, cao trµo ®Êu tranh vò trang bïng næ m¹nh mÏ ë MÜ La-Tinh nªn khu vùc nµy ®­îc gäi lµ “Lôc ®Þa bïng ch¸y”. Bµi 7: N­íc MÜ 1. Sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ, khoa häc (1945 – 1973) - Kinh tÕ: ph¸t triÓn nhanh chãng. + 1945 – 1949: t¨ng tr­ëng kinh tÕ 6%/ n¨m + N«ng nghiÖp t¨ng 27% so víi 1939. + S¶n l­îng c«ng nghiÖp chiÕm 56,5% (1948) toµn thÕ giíi. + S¶n l­îng n«ng nghiÖp b»ng 2 lÇn s¶n l­îng cña Anh + Ph¸p + T©y §øc + ý + NhËt. + ChiÕm 50% tµu bÌ thÕ giíi. + ChiÕm 3/4 dù tr÷ vµng thÕ giíi. + ChiÕm 40% tæng s¶n phÈm thÕ giíi. => Trong 2 thËp kØ 50 vµ 60, MÜ lµ trung t©m kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi. - Nguyªn nh©n: + L·nh thæ réng lín, nhiªn liÖu phong phó, khÝ hËu thuËn l­äi. + Nh©n lùc dåi dµo, tr×nh ®é cao. + Tham gia chiÕm tranh muén nªn chÞu ¶nh h­ëng kh«ng ®¸ng kÓ, trôc lîi do bu«n vò khÝ. + ¸p dông tèi ®a khoa häc kÜ thuËt. + T­ b¶n tËp trung vçn cao. +ChÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt hîpp lÝ cña nhµ n­íc. - Khoa häc – kÜ thuËt: gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín.