Sáng kiến kinh nghiệm: Rèn kỹ năng giải bài toán bằng cách lập phương trình

Phần 1. Họ tên: Trần Trọng Khánh; Chức vụ: Giáo viên; Đơn vị: Trường THCS Ngô Quyền; Nhiệm vụ được giao: Giảng dạy Toán 9A,B; 6A,B. Phần 2. Tên sáng kiến kinh nghiệm: “RÈN KỸ NĂNG GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH” Lĩnh vực áp dụng: Toán đại số 8, 9. Phần 3. Nội dung sáng kiển kinh nghiệm: PHẦN A. MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU: 1. Mục đích nghiên cứu: 2. Nhiệm vụ nghiên cứu: 3. Phạm vi nghiên cứu: a. Phạm vi của đề tài: b. Thời gian nghiên cứu: PHẦN B. NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN Giải bài toán bằng cách lập phương trình gồm các bước giải sau: Bước 1: Lập phương trình: + Chọn ẩn và xác định điều kiện cho ẩn . + Biểu thị các số liệu chưa biết qua ẩn . + Tìm mối liên quan giữa các số liệu để lập phương trình. Bước 2: Giải phương trình. Bước 3: Chọn kết quả thích hợp và trả lời. CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU 1. Thực trạng chung của học sinh khi gặp các bài toán “ Giải bài toán bằng cách lập phương trình”. a. Đối với HS: b. Những khó khăn của giáo viên khi hướng dẫn học sinh tìm lời giải với dạng toán này: Những số liệu dẫn chứng minh hoạ: a. Thuận lợi: b. Khó khăn: c. Thông kê ban đầu: Đối với học sinh gặp dạng toán giải bài toán bằng cách lập phương trình như sau: Lớp Điểm Sĩ số Giỏi Khá T.Bình Yếu Kém 8A 38 0 2 15 16 5 8B 37 0 0 6 19 12 9A 38 1 5 12 14 6 9B 39 0 0 9 20 10 CHƯƠNG III: BIỆN PHÁP - GIẢI PHÁP YÊU CẦU VỀ GIẢI MỘT BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH 1. Bài toán không được sai sót: 2. Lời giải phải có lập luận: 3. Lời giải phải mang tính toàn diện: 4. Lời giải phải đơn giản: 5. Trình bày lời giải phải ngắn gọn và khoa học: 6. Lời giải phải rõ ràng: 7. Những lưu ý khác: - Cần chú trọng việc đưa bài toán thực tế về bài toán mang nội dung toán học thông qua việc tóm tắt và chuyển đổi đơn vị. - Để thuận tiện và tạo điều kiện dễ dàng khi khai thác nội dung bài toán cần: + Vẽ hình minh hoạ nếu cần thiết. + Lập bảng biểu thị các mối liên hệ qua ẩn để lập phương trình. II. PHÂN LOẠI VÀ TÌM CÁCH GIẢI CÁC BÀI TOÁN GIẢI BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH 1) Dạng toán chuyển động. 2) Dạng toán liên quan đến số học. 3) Dạng toán về công việc, vòi nước. 4) Dạng toán về năng suất lao động. 5) Dạng toán về tỷ lệ chia phần. 6) Dạng toán liên quan đến hình học. 7) Dạng toán có nội dung Vật lý, Hoá học. 8) Một số bài toán cổ. CHƯƠNG IV: HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Sau khi thực nghiệm đề tài tại trường THCS Ngô Quyền tôi thấy học sinh có ý thức hơn, cẩn thận hơn, trình bày lời giải bài toán khoa học hơn được thể hiện qua kết quả: Lớp Điểm Sĩ số Giỏi Khá T.Bình Yếu Kém 8A 38 7 15 15 1 0 8B 37 2 10 20 5 0 9A 38 8 17 12 1 0 9B 39 3 16 14 6 0 * Nhận xét: + So sánh kết quả kiểm tra trước và sau khi thực nghiệm đề tài ta thấy đã có chuyển biến đáng kế. Như vậy sáng kiến kinh nghiệm áp dụng là phù hợp. PHẦN C. KẾT LUẬN I. Những điểm còn hạn chế và giới hạn của sáng kiến kinh nghiệm: II. Bài học kinh nghiệm: III. Lời kết: Quảng Tân, ngày 20 tháng 09 năm 2013 Người viết Trần Trọng Khánh Phần 4. Những vấn đề mới của sáng kiến kinh nghiệm: Phân loại từng dạng toán để học sinh dễ tiếp thu hơn; Lập bảng biểu thị các mối liên hệ qua ẩn để lập phương trình. Chỉ ra những lỗi sai lầm học sinh thường mắc phải, và cách khắc phục lỗi sai. Phần 5. Những lợi ích mang lại của việc áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Học sinh dễ tiếp thu bài hơn khi dạy về dạng toán “ Giải bài toán bằng cách lập phương trình”; So sánh kết quả kiểm tra trước và sau khi thực nghiệm đề tài ta thấy kết quả chất lượng bài kiểm tra đem lại rất tốt. Phần 6. Khả năng nhân rộng và phổ biến đề tài sáng kiến kinh nghiệm: - Kiểm tra trước và sau khi thực nghiệm đề tài ta thấy kết quả chất lượng bài kiểm tra tăng lên đáng kể nên trong thời gian tới, tôi sẽ nhân rộng và phổ biến rộng rãi đề tài cho các đồng nghiệp cùng môn toán trong trường, trong tỉnh và đăng tải trên mạng internet để các đồng nghiệp trên toàn quốc tham khảo và vận dụng. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Sách giáo khoa Toán 8, Toán 9; 2. Sách bài tập Toán 8, Toán 9; 3. Sách giáo viên Toán 8, Toán 9; 4. Toán nâng cao và các chuyên đề Đại số 8,9. 5. Các phương pháp dạy học toán; 6. Luyện giải bài tập Toán 8; 7. Một số vấn đề phát triển đại số 8,9; 8. Toán nâng cao Đại số 8, toán 9. * Nhận xét của hội động khoa học các cấp: 1. Hội đồng khoa học cấp trường: 2. Hội đồng khoa học phòng GD&ĐT huyện Tuy Đức: