Tìm hiểu bàI: Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng - Lý Bạch

Ngµy th¸ng n¨m TiÕt: 44 §äc v¨n Hoµng H¹c l©u tèng M¹nh H¹o Nhiªn chi Qu¶ng L¨ng Lý B¹ch A. Môc ®Ých yªu cÇu: - HiÓu ®­îc t×nh c¶m ch©n thµnh s©u nÆng cña nhµ th¬ Lý B¹ch ®èi víi M¹nh H¹o Nhiªn. Qua ®ã thÊy ®­îc t×nh c¶m th¾m thiÕt gi÷a hai nhµ th¬ næÕng cña Trung Quèc thêi §­êng - HiÓu ®­îc mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña th¬ §­êng “ý t¹i ng«n ngo¹i” thÓ hiÖn qua ng«n ng÷ hµm xóc, c« ®äng ®a nghÜa, bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh. - RÌn luyÖn vµ båi d­ìng kü n¨ng, ph­¬ng ph¸p ®äc th¬ §­êng. B. ChuÈn bÞ: - Tranh ¶nh vÒ Lý B¹ch, dßng Tr­êng Giang, LÇu Hoµng H¹c - Chia líp thµnh nhãm giao cho tµi liÖu t×m hiÓu. C. C¸ch thøc thùc hiÖn: 1. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc: KÕt hîp ®äc hiÓu s¸ng t¹o, nªu vÊn ®Ò víi h×nh thøc th¶o luËn nhãm ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh. TÝch hîp th¬ §­êng Trung Quèc víi th¬ §­êng ViÖt Nam. 2. Nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý: - T×nh b¹n ch©n thµnh, th¾m thiÕt cu¶ Lý B¹ch ®èi víi M¹nh H¹o Nhiªn - Ph¸t hiÖn ®­îc “ý t¹i ng«n ngo¹i” D. TiÕn tr×nh bµi häc: * KiÓm tra bµi cò: * Giíi thiÖu bµi míi: Gi¸o viªn nhÊn m¹nh thµnh tùu th¬ §­êng mèi quan hÖ mÆt thiÕt gi÷a th¬ §­êng víi ViÖt Nam. ViÖc häc th¬ ®­êng gióp chóng ta n©ng cao kiÕn thøc, hiÓu biÕt vÒ v¨n ho¸ n­íc b¹n vµ chÝnh n­íc m×nh. * Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña HS Môc ®Ých cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t vÒ th¬ §­êng - Th¬ §­êng bao gåm thÓ lo¹i nµo? - Th¬ §­êng luËt cã mÊy lo¹i? Gv gi¶i thÝch thªm vÒ sè c©u c¸c tªn gäi kh¸c nhau cña c¸c thÓ §­êng luËt - Em h·y nªu cÊu tróc cña th¬ §­êng luËt? Gv gi¶i thÝch cã thÓ chia lµm hai phÇn ®­îc - Ng«n ng÷ th¬ §­êng luËt cã ®Æc ®iÓm g×? Gv nhÊm m¹nh ng«n ng÷ tinh luyÖn, sè l­îng h¹n chÕ, cã nh÷ng tõ nh­ “nh·n tù” - LuËt th¬ ®­êng luËt quy ®Þnh vÒ luËt th¬ nh­ thÕ nµo? Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu tiÓu dÉn Gv ®­a mét sè tranh ¶nh ch©n dung vµ ¶nh chôp bøc tranh kh¾c gç Lý B¹ch uèng r­îu ng©m th¬, trang b×a cuèn thi tiªu - Qua tranh minh ho¹ h·y tr×nh bµy ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶? Néi dung th¬ v¨n? - Phong c¸ch nghÖ thuËt? Ho¹t ®éng 3: Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh ®äc v¨n b¶n §äc c¶ ba phÇn phiªn ©m, dich nghÜa, dÞch th¬. §äc giäng chËm r·i, trÇm l¾ng thÓ hiÖn t©m tr¹ng chia ly - Cuéc chia tay diÔn ra ë ®©u? n¬i ®i? N¬i ®Õn? ®Óm kÕt nèi hai n¬i? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ kh«ng gian nghÖ thuËt cña bµi th¬? Gv ®­a thªm tranh minh ho¹ gi¶i thÝch thªm: HHL x©y ë ®êi §­êng VÜnh Huy (655) cao 51m cã n¨m tÇng, c¸c vµnh m¸i hiªn cong nh­ h¹c, n»m trªn nói R¾n…. - Cuéc chia ly diÔn ra vµo thêi gian nµo? (c¶nh vËt, thiªn nhiªn, ®Êt trêi) - Thêi gian vµ kh«ng gian cã quan hÖ nh­ thÕ nµo? v× “ yªn hoa”cßn cã nghÜa lµ n¬i phån hoa ®« héi (thèng nhÊt hay ®èi lËp) Gv nhÊn m¹nh: c©u th¬ thø hai ®­îc coi lµ “thiªn cæ lÖ có” (c©u ®Ñp ngh×n x­a). Th¬ cña Lý B¹ch ý t¹i ng«n ngo¹i hµm xóc uyªn th©m… Gv dÉn d¾t vµ hái: T©m ®iÓm cña buæi chia tay vÉn lµ con ng­êi. Ng­êi chia tay lµ M¹nh H¹o Nhiªn ng­êi b¹n tri ©m tri kû …víi quan hÖ t×nh b¹n gi÷a hai ng­êi theo em dÞch gi¶ Ng« TÊt Tè dÞch tõ “cè nh©n” sang tõ “b¹n” ®· hoµn toµn ®¹t ch­a? - Tõ “cè nh©n” cho ta thÊy t×nh c¶m cña ng­êi ®­a tiÔn nh­ thÕ nµo? - Thi nh©n ®· göi g¾m t×nh c¶m cña m×nh víi b¹n b»ng c¸ch nµo? (trùc tiÕp, hay gi¸n tiÕp) Gv chuyÓn ý: ®èi víi bµi t­ tuyÖt th× hai c©u sau ®­îc coi lµ linh hån cña c¶ bµi - So s¸nh phiªn ©m vµ dÞch th¬ ®Ó t×m nh÷ng ®iÓm ch­a s¸t nghÜa? - §äc hai c©u th¬ em h×nh dung ra c¶nh t­îng g×? (vÒ t¸c gi¶) Gv nªu vÊn ®Ò: Theo t­ liÖu lich sö thêi §­êng s«ng tr­êng giang lµ huyÕt m¹ch giao th«ng chÝnh cña MNTQ, thuyÒn bÌ san s¸t nh­ l¸ tre mµ t¸c gi¶ vÉn h¹ mét ch÷ “c«” v× sao? - Theo em hai c©u cuèi bµi th¬ t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? nÐt ®éc ®¸o cña nghÖ thuËt miªu t¶ ë ®©y lµ g×? - Qua cuéc ®­a tiÔn nµy em nhËn thøc ®­îc ®iÒu g× vÒ t×nh b¹n gi÷a Lý B¹ch vµ M¹nh H¹o Nhiªn - Qua bµi th¬ em hiÓu thªm g× vÒ Lý B¹ch? - Bµi th¬ nµy gîi cho em suy ngÉm g× vÒ t×nh b¹n trong cuéc sèng ngµy nay? Hs ph¸t biÓu theo nhãm ®­îc ph©n c«ng Hs tr¶ lêi Hs tr¶ lêi Th¶o luËn tr¶ lêi theo nhãm Hs tr¶ lêi Hs ph¸t biÓu dùa vµo phÇn tiÓu dÉn Hs ph¸t biÓu Hs tr¶ lêi theo nhãm Hs ®äc Hs ph¸t hiÖn Hs bµy tá ý kiÕn - LHH lµ th¼ng c¶nh næi tiÕng cña Trung Quèc - D­¬ng Ch©u ë thêi §­êng n¬i phån hoa ®« héi Hs ph¸t biÓu, gi¶i nghÜa ch÷ “yªn hoa” Hs bµy tá quan ®iÓm (cã thÓ cã ý kiÕn cho r»ng ®ång nhÊt, còng cã thÓ cho lµ ®èi lËp) Hs lý gi¶i ®­a ra quan ®iÓm: - cè nh©n: cßn cã nghÜa kh¸c lµ cè quèc, cè h­¬ng, cè ®« - Cè nh©n vµ b¹n hai kh¸i niÖm t­¬ng ®ång vÒ chÊt nh­ng kh¸c nhau vÒ l­îng (møc ®é tri kØ) Hs tr¶ lêi Hs t×m tßi vµ tr¶ lêi Hs ®äc hai c©u th¬ cßn l¹i c¶ phiªn ©m vµ dÞch th¬ Hs th¶o luËn nhãm vµ ph¸t biÓu - “c« phµm” mµ dÞch lµ “bãng buåm” mÊt ý lÎ loi c« ®éc - “BÝch kh«ng tËn” mµ dÞch lµ “bÇu kh«ng” th× mµu xanh bao la gîi c¶m bÞ biÕn mÊt Hs ph¸t hiÖn: ®øng trªn cao nh×n m·i theo bãng b¹n xa dÇn mÊt hót Hs th¶o luËn theo nhãm Hs cã thÓ cã nhiÒu ý kiÕn t¶ c¶nh, cã em cho lµ t¶ t×nh, cã ý kiÕn c¶ hai. Hs bµy tá ý kiÕn Hs ph¸t biÓu Hs ph¸t biÓu tù do I. T×m hiÓu kh¸i qu¸t th¬ §­êng: 1.ThÓ th¬: - §­êng luËt - 3 thÓ - Cæ phong - Tõ - B¸t có §­êng luËt - TuyÖt có - Bµi luËt 2. Th¬ §­êng luËt: a. KÕt cÊu: - B¸t có: ®Ò, thùc, luËn, kÕt - TuyÖt có: Mçi c©u lµ mét phÇn: khai, thõa, chuyÓn, hîp. b. Ng«n ng÷: - C« ®äng, hµm xóc, tinh tÕ giµu h×nh ¶nh, ý t¹i ng«n ngo¹i c. LuËt th¬: - quy ®Þnh “nhÞ tø lôc ph©n minh” II. T×m hiÓu tiÓu dÉn: - Lý B¹ch (701- 762) «ng lµ nhµ th¬i l·ng m¹n nhÊt Trung Quèc - TÝnh t×nh phãng kho¸ng, th¬ hay nãi ®Õn câi tiªn nªn gäi lµ “thi tiªn” - Néi dung th¬ v¨n cña t¸c gi¶: bµy tá ­íc m¬ v­¬n tíi lý t­ëng cao c¶, kh¸t väng gi¶i phãng c¸ tÝnh, bÊt b×nh víi hiÖn thùc tÇm th­êng, thÓ hiÖn t×nh c¶m phong phó m·nh liÖt - Phong c¸ch th¬ hµ phãng bay bæng, tù nhiªn III. §äc – hiÓu v¨n b¶n: 1. Hai c©u ®Çu: - N¬i tiÔn lµ lÇu Hoµng H¹c - N¬i ®Õn lµ D­¬ng Ch©u - Nèi lÇu Hoµng H¹c vµ D­¬ng Ch©u lµ dßng Tr­êng Giang ch¶y ngang l­ng trêi. §ã lµ mét c¶nh thÇn tiªn, tuyÖt mü, mét kh«ng gian mÜ lÖ kho¸ng ®¹t. - Thêi gian: th¸ng ba – mïa xu©n, thêi gian ®Ñp nhÊt trong n¨m, mïa cña sù sèng cña t×nh yªu Thêi gian, kh«ng gian thèng nhÊt ë c¸i ®Ñp c¸i phån hoa. - Ng­êi ®­a tiÔn: mang t×nh c¶m nhí nhung, l­u luyÕn, thiÕt tha, g¾n bã th¾m thiÕt. Víi bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh, thêi gian kh«ng gian c¶nh vËt hµi hoµ, diÔn t¶ s©u s¾c t©m tr¹ng buån xãt xa cña ng­êi ®­a tiÔn. 2. Hai c©u sau: - §èi víi nhµ th¬ gi÷a kh«ng gian bao la xanh th¼m chØ duy nhÊt h×nh ¶nh chiÕc buåm cø mê dÇn, mê dÇn vµ mÊt hót. - T©m tr¹ng l­u luyÕn bÞn rÞn, c« ®éc, lÎ loi khi tiÔn b¹n T×nh vµ c¶nh hµi hoµ diÔn t¶ t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi b¹n, mét t×nh b¹n th¼m th¼m nh­ dßng s«ng, v« tËn nh­ bÇu trêi. 3. Tæng kÕt: a. Gi¸ trÞ néi dung: - T×nh b¹n ®Ñp, ch©n thµnh th¾m thiÕt - T¸c gi¶ lµ ng­êi th»m th¾m, ©n t×nh võa tù do, phãng tóng, m·nh liÖt, kiªu h·nh b. NghÖ thuËt: - Bµi th¬ lµ ®iÓn h×nh cña bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh. - “ý ë ngoµi lêi” ng«n ng÷ hµm sóc, c« ®äng, ®a nghÜa Mang ®Æc tr­ng chung cña th¬ §­êng. 4. LuyÖn tËp: Bµi tËp vÒ nhµ: 1.S­u tÇm 1 sè vÇn th¬ vÒ t×nh b¹n cña nhµ th¬ §­êng Lý B¹ch 2. Ph©n tÝch mét sè ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt cña th¬ §­êng qua bµi th¬.