Bài giảng Chương 6. nhóm oxi tiết 62. khái quát về nhóm oxi

Chương 6. NHÓM OXI Tiết 62. KHÁI QUÁT VỀ NHÓM OXI Ngày tháng năm 2012 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Hiểu được: - Vị trí nhóm oxi trong bảng tuần hoàn. - Sự biến đổi độ âm điện, bán kính nguyên tử, năng lượng ion hoá và một số tính chất vật lí của các nguyên tố trong nhóm. - Cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm oxi tương tự nhau; các nguyên tố trong nhóm (trừ oxi) có nhiều số oxi hoá khác nhau. - Tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố nhóm oxi là tính oxi hoá , sự khác nhau giữa oxi và các nguyên tố trong nhóm.; Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn chất trong nhóm oxi. Biết được: Tính chất của hợp chất với hiđro, hiđroxit. 2. Kĩ năng: - Viết được cấu hình lớp electron ngoài cùng dạng ô lượng tử của nguyên tử O, S, Se, Te ở trạng thái cơ bản và trạng thái kích thích. - Dự đoán được tính chất hóa học cơ bản của nhóm oxi là tính oxi hóa dựa vào cấu hình lớp electron ngoài cùng và một số tính chất khác của nguyên tử. - Viết được các PTHH chứng minh tính chất oxi hoá của các nguyên tố nhóm oxi quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm. - Giải được một số bài tập hoá học có liên quan đến tính chất đơn chất và hợp chất nhóm oxi – lưu huỳnh. II. Chuẩn bị: GV: Bảng phụ, SGK, tranh. HS: Ôn kiến thức cấu tạo nguyên tử, kĩ năng viết cấu hình electron. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Kết hợp trong bài. 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1 I. VÞ trÝ cña nhãm oxi trong b¶ng tuÇn hoµn. GV : Treo BTH : Em h·y x¸ ®Þnh vÞ trÝ vµ gäi tªn vµ viÕt CTHH cña c¸c nguyªn tè nhãm oxi ? GV : Em cho biÕt tr¹ng th¸i tù nhiªn vµ tÝnh phæ biÕn cña O S Se Te Po ? Ho¹t ®éng 2. II. CÊu t¹o nguyªn tö cña nh÷ng nguyªn tö trong nhãm oxi. 1. Gièng nhau. GV : Em h·y viÕt cÊu h×nh e vµ sù ph©n bè e vµo c¸c AO. Rót ra nhËn xÐt sù gièng nhau vÒ cÊu t¹o nguyªn tö vµ tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong nhãm oxi ? 2. Sù kh¸c nhau gi÷a oxi vµ c¸c nguyªn tè trong nhãm. GV : CÊu h×nh e ngoµi cïng cña O cã g× kh¸c so víi c¸c nguyªn tè trong nhãm ? GV: Gîi ý vÒ tr¹ng th¸i kÝch thÝch e cña nguyªn tö S, yªu cÇu HS viÕt sù ph©n bè e trong c¸c « l­îng tö vµ rót ra nhËn xÐt: S, Se, Te cã kh¶ n¨ng ®­a lªn ph©n líp d bao nhiªu e ®éc th©n khi ®­îc kÝch thÝch? Ho¹t ®éng 3. III. TÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong nhãm oxi. 1. TÝnh chÊt cña ®¬n chÊt GV : Em nguyªn cøu b¶ng 6.1 : NhËn xÐt tÝnh phi kim vµ quy luËt biÕn ®æi tÝnh phi kim, so s¸nh víi c¸c halogen cïng chu k× ? 2. TÝnh chÊt cña hîp chÊt GV: Em h·y viÕt c«ng thøc ph©n tö c¸c hîp chÊt víi hi®ro, hîp chÊt hi®roxit cña c¸c nguyªn tè nhãm oxi. NhËn xÐt quy luËt biÕn ®æi: §é bÒn nhiÖt, tÝnh axit cña c¸c hîp chÊt ®ã ? I. VÞ trÝ cña nhãm oxi trong b¶ng tuÇn hoµn. HS : - VÞ trÝ nhãm VIA. - Gåm : O S Se Te Po HS : + L­u huúnh lµ chÊt r¾n, mµu vµng, cã nhiÒu trong lßng ®Êt, dÇu th«, nói löa, c¬ thÓ ng­êi. + Selen lµ chÊt b¸n dÉn r¾n, mµu n©u ®á, dÉn ®iÖn tèt khi ®­îc chiÕu s¸ng. + Telu lµ chÊt r¾n, x¸m (nguyªn tè hiÕm). + Poloni lµ kim lo¹i, cã tÝnh phãng x¹. II. CÊu t¹o nguyªn tö cña nh÷ng nguyªn tö trong nhãm oxi. 1. Gièng nhau. HS : CÊu h×nh e chung : ns2np4 + Nguyªn tö trong nhãm oxi ®Òu cã 6e ë líp ngoµi cïng trong ®ã cã 1e ®éc th©n + Khi ph¶n øng víi c¸c nguyªn tè cã ®é ©m ®iÖn bÐ h¬n , c¸c nguyªn tè trong nhãm oxi cã khuynh h­íng nhËn thªm 2e. R + 2e ® R2- + C¸c nguyªn tè trong nhãm oxi trong c¸c hîp chÊt cã thÓ cã sè oxi ho¸ b»ng -2. 2. Sù kh¸c nhau gi÷a oxi vµ c¸c nguyªn tè trong nhãm. HS : - Nguyªn tö O kh«ng cã ph©n líp electron d. - Nguyªn tö cña nh÷ng nguyªn tè cßn l¹i (S, Se, Te) cã ph©n líp electron d cßn trèng. HS : - Khi ®­îc kÝch thÝch, nh÷ng e ngoµi cïng cña nh÷ng nguyªn tö S, Se, Te cã thÓ chuyÓn lªn c¸c obitan d trèng ®Ó líp ngoµi cïng cã 4e hoÆc 6e ®éc th©n tham gia liªn kÕt víi nguyªn tè cã ®é ©m ®iÖn lín h¬n, v× vËy chóng thÓ hiÖn sè «xi ho¸ + 4, + 6. III. TÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong nhãm oxi. 1. TÝnh chÊt cña ®¬n chÊt HS : - Lµ nh÷ng nguyªn tè phi kim m¹nh (trõ Po). - Cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh (yÕu h¬n halogen cïng chu kú). - TÝnh chÊt nµy gi¶m dÇn tõ O ®Õn Te 2. TÝnh chÊt cña hîp chÊt HS : - Hîp chÊt víi hi®ro (H2S, H2Se, H2Te) lµ nh÷ng chÊt khÝ, mïi khã chÞu vµ ®éc h¹i. Dung dÞch trong n­íc cã tÝnh axit yÕu. - Hîp chÊt hi®roxit (H2SO4, H2SeO4, H2TeO4) lµ nh÷ng axit. 4. Củng cố: GV cho HS làm bài tập 1, 2, 3 SGK để củng cố. Bài tập về nhà 4,5 SGK, học bài vũ và đọc trước bài oxi. Tiết 63. OXI Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: - Tính chất vật lí, phương pháp điều chế oxi trong phòng thí nghiệm, trong công nghiệp, sự tạo ra oxi trong tự nhiên. Hiểu được: - Cấu hình electron lớp ngoài cùng dạng ô lượng tử của oxi, cấu tạo phân tử oxi. - Tính chất hoá học: Oxi có tính oxi hoá rất mạnh (oxi hoá được hầu hết kim loại, phi kim, nhiều hợp chất vô cơ và hữu cơ), ứng dụng của oxi. 2. Kĩ năng: - Dự đoán tính chất, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của oxi. - Quan sát thí nghiệm, hình ảnh...rút ra được nhận xét về tính chất, điều chế... - Viết PTHH minh hoạ tính chất và điều chế. - Giải được một số bài tập tổng hợp có liên quan. II. Chuẩn bị: HS đọc trước nội dung bài mới ở nhà. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: 3 HS lên làm bài tập 3,4,5 SGK 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1: - HS viÕt cÊu h×nh e cña O? (Z = 8) - ViÕt sù ph©n bè e trong c¸c obitan? - NhËn xÐt sè e ®éc th©n? - Suy ra O2 cã mÊy liªn kÕt CHT? Suy ra: CTCT Ho¹t ®éng 2: - B»ng kiÕn thøc thùc tÕ cña m×nh, em h·y cho biÕt tÝnh chÊt vËt lý cña oxi, lÊy dÉn chøng minh ho¹? (Mµu s¾c, mïi vÞ, kh¶ n¨ng tan trong n­íc, nÆng hay nhÑ h¬n kh«ng khÝ). Chøng minh cô thÓ? - GV ®­a ra th«ng sè vÒ ®é tan (SGK) - Do ( > 1) Ho¹t ®éng 3: - Dùa vµo cÊu h×nh e vµ ®é ©m ®iÖn cña O h·y so s¸nh víi ®é ©m ®iÖn cña c¸c nguyªn tè kh¸c? Tõ ®ã rót ra tÝnh chÊt ®Æc tr­ng cña O vµ møc ®é tÝnh chÊt ®ã? - Dù ®o¸n sè oxi ho¸ cña oxi trong c¸c ph¶n øng? Ho¹t ®éng 4: GV h­íng dÉn cho HS tiÕn hµnh 1 sè thÝ nghiÖm chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxi? - TN ®èt ch¸y Natri trong b×nh ®ùng khÝ O2? - GV sö dông m¸y tÝnh m« t¶ TN ¶o: ®èt ch¸y Magie trong khÝ oxi? - TN ®èt ch¸y l­u huúnh trong b×nh ®ùng khÝ O2? - TN ®èt ch¸y cacbon trong b×nh ®ùng khÝ O2? - TN ®èt ch¸y C2H5OH ®ùng trong b¸t sø ngoµi kh«ng khÝ? - HS quan s¸t nªu hiÖn t­îng dù ®o¸n s¶n phÈm ch¸y, viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng. - HS nhËn xÐt vai trß oxi trong ph¶n øng trªn. (Dùa vµo sù thay ®æi sè oxi ho¸)? Tõ ®ã rót ra kÕt luËn: - Kh¶ n¨ng ph¶n øng? - S¶n phÈm ph¶n øng? - TÝnh oxi ho¸ hay khö? Ho¹t ®éng 6: Qua thùc tÕ, qua tham kh¶o SGK, HS nªu 1 sè øng dông cña oxi trong ®êi sèng, trong CN mµ em biÕt? Ho¹t ®éng 7: - HS viÕt 1 vµi ph­¬ng tr×nh ho¸ häc ®iÒu chÕ O2 mµ em biÕt? GV: bæ sung, söa ch÷a vµ nªu nguyªn t¾c chung. - GV h­íng dÉn HS lµm TN ®iÒu chÕ vµ thu khÝ O2 Ho¹t ®éng 8: - Qua thùc tÕ, HS rót ra ®­îc nguån O2 ®­îc sinh ra tõ c©y xanh. - HS: ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng qu¸ tr×nh quang hîp c©y xanh vµ nªu vai trß ph¶n øng quang hîp. - Tõ ®ã: Gi¸o dôc HS b¶o vÖ m«i tr­êng, rõng,... Ho¹t ®éng 9: - GV giíi thiÖu s¶n xuÊt trong CN b»ng h×nh ¶nh (ng¾n gän) kÓ c¶ ph­¬ng ph¸p ®iÖn ph©n n­íc cã hoµ tan l­îng nhá H2SO4 hoÆc NaOH. I. CÊu t¹o ph©n tö oxi: 8O CÊu h×nh e 1s22s2 2p4 Sù ph©n bè trong c¸c obitan C«ng thøc cÊu t¹o O = O II. TÝnh chÊt vËt lý cña oxi: - Oxi lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng vÞ, h¬i nÆng h¬n kh«ng khÝ - D­íi ¸p suÊt khÝ quyÓn oxi ho¸ láng ë - 183 0C - KhÝ oxi Ýt tan trong n­íc. II. TÝnh chÊt ho¸ häc: - Tõ cÊu h×nh e thÊy: nguyªn tö O cã 6e líp ngoµi cïng, ®Ó ®¹t cÊu h×nh e cña khÝ hiÕm nã dÔ nhËn thªm 2e + 2e ® Þ oxi cã tÝnh oxi ho¸ - §é ©m ®iÖn O = 3,44 chØ nhá h¬n F = 3,98 ® tÝnh oxi ho¸ m¹nh VËy Oxi lµ nguyªn tè phi kim ho¹t ®éng, cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. 1. T¸c dông víi hÇu hÕt c¸c kim lo¹i (trõ Au, Pt...) t¹o ra hîp chÊt ion 0 0 t0 +1 -2 4Na + O2 ® 2Na2O 0 0 t0 +2 -2 2Mg + O2 ® 2MgO 2. T¸c dông víi hÇu hÕt c¸c phi kim (trõ halogen) + + 4 + 5 2 3. T¸c dông víi nhiÒu hîp chÊt - Hîp chÊt v« c¬, h÷u c¬ (C2H5OH, H2S...) -2 0 t0 +4 -2 C2H5OH + 3O2 ® 2CO2 + 3H2O - C¸c qu¸ tr×nh oxi ho¸ ®Òu to¶ nhiÖt. - Trong c¸c hîp chÊt t¹o thµnh oxi cã sè oxi ho¸ - 2 (trõ hîp chÊt víi Flo vµ hîp chÊt peoxit). IV. øng dông cña Oxi: (SGK) V. §iÒu chÕ oxi: 1. Trong phßng TN: * Nguyªn t¾c: ph©n huû nh÷ng hîp chÊt: - giµu oxi - dÔ bÞ nhiÖt ph©n huû VÝ dô: KMnO4, KClO3, H2O2 … 2KClO3 2KCl + 3O2 ­ 2KMnO4K2MnO4+MnO2+O2 ­ 2. Trong tù nhiªn: Quang hîp 6CO2 + 6H2O C6 H12O6 + 6O2­ - CÇn ph¶i b¶o vÖ m«i tr­êng vµ c©y xanh. 3. Trong c«ng nghiÖp: a) Tõ kh«ng khÝ: (S¬ ®å SGK tr. 164) b) Tõ n­íc: §iÖn ph©n dung dÞch n­íc cã hoµ tan c¸c axÝt m¹nh hoÆc baz¬ m¹nh. 4. Củng cố: GV dùng bài tập 1,2/SGK để củng cố. Bài tập về nhà 3,4,5/SGK Tiết 64. OZON VÀ HIĐRO PEOXIT Ngày tháng năm 2012 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: - Ozon là dạng thù hình của oxi, điều kiện tạo thành ozon. - Tính chất vật lí của ozon, ozon trong tự nhiên và ứng dụng của ozon. - Tính chất vật lí và ứng dụng của hiđro peoxit. Hiểu được: - Cấu tạo phân tử, tính chất oxi hoá rất mạnh của ozon. - Cấu tạo phân tử, tính chất oxi hoá và tính khử của hiđro peoxit. 2. Kĩ năng: - Dự đoán tính chất, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của ozon, hiđro peoxit. - Quan sát thí nghiệm, hình ảnh...rút ra được nhận xét về tính chất. - Viết PTHH minh hoạ tính chất của ozon và hiđro peoxit. - Giải được một số bài tập : Tính thể tích khí ozon tạo thành, khối lượng hiđro peoxit tham gia phản ứng, bài tập khác có nội dung liên quan. II. Chuẩn bị: GV: H2O2, dd KI, KMnO4, H2SO4, hå tinh bét, qu× tÝm, èng nghiÖm. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Viết cấu hình electron và nêu tính chất hóa học của oxi. Cho VD minh họa. 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1 : I. Ozon 1. CÊu t¹o ph©n tö ozon: GV : O2 vµ O3 lµ 2 d¹ng thï h×nh cña oxi. Em h·y viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña ozon ? Rót ra nhËn xÐt ? 2. TÝnh chÊt cña ozon. a, tÝnh chÊt vËt lÝ - GV : Em nghiªn cøu SGK h·y rót ra c¸c ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt vËt lÝ cña ozon ? - GV : Giíi thiÖu sù h×nh thµnh cña ozon b. TÝnh chÊt hãa häc - GV : Dùa vµo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö, dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña ozon. - GV tæ chøc cho HS th¶o luËn dù ®o¸n vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña ozon. - GV: VËy ozon cã thÓ t¸c dông víi nh÷ng ho¸ chÊt nµo ? 3. øng dung: GV: Ozon cã nh÷ng øng dông g×: Trong ®êi sèng, s¶n xuÊt vµ y häc ? Ho¹t ®éng 2 II. Hi®ro peoxit 1. CÊu t¹o ph©n tö. - GV: Hi®ro peoxit (n­íc oxi giµ) cã c«ng thøc ph©n tö lµ H2O2. VËy n­íc oxi giµ cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo ? - GV: cho HS quan s¸t m« h×nh ph©n tö H2O2, giíi thiÖu cho HS cÊu tróc kh«ng gian cña H2O2 lµ ph©n tö kh«ng th¼ng. - Em rót ra nhËn xÐt vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña hi®ro peoxit ? 2. TÝnh chÊt cña hi®ro peoxit a/ TÝnh chÊt vËt lÝ. GV: cho HS quan s¸t dd H2O2. GV : Nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ro peoxit ? b. TÝnh chÊt hãa häc GV : Víi ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nh­ trªn, hi®ropeoxit cã tÝnh chÊt ho¸ häc g× ? GV : Cã thÓ dïng nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc nµo ®Ó chøng minh c¸c tÝnh chÊt cña hi®ro peoxit ? GV: BiÓu diÔn thÝ nghiªm: TN1: Cho vµo èng nghiÖm 2 ml dd H2O2, sau ®ã bá vµo vµi viªn MnO2 ? GV: T¹i sao H2O2 l¹i kÐm bÒn ? TN2: Cho vß èng nghiÖm 4 ml H2O2 + 2 ml KI chia dd thµnh 2 phÇn: -PhÇn 1: Cho 1 mÈu quú tÝm - PhÇn 2: Cho Ýt hå tinh bét vµo: TN3: Cho vµo èng nghiÖm 2 ml dd KMnO4 lo·ng vµ vµi giät H2SO4 + 2 ml H2O2 GV: Em h·y rót ra nhËn xÐt tÝnh chÊt chung cña H2O2 3. øng dông: GV: Em nghiªn cøu SGK: Cho biÕt c¸c øng dông cña hi®ro peoxit ? I. Ozon 1. CÊu t¹o ph©n tö ozon: HS : NhËn xÐt : Trong ph©n tö O3 cã 3 liªn kÕt c«ng ho¸ trÞ trong ®ã cã 1 liªn kÕt cho nhËn ( so víi oxi th× ozon kÐm bÒn h¬n) 2. TÝnh chÊt cña ozon. a, tÝnh chÊt vËt lÝ HS : Rót ra nhËn xÐt. b. TÝnh chÊt hãa häc HS : Ozon vµ oxi ®Òu lµ ®¬n chÊt cña nguyªn tè oxi. Ozon kÐm bÒn h¬n oxi nªn dÔ ph¶n øng h¬n oxi. Oxi lµ chÊt oxi ho¸ m¹nh. VËy ozon ph¶i lµ chÊt oxi ho¸ m¹nh vµ m¹nh h¬n oxi. HS: - Ozon t¸c dông víi kim lo¹i, hi®ro… - C¸c chÊt t¸c dông víi oxi sÏ t¸c dông víi ozon. - Ozon t¸c dông víi c¸c chÊt khö… HS : ViÕt c¸c ph¶n øng cña ozon víi Ag, dd KI nhËn xÐt vÒ c¸c s¶n phÈm t¹o thµnh rót ra : C¸c øng cña ozon ®Òu sinh ra oxi (O2) tøc lµ : O3 + 2e O2 + O2– liªn kÕt ®¬n (liªn kÕt cho - nhËn) kÐm bÒn h¬n hai liªn kÕt céng ho¸ trÞ nªn khi x¶y ra ph¶n øng liªn kÕt ®¬n bÞ ph¸ vì thµnh oxi nguyªn tö cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n oxi ph©n tö, dÔ dµng thu electron h¬n t¹o thµnh O2–. 3. øng dung: HS : th¶o luËn vÒ c¸c øng dông cña ozon, vËn dông kiÕn thøc võa häc ®Ó gi¶i thÝch c¸c øng dông, t¸c h¹i g©y « nhiÔm m«i tr­êng cña ozon. II. Hi®ro peoxit 1. CÊu t¹o ph©n tö. HS: - C«ng thøc ph©n tö hi®ro peoxit : H2O2. - C«ng thøc cÊu t¹o : H O O H - Liªn kÕt gi÷a nguyªn tö H vµ nguyªn tö O lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ ph©n cùc, liªn kÕt gi÷a hai nguyªn tö O lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng ph©n côc, lµ liªn kÕt ®¬n. 2. TÝnh chÊt cña hi®ro peoxit a/ TÝnh chÊt vËt lÝ. HS: Tù rót ra nhËn xÐt. b. TÝnh chÊt hãa häc HS: Sè oxi ho¸ cña oxi trong H2O2 lµ -1 nªn cã 2 kh¶ n¨ng : - NhËn thªm 1 electron ®Ó xuèng møc oxi ho¸ -2 thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸. - Nh­êng ®i 1 electron ®Ó lªn sè oxi ho¸ 0 thÓ hiÖn tÝnh khö. VËy hi®ro peoxit võa cã tÝnh oxi ho¸ võa cã tÝnh khö . HS : 2H2O2 2H2O + O2 VËy H2O2 kÐm bÒn ? HS : liªn kÕt ho¸ häc gi÷a hai nguyªn tö oxi trong HO–OH vµ trong O=OàO ®Ó ®i ®Õn nhËn ®Þnh H2O2 kÐm bÒn lµ do liªn kÕt ®¬n O–O trong H2O2 kÐm bÒn t­¬ng tù nh­ trong ph©n tö ozon. HS: Quan s¸t hiÖn t­îng, dù ®o¸n s¶n phÈm vµ viÕt PTP¦ x¶y ra. Rót ra kÕt luËn. H2O2 + 2KI 2KOH + I2 + O2 HS: 5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 O2 + 5H2O + K2SO4 + 2MnSO4 3. øng dông: HS: NhËn xÐt 4. Củng cố: Hãy giải thích vì sao O3 và H2O2 đều không bền và có tính oxi hóa mạnh. Bài tập về nhà 1,2,3,4,5,6/SGK. Tiết 65. Luyện tập: OXI, OZON Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ O2, O3 cho HS. - RÌn kü n¨ng viÕt ptp­ minh ho¹ cho tÝnh chÊt cña c¸c chÊt trªn - RÌn kü n¨ng gi¶i BT vÒ oxi vµ c¸c hîp chÊt cña nã. II. Chuẩn bị: GV: HÖ thèng c©u hái vµ BT HS: ¤n kiÕn thøc ®· häc. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: kết hợp trong bài mới. 3. Bài mới: Ho¹t ®éng 1: GV: Cho HS th¶o luËn ®iÒn c¸c néi dung vµo b¶ng cßn trèng sau ®©y. Oxi Ozon Hi®ropeoxit CTPT CTCT TÝnh chÊt vËt lÝ TÝnh chÊt ho¸ häc øng dông Ho¹t ®éng 2: GV cho HS th¶o luËn lµm c¸c bµi tËp 3,4,5,6 – SGK. Ho¹t ®éng cña ThÇy Ho¹t ®éng cña Trß Bµi 3 : SGK Bµi 4 : SGK Bµi 5 : SGK. HS : a/ Oxi vµ ozon ®Òu cã tÝnh oxi ho¸. 4Al + 3O2 2Al2O3 2Al + O3 Al2O3 Ozon cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n oxi. 2Ag + O3 Ag2O + O2 Ag + O2 Kh«ng ph¶n øng. b/ H2O vµ H2O2 ®Òu cã tÝnh oxi ho¸ nh­ng tÝnh oxi ho¸ cña H2O2 m¹nh h¬n H2O. H2O + CO H2 + CO2 H2O2 + CO H2O + CO2 HS : Gièng nhau : O3 vµ H2O2 ®Òu cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh. O3 + 2KI + H2O O2 + 2KOH + I2 H2O2 + 2KI 2KOH + I2 + O2 Kh¸c nhau : H2O2 cã tÝnh khö ; O3 kh«ng cã tÝnh khö. H2O2 + Ag2O 2Ag + H2O + O2 HS: 2O3 3O2 nt x y npu x 1,5x ns 0 y + 1,5x Ta cã: Nªn y = 24x VËy: %O3 = 4% vµ %O2 = 96% Ho¹t ®éng 3: GV nhËn xÐt c¸c bµi lµm cña HS vµ ®¸nh gi¸. BTVN: Bµi 5 - SGK + SBT. Tiết 66. KIỂM TRA 1 TIẾT Ngày tháng năm 2012 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: - §¸nh gi¸ møc ®é nhËn thøc,vËn dông cña häc sinh vÒ - TÝnh chÊt, ®iÒu chÕ øng dông cña halogen hîp chÊt cña halogen, oxi, ozon - KÜ n¨ng viÕt pt vµ tÝnnh to¸n theo c¸c pt II. Chuẩn bị: III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Đề bài: Câu 1 ( 3 điểm ): Viết phương trình phản ứng xảy ra (nếu có) khi cho Cl2 và axit HCl lần lượt tác dụng với: Kim loại Fe; Kim loại Cu; dung dịch SO2; dung dịch Br2; FexOy ? ( Biết các điều kiện phản ứng có đủ). Câu 2 ( 3 điểm): a/ Nhận biết các dung dịch sau đây, chỉ dùng một thuốc thử duy nhất: NaCl; KI; Mg(NO3)2; AgNO3 b/ Hoà tan 11,2 lít (đktc) khí HCl vào m gam dung dịch axit clohiđric 16%, người ta thu được dung dịch axit clohiđric 21,11%. Hãy tính khối lượng m. Câu 3 ( 4 điểm): Cho 17,4 gam MnO2 tác dụng hết với dung dịch HCl lấy dư. Toàn bộ khí clo sinh ra được hấp thụ hết vào 145,8 gam dung dịch NaOH 20% ( ở nhiệt độ thường) tạo ra dung dịch A. a/ Tính nồng độ phần trăm của từng chất tan có trong dung dịch A. b/ Nếu cho lượng khí clo trên tác dụng hết với 5,6 gam bột sắt ( hiệu suất 95%) thì thu được bao nhiêu gam muối. 3. §¸p ¸n. Câu 1 ( 3 điểm ): Viết phương trình phản ứng xảy ra (nếu có) khi cho Cl2 và axit HCl lần lượt tác dụng với: Kim loại Fe; Kim loại Cu; dung dịch SO2; dung dịch Br2; FexOy ? ( Biết các điều kiện phản ứng có đủ). H­íng dÉn §iÓm 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 Cu + Cl2 CuCl2 SO2 + Cl2 + 2H2O 2HCl + H2SO4 Br2 + 5Cl2 + 6H2O 10HCl + 2HBrO3 Fe + 2HCl FeCl2 + H2 FexOy + 2yHCl xFeCl2y/x + yH2O 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 Câu 2 ( 3 điểm): a/ Nhận biết các dung dịch sau đây, chỉ dùng một thuốc thử duy nhất: NaCl; KI; Mg(NO3)2; AgNO3 Thuèc thö NaCl KI Mg(NO3)2 AgNO3 Dung dÞch AgNO3 mÇu tr¾ng mÇu vµng Kh«ng ph¶n øng Kh«ng ph¶n øng Dung dÞch NaCl Kh«ng ph¶n øng mÇu tr¾ng b/ Hoà tan 11,2 lít (đktc) khí HCl vào m gam dung dịch axit clohiđric 16%, người ta thu được dung dịch axit clohiđric 21,11%. Hãy tính khối lượng m Khèi l­îng cña khÝ HCl lµ : 0,5.36,5 = 18,25 gam Ta cã: m 16 78,89 21,11 m = 281,75 gam 18,25 100 5,11 Câu 3 ( 4 điểm): Cho 17,4 gam MnO2 tác dụng hết với dung dịch HCl lấy dư. Toàn bộ khí clo sinh ra được hấp thụ hết vào 145,8 gam dung dịch NaOH 20% ( ở nhiệt độ thường) tạo ra dung dịch A. a/ Tính nồng độ phần trăm của từng chất tan có trong dung dịch A. b/ Nếu cho lượng khí clo trên tác dụng hết với 5,6 gam bột sắt ( hiệu suất 95%) thì thu được bao nhiêu gam muối H­íng dÉn §iÓm MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O 0,2 0,2 Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O nt: 0,2 0,729 0 0 npu: 0,2 0,4 0,2 0,2 ns 0 0,329 0,2 0,2 Khèi l­îng cña dung dÞch sau ph¶n øng lµ: 0,2.71 + 145,8 = 160 gam VËy ta cã: C%NaOH9du) = 8,225 C% NaCl = 7,3125 C% NaClO = 9,3125 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 0,1 0,15 0,1 Khèi l­îng cña FeCl3 = 0,1.162,5.95% = 15,4375 g 0,5 0,5 Tiết 67. LƯU HUỲNH Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: - Hai dạng thù hình phổ biến, ảnh hưởng của nhiệt độ đối với cấu tạo và tính chất vật lí của lưu huỳnh, ứng dụng và sản xuất lưu huỳnh. Hiểu được: - Vị trí, cấu hình electron lớp electron ngoài cùng dạng ô lượng tử của nguyên tử lưu huỳnh ở trạng thái cơ bản và trạng thái kích thích; các số oxi hoá của lưu huỳnh. - Tính chất hoá học: Lưu huỳnh vừa có tính oxi hoá (tác dụng với kim loại, hiđro), vừa có tính khử (tác dụng với oxi, chất oxi hoá mạnh). 2. Kĩ năng: - Dự đoán tính chất, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của lưu huỳnh. - Tiến hành thí nghiệm hoặc quan sát thí nghiệm, hình ảnh... rút ra được nhận xét về tính chất hoá học của lưu huỳnh. - Viết PTHH chứng minh tính oxi hoá và tính khử của lưu huỳnh. - Giải được bài tập: Tính khối lượng lưu huỳnh tham gia phản ứng và sản phẩm tương ứng, một số bài tập tổng hợp có nội dung liên quan. II. Chuẩn bị: GV- HS: Tranh l­u huúnh SGK( trang 168) III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: Kết hợp trong bài học. 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1. I. TÝnh chÊt vËt lÝ. 1. Hai d¹ng thï h×nh cña l­u huúnh GV : Giíi thiÖu S cã 2 d¹ng thï h×nh lµ l­u huúnh tµ ph­¬ng ( S) vµ l­u huúnh ®¬n tµ (S). GV : Em nguyªn cøu SGK : Cho biÕt sù kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña S vµ S ? GV : S vµ S  cã tÝnh chÊt ho¸ häc t­¬ng tù nhau ; cã thÓ chuyÓn ho¸ lÇn nhau. S S  2. ¶nh h­ëng cña nhiÖt ®é ®Õn tÝnh chÊt vËt lÝ vµ cÊu t¹o ph©n tö. GV : Cho 1 Ýt S vµ 1 èng nghiÖm vµ ®un trªn ngän ®Òn cån . Ho¹t ®éng 2 II. TÝnh chÊt ho¸ häc. GV : Em h·y viÕt cÊu h×nh e cña S ë TT c¬ b¶n vµ TT kÝch thÝch ? Rót ra nhËn xÐt ? GV : Cho biÕt sè oxi ho¸ vµ c¸c sè oxi ho¸ cã thÓ cã cña S ? GV : Em h·y dù ®o¸n tÝnh ch¸t ho¸ häc cña S ? GV : Em h·y dÉn ra ph¶n øng chøng minh c¸c nhËn ®Þnh trªn ? GV : BiÓu diÔn thÝ nghiÖm S t¸c dông víi Fe. GV : BiÓu diÔn thÝ nghiÖm S t¸c dông víi O2. Ho¹t ®éng 3. III. øng dông. GV : Em h·y cho biÕt c¸c øng dông cña S ? Ho¹t ®éng 4. IV. S¶n xuÊt l­u huúnh GV : Gièng nh­ oxi. S còng tån t¹i c¶ 2 d¹ng ®¬n chÊt vµ hîp chÊt. Nªn S cã 2 ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt. 1. Khai th¸c l­u huúnh. GV : Giíi thiÖu ph­¬ng ph¸p khai th¸c S theo SGK. 2. S¶n xuÊt S tõ hîp chÊt. GV : Em cho biÕt c¸c TT oxi ho¸ cña S trong c¸c hîp chÊt, suy ra nguyªn t¸c sx S ®i tõ hîp chÊt ? ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ S tõ H2S vµ SO2 ? GV : Ph­¬ng ph¸p nµy cã ý nghÜa g× ? I. TÝnh chÊt vËt lÝ. 1. Hai d¹ng thï h×nh cña l­u huúnh HS : §é bÒn : S < S  t0nc : S < S  d : S > S  S vµ S ®Òu cã cÊu t¹o vßng t¸m c¹nh. 2. ¶nh h­ëng cña nhiÖt ®é ®Õn tÝnh chÊt vËt lÝ vµ cÊu t¹o ph©n tö. HS : Quan s¸t hiÖn t­îng vµ nguyªn cøu SGK ®Ó ®iÒn c¸c th«ng tin vµo b¶ng sau. NhiÖt ®é Tr¹ng th¸i Mµu s¾c CÊu t¹o ph©n tö < 113 0C 119 0C > 117 0C >445 0C 1400 0C 1700 0C II. TÝnh chÊt ho¸ häc. HS : S : [Ne]3s23p4 S* : [Ne]3s23p33d1 [Ne]3s13p33d2 HS : C¸c sè oxi ho¸ cña S lµ -2, 0, +4, +6. HS : à => S cã tÝnh oxi ho¸ à à => S cã tÝnh khö HS : * S t¸c dông víi kim lo¹i vµ hi®ro. Fe + S ® FeS Cu + S ® CuS Hg + S ® HgS H2 + H2 ® H2S S thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ : S + 2e ® S-2 * S t¸c dông víi phi kim. S + O2 ® SO2 S + 3F2 ® SF6 S thÓ hiÖn tÝnh khö : S – 4e® S+4 S – 6e® S+6 III. øng dông. HS: S cã nhiÒu øng dông. + 90% s¶n xuÊt H2SO4 + 10% l­u hãa cao su; diªm; thuèc næ; chÊt tÈy tr¾ng… IV. S¶n xuÊt l­u huúnh 1. Khai th¸c l­u huúnh. 2. S¶n xuÊt S tõ hîp chÊt. HS: Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ S tõ hîp chÊt.: + Oxi ho¸ thµnh S : + 2e S + Khö , thµnh S : + 4e S 2H2S + 2O2 ® S + 2H2O 2H2S + SO2 ® 3S + 2H2O 4. Củng cố: Dùng bài tập 1,2,3 SGK để củng cố. Tiết 68. HIĐROSUNFUA Ngày tháng năm 2012 TTCM Dương Thị Thanh Thủy Ngày dạy Lớp Sĩ số 10A8 10A9 10A10 I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết được: - Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên và điều chế của hiđro sunfua - Cấu tạo phân tử, tính chất khử mạnh của hiđro sunfua 2. Kĩ năng: - Dự đoán, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của H2S. - Viết PTHH minh hoạ tính chất của H2S. - Phân biệt khí H2S với khí khác đã biết như khí oxi, hiđro, clo. - Giải được bài tập: Tính % thể tích hoặc khối lượng khí H2S trong hỗn hợp phản ứng hoặc sản phẩm, bài tập tổng hợp có nội dung liên quan. II. Chuẩn bị: GV: Dông cô vµ ho¸ chÊt dïng cho TN biÓu diÔn. III. Tiến trình: 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra: HS làm bài tập 3,4 SGK. 3. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Ho¹t ®éng 1. I. CÊu t¹o ph©n tö GV: Em h·y. 1. ViÕt cÊu h×nh electron cña S vµ H ? 2. Gi¶i thÝch liªn kÕt ho¸ häc trong ph©n tö H2S. 3. X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña l­u huúnh trong H2S. Rót ra nhËn xÐt ? Ho¹t ®éng 2. II. TÝnh chÊt vËt lÝ GV: Em nguyªn cøu SGK: Rót ra nhËn xÐt tÝnh chÊt vËt lÝ cña H2S ? Ho¹t ®éng 3 III. TÝnh chÊt ho¸ häc. GV: Tõ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ph©n tö H2S. Dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña H2S ? GV: Th«ng b¸o dd H2S cã tÝnh axit rÊt yÕu ? 1. TÝnh axit yÕu. GV: Khi H2S tan trong n­íc t¹o thµnh dd axit rÊt yÕu, yÕu h¬n c¶ axit H2CO3 ? GV: Trong ph©n tö H2S, c¶ 2 nguyªn tö H cã kh¶ n¨ng thay thÕ bµng kim lo¹i, nªn H2S lµ ®i axit ? GV: Em h·y viÕt PTP¦ sau: H2S + NaOH 2. TÝnh khö. GV: BiÓu diÔn thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ H2S tõ FeS víi HCl, ®èt H2S trong O2 d­ vµ O2 thiÕu ? GV : Bæ sung. - Dung dÞch H2S bÞ vÈn ®ôc trong kk, do H2S bÞ oxi ho¸ chËm bëi O2 trong kk ? - Khi H2S t¸c dông víi dd Cl2 hoÆc dd Br2 th× H2S H2SO4 . Ho¹t ®éng 4. IV. Tr¹ng th¸i tù nhiªn vµ ®iÒu chÕ. GV: Em nguyªn cøu SGK: NhËn xÐt TT tù nhiªn cña H2S ? ViÕt PTP¦ ®iÒu chÕ H2S trong PTN ? Ho¹t ®éng 5. V. TÝnh chÊt cña muèi sunfua. GV: Em nguyªn cøu SGK vµ b¶ng tÝnh tan: NhËn xÐt kh¶ n¨ng tan cña muèi sunfua trong n­íc vµ trong axit ? GV: C¸c muèi sunfua kh«ng tan trong n­íc th­êng