Bài giảng môn học Vật lý lớp 9 - Bài 1: Sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn

Ngày soạn: 14/08/2013 Ngày dạy: 15/08/2013 Tiết 1 CHƯƠNG I : ĐIỆN HỌC Bài 1: SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN I MỤC TIÊU : Kiến thức : + Nêu được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm khảo sát sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. + Mô tả mối quan hệ tỉ lệ thuận giữa của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn bằng lời, bằng hệ thức bằng đồ thị. Kỹ năng: + Vẽ được đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa I và U từ số đo thực nghiệm. + Rèn kĩ năng mắc mạch điện theo sơ đồ, vẽ và sử lý đồ thị. Thái độ: Có thái độ trung thực, hợp tác, yêu thích môn học. II. CHUẨN BỊ : + Đối với GV: Một số ampe kế và vôn kế, bảng phụ ghi nội dung bảng 1 và bảng 2 trong SGK. + Đối với mỗi nhóm HS: Một điện trở mẫu, dây nikêlin dài 1m, đường kính 0,3mm quấn trên trụ sứ. Ampe kế 1,5A, vôn kế 6V. công tắc, nguồn điện 6V, bảy đoạn dây. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: On định tổ chức. Tổ chức tình huống học tập. (5 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Đăt vấn đề : Ở lớp 7 ta đã biết kí hiệu khi hiệu điện thế đặt vào bóng đèn càng lớn thì cường độ dòng điện qua bóng đèn càng lớn và đèn càng sáng. Vậy cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn điện có tỉ lệ với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn hay không? Muốn trả lời câu hỏi này, theo em chúng ta phải tiến hành thí nghiệm như thế nào? GV: Trên cơ sở phương án kiểm tra HS đã nêu. GV có thể phân tích đúng, sai. GV: Yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm. HS: Đưa ra phương án thí nghiệmkiểm tra sự phụ thuộc của cường độ dòng điện qua dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự phụ thuộc của cường độ dòng điện trong dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn.(18 phút) GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân đọc SGK phần 1 và trả lời câu hỏi sau. + Muốn tìm mối quan hệ giữa cường độ dòng điện qua dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn ta phải làm TN như thế nào? GV: Yêu cầu HS vẽ sơ đồ mạch điện, kể tên, công dụng, cách mắc các dụng cụ đo trong sơ đồ, chỉ ra các chốt dương của dụng cụ đo trong sơ đồ. GV: Làm thế nào để thay đổi hiệu điện thế giữa hai đầu dây? GV: Yêu cầu HS hoạt động nhóm để tiến hành TN theo các bước trong mục I.2 SGK. GV: Kiểm tra các nhóm xem mạch điện đã mắc đúng chưa, chú ý chốt dương của ampe kế và vôn kế trong mạch. GV: Yêu cầu các nhóm phân công nhau đo, ghi sao cho mỗi HS trong nhóm đều được tham gia. GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm trả lời câu C1 bằng cách so sánh tỉ số giữa U và I. GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận chung về mối liên hệ giữa cường độ dòng điện qua dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn I. THÍ NGHIỆM: 1. Sơ đồ mạch điện. HS: Hoạt động cá nhân đọc SGK mục 1 và trả lời câu hỏi của GV nêu ra. + Muốn tìm mối quan hệ giữa cường độ dòng điện qua dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn ta phải đo cường độ dòng điện qua dây ứng với các hiệu điệu thế khác nhau đặt vào dây. HS: Lên bảng vẽ sơ đồ mạch điện và chỉ rõ cách mắc ampe kế và vôn kế. HS: Có thể thay hiệu điện thế giữa hai đầu dây bằng cách thay đổi số pin trong bộ nguồn. 2. Tiến hành thí nghiệm. HS : Hoạt động theo nhóm tiến hành TN theo các bước như trong mục I.2 SGK. HS: Thảo luận theo nhóm phân tích kết quả TN bằng cách so sánh tỉ số giữa U và I. HS: Hoạt động theo nhóm trả lời câu C1. C1: Nếu tăng ( hoặc giảm) hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng ( hoặc giảm) bấy nhiêu lần. Hoạt động 3: Xử lí đồ thị, nêu kết luận (8 phút) GV: Yêu cầu HS đọc mục II.1 SGK thông báo dạng đồ thị và yêu cầu HS nhận xét về dạng đồ thị này. GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi: + Nêu đặc điểm đường biểu diễn sự phụ thuộc của I vào U. Dựa vào đồ thị cho biết : U = 1,5V I = ? U = 3V I = ? U = 6V I = ? GV: Hướng dẫn HS lại cách vẽ đồ thị và yêu cầu HS trả lời câu C2. GV: Gọi HS nêu nhận xét về đồ thị của mình GV: Yêu cầu HS nêu kết luận về mối quan hệ giữa I và U. II. ĐỒ THỊ BIỂU DIỄN SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ. 1. Dạng đồ thị. HS: Đọc thông báo mục II.1 SGK, nêu được đặc điểm đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của I vào U: + Là đường thẳng đi qua gốc tọa độ. U = 1,5V I = 0,3A U = 3V I = 0,6A U = 6V I = 0,9A HS: Hoạt động cá nhân vẽ đường biểu diễn mối quan hệ giữa I và U theo số liệu TN của nhóm mình. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C2: 2. Kết luận: Hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn tăng ( hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng ( hoặc giảm) bấy nhiêu lần. Hoạt động 4: Vận dụng (10 phút) GV: Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành câu C3. GV: Gọi HS trả lời câu C3. HS khác nhận xét để hoàn thành câu C3. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân hoàn thành câu C4 GV: Yêu cầu một HS lên bảng hoàn thành câu C4 trên bảng phụ. III. VẬN DỤNG: HS: Hoạt động cá nhan hoàn thành câu C3. HS nêu được cách xác định và cần nêu được. U = 2,5V I = 0,5A U = 3,5V I = 0,7A HS: Trình bày cách xác định giá trị U và I ứng với một điểm M bất kì trên đồ thị ta làm như sau: + Kẻ đường thẳng song song với trục hoành cắt trục tung tại điểm có cường độ I tương ứng. + Kẻ đường thẳng song song với trục tung cắt trục hoành tại điểm có hiệu điện thế U tương ứng. HS: Hoạt động cá nhân hoàn thành câu C4. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỜNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS phát biểu kết luận về Sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. Dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của I vào U giữa hai đầu dây dẫn. + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. 2. Dặn dò. (1 phút)+ Về nhà học thuộc phần ghi nhớ. Làm bài tập 1.1,1.2, 1.3, 1.4 trong SBT Ngày soạn: 15/08/2013 Ngày dạy: 21/08/2013 Tiết 2 Bài: 02 ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN – ĐỊNH LUẬT ÔM I MỤC TIÊU : Kiến thức: + Nhận biết được đơn vị điện trở và vận dụng được công thức tính điện trở để giải bài tập. + Phát biểu và viết được công thức định luật ôm. + Vận dụng được định luật ôm để giải một số bài tập đơn giản. Kỹ năng : + Sử dụng một số thuật ngữ khi nói về hiêụ điện thế và cường độ dòng điện. + Biết vẽ sơ đồ mạch điện sử dụng các dụng cụ đo để xác định điện trở của một dây dẫn. 3. Thái độ : Có thái độ cẩn thận, kiên trì trong học tập. II. CHUẨN BỊ : + GV: Kẻ sẵn bảng ghi giá trị thương số đối với mỗi dây dẫn theo SGV. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. Tổ chức tình huống học tập. (8 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Đặt câu hỏi kiểm tra bài cũ của HS: + Nêu kết luận về mối quan hệ giữa hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn và cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó. + Trình bày dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. GV: Yêu cầu HS làm bài tập 1.2 và 1.3 trong SBT. GV: Đặt vấn đề như trong SGK: Trong thí nghiệm ở bài 1 , nếu sử dụng một hiệu điện thế như nhau đặt vào hai đầu dây dẫn khác nhau thì cường độ dòng điện qua chúng có như nhau không? GV: Yêu cầu HS dự đoán câu trả lời , tạo tình huống để vào bài mới. HS: Trả lời câu hỏi của GV nêu ra: + Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tỷ lệ thuận cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó. + Dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn là một đường thẳng đi qua gốc tọa độ . HS: Lên bảng làm bài tập 1.2 và 1.3. HS: Hoạt động cá nhân đưa ra dự đoán của mình: + U như nhau thì I như nhau. + U như nhau nhưng I có thể khác nhau do dây dẫn khác nhau. Hoạt động 2: Xác định thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. (8 phút) GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân dựa vào bảng 1 và 2 trong bài 1 để Xác định thương số đối với mỗi dây dẫn. GV: Yêu cầu HS nêu nhận xét và trả lời câu C2. GV: Hướng dẫn HS thảo luận để trả lời câu C2. I. ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN. 1 Xác định thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C1, C2. HS: Dựa vào kết quả đo U và I trong bài học trước để tính thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. C1: Thương số U/I đối với mỗi dây dẫn trong bảng 1 và bảng 2 là không thay đổi. C2: + Thương số U/I không đổi và xác định đối với mỗi dây dẫn . + Thương số U/I khác nhau đối với hai dây dẫn khác nhau. Hoạt động 3: Thông báo khái niệm về điện trở ( 10 phút) GV: Có thể khái quát từ kết quả câu C2. Mỗi dây có một thương số không đổi đối với chính nó. Gọi thương số này là điện trở và kí hiệu là R. GV: Yêu cầu HS đọc mục 2 SGK về điện trở để trả lời câu hỏi: + Công thức tính điện trở của dây dẫn là như thế nào? + Nếu tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn thì điện trở của dây dẫn có tăng không? Vì sao? GV: Giới thiệu kí hiệu điện trở trong sơ đồ mạch điện, đơn vị tính điện trở. GV: Yêu cầu HS so sánh điện trở của dây dẫn ở bảng 1 và 2 để nêu ý nghĩa của điện trở. 2. Điện trở. HS: Đọc thông tin mục 2 SGK về điện trở . HS: Thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi của GV đưa ra: + + Không tăng vì là một số không đổi đối với mỗi dây dẫn xác định. + Đơn vị của điện trở là : ôm (). HS: Hoạt động cá nhân đổi đơn vị của điện trở. + 0,5 M = 1000k= 1000000. HS: So sánh điện trở của hai dây và nêu ý nghĩa của điện trở. + Điện trở biểu thị mức độ cản trở của dòng điện nhiều hay ít của dây dẫn. Hoạt động 4: Phát biểu và viết hệ thức của định luật ôm. (5 phút) GV: Yêu cầu HS đọc mục II.1 SGK. GV: Hướng dẫn HS từ công thức và thông báo đây chính là biểu thức của định luật ôm. GV: Yêu cầu HS dựa vào biểu thức định luật ôm hãy phát biểu định luật ôm. II. ĐỊNH LUẬT ÔM. 1. Hệ thức của định luật ôm. HS: Đọc mục II.1 SGK. + trong đó U :đo bằng vôn (V) I : đo bằng ampe (A) R: đo bằng ôm () HS: Dựa vào biểu thức của định luật ôm để phát biểu định luật. 2. Phát biểu định luật. Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế ở hai đầu dây dẫn và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây dẫn. Hoạt động 5: Vận dụng (10 phút) GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân hoàn thành câu C3, C4. GV: Theo dõi và quan sát chỉ ra sai sót của HS khi HS tiến hành giải bài tập. 1. Củng Cố : (3phút) + Trình bày công thức tính điện trở của dây dẫn và công thức tính định luật ôm. + Phát biểu định luật ôm. III. VẬN DỤNG. HS: Hoạt động cá nhân lần lượt giải câu C3, C4. C3: Hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây tóc bóng đèn. Từ công thức của định luật ôm: U = I.R = 0,5.12 = 6(V). C4: Dòng điện chạy qua dây 1 và dây 2 lần lượt là: , Mà và Suy ra : I1 = 3I2 IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học bài theo vở ghi + SGK. + Làm bài tập 2.1 đến 2.4 trong SBT và trả lời lại các câu từ C1 đến C4 vào vở học. + Chuẩn bị trước mẫu báo cáo thực hành bài 3 vòa trong vở học. Ngày soạn: 21/08/2013 Ngày dạy: 22/08/2013 Tiết 3 Bài: 03 THỰC HÀNH : XÁC ĐỊNH ĐIỆN TRỞ CỦA MỘT DÂY DẪN BẰNG AMPE KẾ VÀ VÔN KẾ I MỤC TIÊU : Kiến thức: Nêu được cách xác định điện trở từ công thức tính điện trở và các dụng cụ đo điện đã được học. Kỹ năng: Mô tả được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm xác định điện trở của một vật dẫn bằng ampe kế và vôn kế. Rèn kĩ năng thực hành. 3. Thái độ : Ý thức chấp hành nghiêm túc quy tắc sử dụng các thiết bị điện trong thí nghiệm. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Một dây điện trở chưa biết giá trị, một nguồn điện 6V. Một vôn kế có GHĐ 6V, ĐCNN 0,1 V. Một ampe kế có GHĐ 1,5A, ĐCNN 0,1A. Một công tắc, bảy đoạn dây nối. HS chuẩn bị sẵn mẫu báo cáo thực hành ở nhà. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động 1: Tổ chức lớp, kiểm tra việc chuẩn bị của HS. ( 10 phút) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. GV: Chia nhóm, phân công giao nhiệm vụ cho các nhóm trưởng. GV: Bàn giao dụng cụ cho các nhóm. GV: Gọi hai HS lên bảng kiểm tra việc chuẩn bị ở nhà của hai HS này. GV: Kiểm tra việc chuẩn bị báo cáo của HS khác. HS: Nhóm trưởng phân công việc cho các nhóm viên. + Người nhân , trả dụng cụ. + Người mắc mạch, người đo, người ghi kết quả. HS: Hoạt động cá nhân vẽ sơ đồ mạch điện để xác định điện trở một dây dẫn bằng ampe kế và vôn kế. HS: Hoạt động các nhân trả lời câu hỏi của GV. Các HS khác chú ý nghe và nhận xét câu trả lời của bạn. + Câu 1: Viết công thức tính điện trở: + Câu 2 : Muốn đo hiệu điện thế giữa hai đầu một dây dẫn, cần dùng một vôn kế mắc song song với dây dẫn cần đo. + Muốn đo cường độ dòng điện qua dây dẫn, cần dùng một ampe kế mắc nối tiếp với dây dẫn cần đo. Chốt dương của các dụng cụ đo này được mắc về phía cực dương của nguồn. Hoạt động 2: Mắc mạch điện theo sơ đồ và tiến hành đo ( 30 phút) GV: Theo dõi , kiểm tra việc mắc mạch điện của các nhóm, đặc biệt việc mắc vôn kế , ampe kế. GV: Nhắc nhở những HS chưa tích cực trong việc tham gia vào hoạt động của nhóm mình. GV: Thu và chấm , chữa một bài tại lớp . GV: Treo thang điểm lên bảng phụ để HS theo dõi bài chấm mẫu của GV, để HS so sánh , để tự đánh giá bài làm của mình để rút kinh nghiệm. GV: Nhân xét kết qua, tinh thần thực hành của các nhóm trong lớp. HS: Hoạt động theo nhóm để: + Mắc mạch điện theo sơ đồ đã vẽ. + Tiến hành đo. + Từng HS phải thay đổi nhau tham gia đo và theo dõi kết quả đo vào báo cáo. HS: Nghe GV nhận xét để rút kinh nghiệm cho tiết thực hành sau. Hoạt động 3: Tổng kết đánh giá thái độ học tập của học sinh. Hướng dẫn về nhà. (5 phút) GV: Thu báo cáo thực hành: GV: Nhận xét và rút kinh nghiệm cho HS về : + Thao tác thí nghiệm. + Thái độ học tập của nhóm. + Ý thức kỉ luật. GV: Dặn HS về nhà ôn lại kiến thức về mạch điện mắc song song và nối tiếp đẽ học ở lớp 7. Ngày soạn: 22/08/2013 Ngày dạy: 28/08/2013 Tiết 4 Baøi: 04 ÑOAÏN MAÏCH NOÁI TIEÁP I MUÏC TIEÂU : Kieán thöùc : + Xaây döïng ñöôïc coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch maéc noái tieáp, heä thöùc :. 2. Kyõ naêng: + Moâ taû ñöôïc caùch boá trí thí nghieäm, tieán haønh thí nghieäm kieåm tra laïi caùc heä thöùc suy ra töø lí thuyeát. + Reøn kó naêng thöïc haønh , khaû naêng suy luaän, tìm kieám kieán thöùc môùi töø nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc. + Vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc ñeå giaûi thích moät soá hieän töôïng lieân quan trong thöïc teá . 3. Thaùi ñoä : Caån thaän , trung thöïc trong khi tieán haønh thí nghieämvôùi ñieän. II. CHUAÅN BÒ : Ñoái vôi moãi nhoùm hoïc sinh: + Ba ñieän trôû maãu ñaõ bieát giaù trò : 6,10,16. + Moät voân keá coù GHÑ 6V, ÑCNN 0,1 V. + Moät ampe keá coù GHÑ 1,5A, ÑCNN 0,1A. + Moät coâng taéc, baûy ñoaïn daây noái. III. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC. Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ. Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp. (7 phuùt) Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh. GV: Neâu caâu hoûi ñeå kieåm tra baøi cuõ: + Phaùt bieåu vaø vieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät oââm? + Chöõa baøi taäp 2.1 trong SBT. GV: Ñaët vaán ñeà: Trong phaàn ñieän ñaõ hoïc ôû lôùp , chuùng ta ñaõ tìm hieåu veà ñoaïn maïch noái tieáp. Lieäu coù theå thay hai ñieän trôû maéc noái tieáp baèng moät ñieän trôû ñeå doøng ñieän chaïy qua maïch khoâng thay ñoåi khoâng?. Vaäy ñeå traû lôøi caâu hoûi naøy chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi hoâm nay. HS: Traû lôøi caâu hoûi cuûa GV: + Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua daây daãn tæ leä thuaän vôùi hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu daây daãn vaø tæ leä nghòch vôùi ñieän trôû cuûa daây daãn. + Bieåu thöùc cuûa ñònh luaät oâm : HS : Leân baûng chöõa baøi taäp 2.1 trong SBT. Hoaït ñoäng 2: Oân laïi kieán thöùc coù lieân quan ñeán baøi môùi. (10 phuùt) GV: Yeâu caàu HS nhôù laïi kieán thöùc ôû lôùp 7 vaø traû lôøi caâu hoûi sau: + Trong ñoaïn maïch goàm hai boùng ñeøn maéc noái tieáp thì cöôøng ñoä doøng ñieän cuûa maïch noái tieáp coù quan heä gì vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñeøn? + Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch noái tieáp coù quan heä gì vôùi hieäu ñieän theá ñaët vaøo moãi ñeøn? GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C1. GV: Yeâu caàu HS nhaän bieát giöõa hai ñieän trôû naøy noái vôùi nhau baèng maáy ñieåm chung? GV: Neâu caùch vieát R1 nt R2. GV: Thoâng baùo vôùi caùc heä thöùc vöaø vieát ôû treân cho hai ñeøn maéc noái tieáp vaãn ñuùng vôùi ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc noái tieáp. GV: Yeâu caàu HS chöùng minh heä thöùc ñoái vôùi hai ñieän trôû R1 nt R2 : . GV: Coù theå gôïi yù cho HS duøng ñònh luaät oâm vaø hai heä thöùc treân ñeå chöùng minh. GV: Yeâu caàu HS maéc maïch ñieän ñeå kieåm tra heä thöùc (1) vaø (2) noùi treân. I. CÖÔØNG ÑOÄ DOØNG ÑIEÄN VAØ HIEÄU ÑIEÄN THEÁ TRONG ÑOAÏN MAÏCH NOÁI TIEÁP: 1. Nhôù laïi kieán thöùc ôû lôùp 7: HS: Nhaéc laïi kieán thöùc veà maïch noái tieáp cuûahai boùng ñeøn ñaõ ñöôïc hoïc ôû lôùp 7: Khi ñeøn 1 noái tieáp ñeøn 2 trong ñoaïn maïch AB thì : + IAB = I1 = I2. (1) + UAB = U1 + U2.(2) 2. Ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc noái tieáp: HS: Hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C1. Sau ñoù moät em trình baøy tröôùc lôùp. Caùc HS khaùc nhaän xeùt ñeå hoaøn chænh caâu traû lôøi. + Hai ñieän trôû R1 vaø R2 noái vôùi nhau baèng moät ñieåm chung. C1: R1 noái tieáp vôùi R2 vaø noái tieáp vôùi ampe keá. HS: Hoaït ñoäng theo nhoùm thaûo luaän caùch chöùng minh coâng thöùc, cöû ñaïi dieän trình baøy tröôùc lôùp. C2: Töø ñònh luaät oâm ta suy ra : U = I.R hay U1 = I1.R1. U2 = I2.R2. Maët khaùc laø maïch maéc noái tieáp neân ta coù : I = I1 = I2 Chia U1 cho U2 ta co: . (3) Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch noái tieáp. (7phuùt) GV: Thoâng baùo cho HS khaùi nieäm veà ñieän trôû töông ñöông cuûa hai ñieän trôû maéc noái tieáp nhö trong SGK. GV: Yeâu caàu HS ñoïc trong SGK veà khaùi nieäm ñieän trôû töông ñöông, duøng buùt chì gaïch chaân nhöõng töø caàn chuù yù. GV: Yeâu caàu HS chöùng minh coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông. GV: Höôùng daãn cho HS baèng caùch aùp duïng heä thöùc 2 vaø tìm moái quan heä giöõa U cuûa maïch noái tieáp vôùi U1 vaø U2. II. ÑIEÄN TRÔÛ TÖÔNG ÑÖÔNG CUÛA ÑOAÏN MAÏCH MAÉC NOÁI TIEÁP. 1. Ñieän trôû töông ñöông: HS: ÑoÏc thoâng tin trong SGK vaø duøng buùt chì gaïch chaân nhöõng töø caàn chuù yù: ñieän trôû thay theá cho, cuøng hieäu ñieän theá; cöôøng ñoä doøng ñieän vaãn coù giaù trò nhö tröôùc. 2. Coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc noái tieáp. HS: Thaûo luaän nhoùm cöû ñaïi dieän trình baøy : C3: Goïi I laø cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch noái tieáp Aùp duïng ñònh luaät oâm cho ñieän trôû R1 vaø R2 vaø Rtñ ta coù: U = I.Rtñ (1) U1 = I .R1. (2) U2 = I .R2. (3) Maët khaùc ta coù: U = U1 + U2.(4) Töø (1); (2); (3) vaø (4) ta coù: Rtñ = R1 + R2. Hoaït ñoäng 4: Laøm thí nghieäm kieåm tra heä thöùc Rtñ = R1 + R2. (10 phuùt) GV: Yeâu caàu HS hoïat ñoäng theo nhoùm tieán haønh thí nghieäm kieåm tra. GV: Theo doõi HS maêc maïch ñieän , ño I vaø I* . chuù yù uoán naén nhöõng sai soùt coù theå nhö maéc ampe keá khoâng ñuùng, khoâng giöõ nguyeân U , ñoïc khoâng chính xaùc .. GV: Qua keát quaû TN ta coù theå ruùt ra keát luaän gì. 3. Thí nghieäm kieåm tra: HS: Hoaït ñoäng theo nhoùm tieán haønh TN theo caùc böôùc: + Maéc maïch ñieän hình 4.1 SGK. + Ño IAB. + Giöõ nguyeân U thay theá R3 coù giaù trò baèng R1 + R2 ño I*AB. + So saùnh IAB vaø I*AB nhaän xeùt ruùt ra keát luaän baèng lôøi vaø baèng heä thöùc. IAB = I*AB. + Chöùng toû Rtñ = R1 + R2.laø ñuùng. 4. Keát luaän : Ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc noái tieáp coù ñieän trôû töông ñöông baèng toång caùc ñieän trôû thaønh phaàn. Rtñ = R1 + R2. Hoaït ñoäng 5: Vaän duïng (7 phuùt) GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu hoûi C4 vaø C5. GV: Goïi HS traû lôøi caâu C4. GV: Yeâu caàu moät HS leân baûng giaûi caâu C5. Sau khi HS giaûi song caâu C5 GV môû roäng heä thöùc tính R töông ñöông cho ba ñieän trôû maéc noái tieáp. III. VAÄN DUÏNG: HS: Hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C4, caùc HS coøn laïi nhaän xeùt veà caâu traû lôøi. HS: Leân baûng giaûi caâu C5. HS khaùc quan saùt vaø nhaän xeùt veà baøi giaûi cuûa baïn. C5: + Vì R1 nt R2 do ñoù ñieän trôû töông ñöông Rtñ laø: Rtñ = R1 + R2 = 20 + 20 = 40(). + Maéc theâm R3 vaøo ñoaïn maïch treân thì ñieän trôû töông ñöông RAC cuûa ñoaïn maïch môùi laø: RAC = R12 + R3 = 40 + 20 = 60 (). IV. CUÛNG COÁ VAØ HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ. 1. Cuûng Coá : (3 phuùt) + GV: Yeâu caàu HS ñoïc phaàn ghi nhôù vaø coù theå em chöa bieát trong SGK. + Trình baøy coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch maéc noái tieáp. 2. Daën doø. (1 phuùt) + Veà nhaø hoïc baøi vaø traû lôøi laïi caùc caâu töø C1 ñeán C5 vaøo vôû hoïc. + Laøm baøi taäp trong SBT. + Oân laïi kieán thöùc veà maïch maéc song song ñaõ hoïc ôû lôùp 7 ñeå chuaån bò cho tieát hoïc sau. Ngày soạn: 28/08/2013 Ngày dạy: 29/08/2013 Tiết 5 Baøi: 05 ÑOAÏN MAÏCH SONG SONG I MUÏC TIEÂU : Kieán thöùc: + Xaây döïng ñöôïc coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song, heä thöùc : vaø heä thöùc töø kieán thöùc ñaõ hoïc. Kyõ naêng : + Moâ taû ñöôïc caùch boá trí thí nghieäm, tieán haønh thí nghieäm kieåm tra laïi caùc heä thöùc suy ra töø lí thuyeát. + Reøn kó naêng thöïc haønh söû duïng caùc duïng cuï ño nhö ampe keá vaø voân keá, khaû naêng suy luaän, tìm kieám kieán thöùc môùi töø nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc. + Vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc ñeå giaûi thích moät soá hieän töôïng lieân quan trong thöïc teá . 3. Thaùi ñoä : Caån thaän , trung thöïc trong khi tieán haønh thí nghieämvôùi ñieän. II. CHUAÅN BÒ : Ñoái vôi moãi nhoùm hoïc sinh: + Ba ñieän trôû maãu ñaõ bieát giaù trò : 6,10,15. + Moät voân keá coù GHÑ 6V, ÑCNN 0,1 V. + Moät ampe keá coù GHÑ 1,5A, ÑCNN 0,1A. + Moät coâng taéc, chín ñoaïn daây noái. III. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC. Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ. Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp. (7 phuùt) Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh. GV: Neâu caâu hoûi ñeå kieåm tra baøi cuõ: + Trong ñoaïn maïch maéc noái tieáp thì caùc ñaïi löôïng I, U , Rtñ nhö theá naøo? + Chöùng minh heä thöùc . + Laøm baøi taäp 4.4 trong SBT. GV: Ñaët vaán ñeà: Ñoái vôùi ñoaïn maïch maéc noái tieáp chuùng ta ñaõ bieát Rtñ baèng toång caùc ñieän trôû thaønh phaàn. Vaäy vôùi ñoaïn maïch song song ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch coù baèng toång caùc ñieän trôû thaønh phaàn hay khoâng? Chuùng ta cuøng nghieân cöùu baøi hoïc hoâm nay. HS: Traû lôøi caâu hoûi cuûa GV: + Trong ñoaïn maïch maéc noái tieáp thì: - I = I1 = I2. - U = U1 + U2 - Rtñ = R1 + R2. HS: Leân baûng chöùng minh heä thöùc . HS : Leân baûng chöõa baøi taäp 4.4 trong SBT. Hoaït ñoäng 2: Nhaän bieát ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song . (10 phuùt) GV: Yeâu caàu HS nhôù laïi kieán thöùc ôû lôùp 7 vaø traû lôøi caâu hoûi sau: + Trong ñoaïn maïch goàm hai boùng ñeøn maéc song song : thì cöôøng ñoä doøng ñieän cuûa maïch song song coù quan heä gì vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñeøn? + Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch song song coù quan heä gì vôùi hieäu ñieän theá ñaët vaøo moãi ñeøn? GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C1. GV: Neâu caùch vieát R1 // R2. GV: Thoâng baùo vôùi caùc heä thöùc vöaø vieát ôû treân cho hai ñeøn maéc song song vaãn ñuùng vôùi ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song. GV: Yeâu caàu HS chöùng minh heä thöùc ñoái vôùi hai ñieän trôû R1 // R2 : GV: Coù theå gôïi yù cho HS duøng ñònh luaät oâm vaø hai heä thöùc treân ñeå chöùng minh. GV: Yeâu caàu HS maéc maïch ñieän ñeå kieåm tra heä thöùc (1) vaø (2) noùi treân. I. CÖÔØNG ÑOÄ DOØNG ÑIEÄN VAØ HIEÄU ÑIEÄN THEÁ TRONG ÑOAÏN MAÏCH SONG SONG: 1. Nhôù laïi kieán thöùc ôû lôùp 7: HS: Nhaéc laïi kieán thöùc veà maïch maéc song song cuûa hai boùng ñeøn ñaõ ñöôïc hoïc ôû lôùp 7: Khi ñeøn 1 maéc song song vôùi ñeøn 2 trong ñoaïn maïch AB thì : + IAB = I1 + I2. (1) + UAB = U1 = U2.(2) 2. Ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song: HS: Hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C1. Sau ñoù moät em trình baøy tröôùc lôùp. Caùc HS khaùc nhaän xeùt ñeå hoaøn chænh caâu traû lôøi. C1: R1 maéc song song vôùi R2. Ampe keá ño cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua maïch chính vaø voân keá ño hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu moãi ñieän trôû, ñoàng thôøi laø hieäu ñieän theá cuûa caû ñoaïn maïch . HS: Hoaït ñoäng theo nhoùm thaûo luaän caùch chöùng minh coâng thöùc, cöû ñaïi dieän trình baøy tröôùc lôùp. C2 : Töø ñònh luaät oâm ta suy ra : U = I.R hay U1 = I1.R1. U2 = I2.R2. Maët khaùc laø maïch maéc song song neân ta coù : U = U1 = U2 Vaäy ta coù I1.R1 = I2.R2. suy ra Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch song song. (7phuùt) GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân chöùng minh coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch maéc song song hai ñieân trôû . GV: Goïi HS leân baûng trình baøy. GV: Kieåm tra phaàn trình baøy cuûa moät soá HS ôû döôùi lôùp. II. ÑIEÄN TRÔÛ TÖÔNG ÑÖÔNG CUÛA ÑOAÏN MAÏCH MAÉC SONG SONG. 1. Coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song. HS: Hoaït ñoäng caù nhaân chöùng minh coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch maéc soâng song hai ñieân trôû . C3: Töø ñònh luaät