Bài giảng Ngữ văn 10 Truyện Kiều - Nguyễn Du

. I. Cuộc đời II. Sự nghiệp văn học III. Truyện Kiều 1. Nguồn gốc và sự sáng tạo 2. Tóm tắt Truyện Kiều. "Hoa ghen thua thắm..." Xuân lan thu cúc mặn mà cả hai Bóng hồng nhác thấy nẻo xa Chị em Thúy Kiều gặp Kim Trọng lúc đi chơi xuân. Lựa chi những khúc tiêu tao Một lòng mình cũng nao nao lòng người “ Tiễn đưa một chén quan hà “ Còn non còn nước còn dài Còn về còn nhớ đến người hôm nay Nỗi oan chịu cảnh tù đày của mẹ cha nàng Kiều. Một nhà hoảng hốt ngẩn ngơ Tiếng oan dậy đất án ngờ lòa mây Mối rằng đáng giá nghìn vàng Rớp nhà nhờ lượng người thương dám nài Thúy Kiều ngậm ngùi trao gửi tình duyên của mình cho em gái Thúy Vân. Chiếc thoa với bức tờ mây Duyên này thì giữ vật này của chung Thương ôi tài sắc bậc này Một dao oan nghiệt đứt dây phong trần "Một dao oan nghiệt đứt dây phong trần". Bẽ bàng mây sớm đèn khuya Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng "Phải làm cho biết phép tao". "Rõ ràng trong ngọc trắng ngà". "Râu hùm hàm én mày ngài". Từ Hải thay Kiều xử tội Hoạn Thư. Trướng hùm mở giữa trung quân Từ công sánh với phu nhân cùng ngồi Trong vòng tên đá bời bời Thấy Từ còn đứng giữa trời trơ trơ Từ Hải chết đứng oan ức giữa trận tiền. Thúy Kiều gieo mình xuống sông tự vẫn. Trông vời con nước mênh mông Đem mình gieo xuống giữa dòng trường giang Trước sau nào thấy bóng người Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông Cảnh Thúy Kiều đoàn viên sau 15 năm lưu lạc. Khúc đâu đầm ấm dương hòa Ấy là hồ điệp hay là Trang sinh 3. Giá trị nội dung tư tưởng. Giá trị tư tưởng lớn nhất của Truyện Kiều là gì? Em hãy nêu những biểu hiện của giá trị ấy trong Truyện Kiều? a. Truyện Kiều là tiếng khóc cho số phận của con người. - Khóc cho những mối tình tan vỡ. Xót người tựa cửa hôm mai Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ Sân lai biết mấy nắng mưa Có khi gốc tử đã vừa người ôm 3. Giá trị nội dung tư tưởng. a. Truyện Kiều là tiếng khóc cho số phận của con người. - Khóc cho những mối tình tan vỡ. - Khóc cho tình cốt nhục bị lìa tan. 3. Giá trị nội dung tư tưởng. a. Truyện Kiều là tiếng khóc cho số phận của con người. - Khóc cho những mối tình tan vỡ. - Khóc cho tình cốt nhục bị lìa tan. Thân lươn bao quản lấm đầu Chút lòng trinh bạch từ sau xin chừa - Khóc cho nhân phẩm bị chà đạp. 3. Giá trị nội dung tư tưởng. a. Truyện Kiều là tiếng khóc cho số phận của con người. - Khóc cho những mối tình tan vỡ. - Khóc cho tình cốt nhục bị lìa tan. - Khóc cho nhân phẩm bị chà đạp. Tiếng kiêu thương về quyền sống con người 3. Giá trị nội dung tư tưởng. a. Truyện Kiều là tiếng khóc cho số phận của con người. Những thế lực nào đã gây ra bi kịch đau đớn trong cuộc đời Kiều như thế? thái độ của Nguyễn Du với những thế lực này? b. Truyện Kiều là bản cáo trạng đanh thép đối với các thế lực đen tối trong xã hội. - Tố cáo mọi thế lực đen tối. - Khẳng định và lên án ma lực đồng tiền. 9 10 Điều gì đã thúc đẩy cả xã hội đầy đọa một người con gái tài sắc như Kiều? 3. Giá trị nội dung tư tưởng. a. Truyện Kiều là tiếng khóc cho số phận của con người. b. Truyện Kiều là bản cáo trạng đanh thép đối với các thế lực đen tối trong xã hội. Giữa XHPK bức bối, ngột ngạt ấy, Nguyễn Du đã lên tiếng ngợi ca điều gì, đã nhen nhóm trong lòng người ước mơ đẹp đẽ nào? c. Truyện Kiều là bài ca về tình yêu tự do và ước mơ công lý. 4. Giá trị nghệ thuật. a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật sống động Làn thu thủy nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh Trong đoạn Chị em Thúy Kiều, Nguyễn Du miêu tả vẻ đẹp Thúy Vân, Thúy Kiều trong những câu thơ nào? Cách miêu tả ấy có gì đặc biệt? 4. Giá trị nghệ thuật. a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật sống động Vầng trăng ai xẻ làm đôi Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường Nỗi mình thêm tức nỗi nhà Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng b. Truyện Kiều là mẫu mực của nghệ thuật tự sự và trữ tình bằng thơ lục bát. Truyện Kiều xứng đáng là cuốn sách của ngàn tâm trạng, cuốn tiểu thuyết bằng thơ. 15 năm lưu lạc 4. Giá trị nghệ thuật c. Tiếng Việt trong Truyện Kiều là ngôn ngữ trong sáng, trau chuốt, giàu sức biểu cảm. Cảm nhận của em khi đọc hai câu thơ sau? Cỏ non xanh rợn chân trời Cành lê trắng điểm một vài bông hoa. Em có nhận xét gì về việc sử dụng ngôn ngữ trong Truyện Kiều? Với Truyện Kiều, Nguyễn Du đã đưa thể thơ lục bát lên đỉnh cao ngôn ngữ dân tộc 4. Giá trị nghệ thuật c. Tiếng Việt trong Truyện Kiều là ngôn ngữ trong sáng, trau chuốt, giàu sức biểu cảm. Truyện Kiều còn, tiếng ta còn. Tiếng ta còn, nước ta còn 5. Kết luận - Nguyễn Du là nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn - Truyện Kiều là kiệt tác số một của văn học dân tộc, di sản văn học của nhân loại. Từ những nội dung đã học em hãy nêu nhận định khái quát của mình về nhà thơ Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều ? Sáng tạo Kim Vân Kiều truyện Thanh Tâm Tài Nhân Truyện Kiều Nguyễn Du Nội dung - Câu chuyện tình Kim-Vân-Kiều - Nhấn mạnh nỗi đau bạc mệnh. Nghệ thuật - Chữ Hán, tiểu thuyết chương hồi. - Thiên về tự sự - kể việc, có nhiều tình tiết mưu mẹo - Chữ Nôm, thơ lục bát - Tự sự + trữ tình, biểu hiện thế giới nội tâm nhân vật, lược bỏ, sáng tạo chi tiết mới. Vị trí - Cuốn tiểu thuyết bình thường. - Kiệt tác cổ điển, di sản văn học thế giới. Luyện tập Sáng tạo Kim Vân Kiều truyện Thanh Tâm Tài Nhân Truyện Kiều Nguyễn Du Nội dung - Câu chuyện tình Kim-Vân-Kiều - Nhấn mạnh nỗi đau bạc mệnh. Nghệ thuật - Chữ Hán, tiểu thuyết chương hồi. - Thiên về tự sự - kể việc, có nhiều tình tiết mưu mẹo - Chữ Nôm, thơ lục bát - Tự sự + trữ tình, biểu hiện thế giới nội tâm nhân vật, lược bỏ, sáng tạo chi tiết mới. Vị trí - Cuốn tiểu thuyết bình thường. - Kiệt tác cổ điển, di sản văn học thế giới. Luyện tập Những kỷ lục của Truyện Kiều. Cuốn sách nặng nhất Việt Nam Cuốn sách có nhiều bản dịch nhất Việt Nam Tiếng Hàn Tiếng Balan Tiếng Pháp Tiếng Trung Thư pháp Truyện Kiều dài nhất Việt Nam Những kỷ lục của Truyện Kiều. Truyện duy nhất có thể đọc ngược được Tạo ra nhiều loại hình văn hóa nhất Dặn dò  Học thuộc bài . Soaïn baøi: “PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT”. Câu 1: Thế nào là ngôn ngữ nghệ thuật ? Câu 2: Ngôn ngữ nghệ thuật có mấy đặc trưng cơ bản? Traân troïng caûm ônquyù thaày coâ giaùo vaø  caùc em hoïc sinh 6. Luyện tập Hãy chọn đáp án đúng cho các câu hỏi sau: Câu 1: Nguyễn Du là người có đóng góp to lớn đối với văn học dân tộc. Những đóng góp của ông ở những phương diện nào? A. Nội dung C. Ngôn ngữ B. Nghệ thuật D. Cả A, B, C D. 6. Luyện tập Hãy chọn đáp án đúng cho các câu hỏi sau: Câu 2: Nhận xét nào trong những nhận xét sau đây về giá trị nhân đạo của “Truyện Kiều” chưa chính xác? A. Lên án những thế lực tàn bạo chà đạp lên quyền sống của con người. B. Trân trọng, đề cao những phẩm chất tốt đẹp của con người. C. Tuy dựa vào cốt truyện “Kim Vân Kiều Truyện”, nhưng chính sự sáng tạo thiên tài của Nguyễn Du mới làm nên giá trị lớn lao của “Truyện Kiều”. D. Thương cảm cho thân phận người phụ nữ khổ đau. C. 6. Luyện tập Hãy chọn đáp án đúng cho các câu hỏi sau: Câu 3: Nhận xét nào sau đây chưa làm rõ giá trị nghệ thuật của “Truyện Kiều” ? A. “Truyện Kiều” là bài ca về tình yêu tự do. B. Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong “Truyện Kiều” sống động. C. “Truyện Kiều” là đỉnh cao chói lọi của thể loại truyện Nôm D. Tiếng Việt trong “Truyện Kiều” là ngôn ngữ trong sáng, trau chuốt, giàu sức biểu cảm. A. 6. Luyện tập Hãy chọn đáp án đúng cho các câu hỏi sau: Câu 4: Câu thơ “ Râu hùm hàm én mày ngài” tả về nhân vật nào? A. Thúc Sinh C. Từ Hải B. Kim Trọng D. Mã Giám Sinh C.