Bài giảng Ngữ văn 8 Qua Đèo Ngang

Ví dụ1 Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ,van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nẩy ra kế khác. Hắn nói: -Con trằn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sángem hãy trốn ngay đi. Có chuyện gi để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũdưới gốc đa,kiêm củi nuoi thân. Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi Ví dụ Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ,van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nẩy ra kế khác. Hắn nói: Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũdưới gốc đa,kiêm củi nuoi thân. Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi -Con trằn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sángem hãy trốn ngay đi. Có chuyện gi để anh ở nhà lo liệu CÂU HỎI Đâu là lời nói trực tiếp của Lý Thông? Ví dụ Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ,van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nẩy ra kế khác. Hắn nói: Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũdưới gốc đa,kiêm củi nuoi thân. Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi -Con trằn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sángem hãy trốn ngay đi. Có chuyện gi để anh ở nhà lo liệu Ví dụ Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ,van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nẩy ra kế khác. Hắn nói: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi -Con trằn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. .Có chuyện gi để anh ở nhà lo liệu CÂU HỎI Lý Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích gì? Câu nào thể hiện rõ nhất mục đích ấy? Thôi, bây giờ nhân trời chưa sángem hãy trốn ngay đi Lý Thông có đạt được mục đích của mình không? Chi tiết nào nói lên điều đó? Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũdưới gốc đa,kiêm củi nuoi thân. Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định. Ví dụ Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ,van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nẩy ra kế khác. Hắn nói: (4) Có chuyện gi để anhanh ở nhà lo liệu. CÂU HỎI Ngoài câu(3) đã phân tích. Mỗi câu còn lại trong lời nói của Lý Thông đều nhằm một mục đích nhất định. Những mục đích ấy là gì? (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sángem hãy trốn ngay đi. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũdưới gốc đa,kiêm củi nuoi thân. (2)Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (1)-Con trằn ấy là của vua nuôi đã lâu . Ví dụ 2 Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ,nó sám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống: Điểm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa: CáI Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và oà lên khóc. (…) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình,cho nên nó đã vững dạ ngồi im . Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc: Câu hỏi Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích sau? Cho biết mục đích của mỗi hành động nói là gì? Trời ơi!... -Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu? -Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. -U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này! Người ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nóithường gặp là: hỏi,trình bầy ( báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán…), điều khiển ( cầu khiến, đe doạ, thách thức,…),hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc. Ví dụ Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ,van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nẩy ra kế khác. Hắn nói: Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũdưới gốc đa,kiêm củi nuoi thân. Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi -Con trằn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sángem hãy trốn ngay đi. Có chuyện gi để anh ở nhà lo liệu Ví dụ Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ,van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nẩy ra kế khác. Hắn nói: Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũdưới gốc đa,kiêm củi nuoi thân. Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi -Con trằn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sángem hãy trốn ngay đi. Có chuyện gi để anh ở nhà lo liệu Ví dụ Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ,van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nẩy ra kế khác. Hắn nói: -Con trằn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sángem hãy trốn ngay đi. Có chuyện gi để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũdưới gốc đa,kiêm củi nuoi thân. CÂU HỎI 1, Hãy quan sát và nhận xét : -Bài thơ có mấy câu? -Mỗi câu có mấy tiếng(chữ) ? CÂU HỎI 1, Hãy ghi ký hiệu (B) , ( T ) vào bài thơ : Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà Cỏ cây chen đá lá chen hoa, Lác đác bên sông chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng cái gia gia Dừng chân đứng lại trời, non, nước. Một mảnh tình riêng ta, với ta Lom khom dưới núi tiều vài chú T B T B T T B B T B B T T T T T T T B B B B B B B B B T T T T B T T T T B T B B T B B B T B B B B T T B T T Qua Đèo Ngang T B B T Vào nhà ngục Quảng Đụng cảm tỏc T T T T T B B B B B B B T T T T T T B B B B B T B B T T T B B B T T T B B B T T T B B T B T T B B T B T B B B T CÂU HỎI 1, Hãy quan sát ký hiệu (B) , ( T )theo hệ thống Ngang bắt đầu từ tiếng thứ hai của câu thơ thứ nhất và rút ra nhận xét về quy luật bằng trắc của bài thơ ? Lưu ý:chỉ xét ỏ những tiếng chẵn(2,4,6) Bước Đèo Ngang bóng xế tà Cỏ cây chen đá lá chen hoa, Lác đác bên sông chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng con quốc quốc thương nhà mỏi miệng cái gia gia Dừng chân đứng lại trời, non, nước. Một mảnh tình riêng ta, với ta Lom khom dưới núi tiều vài chú B B T T T T T T T T T T B B B B B B B B B T T T T Qua Đèo Ngang B tới Vẫn hào kiệt vẫn phong lưu, Chạy mỏi chõn thỡ hóy ở tự. Đó khỏch khụng nhà trong bốn biển, Lại người cú tội giữa năm chõu. Bủa tay ụm chặt bồ kinh tế, Mở miệng cười tan cuộc oỏn thự. Thõn ấy vẫn cũn , cũn sự nghiệp, Bao nhiờu nguy hiểm sợ gỡ đõu. Vào nhà ngục Quảng Đụng cảm tỏc T T B B T B B T T T T B T T T T B T B B B B B B là Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà Cỏ cây chen đá lá chen hoa, Lác đác bên sông chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng con quốc quốc thương nhà mỏi miệng cái gia gia Dừng chân đứng lại trời, non, nước. Một mảnh tình riêng ta, với ta Lom khom dưới núi tiều vài chú B B T T T T T T T T B B B B B B B B B T T T T Qua Đèo Ngang B T T CÂU HỎI THẢO LUẬN 2, Hóy quan sỏt cỏc kớ hiệu “bằng”, “trắc”theo hệ thống dọc của từng cặp cõu và rỳt ra kết luận về mối quan hệ “Bằng” “ trắc”trong thể thơ thất ngụn bỏt cỳ? Lưu ý : Chỉ xột ở những tiếng chẵn: 2,4,6 Bước tới Đèo Ngang bóng xé tà Cỏa cây chen đá lá chen hoa Nhớ nước đau lòng con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng cái gia gia Dừng chân đứng lại trời non nước Một mảnh tình riêng ta với ta Qua Đèo Ngang Đối T T T B B B B B B T T T T T T T T T Lom khom dưới núi tiều vài chú B B B B B B Lác đác bên sông chợ mấy nhà Bước tới Đèo Ngang bóng xé tà Cỏ cây chen đá lá chen hoa Lác đác bên sông chợ mấy nhà Nhớ nước đau lòng con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng cái gia gia Dừng chân đứng lại trời non nước Lom khom dưới núi tiều vài chú Một mảnh tình riêng ta với ta Qua Đèo Ngang T B B B T T T T T B B B T B B T B B T T T T B T T B Niờm Bài thơ: Bước tới Đốo Ngang búng xế Cỏ cõy chen đỏ, lỏ chen Lom khom dưới nỳi, tiều vài chỳ, Lỏc đỏc bờn sụng, chợ mấy Nhớ nước đau lũng, con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng, cỏi gia Dừng chõn đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tỡnh riờng, ta với QUA ĐẩO NGANG tà, hoa. nhà. gia. ta. ( “Bà Huyện Thanh Quan” trong hợp tuyển thơ văn Việt Nam , tập III, NXB Văn hoỏ Hà Nội 1963) Bài thơ: Bước tới Đốo Ngang búng xế tà Cỏ cõy chen đỏ, lỏ chen hoa. Lom khom dưới nỳi, tiều vài chỳ, Lỏc đỏc bờn sụng, chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lũng, con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng, cỏi gia gia. Dừng chõn đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tỡnh riờng, ta với ta. QUA ĐẩO NGANG ( “Bà Huyện Thanh Quan” trong hợp tuyển thơ văn Việt Nam , tập III, NXB Văn hoỏ Hà Nội 1963) Bố cục Bước tới Đốo Ngang búng xế tà Cỏ cõy chen đỏ, lỏ chen hoa. Lom khom dưới nỳi, tiều vài chỳ, Lỏc đỏc bờn sụng, chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lũng, con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng, cỏi gia gia. Dừng chõn đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tỡnh riờng, ta với ta. QUA ĐẩO NGANG Đề Luận Thực Kết ( “Bà Huyện Thanh Quan” trong hợp tuyển thơ văn Việt Nam , tập III, NXB Văn hoỏ Hà Nội 1963) Bài thơ Bước tới Đốo Ngang búng xế tà Cỏ cõy chen đỏ, lỏ chen hoa. , chợ mấy nhà. , cỏi gia gia. Dừng chõn đứng lại ,trời, non, nước, Một mảnh tỡnh riờng, ta với ta. QUA ĐẩO NGANG ĐỐI ĐỐI ( “Bà Huyện Thanh Quan” trong hợp tuyển thơ văn Việt Nam , tập III, NXB Văn hoỏ Hà Nội 1963) Lom khom, Lỏc đỏc, dưới nỳi bờn sụng, tiều vài chỳ, Nhớ nước, đau lũng , con quốc quốc Thương nhà, mỏi miệng B B B T T T T B Em có nhận xét và suy nghĩ gì về thể thơ thất ngôn bát cú? Thể thơ có những ưu và nhược điểm gi? Dàn bài chung a, Mở bài b, Thõn bài - Số cõu. số tiếng - Quan hệ bằng trắc - Luật bằng trắc - Vần, nhịp, bố cục, đối c, Kết bài Nờu cảm nhận hoặc vị trớ của thể thơ này. - Nờu định nghĩa chung về thể thơ “ Thất ngụn bỏt cỳ Đường luật” * Muốn thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học ( thể thơ hay văn bản cụ thể), trước hết phải quan sỏt, nhận xột, sau đú, khỏi quỏt thành những đặc điểm. * Khi nờu cỏc đặc điểm,cần lựa chọn những đặc điểm tiờu biểu, quanh trọng và cần cú những vớ dụ cụ thể để làm sỏng tỏ cỏc đặc điểm ấy. Hóy thuyết minh đặc điểm chớnh của truyện ngắn trờn cơ sở cỏc truyện ngắn đó học: Tụi đi học, Lóo Hạc. Chiếc lỏ cuối cựng.? Tụi đi học Lóo Hạc Chiếc lỏ cuốớ cựng Tự sự loại nhỏ Tự sự loại nhỏ Tự sự loại nhỏ - “Tụi” - ễng hiệu trưởng -Lóo Hạc -ễng giỏo, và vợ, -Binh Tư Giụn-xi , Xiu và Cụ Bơ-men -Nhà ụng Giỏo nhà Lóo Hạc - mấy ngày - Buổi học đầu tiờn -Trờn đường đến trường Xung quanh việc bỏn chú và cỏi chết của lóo Hạc Tõm trạng n/v “tụi” khi nhớ về ngày khai trường Căn gỏc của Giụn-xi So sỏnh , đối chiếu Miờu tả Tõm lớ nhõn vật. Đảo ngược tỡnh huống hai lần Giụn-xi tuyệt vong và cụ Bơ-men vẽ chiếc lỏ cứu sống Giụn-xi Dàn ý: a, Mở bài -Truyện ngắn là hỡnh thức tự sự loại nhỏ b, Thõn bài - Ít nhõn vật , sự kiện - Khụng gian, thời gian hạn chế - Nội dung: Đề cập đến một vấn đề trong cuộc sống. - Nghệ thuật : đối lập, tương phản, đối chiếu c, Kết bài -Nờu cảm nhận hoặc giỏ trị về thể loại truyện này - Học ghi nhớ - Chuẩn bị : + Muốn làm thằng Cuội (đọc thờm) - Tập thuyết minh về thể thơ lục bỏt + ễn tập tiếng Việt