Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 26: Văn bản Bánh trôi nước (Hồ Xuân Hương) - Năm học 2020-2021

Nữ sĩ Hồ Xuân HươngTiết 26:Bánh trôi nướcHồ Xuân HươngVăn bảnNHÓM 1Câu hỏi: Trình bày hiểu biết của em về tác giả Hồ Xuân Hương và tác phẩm “Bánh trôi nước”?1. Tác giả:- Quê quán: Quỳnh Lưu – Nghệ An.- Là nữ thi sĩ tài hoa và độc đáo.- Được mệnh danh là “Bà Chúa Thơ Nôm”.Hồ Xuân HươngMột số tác phẩm thơ Hồ Xuân Hương Thể thơ:Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng son.4 câu7 chữ/câu Phương thức biểu đạt:Biểm cảm, miêu tả.Xuất xứ: Bài “Bánh trôi nước” nằm trong chùm thơ Vịnh vật.*Thơ vịnh vật :+ Vịnh cái quạt+ Vịnh quả mít+ Vịnh con ốc nhồi + Vịnh đánh đu Tả, kể về đối tượng được vịnh. Nhằm bộc lộ cảm xúc, tâm tình Tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo của Hồ Xuân Hương. Có hai lớp nghĩaNghĩa thực (nghĩa đen): Tả bánh trôi nướcNghĩa ẩn dụ (nghĩa bóng): nói về thân phận, phẩm chất của người phụ nữ trong xã hội xưa.BÁNH TRÔI NƯỚCThân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng son.BÁNH TRÔI NƯỚCThân em vừa trắng lại vừa trònBảy nổi ba chìm với nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lòng son.THẢO LUẬN THEO CẶP ( 3 phút)Câu hỏi: Trong hai lớp nghĩa, nghĩa nào quyết định giá trị của bài thơ? Tại sao?1Nêu cảm nghĩ của em về thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa qua bài thơ Bánh trôi nước.2Theo em trong xã hội ngày nay vai trò của người phụ nữ được khẳng định như thế nào?Câu hỏimở rộng1Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến sống lệ thuộc vào người khác: Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử.2Ngày nay, phụ nữ được tôn trọng, có trí thức, năng động sáng tạo và thành đạt. Họ tự do, bình đẳng nhưng vẫn giữ được nét đẹp truyền thống.Bà Tòng Thị Phóng - Ủy viên Bộ chính trị BCHTƯBà Đặng Thị Ngọc ThịnhQuyền Chủ tịch nước CHXHCN Việt NamBà Nguyễn Thị Kim NgânChủ tịch Quốc hộiIII. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Ẩn dụ, đảo thành ngữ, quan hệ từ.- Kết cấu chặt chẽ, độc đáo.- Ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu.- Trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ; cảm thông với số phận chìm nổi, bị lệ thuộc của họ.- Lên án xã hội phong kiến.2. Nội dung:Bài thơ:Bánh trôi nướcVẻ đẹp, thân phận và phẩm chấtngười phụ nữMiêu tả bánh trôi nướcMàu trắng, viên trònRắn nát do người nặn khi luộc, chín thì nổi chưa chín thì chìmNhân bánh màu đỏ sonẩn dụVẻ đẹp hoàn thiện: “Vừa lại vừa”Thân phận “Bảy nổi, ba chìm”Phẩm chất trong trắng, son sắt, thủy chung, tình nghĩaSƠ ĐỒ BÀI HỌCIV. Luyện tậpBÀI TẬP NHANH1. Những biện pháp nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong bài thơ bánh trôi nước?AHình ảnh ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, thành ngữ, phép đốiB Sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, dùng nhiều từ Hán ViệtCSử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, ngôn ngữ thơ bình dị hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, cách nói trong ca daoBÀI TẬP NHANH2. Vì sao bánh trôi nước lại được nhiều người ca ngợi?AMiêu tả chân thật nhưng rất sinh động hình ảnh chiếc bánh trôi.BBài thơ tả thực chiếc bánh trôi, thông qua đó vừa thể hiện vẻ đẹp hình thể và tấm lòng nhân hậu cao đẹp của người phụ nữ, vừa cảm thông cho số phận chìm nổi của họ.CThể hiện sâu sắc vẻ đẹp về hình thể và tấm lòng nhân hậu, son sắc, thủy chung của người phụ nữ. Hãy tìm những câu ca dao bắt đầu bằng cụm từ “Thân em”? Thân em như trái bần trôi,Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.211. Thân em như hạt mưa sa Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày. 2. Thân em như tấm lụa đào Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai? 3. Thân em như giếng giữa đàng Người thanh rửa mặt, người phàm rửa chân. 4. Thân em như quế giữa rừng Thơm tho ai biết ngát lừng ai hay. 5. Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.22Học thuộc bài thơ: “ Bánh trôi nước”.Nắm nghệ thuật, nội dung của bài thơ.Làm bài trong vở bài tập.Hoàn chỉnh sơ đồ tư duy.HƯỚNG DẪN HỌC TẬPHọc bài cũ:Chuẩn bị bài:“ Qua Đèo Ngang” - Xác định và nêu đặc điểm của thể thơ - Nhận xét cảnh tượng Đèo Ngang? - Cảm nhận tâm trạng của tác giả?