Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 55: Điệp ngữ - Năm học 2020-2021 - Trần Thị Giang

CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY CO VEÀ DÖÏ GIÔØ.MÔNNGỮ VĂN 7Giáo viên thực hiện: Trần Thị GiangTrường THCS Long BiênNhìn hình đoán thành ngữ GạoChuột sa chĩnh gạo→ Những người may mắn, gặp được nơi sung sướng, đầy đủ, nhàn hạ.Nước mắt cá sấu Sự giả tạo, giả vờ tốt bụng, nhân từ của những kẻ xấu.Ba chìm bảy nổi→Số phận long đong, lận đận, vất vả.Hãy thể hiện lời hát sau:Lớp chúng mình rất rất vui, anh em ta chan hòa tình thân. Lớp chúng mình rất rất vui, như keo sơn anh em một nhà. Đầy tình thân, quý mến nhau, luôn thi đua học chăm tiến tới. Quyết kết đoàn, giữ vững bền, giúp đỡ nhau xứng đáng trò ngoan.(Lớp chúng mình – Bảo An)Tiết 55 :ĐIỆP NGỮI/ ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:Em hãy cho biết trong hai khổ thơ, từ ngữ nào được lặp lại? Việc lặp lại như vậy có tác dụng gì?Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng gà ai nhảy ổ:“Cụccục tác cục ta”Nghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơ . []Ch¸u chiÕn ®Êu h«m nayV× lßng yªu tæ quècV× xãm lµng th©n thuécBµ ¬i, còng v× bµV× tiÕng gµ côc t¸cỔ trøng hång tuæi th¬ Xu©n Quúnh -Từ “nghe” : lặp 3 lần → nhấn mạnh những cảm xúc khi nghe tiếng gà trưa. - Từ “vì”: lặp 4 lần → nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của người chiến sĩTừ : “nghe”, “vì” được lặp lại như trên gọi là điệp ngữ .? Vậy em hiểu thế nào là phép điệp ngữ và điệp ngữ?- Lặp lại từ ngữ hoặc cả câu để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh gọi là phép điệp ngữ.- Từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ. * Ghi nhớ 1 (SGK/152)Tiết 55 :ĐIỆP NGỮ Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.I/ ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:Bài 3 (SGK 153):Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em.Bài 3 (SGK 153): Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em.Không biểu cảm, làm câu văn rườm rà, lủng củng, không cần thiết.-> Lỗi lặp từĐIỆP NGỮI/ ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:II/ CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ:BÀI TẬP NHÓM:NHÓM 1: CÂU aNHÓM 2: CÂU bNHÓM 3: CÂU ca) Treân ñöôøng haønh quaân xa Döøng chaân beân xoùm nhoû Tieáng gaø ai nhaûy oå: “Cuïc cuïc taùc cuïc ta” Nghe xao ñoäng naéng tröa Nghe baøn chaân ñôõ moûi Nghe goïi veà tuoåi thô (Xuaân Quyønh) b) Chuyeän keå töø noãi nhôù saâu xa Thöông em, thöông em, thöông em bieát maáy. (Phaïm Tieán Duaät)c) Cuøng troâng laïi maø cuøng chaúng thaáy Thaáy xanh xanh nhöõng maáy ngaøn daâu Ngaøn daâu xanh ngaét moät maøu Loøng chaøng yù thieáp ai saàu hôn ai? (Ñoaøn Thò Ñieåm?)So sánh điệp ngữ trong các ví dụ, tìm đặc điểm của mỗi dạng?GỢI Ý:Chọn các từ ngữ sau để hoàn thiện vào bảng phụ:.Từ ngữ lặp lại khác dòng câu thơ; .Từ ngữ ở cuối câu trước, lặp lại ở đầu câu sau; .Từ ngữ lặp lại trong cùng một câu thơ; . Đứng cạnh nhau, nối tiếp; đứng xa nhau, cách quãng; cách nhau bởi dấu phẩy.Ví dụVị trị các điệp ngữDạng điệp ngữa.“Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng gà ai nhảy ổ:“Cục cục tác cục ta”Nghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ” (Xuân Quỳnh)b. Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâuCô gái ở Thạch Kim Thạch NhọnKhăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớmSách giấy mở tung trắng cả rừng chiều.Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xaThương em, thương em, thương em biết mấy. (Phạm Tiến Duật)c. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? (Đoàn Thị Điểm ?)- Mỗi từ “Nghe” nằm khác dòng thơ, có sự cách quãng.- Các điệp ngữ nối tiếp nhau trong cùng một câu thơ, được ngăn cách bởi dấu phẩy.- Từ ở cuối câu trên lặp lại đầu câu dưới.Điệp ngữ cách quãngĐiệp ngữ nối tiếpĐiệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)a) Treân ñöôøng haønh quaân xa Döøng chaân beân xoùm nhoû Tieáng gaø ai nhaûy oå: “Cuïc cuïc taùc cuïc ta” Nghe xao ñoäng naéng tröa Nghe baøn chaân ñôõ moûi Nghe goïi veà tuoåi thô (Xuaân Quyønh) b) Chuyeän keå töø noãi nhôù saâu xa Thöông em, thöông em, thöông em bieát maáy. (Phaïm Tieán Duaät)c) Cuøng troâng laïi maø cuøng chaúng thaáy Thaáy xanh xanh nhöõng maáy ngaøn daâu Ngaøn daâu xanh ngaét moät maøu Loøng chaøng yù thieáp ai saàu hôn ai? (Ñoaøn Thò Ñieåm?)NỐI TIẾPCHUYỂN TIẾP(VÒNG) CÁCH QUÃNGCó bao nhiêu dạng điệp ngữ , đó là những dạng nào?Tiết 55 :ĐIỆP NGỮI/ ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:II/ CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ:3 dạng điệp ngữ Cách quãng:Từ ngữ lặp lại đứng cách xa nhau. Nối tiếp : Từ ngữ lặp lại đứng cạnh nhau, nối tiếp nhau. Chuyển tiếp: Từ ngữ lặp lại đứng cuối câu trước, đầu câu sau.* Ghi nhớ 2 (SGK/152) Điệp ngữ có nhiều dạng: điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng).Tiết 55 :ĐIỆP NGỮI/ ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:II/ CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ:III/ LUYỆN TẬP :THẢO LUẬN CẶP BÀI 1, 2/SGK/153 a -Một dân tộc đã gan góc: lặp 2 lần  nhấn mạnh sự anh dũng, kiên cường của dân tộc ta. - Dân tộc đó phải được : lặp 2 lần  nhấn mạnh quyền được hưởng tự do, độc lập của dân tộc ta.a/ Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập ! (Hồ Chí Minh)Tiết 55 :ĐIỆP NGỮBài tập 1:Tìm điệp ngữ trong đoạn trích và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?b/ Người ta đi cấy lấy công,Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề. Trông trời, trông đất, trông mây,Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm Trông cho chân cứng đá mềm,Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng. (Ca dao) Bài tập 1:ĐIỆP NGỮ - Đi cấy: 2 lần; trông: 9 lần Nhấn mạnh sự vất vả, nỗi lo lắng và hy vọng của người nông dân. Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi. (Khánh Hoài) - Xa nhau: lặp 2 lần  Điệp ngữ cách quãng.- Một giấc mơ: lặp 2 lần:  Điệp ngữ chuyển tiếp.Bài tập 2: Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và cho biết chúng thuộc dạng nào? ĐIỆP NGỮHướng dẫn học ở nhà - Học thuộc điệp ngữ, tác dụng của điệp ngữ, các dạng điệp ngữ.- Hoàn thiện bài tập 3 SGK/153 vào vở. - Viết đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ (bài tập 4/SGK/153):+ Trao đổi bài viết với bạn khác.+ Nhận xét về cách dùng điệp ngữ trong bài của bạn. Chuẩn bị bài tiếp theoKính chúc quý thầy cô giáo và các em học sinh sức khỏeBµi häc ®Õn ®©y kÕt thócBµi häc ®Õn ®©y kÕt thócBÀI TẬP NHANH:Tìm các điệp ngữ trong các ví dụ sau:Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưa (Bếp lửa - Bằng Việt)Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhau? (Sóng - Xuân Quỳnh)BÀI TẬP NHANH:Tìm các điệp ngữ trong các ví dụ sau:Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưa (Bếp lửa - Bằng Việt)Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhau? (Sóng - Xuân Quỳnh)