Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 90: Văn bản Chiếu dời đô - Năm học 2019-2020 - Trần Thị Giang

TiÕt 90 ChiÕu dêi ®«(Thiªn ®« chiÕu)Lý C«ng UÈnGIÁO VIÊN: TRẦN THỊ GIANGTRƯỜNG THCS LONG BIÊNI. TÌM HIỂU CHUNGHãy nêu những nét hiểu biết chính của em về vua Lí Công Uẩn??Tác giả, tác phẩm.a, Tác giảI. TÌM HIỂU CHUNGLÝ C«ng UÈn(974 - 1028)Tác giả, tác phẩm.a, Tác giảLÝ C«ng UÈn (974 – 1028), tøc vua LÝ Th¸i TæQuª: Đình B¶ng- Tõ S¬n - B¾c Ninh.-Lµ ng­ưêi th«ng minh, nh©n ¸i, cã chÝ khÝ h¬n ngư­êi và lập được nhiều chiến công.Khi mới 20 tuổi, Lý Công Uẩn được đưa vào triều làm một chức quan võ. Vốn là người thông minh, có sức khoẻ và chí lớn, Công Uẩn từ đó ngày càng được tin cậy trong triều, về sau làm tới Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ và trở thành trụ cột của nhà tiền Lê.Vì vậy ngay sau khi Lê Long Đĩnh mất, mọi triều thần mà người chủ xướng là quan Chi Hậu Đào Cam Mộc nhận thấy Lý Công Uẩn là người khoan hòa, nhân thứ và được lòng muôn dân nên đã tôn ông lên làm vua. Lý Công Uẩn lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, triều Lý được thành lập. Cuộc chuyển giao triều đại từ họ Lê sang họ Lý đã diễn ra một cách hoà bình êm thấm. I. TÌM HIỂU CHUNGTác giả, tác phẩm.a, Tác giảRa đời năm 1010 khi vua Lí Thái Tổ có ý định rời đô từ Hoa Lư - Ninh Bình ra Thành Đại La (Hà Nội ngày nay)b, Tác phẩmCố đô Hoa Lư – Ninh BìnhHỒ GƯƠM,THÁP RÙAI. Tìm hiểu chung1. Tác giả, tác phẩm - ThÓ lo¹i : Chiếu - Đặc điểm:+ Hình thức: Viết bằng văn xuôi hoặc văn biền ngẫu.+ Mục đích: Là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.+ Nội dung: Thường thể hiện một tư tưởng lớn lao, có ảnh hưởng đến triều đại, vận mệnh đất nước.2. Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục.a, Đọcb, Tìm hiểu chú thích9Nhà vua ban chiếuI. Tìm hiểu chung1. Tác giả, tác phẩm2. Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục.a, Đọcb, Tìm hiểu chú thíchc, Bố cụcPhần 1: Từ đầu đến “ không thể không dời đổi”-> Nêu lí do của việc dời đô.Phần 2: Đoạn còn lại.-> Lý do chọn thành Đại La. X­a nhµ Th­ư¬ng ®Õn vua Bµn Canh năm lÇn dêi ®«; nhµ Chu ®Õn vua Thµnh V­ư¬ng còng ba lÇn dêi ®«. Ph¶i ®©u c¸c vua thêi Tam ®¹i theo ý riªng m×nh mµ tù tiÖn chuyÓn dêi? ChØ v× muèn ®ãng ®« ë n¬i trung t©m, m­u toan nghiÖp lín, tÝnh kÕ mu«n ®êi cho con ch¸u; trªn v©ng mÖnh trêi, d­íi theo ý d©n, nÕu thÊy thuËn tiÖn th× thay ®æi. Cho nªn vËn n­íc l©u dµi, phong tôc phån thÞnh. ThÕ mµ hai nhµ §inh, Lª l¹i theo ý riªng m×nh, khinh th­êng mÖnh trêi, kh«ng noi theo dÊu cò cña Th­¬ng, Chu, cø ®ãng yªn ®« thµnh ë n¬i ®©y, khiÕn cho triÒu ®¹i kh«ng ®­îc l©u bÒn, sè vËn ng¾n ngñi, tr¨m hä ph¶i hao tèn, mu«n vËt kh«ng ®­îc thÝch nghi. TrÉm thấy ®au xãt vÒ viÖc ®ã, kh«ng thÓ kh«ng dêi ®æi. 1: LÝ do dêi ®«Mở đầu tác giả đã viện dẫn điều gì ? Sự viện dẫn đó mang lại tác dụng gì ??II. Phân tích:1. Lí do dời đô? - Trong lich sử Trung Quốc+ Nhà Thương năm lần dời đô + Nhà Chu ba lần dời đô.+ Muốn định đô ở nơi trung tâm. + Mưu toan nghiệp lớn,tính kế muôn đời cho con cháu+ Trên vâng mệnh trời,dưới theo ý dân. - Mục đích :- Kết quả:=>Việc dời đô làm cho đất nước phát triển thịnh vượng.+ Vận nước lâu bền + Phong tục phồn thịnhTừ chuyện xưa, liên hệ vào tình hình thực tế để làm gì ??- Thực tế lịch sử nước ta:+ Nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình+ Khinh thường mệnh trời+ Không noi theo dấu cũ Thương ,Chu+ Triều đại không lâu bền,số vận ngắn ngủi+ Trăm họ phải hao tổn+ Muôn vật không được thích nghi- Hậu quả:12* Nghệ thuật so sánh đối chiếu, tương phản, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu ,lập luận thấu tình đạt lý.Thực tế lịch sử nước taTrong lịch sử Trung Quốc:Lí do của việc dời đô: * Khẳng định việc dời đô là cần thiết , làm cho đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng .Bộc lộ tình cảm yêu nước, thương dân chân thành sâu sắc. Hưống gì thµnh Đ¹i La, kinh ®« cò cña Cao Vư¬ng: ë vµo n¬i trung t©m trêi ®Êt; ®ư­îc c¸i thÕ rång cuén hæ ngåi; ®· ®óng ng«i nam b¾c ®«ng t©y; l¹i tiÖn h­ưíng nhìn s«ng dùa nói; ®Þa thÕ réng mµ b»ng; ®Êt ®ai cao mµ tho¸ng. D©n c­ khái chÞu c¶nh khèn khæ ngËp lôt; mu«n vËt còng rÊt mùc phong phó tèt t­ư¬i. Xem kh¾p ®Êt ViÖt ta, chØ n¬i nµy lµ th¾ng ®Þa. ThËt lµ chèn tô héi träng yÕu cña bèn phư¬ng ®Êt n­íc; còng lµ n¬i kinh ®« bËc nhÊt cña ®Õ v­¬ng mu«n ®êi. TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn lîi cña ®Êt Êy ®Ó ®Þnh chç ë. C¸c khanh nghÜ thÕ nµo?2/ Nguyên nhân chọn Đại La .Theo tác giả địa thế thành Đại La có những thuận lợi gì để có thể chọn làm nơi đóng đô??2. Lí do chọn thành Đại La.Về vị thế địa lí:+ Ở vào nơi trung tâm đất trời, mở ra bốn hướng nam bắc, đông tây.+ Được cái thế rồng cuộn hổ ngồi+ Có núi lại có sông+ Đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng, tránh được nạn lụt lội, chật chội.- Về vị thế chính trị văn hoá+ Là đầu mối giao lưu: “ chốn hội tụ của bốn phương”+ Là mảnh đất hưng thịnh: “ muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi”=>Đại La là trung tâm của đất nước, xứng đáng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đờiCâu văn được viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau, cân xứng lí lẽ dẫn chứng thuyết phục người nghe. 2/ Nguyên nhân chọn Đại La .Đại La Về lịch sửCao Vương đóng đôVề địa lí Trung tâm của trời đất Về văn hoá Mảnh đất thịnh vượng Hội đủ điều kiện Kinh đôDêi ®« lµ ®iÒu ®· tõng x¶y ra trong lÞch söH¹n chÕ cña viÖc ®ãng ®« ë Hoa L­§¹i La cã nhiÒu lîi thÕ§¹i La ®· tõng lµ kinh ®«Mong ®­îc sù ®ång thuËn cña mäi ng­êiLÝ do dêi ®«Kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m dêi ®«Chän §¹i La lµm n¬i ®Þnh ®«NhÊt thiÕt ph¶i dêi ®«§¹i La lµ n¬i tèt nhÊt ®Ó ®Þnh ®«Bè côc vµ lËp luËn cña bµiCâu hỏi cuối bài mang tinh đối thoại thÓ hiÖn sù ®ång c¶m s©u s¾c giữa vua vµ thÇn d©n+ Tin t­ëng ý nguyÖn dêi ®« cña mình hîp ý nguyÖn nh©n d©nTại sao khi kết thúc bài chiếu, nhà vua không ra lệnh mà lại hỏi ý kiến của quần thần? Cách kết thúc ấy có tác dụng gì??Nội dung: Bằng những luận cứ cụ thể vua Lí Công Uẩn đã khẳng định thành Đại La có đủ mọi điều kiện để trở thành kinh đô của đất nước.Nghệ thuật: Câu văn viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau cân xứng nhịp nhàng.Cố đô Hoa Lư Chùa Một Cột Một số công trình tiêu biểu của Thăng Long - Hà NộiLăng Chủ Tịch Hồ Chí MinhVăn miếu Quốc Tử GiámNhà hát lớn Hà Nội Đại học Y Hà NộiChợ Đồng XuânSân vận động quốc gia Mỹ ĐìnhIII.Tổng kết1. Nghệ thuật2. Nội dungThÓ hiÖn kh¸t väng cña nh©n d©n vÒ mét ®Êt n­íc ®éc lËp thèng nhÊt ®ång thêi ph¶n ¸nh ý chÝ tù c­êng cña d©n téc Đ¹i ViÖt ®ang trªn ®µ lín m¹nh.“ChiÕu dêi ®« ” cã søc thuyÕt phôc m¹nh mÏ bëi lËp luËn chặt chẽ, sắc bÐn, sử dụng câu văn biền ngẫu giầu hình ảnh vµ sù kÕt hîp hµi hoµ giữa lÝ vµ tình.* Ghi nhớ Sgk/51THẢO LUẬN NHÓMIV Luyện tập:1.Chứng minh sự đúng đắn về việc dời đô của Lí Công Uẩn ? Thăng Long là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, của đất nước từ khi Lí Công Uẩn dời đô đến nay. Thủ đô Hà Nội luôn là trái tim của tổ quốc. Thăng Long – Hà Nội luôn vững vàng trong mọi thử thách (trải qua các cuộc chiến tranh từ xưa đến nay).CỦNG CỐ - DẶN DÒVề nhà học nội dung vở ghi, ghi nhớ SGK- Soan bài “ Câu trần thuật”