Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 95: Văn bản Bàn luận về phép học (Nguyễn Thiếp)

BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌCTiết 95 - La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp - (Luận học pháp)Hình ảnh thi cử thời xưaCổng vào Quốc Tử Giám( Trường Đại Học đầu tiên của Việt Nam) Nhà bia ghi danh những người đỗ đạt(Nằm trong Quốc Tử Giám)MỤC TIÊU BÀI HỌC1.Kiến thứcTrình bày được đặc điểm cơ bản của thể tấu; Hiểu: Quan điểm tư tưởng tiến bộ của tác giả về mục đích, phương pháp học và mối quan hệ của việc học với sự phát triển của đất nước2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc diễn cảm; phân tích văn bản thể tấu; kĩ năng so sánh các thể loại; Biết vận dụng bài học để làm văn nghị luận.3. Thái độ-Có thái độ học nghiêm túc và xác định được mục đích, phương pháp học tập đúng đắn. Học đi đôi với hành.5(Luận học pháp) I- TÌM HIỂU CHUNG: 1/ Tác giả:Nguyễn Thiếp (1723-1804), quê ở Hà Tĩnh, là người “Thiên tư sáng suốt, học rộng hiểu sâu”, từng đỗ đạt, làm quan dưới triều Lê, sau từ quan về dạy học; được người đời rất nể trọng. BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpĐền thờ La Sơn Phu Tử Nguyễn ThiếpI TÌM HIỂU CHUNG: 1/ Tác giả:2/ Tác phẩm:BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC c/ Thể loại: Tấu- Người viết: Một loại văn thư của bề tôi, thần dân gửi lên vua chúa.- Mục đích: Trình bày sựu việc, ý kiến, đề nghị.- Hình thức: Viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu.- La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp- a/ Hoàn cảnh sáng tác: Nguyễn Thiếp viết bài tấu gửi vua Quang Trung vào tháng 8/1791 khi ông vào Phú Xuân hội kiến với nhà vua. b/ Xuất xứ:Trích từ bài tấu có 3 phần (vb thuộc phần 3: Học pháp) THẢO LUẬN NHÓMSo sánh chiếu, cáo, hịch với tấu?Thể loạiChiÕu, HÞch, C¸oTÊuKhácLà các thể văn do vua, chúa ban truyền xuống thần dân.Là một loại văn thư của bề tôi , thần dân gửi lên vua, chúa GiốngĐều là văn nghị luận cổ được viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu.Hình ảnh cho thể tấuI TÌM HIỂU CHUNG: 1/ Tác giả:2/ Tác phẩm:BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC d/ PTBĐ: Nghị luậnLa Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếpe/ Đọc, giải nghĩa từ khó: Sgk/ 78.g/ Bố cục: 4 phầnBỐ CỤC P1: “Ngọc không màihọc điều ấy.”Mục đích chân chính của việc họcP2: “Nước Việt ta điều tệ hại ấy.”Phê phán quan niệm học lệch lạc, sai trái. P3: “Cúi xin từ nay ... chớ bỏ qua.” Bàn luận về phương pháp học..P4: còn lại.  Tác dụng của việc học chân chính. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Mục đích chân chính của việc học:BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC -La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp-Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo. Đạo là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người .Kẻ đi học là học điều ấy ”.  Học đạo để làm người có đạo đức Mục tiêu chính của việc học. - “ Đạo”: Là lẽ đối xử hằng ngày giữa mọi người  Sử dụng châm ngôn có hình ảnh ẩn dụ, so sánh, câu phủ định để khẳng định, cách giải thích giản dị, dễ hiểu. Theo em, quan niÖm vÒ môc ®Ých cña viÖc häc như­ thÕ cã ®iÓm nµo tÝch cùc viÖc häc ngµy h«m nay cần ph¸t huy ? Cã nh÷ng ®iÓm nµo cÇn ®­ưîc bæ sung ? §iÓm tÝch cùc §iÓm cÇn bæ sung Coi träng môc tiªu dạy ®¹o ®øc, dạy làm người cña viÖc häc “Tiên học lễ, hậu học văn” Môc ®Ých việc häc kh«ng chØ lµ rÌn luyÖn ®¹o ®øc mµ cßn rÌn n¨ng lùc trÝ tuÖ, thể chất, kĩ năng sống để con người phát triển toàn diện Góp phần xây dùng, bảo vệ Tổ quốc. Còng trong ®o¹n v¨n nµy, khi ®­a ra nhËn xÐt: “ Ngư­êi ta ®ua nhau lèi häc h×nh thøc hßng cÇu danh lîi kh«ng cßn biÕt ®Õn tam cư­¬ng ngò thư­êng”, t¸c gi¶ ®· phª ph¸n lèi häc nµo ? * Lèi häc chuéng h×nh thøc: häc thuéc lßng c©u ch÷ mµ kh«ng hiÓu néi dung, chØ cã danh mµ kh«ng cã thùc. * Lèi häc cÇu danh lîi: Häc ®Ó làm quan, đoạt danh lợi bằng mọi giá.BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌCII. TÌM HIỂU CHI TIẾT: 2. Phê phán quan niệm học lệch lạc, sai trái: Lối học: chuộng hình thức Mục đích: cầu danh lợi Không còn biết đến tam cương ngũ thườngLối học lệch lạc, sai trái ấy dẫn đến hậu quả nào? Chúa tầm thường Thần nịnh hót Đảo lộn giá trị con người Không có người tài, đứcNước mất, nhà tan BÀNLUẬN VỀ PHÉP HỌC I. TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC – HIỂU VĂN B ẢN: 1. Mục đích chân chính của việc học: 2. Phê phán lối học lệch lạc ,sai trái.- Phép liệt kê, lập luận chặt chẽ. Nhấn mạnh vào hậu quả đáng buồn và tất yếu của lối học lệch lạc, sai trái. * Tam cương: là ba mối quan hệ gốc trong xã hội phong kiến. Đó là mối quan hệ vua – tôi, cha – con, và vợ – chồng.* Ngũ thường: Ngũ là năm, thường là hằng có. Ngũ thường là năm điều phải hằng có khi ở đời, gồm: nhân, nghĩa, lễ, trí, tín.1. Nhân: Lòng yêu thương đối với muôn vật, muôn loài.2. Nghĩa: Cư xử với mọi người công bình theo lẽ phải.3. Lễ: Sự tôn trọng, hòa nhã trong khi cư xử với mọi người.4. Trí: Sự thông biết lý lẽ, phân biệt thiện ác, đúng sai.5. Tín: Giữ đúng lời, đáng tin cậy.I- TÌM HIỂU CHUNG: II- TÌM HIỂU CHI TIẾT 3. Bàn luận về phép học chân chính: Phạm vi: phát triển việc học rộng khắp tại các phủ huyện ,xã, thôn. - Đối tượng : mọi người ai cũng được học .- Phép dạy: theo Chu Tử-Trình tự học: Từ thấp đến cao-Phương pháp: Học rộng rồi tóm gọn, học đi đôi với hành “theo điều học mà làm”. Xin chớ bỏ qua.- La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp - BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC NhËn xÐt cña em vÒ ®Æc ®iÓm lêi v¨n trong ®o¹n nµy ? Đoạn văn sử dụng phép liệt kê, giọng điềm đạm, khiêm tốn, câu văn ngắn, gãy gọn, khúc chiết, mạch lạc, giản dị Thể hiện quan điểm giáo dục tiến bộ, nhân văn.BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC§äc nh÷ng lêi tÊu tr×nh cña NguyÔn ThiÕp vÒ phÐp häc, em hiÓu thªm ®­ưîc nh÷ng ®iÒu s©u xa nµo vÒ ®¹o häc cña «ng cha ngµy trư­íc ? th¶o luËn nhãm1. Häc ®Ó lµm ng­ưêi, häc ®Ó biÕt vµ lµm, häc gãp phÇn lµm cho quèc gia h­ưng thÞnh.2. Bốn mục tiêu giáo dục của UNESCO: Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình.Học để làm ngườiHọc gắn với hànhDạy học lấy người học làm trung tâm. Theo em quan ®iÓm d¹y häc nµo cña chóng ta nay rÊt gÇn víi quan ®iÓm cña NguyÔn ThiÕp trong v¨n b¶n “Bµn luËn vÒ phÐp häc”?Nhóm 1Nhóm 2“Học với hành phải đi đôi! Học mà không hành thì vô ích.Hành mà không học thì hành không trôi chảy”- Hồ Chí Minh -I- TÌM HIỂU CHUNG: II- TÌM HIỂU CHI TIẾT 4. Tác dụng của việc học chân chính:- Đất nước: Người tốt nhiều.- Triều đình: ngay ngắn, qui củ, nề nếp, vững mạnh.- Thiên hạ: thịnh trị.- La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp - BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC  Việc học đúng đắn góp phần đào tạo nhân tài, mở mang dân trí, góp phần xây dựng đất nước thịnh trị, phồn vinh Lí lẽ đưa ra có lí, có tình, rõ ràng thuyết phục.Những nhân tài nước Việt NamChế độ vững mạnh, quốc gia hưng thịnhSƠ ĐỒ TRÌNH TỰ LẬP LUẬN CỦA VĂN BẢN “BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC”MỤC ĐÍCH CHÂN CHÍNH CỦA VIỆC HỌC PHÊ PHÁN LỐI HỌC LỆCH LẠC SAI TRÁI ,KHẲNG ĐỊNH QUAN ĐIỂM , TƯ TƯỞNG HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN TÁC DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮNBÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC III. Tổng kết:Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ, luận điểm rõ ràng.2. Nội dung: Mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức góp phần hưng thịnh đất nước, không phải học để cầu danh lợi, phải có phương pháp học cho rộng nhưng nắm cho gọn, học đi đôi với hành.Qua sơ đồ em có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả?Cách lập luận đó nhằm thể hiện nội dung gì?DẶN DÒ.Ôn bài cũ:- Về nhà học thuộc phần ghi nhớ- Viết một đoạn văn phân tích sự cần thiết học phải đi đôi với hànhChuẩn bị bài mới: Soạn bài: Viết đoạn văn trình bày luận điểmHướng dẫn tự học