Bài giảng Sinh học Lớp 7 - Bài 22: Tôm sông - Trần Thị Mỹ

Năm học : 2009 - 2010 TRƯỜNG THCS LÊ THÁNH TÔNG HỘI GIẢNG CẤP TRƯỜNG Kính Chào Quý Thầy Cô Môn: Sinh Học Giáo viên : Trần Thị Mỹ Ch­¬ng V: Ngµnh ch©n khíp LíP GI¸P X¸C TiÕt 24 Bài 22 : TÔM SÔNG T ôm sống ở đâu ? Kể tên một vài loài tôm mà em biết ? Tôm sống ở trong các môi trường nước khác nhau : - Ở nước ngọt : Tôm sông , tôm đồng , tép . Ở nước mặn : Tôm hùm . Ở nước lî : Tôm sú , tôm càng xanh . A B Phần đầu - ngực Phần bụng I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn Cơ thể tôm có mấy phần ? Là những phần nào ? I. CẤU TẠO NGOÀI VÀ DI CHUYỂN 1.Vá c¬ thÓ : Cơ thể gồm 2 phần : Đầu - ngực Bụng - Vá t«m ®­ îc cÊu t¹o nh­ thÕ nµo ? Nªu vai trß ? - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Chç b¸m cho c¬ Che chë, bảo vệ I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Chç b¸m cho c¬ Che chë, b ảo vệ 1.Vá c¬ thÓ : Cơ thể gồm 2 phần : Đầu ngực Bụng Khi nào vỏ tôm có màu hồng? Vì sao? - Khi có nhiệt độ cao tác động lên vỏ tôm thì các hạt sắc tố chuyển sang màu hồng . Các em c ó nhận xét gì về màu sắc của tôm sống trong những môi trường nước khác nhau (nước trong , nước đục ) Vì sao ? V ì vỏ có các sắc tố làm tôm có màu sắc của môi trường là hình thức thích nghi tự vệ của tôm . I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn: - Sắc tố -> c ó màu sắc của môi trường I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Chç b¸m cho c¬ Che chë, b ảo vệ 1.Vá c¬ thÓ : Cơ thể gồm 2 phần : Đầu ngực Bụng Vá t«m cøng mµ c¬ thÓ vÉn co duçi ®­ îc. T¹i sao ? C ơ thể tôm gồm nhiều đốt khớp động với nhau nên cử động co duỗi dễ dàng. Ý nghĩa của lớp vỏ ki tin giàu canxi và sắc tố của t ô m đối với đời sống của chúng ? L ớp vỏ ki tin giàu canxi giúp tôm có bộ xương ngoài chắc chắn, làm chỗ bám cho các cơ cử động. Vỏ nhiều sắc tố nên màu sắc có thể phù hợp với môi trường, là hình thức thích nghi tự vệ. I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn 2. Các phần phụ tôm và chức năng : - Sắc tố -> màu sắc của môi trường I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Chç b¸m cho c¬ Che chë, b ảo vệ 1.Vá c¬ thÓ : Cơ thể gồm 2 phần : Đầu ngực Bụng C¸c phÇn phô t«m vµ chøc n¨ ng . PHẦN ĐẦU NGỰC PHẦN BỤNG Em h ãy cho biết phần đầu ngực có những bộ phận ph ụ nào ? Mắt Râu Chân hàm Chân ngực Hãy cho biết phần bụng có những bộ phận ph ụ nào ? Chân bụng Tấm lái (?) Quan s¸t mÉu vµ tranh vÏ hoµn thµnh b¶ng /75 STT Chøc n¨ng Tªn c¸c phÇn phô VÞ trÝ cña c¸c phÇn phô PhÇn ® Çu - ngùc PhÇn bông 1 § Þnh h­íng , ph¸t hiÖn måi 2 Gi ÷ vµ xö lÝ måi 3 B¾t måi vµ bß 4 B¬i , th¨ng b»ng ,«m trøng 5 L¸i vµ gióp t«m nh¶y 2 m¾t kÐp , 2 ®«i r©u x Ch©n hµm x Ch©n k×m , ch©n bß x Ch©n b¬i ( ch©n bômg ) x TÊm l¸i x (??) Qua bảng trên em hãy cho biết các phần phụ giúp tôm thực hiện chức năng gì? Phần phụ giúp tôm định hướng, giữ, nghiền thức ăn, di chuyển và tự vệ. I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn - Học bảng sgk/75 3. Di chuyển : TOM BOI 2 TOM BOI 1 2. Các phần phụ tôm và chức năng : - Sắc tố -> màu sắc của môi trường - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Chç b¸m cho c¬ Che chë, b ảo vệ Cơ thể gồm 2 phần : Đầu ngực Bụng 1.Vá c¬ thÓ : - Bß - B¬i TiÕn - Nh¶y GiËt lïi - Quan sát cách di chuyển của tôm và cho biết tôm có những hình thức di chuyển nào ? I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn - Học bảng sgk/75 3. Di chuyển : - Bò - Bơi ( Tiến , giật lùi ) - Nhảy 2. Các phần phụ tôm và chức năng : - Sắc tố -> màu sắc của môi trường - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Chç b¸m cho c¬ Che chë, b ảo vệ Cơ thể gồm 2 phần : Đầu ngực Bụng 1.Vá c¬ thÓ : - Bß : Ch©n ngùc Giật lùi TÊm l¸i + bông . - B¬i : TiÕn Ch©n bông . - Nh¶y TÊm l¸i + bông . - Mỗi hình thức di chuyển do bộ phận nào đảm nhiệm ? Hình thức di chuy ển nào thể hiện bản năng tự vệ của tôm ? - Nhảy và giật lùi I. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn - Bò - Bơi ( Tiến , giật lùi ) - Nhảy II. DINH DƯỠNG : TOM AN - Học bảng sgk/75 3. Di chuyển : - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Cơ thể gồm 2 phần : Bụng 1.Vá c¬ thÓ : Đầu ngực - Sắc tố -> màu sắc của môi trường Chç b¸m cho c¬ Che chë, b ảo vệ 2. Các phần phụ tôm và chức năng : CÂU HỎI THẢO LUẬN - Tôm hoạt động vào thời gian nào trong ngày ? - Thức ăn của tôm là gì ? - Tại sao nói tôm là động vật ăn tạp ? - Người ta dùng thính để câu hay cất vó tôm là dựa vào đặc điểm nào của tôm ? - Hoạt động vào ban đêm chập tối khi đó bắt đầu đi kiếm ăn - Vụn , hữu cơ , động vật phù du , cá , ấu trùng , sâu bọ , rong rêu - Vừa ăn cả thực vật , động vật sống và chết - Dựa vào khả năng khứu giác nhạy bén của tôm , thính có mùi thơm lan tỏa đi rất xa vì thế thu hút tôm đến chổ câu hay chổ cất vó tôm CẤU TẠO HỆ TIÊU HÓA CỦA TÔM (?) Quan sát hình v ẽ cho biết sự bắt mồi và tiêu h o á thức ăn diễn ra như thế nào? - Cµng -> ch©n hµm -> miÖng -> thùc qu¶n -> d¹ dµy -> ruét -> hËu m«n. (b¾t måi ) ( nghiÒn ) ( ti ªu ho¸) ( hÊp thô ) Tôm sống ở nước vậy tôm hô hấp nhờ bộ phận nào ? - Hô hấp và thở bằng mang Bộ phận nào đảm nhiệm bài tiết và diễn ra ở vị trí nào của cơ thể ? - Bài tiết qua tuyến bài tiết nằm ở gốc đôi râu thứ 2 Qua toàn bộ những đặc điểm trên em có nhận xét gì về hình thức dinh dưỡng của tôm ? - Tôm ăn tạp hoạt động về đêm - Thức ăn tiêu hóa ở dạ dày và hấp thụ ở ruột - Hô hấp bằng mang - Bài tiết qua tuyến bài tiết nằm ở góc đôi râu thứ 2 I. CẤU TẠO NGOÀI VÀ DI CHUYỂN - Tiªu hãa : + T«m ¨n t¹p vµ ho¹t ® éng vÒ ®ªm + Thøc ¨n ®­ îc tiªu hãa ë d¹ dµy vµ thô ë ruét - H« hÊp : Thë b»ng mang - B¸i tiÕt : Qua tuyÕn bµi tiÕt . III. SINH S ẢN: Bò - Bơi ( Tiến , giật lùi) Nh ảy II. DINH DƯỠNG : - Học bảng sgk/75 3. Di chuyển : - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Cơ thể gồm 2 phần : Bụng 1.Vá c¬ thÓ : Đầu ngực Chç b¸m cho c¬ Che chë, b ảo vệ 2. Các phần phụ tôm và chức năng : - Sắc tố -> màu sắc của môi trường Sinh s¶n . - Ph©n biÖt t«m ® ùc , c¸i ng­êi ta dùa vµo ® Æc ® iÓm nµo ? T«m ® ùc T«m c¸i - T«m «m trøng do bé phËn nµo ®¶m nhiÖm vµ cã ý nghÜa g×? TÔM CÁI T ại sao trong quá trình lớn lên ấu trùng tôm phải lột xác nhiều lần ? - Vì lớp vỏ cứng rắn bao bọc nên không lớn theo cơ thể được Tập tính ôm trứng của tôm mẹ có ý nghĩa gì ? - Bảo vệ trứng khỏi bị các kẻ thù của chúng ăn mất Qua đó em có kết luận gì về đặc điểm sinh sản của tôm ? Tôm phân tính : Con đực Càng to, con cái ôm trứng , tôm lớn lên qua nhiều lần lột xác I. CẤU TẠO NGOÀI VÀ DI CHUYỂN - Tiªu hãa: + T«m ¨n t¹p vµ ho¹t ® éng vÒ ®ªm + Thøc ¨n ®­ îc tiªu hãa ë d¹ dµy vµ thô ë ruét - H« hÊp : Thë b»ng mang - B¸i tiÕt : Qua tuyÕn bµi tiÕt . III. SINH S ẢN: Bò - Bơi ( Tiến , giật lùi) Nh ảy II. DINH DƯỠNG : - Học bảng sgk/75 3. Di chuyển : - Ki tin ngÊm canxi -> vá cøng Cơ thể gồm 2 phần : Bụng 1.Vá c¬ thÓ : Đầu ngực Chç b¸m cho c¬ Che chë, b ảo vệ 2. Các phần phụ tôm và chức năng : - Sắc tố -> màu sắc của môi trường Tôm phân tính Lớn lên qua nhiều lần lột xác Bµi tËp : Chän ph­ ¬ ng ¸n tr¶ lêi ® óng nhÊt : 1.T«m ®­ îc xÕp vµo ngµnh ch ©n khíp v×: a, C¬ thÓ chia 2 phÇn : § Çu ngùc vµ bông . b, Cã phÇn phô ph©n ® èt , khíp ® éng víi nhau . c, Thë b»ng mang . 2.T«m thuéc líp gi¸p x¸c v×: a, Vá c¬ thÓ b» ng kitin ngÊm canxi nªn cøng nh­ ¸o gi¸p. b, T«m sèng ë n­íc . c, C¶ a vµ b. 3.H× nh thøc di chuyÓn thÓ hiÖn b¶n n¨ ng tù vÖ cña t«m. a, B¬i lïi . b, B¬i tiÕn . c, Nh¶y . d, C¶ a vµ c. H ƯỚNG DẪN VỀ NHÀ BÀI VỪA HỌC - Học kỹ bài thuộc phần đóng khung sgk - Trả lời câu hỏi 1, 2, 3 / trang 76 - Đọc mục ( em có biết ) BÀI SẮP HỌC Bài 23: THỰC HÀNH: MỔ VÀ QUAN SÁT TÔM SÔNG - Đọc kỹ bài và thực hiện được các lệnh trong SGK - Chuẩn bị mỗi nhóm 2 con tôm sông sống tr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy , c« gi¸o cïng toµn thÓ c¸c em häc sinh