Bài giảng Tập làm văn 10 Tiết 85- Lập dàn ý bài văn nghị luận

. TiÕt 85 LËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn I/ Tác dụng của việc lập dàn ý. 2/ Tác dụng: Là lựa chọn và sắp xếp những nội dung cơ bản theo bố cục 3 phần của VB ( MB, TB, KB ) Giúp người viết bao quát được những nội dung chủ yếu, những luận điểm, luận cứ cần triển khai, phạm vi nghị luận…- Giúp viết đúng trọng tâm, mạch lạc, tránh xa đề, lạc đề.- Giúp chủ động được thời gian, tránh được việc triển khai thiếu ý, lạc ý 1/ Lập dàn ý là gì? II. C¸ch lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn T×m ý cho bµi v¨n */ Xét VD: Đề bài SGK/ 89: Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M.Go-rơ-ki có viết: “ Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới”. Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên.  a/ Xác định luận đề: - Vấn đề cần làm sáng tỏ: Sách là phương tiện cung cấp tri thức cho con người, giúp con người trưởng thành về mọi mặt. - Quan điểm về vấn đề này: Vấn đề đúng đắn b/ Xác định các luận điểm:- LĐ 1: Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người- LĐ 2: Sách mở rộng những chân trời mới.- LĐ 3: Cần có thái độ đúng đắn với sách và việc đọc sách c/ Tìm luận cứ cho các luận điểm: - LĐ 1: + Sách là sản phẩm tinh thần của con người + Sách là kho tàng tri thức, phản ánh những thành tựu khoa học, kinh nghiệm sống của nhân loại. + Sách là phương tiện giúp ta vượt qua thời gian, không gian LĐ 3: + Đọc và làm theo sách tốt, phê phán sách có hại. + Tạo thói quen lựa chọn sách, hứng thú đọc và học theo sách có nội dung tốt. + Học điều hay trong sách, bên cạnh việc học trong thực tế cuộc sống. L Đ 2: + Sách giúp ta hiểu biết thêm về mọi lĩnh vực tự nhiên và xã hội + Sách là người bạn tâm tình gần gũi, giúp con người hoàn thiện về nhân cách. * Kết luận: Muốn lập dàn ý bài văn nghị luận, cần nắm chắc yêu cầu của đề bài để tìm hệ thống luận điểm, luận cứ rồi sắp xếp, triển khai chúng theo thứ tự hợp lý, có trọng tâm Bài tập 1: SGK / 91 Bổ sung ý còn thiếu: + Đức và tài có mối quan hệ khăng khít trong mỗi con người. + Cần thường xuyên rèn luyện, phấn đấu để có cả đức và tài 2. LËp dµn ý Th¶o luËn: Em h·y s¾p xÕp luËn ®iÓm, luËn cø ®· x¸c ®Þnh ®­îc vµo bè côc v¨n b¶n (l­u ý sö dông c¸c kÝ hiÖu ®Æt tr­íc c¸c ®Ò môc cho râ rµng) + Nhóm 1: Đề bài SGK/ 89 + Nhóm 2: BT1- SGK/ 91 Đề bài 1: SGK/89 I- Më bµi: - Theo cách trực tiếp hoặc gián tiếp, phải dẫn dăt được câu nói của M. Go- rơ- ki - Nªu vÊn ®Ò - §Þnh h­íng triÓn khai vÊn ®Ò II- Th©n bµi: 1. LuËn ®iÓm 1: S¸ch lµ s¶n phÈm tinh thÇn k× diÖu cña con ng­êi. a. LC 1: S¸ch lµ s¶n phÈm tinh thÇn cña con ng­êi. b. LC 2: S¸ch lµ kho tàng tri thøc… b. LC3: S¸ch gióp ta v­ît qua thêi gian, kh«ng gian 2. LuËn ®iÓm 2: S¸ch më réng nh÷ng ch©n trêi míi a.LC 1: S¸ch gióp ta hiÓu biÕt mäi lÜnh vùc TN, XH b.LC2: S¸ch lµ ng­êi b¹n t©m t×nh, gÇn gòi gióp ta hoµn thiÖn m×nh vÒ nh©n c¸ch. 3. LuËn ®iÓm 3: CÇn cã th¸i ®é ®óng ®èi víi s¸ch vµ viÖc ®äc s¸ch. a. LC 1: §äc vµ lµm theo s¸ch tèt, phª ph¸n s¸ch cã h¹i. b. LC 2: T¹o thãi quen lùa chän s¸ch, høng thó ®äc và học sách có nội dung tốt c. LC 3: Học những điêu hay trong sách, bên cạnh học trong thực tế c/s III- KÕt bài: Kh¼ng ®Þnh vai trß vµ t¸c dông cña s¸ch ®èi víi con ng­êi. a/ MB: - Giới thiệu lời dạy của chủ tịch HCM - Định hướng tư tưởng bài viết. b/ TB: + Giải thích lời dạy của Bác: Giải thích khái niệm tài, đức. Mối quan hệ giữa tài và đức : \ Có tài mà không có đức là người vô dụng \ Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó + Bài học: Lời dạy của Bác có ý nghĩa sâu sắc đối với việc rèn luyện, tu dưỡng của từng cá nhân. c/ KB: Cần phải thường xuyên rèn luyện, phấn đấu để có cả tài và đức BT1: SGK/91 Dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn */ Kết luận: Dàn ý bài văn NL gồm 3 phần: + MB: Giới thiệu và định hướng triển khai vấn đề. + TB: Triển khai lần lượt các luận điểm, luận cứ. + KB: Nhấn mạnh hoặc mở rộng vấn đề.  GHI NHỚ: SGK/91 III/ Luyện tập: Bµi tËp 2 §Ò bµi Trong líp anh(chÞ) cã mét sè b¹n gÆp khã kh¨n trong ®êi sèng nªn chÓnh m¶ng häc tËp. C¸c b¹n ®ã th­êng m­în c©u tôc ng÷ “c¸i khã bã c¸i kh«n” ®Ó tù biÖn hé. Theo anh(chÞ), nªn hiÓu vµ vËn dông c©u tôc ng÷ nµy nh­ thÕ nµo? I- Më bµi: - Nªu ý nghÜa kh¸i qu¸t cña c©u tôc ng÷. - Nªu gi¸ trÞ c©u tôc ng÷ - §Þnh h­íng c¸ch hiÓu vµ vËn dông vµo cuéc sèng. II- Th©n bµi: 1. ý nghÜa c©u tôc ng÷: - Gi¶i thÝch: “C¸i khã” “bã” “c¸i kh«n”. - Néi dung c©u tôc ng÷ : Nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng h¹n chÕ viÖc ph¸t huy tµi n¨ng, søc s¸ng t¹o cña con ng­êi 2. Bàn luận: C©u tôc ng÷ cã mÆt ®óng, mÆt ch­a ®óng: MÆt ®óng: Sù ph¸t triÓn chñ quan bao giê còng chÞu ¶nh h­ëng t¸c ®éng cña kh¸ch quan - MÆt ch­a ®óng: Ch­a ®¸nh gi¸ ®óng møc vai trß cña sù nç lùc chñ quan cña con ng­êi. 3. Bµi häc: B¶n lÜnh, ý chÝ, nghÞ lùc cña mçi con ng­êi lu«n mang tÝnh quyÕt ®Þnh cho hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc III- KÕt bài Kh¼ng ®Þnh: + Hoµn c¶nh khã kh¨n, ta cµng ph¶i quyÕt t©m kh¾c phôc. + Khã kh¨n chÝnh lµ m«i tr­êng rÌn luyÖn b¶n lÜnh gióp ta thµnh c«ng trong cuéc sèng. Bài tập : Đề bài: Hiện tượng nghiện chơi game của học sinh trong trường THPT Thống Nhất hiện nay. Hãy xác định các luận điểm cho đề bài?  Lập dàn ý ?