Bài giảng Tiết :77 kiểm tra 45 phút

Ngµy so¹n:. TiÕt :77 KIỂM TRA 45 PHÙT I - Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: * Kiểm tra chất lượng, hiệu quả của quá trình dạy và học của giáo viên và HS đối với chương các nguyên tố halogen. * Rút kinh nghiệm, cải tiến phương pháp giảng dạy cho phù hợp các đối tượng HS theo hướng tích cực. 2 .Kỹ năng: * Kiểm tra kĩ năng về hoá học của HS trong quá trình học về ngôn ngữ bộ môn, kĩ năng vận dụng kiến thức giải quyết các tình huống hoá học, những điểm yếu kém và tìm hướng khắc phục. II – Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Đề kiểm tra và đáp án (Đề chung K10 cb). III – Phương pháp dạy học chủ yếu. Kiểm tra viết ( Trắc nghiệm và tự luận). IV- Tiến trình kiểm tra 1. ổn định tình hình 2. kiểm tra Hoạt động 1: (3’) -GV: phát đề kiểm tra đến học sinh Hoật động 2: (1’) GV: hướng dẫn các trình bài bài trắc nghiệm và tự luận trong bài thi Hoạt động 3: (40’) HS: tiến hành làm bài GV: Theo dõi quá trình làm bài và xủ lí kỉ luật nếu cĩ Hoạt động 4: (2’) - Thu bài và nhận xét của giáo viên 3. Cấu trúc đề thi (ma trận) Bµi kiĨm tra sè 3 Thêi gian thùc hiƯn: tiÕt 48 theo PPCT TØ lƯ: TN: TL = 20:80 Néi dung Møc ®é. NhËn biÕt Th«ng hiĨu VËn dơng TN TL TN TL TN TL C©u §iĨm C©u §iĨm C©u §iĨm C©u §iĨm C©u §iĨm C©u §iĨm L­u huúnh vµ hi®rosunfua 3 0,75 1 1® Oxit cđa l­u huúnh 2 0,5 1 2® Axit sunfuaric vµ muèi sunfat 2 0,5 1 0,25 1 3® 1 2® Tỉng 6 1,5® 2 0,25 2 5® 2 3® Đề bài Bµi kiĨm tra 1 tiªt (A) Bài số 4 Hä vµ tªn: ……………………………………………………………………..Líp…………. I PhÇn tr¾c NghiƯm C©u1: Thđy ng©n dĨ bay h¬I vµ rÊt ®éc. Nõu ch¼ng may ®¸nh vë nhiƯt kÕ thđy ng©n th× cã thĨ dïng chÊt nµo cho d­íi ®©y ®Ĩ khư ®éc? A. Bét s¾t B. Bét l­u huúnh C. N­íc D. N­íc v«i C©u 2: C¨p chÊt nµo sau ®©y kh«ng ph¶I d¹ng thï h×nh cđa nhau? A. Oxi vµ ozon B. Kim c­¬ng vµ cacbon v« ®Þnh h×nh C. L­u huúnh ®¬n tµ vµ l­u huúnh tµ ph­¬ng D. L­u huúnh ®ioxit vµ L­u huúnh trioxit C©u 3: CÊu h×nh electron nguyªnt ư nµo cđa l­u huúnh ë tr¹ng th¸I kÝch thÝch 1s22s22p63s23p4 B. 1s22s22p4 C. 1s22s22p63s23p33d1 D. 1s22s22p63s23p6 C©u 4: Trong phßng thÝ nghiƯm ng­êi ta thu oxi b»ng ph­¬ng ph¸p ®Èy n­íc v×: O2 lµ chÊt oxi ho¸ m¹nh B. O2 tan nhiỊu trong n­íc C. O2 Ýt tan trong n­íc D. O2 nỈng h¬n n­íc C©u 5: Vai trß cđa H2O2 trong ph¶n øng víi dung dÞch KI lµ lµ chÊt oxi hãa B. lµ chÊt khư C.Võa lµ chÊt oxi hãaVõa lµ chÊt khư D. Lµ m«I tr­êng C©u 6: HÊp thơ hoµn toµn 2,24 lit SO2 (®ktc) vµo 100ml dung dÞch NaOH 1,5M. Muèi thu ®­ỵc lµ: Na2SO3 B. Na2SO4 C. Na2SO3 vµ NaHSO3 D. Na2SO4 vµ NaHSO4 C©u 7: ChÊt nµo cho s©u ®©y võa cã tÝnh oxi h¸o, võa cã tÝnh khư? A. O2 B. SO2 C. F2 D. O3 C©u 8: KhÝ O2 bÞ lÉn t¹p chÊt lµ c¸c khÝ SO2, CO2, H2S. cã thĨ dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ĩ lo¹i bá t¹p chÊt? A. N­íc B. Dung dÞch H2SO4 lo·ng C. Dung dÞch CuSO4 D. Dung dÞch Ca(OH)2 II. PhÇn tù luËn C©u 1: ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc chøng minh tÝnh axit cđa dung dÞch H2SO4 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra gi÷a Axit H2SO4 ®Ỉc víi Fe, Fe2O3, FeO, Cu C©u 2: Kh«ng dïng ho¸ chÊt nµo h·y ph©n biÕt c¸c dung dÞch kh«ng mµu sau: HCl, H2SO4, BaCl2, Na2CO3 C©u 3: Cho 58 g hçn hỵp CaCO3, ZnS, NaCl t¸c dơng víi dung dÞch HCl, thu ®­ỵc 6,72 lÝt khÝ (®ktc) vµ dung dÞch A. Cho toµn bé khÝ sinh ra léi qua dung dÞch SO2 th× thu ®­ỵc 9,6 g kÕt tđa mµu vµng. Gi· sư c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn víi hiƯu suÊt 100%. TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m khèi l­ỵng mçi muèi trong hçn hỵp ban ®Çu LÊy dung dÞch A cho ph¶n øng hÕt víi 1100ml dung dÞch AgNO3. TÝnh nång ®é mol cđa dung dÞch AgNO3 (Cho Ca=40, Zn=65, Ag=108, S=32,O=16,C=12, Cl=35,5, H=1) CHƯƠNG 7: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG VÀ CÂN BẰNG HOÁ HỌC BÀI 49: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC Ngày Soạn: 03/4/09 Tiết 78 -79 I - Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: Học sinh biết: + Khái niệm về tốc độ phản ứng. + Nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích bề mặt của chất phản ứng, chất xúc tác có ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng. 2 .Kỹ năng: + HS vận dụng: Thay đổi nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích bề mặt để thay đổi tốc độ phản ứng. Dùng chất xúc tác để tăng tốc độ phản ứng. II – Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Nếu GV biểu diễn thí nghiệm thì làm với dụng cụ lớn để đủ cho tất cả HS quan sát. Nếu cho HS làm thí nghiệm thì tiến hành với ống nghiệm nhỏ, liều lượng nhỏ. Hoá chất và dụng cụ cho thí nghiệm biểu diễn: Tên dụng cụ , hoá chất Số lượng 1 Cốc đựng 25 ml dd H2SO4 0,1 M 6 cái 2 Cốc đựng 25 ml dd Na2S2O3 0,1 M 3cái 3 Cốc đựng 25 ml dd Na2S2O3 0,1 M ( nóng khoảng 500C) 1 cái 4 Cốc đựng 10 ml dd Na2S2O3 0,1 M + 15 ml nước cất 1 cái 5 Cốc đựng 25 ml dd BaCl2 0,1 M 1 cái 6 Cốc đựng 25 ml dd HCl 4M 2 cái 7 Cốc đựng 25 ml dd H2O2 1 cái 8 1 gam đá vôi (dạng hạt to) và 1 gam đá vôi ( dạng hạt nhỏ hơn) 9 MnO2 dạng bột, kẽm viên… III – Phương pháp dạy học chủ yếu. - Nêu vấn đề, vấn đáp, nghiên cứu tìm hiểu tài liệu mới. IV- Tiến trình dạy học Ổn định tình hình Bài mới: Tiết: 78: Từ đầu đến hết ảnh hưởng của nhiệt độ Đặt vấn đề: Tốc độ phản ứng là gì, cĩ những yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ của phản ứng? Ho¹t ®éng 1: - GV biĨu diƠn thÝ nghiƯm: TN1: BaCl2 + H2SO4 BaSO4 + 2HCl TN2: Na2S2O3 + H2SO4 S + SO2+H2O + Na2SO4 - GV hái: So s¸nh hiƯn t­ỵng vµ cho biÕt ph¶n øng nµo x¶y ra nhanh h¬n? - GV tỉng kÕt: §Ĩ d¸nh gi¸ møc ®é nhanh chËm cđa c¸c ph¶n øng ho¸ häc, ng­êi ta dïng kh¸i niƯm tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc, gäi lµ tèc ®é ph¶n øng. - HS kh¸i niƯm tèc ®é ph¶n øng? - GV h­íng dÉn tÝnh tèc ®é ph¶n øng trung b×nh? Ho¹t ®éng 2: GV lµm thÝ nghiƯm: TN1: 25 ml Na2S2O3 0,1M + 25 ml H2SO4 0,1M TN2: 25 ml Na2S2O3 0,1M + 10 ml H2SO4 0,1M + 15ml H2O GV hái: - So s¸nh tèc ®é ph¶n øng cđa 2 TN? - Theo em, ®iĨm kh¸c nhau nµo, dÉn ®Õn sù kh¸c nhau vỊ tèc ®é ph¶n øng? - KÕt luËn g× vỊ ¶nh h­ëng cđa nång ®é ®Õn tèc ®é ph¶n øng ? - GV tỉng kÕt: Khi t¨ng nång ®é chÊt ph¶n øng, tèc ®é ph¶n øng t¨ng. Ho¹t ®éng 3: - GV viÕt sè liƯu lªn b¶ng: PHI = 1 atm th× = 1,22. 10-8 mol/(l.s) PHI = 2 atm th× = 4,88. 10-8 mol/(l.s) - HS quan s¸t nhËn xÐt? - GV bỉ xung: Khi t¨ng ¸p xuÊt, nång ®é chÊt khÝ t¨ng, nªn tèc ®é ph¶n øng t¨ng. Ho¹t ®éng 4: - GV lµm thÝ nghiƯm: TN1: 25 ml Na2S2O3 0,1M + 25 ml H2SO4 0,1M, ph¶n øng thùc hiƯn ë nhiƯt ®é th­êng. TN2: 25 ml Na2S2O3 0,1M + 25 ml H2SO4 0,1M , ph¶n øng thùc hiƯn ë kho¶ng 500C. - HS quan s¸t nhËn xÐt? - GV tỉng kÕt: NhiƯt ®é t¨ng th× tèc ®é ph¶n øng t¨ng. I-. Khái niệm về tốc độ phản ứng Thí nghiệm.(ở 2 cốc): Giáo viên mơ tả Các phản ứng: TN1: BaCl2 + H2SO4 BaSO4 + 2HCl TN2: Na2S2O3 + H2SO4 S + SO2+H2O + Na2SO4 *. NhËn xÐt: TN1: Ph¶n øng x¶y ra nhanh. TN2: Ph¶n øng x¶y ra chËm. *. Kh¸i niƯm: Tèc ®é ph¶n øng lµ ®é thay ®ỉi nång ®é cđa 1 chÊt trong c¸c chÊt ph¶n øng hoỈc cho c¸c chÊt s¶n phÈm trong 1 ®¬n vÞ thêi gian. Tốc độ phản ứng Tốc độ phản ứng là tốc độ biến thiên nồng độ của một trong các chất phản ứng hoặc sản phẩm trong một đơn vị thời gian. Tốc độ trung bình của phản ứng + Với chất tham gia phản ứng: mol/l.s + Với sản phẩm phản ứng: mol/l.s II- C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é ph¶n øng 1. ¶nh h­ëng cđa nång ®é TN1: 25 ml Na2S2O3 0,1M + 25 ml H2SO4 0,1M TN2: 25 ml Na2S2O3 0,1M + 10 ml H2SO4 0,1M + 15ml H2O NhËn xÐt: TN1 x¶y ra nhanh h¬n TN2 KÕt luËn: Khi t¨ng nång ®é chÊt ph¶n øng, tèc ®é ph¶n øng t¨ng. 2. ¶nh h­ëng cđa ¸p suÊt Khi t¨ng ¸p suÊt, nång ®é chÊt khÝ t¨ng lªn, nªn tèc ®é ph¶n øng t¨ng. VÝ dơ: Cho ph¶n øng: 2HI (k) I2 (k) + H2 (k) PHI = 2atm th× tèc ®é ph¶n øng gÊp 4 lÇn khi PHI = 1atm. 3. ¶nh h­ëng cđa nhiƯt ®é TN1: 25 ml Na2S2O3 0,1M + 25 ml H2SO4 0,1M, ph¶n øng thùc hiƯn ë nhiƯt ®é th­êng. TN2: 25 ml Na2S2O3 0,1M + 25 ml H2SO4 0,1M , ph¶n øng thùc hiƯn ë kho¶ng 500C. NhËn xÐt: TN2 x¶y ra nhanh h¬n TN1 KÕt luËn: Khi t¨ng nhiƯt ®é , tèc ®é ph¶n øng t¨ng. Củng cố và hướng dẫn bài về nhà Gv: củng cố lại khái niệm về tốc độ phản ứng và sự ảnh hưởng của các yếu tố đĩi với tốc độ phản ứng Ngày Soạn: 05/4/09 Tiết 78 -79 BÀI 49: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC Tiết 79: (tiếp) phần cịn lại Tiến trình dạy học Kiểm tra bài cũ + Nêu khái niệm về tốc độ của phản ứng + Nêu sư ảnh hưởng của các yếu tố đối với tốc độ phản ứng Nội dung bài mới Đặt vấn đề: giáo viên hệ thồng những kiến thức đã học Ho¹t ®éng 5: - GV lµm thÝ nghiƯm, trªn ®Üa c©n: TN1: CaCO3 (cơc to)+ HCl CaCl2 + CO2 + H2O TN2: CaCO3 (bét mÞn)+ HCl CaCl2 + CO2 + H2O - GV yªu cÇu HS quan s¸t vµ nªu nhËn xÐt ph¶n øng nµo x¶y ra nhanh h¬n? GV tỉng kÕt: Khi t¨ng diƯn tÝch bỊ mỈt chÊt ph¶n øng, tèc ®é ph¶n øng t¨ng. Ho¹t ®éng 6: - GV ®Ỉt vÊn ®Ị b»ng ph¶n øng ho¸ häc: 2H2O2 2H2O + O2 TH1: Kh«ng cã xĩc t¸c. TH2: Cã xĩc t¸c MnO2. Tr­êng hỵp 2, ph¶n øng x¶y ra nhanh h¬n. - HS kÕt luËn vỊ ¶nh h­ëng cđa xĩc t¸c tíi tèc ®é ph¶n øng? - GV giíi thiƯu ¶nh h­ëng cđa mét sè yÕu tè kh¸c vµ chÊt øc chÕ. Ho¹t ®éng 7: GV ®Ỉt vÊn ®Ị: C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi tèc ®é ph¶n øng ®­ỵc vËn dơng nh­ thÕ nµo ®Õn tèc ®é ph¶n øng? HS gi¶i thÝch: - T¹i sao ngän lưa axetien ch¸y trong oxi cã nhiƯt ®é cao h¬n ch¸y trong kh«ng khÝ? - T¹i sao khi ®un cđi th­êng trỴ nhá? II- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ của phản ứng 4. ¶nh h­ëng cđa diƯn tÝch bỊ mỈt TN1: CaCO3 (cơc to)+ HCl CaCl2 + CO2 + H2O TN2: CaCO3 (bét mÞn)+ HCl CaCl2 + CO2 + H2O NhËn xÐt: TN2 x¶y ra nhanh h¬n TN1. KÕt luËn: Khi t¨ng diƯn tÝch bỊ mỈt chÊt ph¶n øng, tèc ®é ph¶n øng t¨ng. 5. ¶nh h­ëng cđa xĩc t¸c - ChÊt xĩc t¸c lµm t¨ng tèc ®é ph¶n øng, nh­ng cßn l¹i khi ph¶n øng kÕt thĩc. - 2H2O2 2H2O + O2, ph¶n øng bÞ ph©n hủ chËm trong ®iỊu kiƯn th­êng, nh­ng nÕu cã xĩc t¸c MnO2 th× ph¶n øng x¶y ra nhanh vµ khi kÕt thĩc ph¶n øng MnO2 vÉn cßn. … Ngoµi c¸c yÕu tè trªn, tèc ®é ph¶n øng cßn bÞ ¶nh h­ëng bëi m«i tr­êng x¶y ra ph¶n øng, tèc ®é khu©ý trén ph¶n øng, t¸c dơng cđa c¸c tia bøc x¹, b×nh ph¶n øng … III- ý nghÜa thùc tiƠn cđa tèc ®é ph¶n øng (SGK) Củng cố và hướng dẫn bài về nhà Gv: củng cố lại khái niệm về tốc độ phản ứng và sự ảnh hưởng của các yếu tố đĩi với tốc độ phản ứng Hướng dẫn bài về nhà Hs: về nhà làm các bài tập trong sách giáo khoa v à chuẩn bị bài mới Ngày soạn: 07/4/09 Tiết: 80,81,82 (gồm 3 tiết) Bài 50: Cân bằng hố học I - Mục tiêu của bài HiĨu ®­ỵc c¸c kh¸i niƯm : + C©n b»ng ho¸ häc, h»ng sè c©n b»ng vµ ý nghÜa cđa h»ng sè c©n b»ng. + Sù chuyĨn dÞch c©n b»ng, c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn c©n b»ng ho¸ häc vµ nguyªn lÝ chuyĨn dÞch c©n b»ng. – BiÕt vËn dơng c¸c yÕu tè trªn ®Ĩ gi¶i thÝch c¸c qu¸ tr×nh ho¸ häc trong tù nhiªn vµ trong s¶n suÊt. BiÕt sư dơng h»ng sè c©n b»ng ®Ĩ tÝnh to¸n c¸c bµi to¸n ho¸ häc. II- ChuÈn bÞ – Ho¸ chÊt : dd HCl 1,0 mol/l, kÏm viªn, mét b×nh khÝ NO2, phÝch n­íc ®¸ xay nhá, dd K2CrO4 0,2 mol/l, dd K2Cr2O7 0,1 mol/l, dd NaOH 1,0 mol/l, H2O2 thÞ tr­êng. – Bé dơng cơ : cèc 500 ml, hai èng nghiƯm chøa khÝ NO2 gièng nhau (cã thĨ chuÈn bÞ 2 èng nghiƯm cã nh¸nh chøa NO2 ®­ỵc nèi víi nhau b»ng èng nhùa hay èng cao su cã kĐp). 1 xilanh hµn kÝn mét ®Çu chøa ®Çy khÝ NO2 (cã thĨ thay b»ng èng nghiƯm vµ nĩt cao su lµm pitong). – NÕu cã ®iỊu kiƯn th× chuÈn bÞ 4 bé dơng cơ, ho¸ chÊt cho bèn nhãm HS lµm thÝ nghiƯm. – ChuÈn bÞ c¸c phiÕu häc tËp, vµ chuÈn bÞ néi dung, bµi gi¶i cđa c¸c phiÕu häc tËp vµo m¸y tÝnh (nÕu cã), projector. III - Ph­¬ng ph¸p D¹y häc nªu v©n ®Ị, ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu, ph­¬ng ph¸p trùc quan IV – TiÕn tr×nh d¹y hoc ỉn ®Þnh t×nh h×nh KiĨm tra bµi cị: Hs nÕu c¸c yÕu tè Ènh h­ëng cđa diƯn tÝch bỊ mỈt vµ chÊt xĩc tÊc ®èi víi tèc ®é ph¶n øng §Ỉt vÊn ®Ị: ph¶n øng mét chiỊu lµ g×, ph¶n øng thuËn nghich lµ g×? ThÕ nµo lµ c©n b»ng ho¸ häc? Tiªt 80:Tõ ®Çu ®Õn hÕt phÇn h»ng sè c©n b»ng trong hƯ ®ång thĨ Hoạt động 1 GV trình bày về phản ứng một chiều và phản ứng thuận nghịch như SGK. / Các ví dụ về phản ứng một chiều: NaOH + HCl" NaCl +H2O S + O2 " SO2 GV nhấn mạnh thêm: Trong phản ứng một chiều (một chiều thuận: vt ) , một hoặc các chất này chuyển hoàn toàn thành chất kia ( dùng mũi tên một chiều để chỉ chiều phản ứng) Hoạt động 2 GV trình bày: Ở điều kiện thường: 2 phản ứng: Cl2 + H2O " HCl + HClO và HCl + HClO " Cl2 + H2O xảy ra đồng thời. Viết gộp 2 phản ứng lại ta có: … - Dùng mũi tên thuận nghịch để biểu diễn phương trình Hoạt động 3 GV hướng dẫn HS tập phân tích số liệu thu được từ thực nghiệm của phản ứng thuận nghịch sau: GV phân tích phản ứng: H2 (k) + I2 ( k) 2HI ( k) Ban đầu: vt = vn = 0 Bắt đầu: vt > vn (do nồng độ H2 và I2 cao) Sau đó: vt( dần và vn & dần ( do nồng độ HI t tăng dần) Sau một thời gian: vt = vn = a ( không đổi) lúc này gọi là cb hoá học. GV nhấn mạnh thêm: Trong phản ứng thuận nghịch: các chất này không chuyển hoá hoàn toàn thành các chất kia và ngược lại. Hoạt động 4 – GV gi¶i thÝch cho HS kh¸i niƯm hƯ ®ång thĨ vµ hƯ dÞ thĨ. – GV yªu cÇu HS ®äc c¸c sè liƯu thùc nghiƯm khi nghiªn cøu c©n b»ng : N2O4 2NO2 trong b¶ng 7.2 vµ phÇn giíi thiƯu vỊ h»ng sè c©n b»ng trong SGK. NhËn xÐt vỊ tØ sè : trong c¸c thÝ nghiƯm víi nång ®é ban ®Çu kh¸c nhau. I –Ph¶n øng mét chiÕu, ph¶n øng thuËn nghÞch, c©n b»ng ho¸ häc. 1. Phản ứng một chiều. Ví dụ: 2KClO3 KCl + O2 KClO3 chuyển thành KCl và O2 mà KCl không chuyển thành KClO3, Vậy: Phản ứng chỉ xảy ra một chiều từ trái sang phải gọi là phản ứng một chiều 2. Phản ứng thuâïn nghịch. Ví dụ: Cl2 + H2O HCl + HClO Phản ứng thuận nghịch là phản ứng hoá học xảy ra theo hai chiều trái ngược nhau (chiều thuận vt và chiều nghịch vn). 3. Cân bằng hoá học. Xét phản ứng thuận nghịch H2 (khí) +I2 ( khí) 2HI ( khí) Ban đầu: 0,5M 0,5M 0 mol/l Phản ứng: 0,393M 0,393M 0,786M TTCB (0,107M 0,107M) 0,786M Vậy: Cân bằng hoá học là trạng thái của phản ứng thuận nghịch khi tốc độ phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghịch. - Ở trạng thái cân bằng các chất vẫn luôn luôn có sự chuyển hoá đồng thới từ chất này sang chất kia và ngược lại; vì vậy, gọi cân bằng hoá học là cân bằng động II- H»ng sè c©n b»ng 1). H»ng sè c©n b»ng trong hƯ ®ång thĨ - HƯ ®ång thĨ lµ hƯ mµ c¸c chÊt ë cïng mét tr¹ng th¸I (kh«ng cã bỊ mỈt ph©n c¸ch gi÷a c¸c chÊt) VD: HƯ láng – láng, HƯ khÝ – khÝ – HS ®äc vµ nhËn xÐt vỊ tØ sè gi÷a nång ®é cđa NO2 vµ N2O4 víi sè mị theo hƯ sè tØ l­ỵng cđa ph¶n øng. – H»ng sè c©n b»ng cđa ph¶n øng : aA + bB à cC + dD KC = Trong ®ã [A], [B], [C] vµ [D] lµ nång ®é mol/l cđa c¸c chÊt A, B, C, D ë tr¹ng th¸i c©n b»ng; a, b, c, d lµ hƯ sè tØ l­ỵng cđa c¸c chÊt trong PTHH. -. H¾ng sè c©n b»ng kh«ng phơ thuéc vµo nång ®é cđa c¸c chÊt mµ chØ phơ thuéc vµo b¶n chÊt c¶u chÊt tham gia ph¶n øng vµ nhiƯt ®é cđa ph¶n øng. 4). Cđng cè: - GV cđng cè vỊ h»ng sè c©n b»ng II – H­íng dÉn bµi vỊ nhµ Hs vỊ nhµ lµm bµi tËp trong sgk vµ sbt ChuÈn bÞ bµi míi Ngày soạn: 10/4/09 Tiết: 80,81,82 (gồm 3 tiết) Bài 50: Cân bằng hố học (tiÕp) I – TiÕn tr×nh d¹y häc ỉn ®Þnh t×nh h×nh KiĨm tra bµi cị: C©n b»ng ho¸ häc lµ g×? Lµm bµi tËp 7,8 SGK §Ỉt vÊn ®Ị: GV hƯ thèng kiÕn thøc ®· häc ë tiÕt tr­íc TiÕt 81: Tõ mơc II.2 ®Õn hÕt ¶nh h­ëng cđa nång ®é ®èi víi c©n b»ng ho¸ häc Hoạt động 1 GV yªu cÇu HS ®äc SGK phÇn c©n b»ng trong hƯ dÞ thĨ, nhËn xÐt sù kh¸c nhau gi÷a hƯ ®ång thĨ vµ hƯ dÞ thĨ. Hoạt động 2 – GV tiÕn hµnh thÝ nghiƯm theo SGK (h×nh 7.5), yªu cÇu HS quan s¸t vµ rĩt ra nhËn xÐt. + B­íc 1 : quan s¸t mµu cđa hai èng nghiƯm ë nhiƯt ®é phßng. + B­íc 2 : cho mét èng nghiƯm vµo cèc n­íc ®¸ (trén thªm NaCl ®Ĩ cã nhiƯt ®é thÊp h¬n) mét thêi gian vµ so s¸nh mµu gi÷a hai èng nghiƯm. + B­íc 3 lÊy èng nghiƯm trong cèc n­íc ®¸ ®Ĩ ra kh«ng khÝ mét thêi gian. – GV nhËn xÐt ý kiÕn HS vµ rĩt ra kÕt luËn vỊ sù chuyĨn dÞch c©n b»ng. Hoạt động 3 Gv đàm thoại dẫn dắt HS trả lời theo hệ thống câu hỏi: Cho p/ứng: C(r) + CO2 (k) 2CO(k) 1. Khi hệ đang ở TTCB thì Vt > Vn , Vt < Vn hay Vt = Vn ? Nồng độ các chất có thay đổi không ? 2. Nếu ta &CCO2 thì cân bằng bị ảnh hưởng như thế nào? ( &CCO2 sẽ p/ứ thêm với C tạo thêm ra CO , Vt > Vn cho đến khi Vt = Vn lúc đó CB mới được xác lập) 3. Khi cân bằng mới được thiết lập CCO2 lúc này tăng hay giảm so với lúc cho CO2 vào? (giảm). GV rút ra nhận xét: Khi tăng nồng độ một chất thì cân bằng hoá học sẽ chuyển dịch về phía làm giảm nồng độ của chất đó. Khi giảm nồng độ một chất thì cân bằng hoá học sẽ chuyển dịch II- H»ng sè c©n b»ng 1). H»ng sè c©n b»ng trong hƯ ®ång thĨ 2) H»ng sè c©n b»ng trong hƯ dÞ thĨ - HƯ dÞ thĨ lµ hƯ cã bỊ mỈt ph©n c¸ch gi÷a c¸c chÊt ph¶n øng vãi nhau HS ®äc vµ nhËn xÐt c©n b»ng trong hƯ dÞ thĨ. Trong biĨu thøc h»ng sè c©n b»ng nång ®é cđa c¸c chÊt r¾n ®­ỵc coi lµ h»ng sè nªn kh«ng cã mỈt trong biĨu thøc, c¸c gi¸ trÞ ®ã ®­ỵc ®­a vµo gi¸ trÞ cđa h»ng sè c©n b»ng. ThÝ dơ víi c©n b»ng : VD1 C + CO2 2CO KC = VD2: CaCO3(r) ĩ CaO(r) + CO2(K) Kc = [CO2] III – ChuyĨn dÞch c©n b»ng ThÝ nghiƯm : HS quan s¸t, so s¸nh mµu gi÷a hai èng nghiƯm vµ gi¶i thÝch sù nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiƯn t­ỵng ®ã. Trong hƯ chøa NO2 lu«n diƠn ra c©n b»ng 2NO2 (n©u ®á) N2O4 (kh«ng mµu) Khi h¹ nhiƯt ®é cđa hƯ lµm cho nång ®é cđa NO2 gi¶m, nång ®é N2O4 t¨ng lªn do ®ã mµu cđa hçn hỵp bÞ nh¹t ®i. §ã lµ sù thay ®ỉi tõ tr¹ng th¸i c©n b»ng thø nhÊt ë nhiƯt ®é phßng sang tr¹ng th¸i c©n b»ng thø hai ë nhiƯt ®é thÊp h¬n. NÕu ta ®Ĩ ra ngoµi cèc n­íc ®¸, nhiƯt ®é cđa hƯ trë l¹i nhiƯt ®é phßng th× hƯ l¹i trë vỊ tr¹ng th¸i c©n b»ng thø nhÊt. §Þnh nghÜa: (SGK) -NhËn xÐt: + khi Vt > Vn th× c©n b»ng chuyĨn dÞch theo chiỊu thuËn + Khi Vt<Vn thÝ c©n b»ng chuyĨn dÞch theo chiỊu nghÞch §Þnh nghÜa: (SGK) IV – C¸c yÕu tè Ènh h­ëng ®Õn c©n b»ng ho¸ häc ¶nh h­ëng cđa nång ®é Xét phản ứng: C(r) + CO2 (k) 2CO(k) (1) Nếu: * & CCO2 " Vt > Vn " Vt = Vn (2) (( CCO2) * ( CCO2 " Vt < Vn " Vt = Vn (3) (& CCO2 ) Khi ta tăng hoặc giảm nồng độ một chẩt trong cân bằng, thì cân bằng bao giờ cũng chuyển dịch theo chiều làm giảm tác dụng của việc tăng hoặc giảm nồng độ của chất đó. Chú ý: Nếu hệ p/ứ có chất rắn thì việc thêm hoặc bớt không ảnh hưởng đến cân bằng hoá học ( Ví dụ C trong phản ứng trên – HS ®­a ra kÕt luËn : Khi c©n b»ng cã mỈt chÊt r¾n th× viƯc thªm hay bít chÊt r¾n kh«ng lµm c©n b»ng chuyĨn dÞch. 4). Cđng cè: - GV cđng cè vỊ chuyĨn dÞch c©n b»ng vµ yÕu tè ¶nh h­ëng cđa nång ®é II – H­íng dÉn bµi vỊ nhµ Hs vỊ nhµ lµm bµi tËp trong sgk vµ sbt ChuÈn bÞ bµi míi ……………………….Hết bài…………………… Ngày soạn: Tiết: 80,81,82 (gồm 3 tiết) Bài 50: Cân bằng hố học (tiÕp) I – TiÕn tr×nh d¹y häc ỉn ®Þnh t×nh h×nh KiĨm tra bµi cị: ChuyĨn dÞch c©n b»ng lµ g×? Nªu sù ¶nh h­ëng cđa nång ®é ®èi víi sù chuyĨn dÞch c©n b»ng §Ỉt vÊn ®Ị: GV: hƯ thèng kiÕn thøc ®· häc TiÕt 82: PhÇn cßn l¹i Hoạt động 1 GV dùng bơm tiêm chứa sẵn hỗn hợp khí của hệ cân bằng: N2O4 (k) 2NO2 (k) (2) (1) (3) (không màu) (màu nâu đỏ) GV hỏi: + Nếu đẩy hoặc kéo pít tông vào hoặc ra thì áp suất trong hệ tăng hay giảm? Màu của hỗn hợp khí thay đổi như thế nào? Vì sao? + Em rút ra nhận xét gì? (Nếu không có điều kiện làm thí nghiệm thì GV vẽ hình 7.6 SGK treo lên bảng để trình bày theo SGK) Hoạt động 2 GV bổ sung về phản ứng thu nhiệt, phản ứng toả nhiệt thông qua hiệt ứng nhiệt ghi ở phương trình phản ứng. N2O4 (k) 2NO2 (k) (không màu) (màu nâu đỏ) Vt: Thu nhiệt Vn: Toả nhiệt GV yêu cầu HS rút ra kết luận ( dựa vào SGK). Hoạt động 3 GV hỏi: Ba yếu tố nồng độ, áp suất, nhiệt độ đều ảnh hưởng đến cân bằng hoá học: Em hãy nêu lên điểm giống nhau của chiều chuyển dịch CBHH khi chịu tác động của mỗi yếu tố trên? GV kết luận, nêu thành nguyên lí Lơ Sa-tơ –li-e- và chiếu nội dung lên màn hình. GV trình bày theo SGK GV Chất xúc tác làm tăng tốc độ phản ứng thuận và tốc độ phản ứng nghịch với số lần bằng nhau. GV cho HS thảo luận: 1. Chất xúc tác có ảnh hưởng đến chuyển dịch cân bằng không? 2. Chất xúc tác có vai trò gì trong phản ứng thuận nghịch? Hoạt động 4 GV nêu: Nắm được lí thuyết về tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học trong các phản ứng thuận nghịch giúp cho việc sản suất SO3 được nhiều, chất lượng tốt và giá thành rẻ ? GV đặt câu hỏi: 1) Em hãy cho biết dự kiến làm cho cân bằng hoá học xảy ra theo chiều thuận ? (bằng cách tăng hay giảm áp suất, nồng độ các khí và nhiệt độ). GV xác nhận và phân tích các dự kiến đúng của HS. Y/C HS đưa ra kết luận cho p/ứ. xt:V2O5 để cho phản ứng xảy ra nhanh chóng hơn. IV – C¸c yÕu tè Ènh h­ëng ®Õn c©n b»ng ho¸ häc ¶nh h­ëng cđa nång ®é ¶nh h­ëng cđa ¸p suÊt Xét phản ứng: N2O4 (k) 2NO2 (k) (1) 1V 2V Nếu: &P " V("Số phân tử khí( tức Vt<Vn, vì 2NO2 " N2O4 sau đó lại có Vt =Vn ( hệ có màu nhạt hơn 1) (2) * (P " V&"Số phân tử khí & tức Vt > Vn, vì N2O4 " 2NO2 sau đó lại có Vt =Vn ( hệ có màu đậm hơn 1) (3) Khi tăng hoặc giảm áp suất chung của hệ cân bằng, thì cân bằng bao giờ cũng chuyển dịch theo chiều làm giảm tác dụng của việc tăng hoặc giảm áp suất đó. Chú ý: Nếu số mol khí ở 2 vế phản ứng bằng nhau thì áp suất không ảnh hưởng và không làm chuyển dịch sự cân bằng. Ví dụ: H2 (k) + I2 (k) 2HI(k) Fe2O3 + 3CO (k) 2Fe + 3CO2 (k) … 3. Ảnh hưởng của nhiệt độ. Xét phản ứng: N2O4 (k) 2NO2 (k) (không màu) (màu nâu đỏ) Nếu: * &T0" Vt >Vn, tức N2O4 "2NO2 p/ứ theo chiều thu nhiệt, NO2 tạo ra nhiều, màu nâu đỏ tăng lên, đến lúc Vt = Vn. * (T0" Vt < Vn, tức 2NO2 "N2O4 p/ứ theo chiều toả nhiệt, N2O4 tạo ra nhiều, màu nâu đỏ nhạt đi, đến lúc Vt = Vn. Vậy: Khi tăng nhiệt độ, cân bằng chuyển dịch theo chiều phản ứng thu nhiệt, nghĩa là làm giảm tác dụng của việc làm tăng nhiệt độ và khi giảm nhiệt độ, cân bằng chuyển dịch theo chiều phản ứng toả nhiệt, nghĩa là làm giảm tác dụng của việc làm giảm nhiệt độ. Nguyên lí Lơ –Sa –tơ- ri-ê. Một phản ứng đang ở trạng thái cân bằng chịu một tác động bên ngoài như biến đổi nồng độ, áp suất, nhiệt độ, thì cân bằng chuyển dịch chiều làm giảm tác động bên ngoài đó. Vai trò của chất xúc tác + Chất có tác dụng làm cho cân bằng nhanh chóng được thiết lập. + Chất xúc tác không ảnh hưởng đến chuyển dịch cân bằng hoá học IV- ý nghÜa cđa tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc trong s¶n xuÊt ho¸ häc a) Ví dụ 1: + Xác định điều kiện để tăng hiệu suất phản ứng: 2SO2 (k) + O2 (k) 2 SO3 (k) * Điều kiện thích hợp: 2SO2 (k) + O2 (k) SO3 (k) b) Ví dụ 2: Xét phản ứng: N2 (k) + 3H2 (k) 2 NH3 (k) Tương tự xét như trên ta có: N2 (k)+ 3H2 (k) 2NH3 (k) c) Ví dụ3 : Xét phản ứng: CaCO3(r) " CaO(r) + CO2 (k) * Đ/K: Giảm , t09000C, tăng diện tích tiếp xúc của đá vôi bằng cách đập các miếng đá vôi với kích thước nhỏ, đều 4). Cđng cè: - GV cđng cè vỊ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng dÕn c©n b¨ng ho¸ häc II – H­íng dÉn bµi vỊ nhµ Hs vỊ nhµ lµm bµi tËp trong sgk vµ sbt ChuÈn bÞ bµi míi ……………………….Hết bài…………………… Ngày soạn: Tiết: 83 Bµi 51 luyƯn tËp : Tèc ®é ph¶n øng I - Mục tiêu bài học: 1. Về kiến thức: Củng cố kiến thức về tốc độ phản ứng; cân bằng hoá học; chuyển dịch cân bằng hoá học. 2 .Về kỹ năng: - Rèn luyện cách vận dụng các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ của phản ứng hoá học - Rèn luyện việc vận dụng nguyên lý chuyển dịch cân bằng Lơ Sa – tơ – li-ê để làm chuyển dịch cân bằng hoá học. II – Chuẩn bị đồ dùng dạy học: (Dụng cụ cần sử dụng của thầy và trò), gồm: - GV hướng dẫn HS chuẩn bị trước nội dung bài 39: “ Luyện tập về tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học” để tiết luyện tập có thể tham gia thảo luận tại lớp. III – Phương pháp dạy học chủ yếu. - Nêu vấn đề, vấn đáp, củng cố kiến thức đã học. IV- Ti ến tr ình d ạy h ọc