Bài soạn môn Vật lý lớp 10 (cơ bản) - TrườngTHPT Hoà Vang - Tiết Thế năng

TrườngTHPT Hoà Vang GV: Lờ Tài Trớ Ngày soạn: 18 - 1 - 2009. Tiết 43,44 thế năng I. Mục tiêu 1. Kiến thức : - Phát biểu được định nghĩa trọng trường, trọng trường đều. - Phát biểu được định nghĩa và viết được biểu thức của thế năng trọng trường (hay thế năng hấp dẫn). Định nghĩa được khái niệm mốc thế năng. - Phát biểu được định nghĩa và viết được biểu thức của thế năng đàn hồi. 2. Kỉ năng: - Vận dụng được công thức của thế năng trọng trường, trong đó phân biệt: + Công của trọng lực luôn làm giảm thế năng. Khi thế năng tăng tức là trọng lực thực hiện công âm, bằng và ngược dấu với công dương của ngoại lực. + Thế năng tại mỗi vị trí có thể có giá trị khác nhau tùy theo cách chọn mốc thế năng. Từ đó nắm vững tính tương đối của thế năng và biết chọn mốc thế năng cho phù hợp trong việc giải các bài toán có liên quan đến thế năng. II. Chuẩn bị  1. Giáo viên : - Các ví dụ thực tế để minh họa: vật có thế năng có thể sinh công (thế năng trọng trường thế năng đàn hồi). 2. Học sinh: - Ôn lại những kiến thức sau: + Khái niệm thế năng đã học ở lớp 8. + Các khái niệm trọng lực và trọng trường. + Biểu thức tính công của một lực. III. Tiến trình dạy học  1. ổn định lớp: 2. Nội dung bài dạy: Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIấN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH Câu hỏi 1: Nêu định nghĩa và công thức của động năng. Câu hỏi 2: Phát biểu định lí động năng. Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm trọng trường. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIấN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH - Nêu một số ví dụ để hình thành khái niệm thế năng. I - Giới thiệu các khái niệm: trường hấp dẫn, trọng trường, trọng trường đều. - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C1. I. Thế năng trọng trường 1. Trọng trường - Mỗi vật luôn tác dụng lực hấp dẫn lên các vật khác xung quanh nó. Ta nói xung quanh mỗi vật đều có một trường hấp dẫn. - Trường hấp dẫn do Trái Đất gây ra xung quanh nó gọi là trường trọng lực. Biểu hiện của trọng trường là sự xuất hiện trọng lực tác dụng lên vật đặt trong trọng trường. - Trọng trường đều: Trọng trường đều là trọng trường mà tại mọi điểm trong trọng trường vectơ gia tốc rơi tự do cùng phương, cùng chiều và cùng độ lớn. Hoạt động 3: Tìm hiểu thế năng trọng trường HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIấN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH - Nêu và phân tích mối liên hệ giữa biến thiên thế năng và công của trọng lực. lực - Công của trọng lực khi vật rơi từ M đến N * M và N nằm trên cùng đường thẳng A = mgz = mg(zM – zN) A = mgzM – mg zN A = Wt(M) – Wt(N) * M và N nằm trên một đường bất kì A =A = mgzM – mg zN A = Wt(M) – Wt(N) - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C4. - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi: CH : Trong quá trình chuyển động của vật trong trọng trường, khi nào trọng lực thực hiện công dương, công âm? 3. Liên hệ giữa biến thiên thế năng và công của trọng lực - Khi một vật chuyển động trong trọng trường thì công của trọng lực của vật có giá trị bằng hiệu thế năng trọng trường tại vị trí đầu và vị trí cuối. A = Wt (đầu) – Wt (cuối) - Hệ quả: Trong quá trình chuyển động của một vật trong trọng trường: + Khi vật giảm độ cao, thế năng của vật giảm thì trọng lực sinh công dương. + Khi vật tăng độ cao, thế năng của vật tăng thì trọng lực sinh công âm. 3. Củng cố và hướng dẫn về nhà - Củng cố: Cho HS làm các bài tập : 2, 5/ 141 SGK. - Hướng dẫn về nhà: Xem trước phần còn lại của bai học. IV. đánh giá V. rút kinh nghiệm