Bài soạn môn Vật lý lớp 10 - Tiết 28, 29: Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song

Tuần 14 -15 Tiết 28 -29 Ngày soạn:05.12.06 Ngày dạy:07.12.06 12.12.06 PHẦN I CƠ HỌC CHƯƠNGIII CÂN BẰNG VÀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA VẬT RẮN Bài 17 : CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC VÀ CỦA BA LỰC KHÔNG SONG SONG I/Mục tiêu: Kiến thức : - Nêu được định nghĩa của vật rắn và giá của lực. - Phát biểu được quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy. - Phát biểu được điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song. ‚Kỹ năng: - Xác định được trọng tâm của một vật mỏng, phẳng bằng phương pháp thực nghiệm. - Vận dụng được các điều kiện cân bằng và quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy để giải các bài tập như trong bài. II/Chuẩn bị: Giáo viên: - Các thí nghiệm Hình 17.1, Hình 17.2, Hình 17.3 và Hình 17.5 SGK. - Các tấm mỏng, phẳng(bằng nhôm, nhựa cứng) theo Hình 17.4 SGK. ‚Học sinh: - Ôn lại quy tắc hình bình hành, điều kiện cân bằng của một chất điểm. III/Tiến trình:  Ổn định : ‚ Kiểm tra: ƒ Bài mới : Tiết 1: Hoạt động 1: Xác định điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực. Hoạt động của học sinh Trợ giúp của giáo viên Nội dung ghi bảng - Quan sát thí nghiệm và trả lời C1. - Phát biểu điều kiện cân bằng của vật rắn chịu tác dụng của hai lực. - Học sinh trả lời. - Đưa ra khái niệm vật rắn và gợi ý hs so sánh vật rắn và chất điểm. - Mô tả thí nghiệm hình 17.1. - Yêu cầu hs trả lời C1. - Phân tích thí nghiệm và hd hs xác định được điều kiện để vật đứng yên, từ đó yêu cầu hs xác định điều kiện cân bằng của vật rắn. - Điều kiện cân bằng của một chất điểm? So sánh điều kiện cân bằng của vật rắn với điều kiện cân bằng của một chất điểm? I/ Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực. 1/ Thí nghiệm: SGK 2/ Điều kiện cân bằng: Muốn cho một vật chịu tác dụng của hai lực ở trạng thái cân bằng thì hai lực đó phải cùng giá, cùng độ lớn và ngược chiều. Hoạt động 2: Xác định trọng tâm của một vật mỏng, phẳng bằng phương pháp thực nghiệm. - Nhớ lại khái niệm trọng tâm. - Xác định các lực tác dụng lên vật treo trên sợi dây. - Tìm phương án xác định được trọng tâm của một vật mỏng, phẳng bằng phương pháp thực nghiệm. - Làm việc nhóm xác định trọng tâm của một số vật phẳng có hình dạng khác nhau. - Trả lời C2. - Trọng tâm là gì, là điểm đặt của lực nào? - Treo một vật phẳng, mỏng trên sợi dây. Yêu cầu hs xác định các lực tác dụng lên vật treo trên sợi dây. - Gía của trọng lực? ( Gợi ý: giá của trọng lực đi qua trọng tâm) - Xác định được trọng tâm của một vật mỏng, phẳng bằng phương pháp thực nghiệm ntn? - Hướng dẫn hs áp dụng điều kiện cân bằng. 3/ Cách xác định được trọng tâm của một vật mỏng, phẳng bằng phương pháp thực nghiệm: SGK Hoạt động3: Vận dụng, củng cố. - Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm theo nội dung câu hỏi và bài tập SGK. - Nhận xét câu trả lời của bạn. - Đặt một số câu hỏi trắc nghiệm. - Nhận xét câu trả lời của hs. Hoạt động 4: Giao nhiệm vụ về nhà. - Ghi câu hỏi và bài tập về nhà. - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. - Nêu câu hỏi và bài tập về nhà. - Yêu cầu: HS chuẩn bị bài sau. Tiết 2: Hoạt động 1: Tìm hiểu quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy. Hoạt động của học sinh Trợ giúp của giáo viên Nội dung ghi bảng - Quan sát thí nghiệm và trả lời C3. - Xác định đặc điểm của lực F thay thế cho hai lực. - Nhận xét về quan hệ giữa vớivà . - Học sinh ghi nhớ. - Mô tả thí nghiệm hình 17.5. - Yêu cầu hs trả lời C3. - Đặc điểm của lực F thay thế cho hai lực căng ntn? Tuân theo quy tắc gì? - Hd: Vận dụng điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực : trọng lực và F. - Nêu và phân tích quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy. II/ Cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song: 1/ Thí nghiệm:SGK 2/Quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy: SGK/ 98 Hoạt động 2: Phát biểu và vận dụng điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song. - Phát biểu điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song. - Giải bài toán ví dụ - Hướng dẫn: Từ quan hệ giữa vớivà trong thí nghiệm. - Hướng dẫn:Phân tích các lực tác dụng và áp dụng điều kiện cân bằng cho quả cầu. 3/ Điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song: - Ba lực đó phải có giá đồng phẳng và đồng quy. - Hợp lực của hai lực phải cân bằng với lực thứ ba. Hoạt động3: Vận dụng, củng cố. - Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm theo nội dung câu hỏi và bài tập SGK. - Nhận xét câu trả lời của bạn. - Đặt một số câu hỏi trắc nghiệm. - Nhận xét câu trả lời của hs. Hoạt động 4: Giao nhiệm vụ về nhà. - Ghi câu hỏi và bài tập về nhà. - Ghi những chuẩn bị cho bài sau. - Nêu câu hỏi và bài tập về nhà. - Yêu cầu: HS chuẩn bị bài sau. - Bài tập 6,7,8/100 SGK. - Bài mới: Cân bằng của một vật có trục quay cố định. Momen lực.