Đề cương ôn tập môn ngữ văn lớp 8 học kỳ i

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN LỚP 8 HỌC KỲI I,PHẦN VĂN HỌC 1.TÔI ĐI HỌC ( THANH TỊNH) Trong cuộc đời mỗi con người, kỷ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên, thường được ghi nhớ mãi. Thanh Tịnh đã diễn tả dòng cảm nghĩ này bằng nghệ thuật tự sự đan xen miêu tả và biểu cảm, với những rung động tinh tế qua truyện ngắn Tôi đi học. 2.TRONG LÒNG MẸ (Trích Những ngày thơ ấu- NGUYÊN HỒNG) Đoạn trích Trong lòng mẹ, trích hồi ký Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng, đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng, tủi nhục cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh. 3.TỨC NƯỚC VỠ BỜ (Trích TẮT ĐÈN- NGÔ TẤT TỐ) Bằng ngòi bút hiện thực sinh động, đoạn văn Tức nước vỡ bờ ( trích tiểu thuyết Tắt Đèn) đã vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến đương thời; xã hội ấy đã đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng cực khổ, khiến họ phải liều mạng chống lại . Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ. 4. LÃO HẠC (NAM CAO) Truyện ngắn LÃO HẠC đã thể hiện một cách chân thực, cảm động số phận đau thương của người nông dân trong xã hội cũ và phẩm chất cao quý tiềm tàng của họ. Đồng thời, truyện còn cho thấy tấm lòng yêu thương , trân trọng đối với người nông dân và tài năng nghệ thuật xuất sắc của nhà văn Nam Cao, đặc biệt trong việc miêu tả tâm lỷ nhân vật và cách kể chuyện. 5. CÔ BÉ BÁN DIÊM (An-đéc-xen) Bằng nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng, với các tình tiết diễn biến hợp lý, tác phẩm Cô bé bán diêm của An-đéc-xen truyền cho chúng ta lòng thương cảm sâu sắc đối với một em bé bất hạnh. 6.ĐÁNH NHAU VỚI CỐI XAY GIÓ(trích Đôn Ki-hô-tê của Xéc-van-tét) Sự tương phản về mọi mặt giữa Đôn Ky-hô-tê và Xan- chô Pan- xa trong tiểu thuyết Đôn Ki- hô-tê của Xéc- van-tét tạo nên một cặp nhân vật bất hủ trong văn học thé giới. Đôn Ki- hô-tê thật nực cười nhưng cơ bản có những phẩm chất đáng quý; Xan-chô Pan- xa có những mặt tốt song cũng bộc lộ nhiều điểm đáng chê trách. 7.CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG (O Hen-ri) Mấy trang kết thúc truyện Chiếc lá cuối cùng trên đây của O Hen-ri đủ chứng tỏ truyện được xây dựng theo kiểu có nhiều tình tiết hấp dẫn, sắp xếp chặt chẽ khéo léo, kết cấu đảo ngược tình huống hai lần, gây hứng thú và làm cho chúng ta rung cảm trước tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ. 8. HAI CÂY PHONG ( Trích Người thầy đầu tiên – Ai- ma- tốp) Trong đoạn trích truyện Người thầy đầu tiên của Ai-ma-tốp, hai cây thông được miêu tả hết sức sinh động bằng ngòi bút đậm chất hội hoạ. Người kể chuyện truyền cho chúng ta tình yêu quê hương da diết và lòng xúc động đặc biệt vì đấy là hai cây phong gắn với câu chuyện về thầy Đuy-sen, người đã vun trồng ước mơ, hi vọng cho những học trò nhỏ của mình. 9. THÔNG TIN VỀ NGÀY TRÁI ĐẤT NĂM 2000 (Theo tài liệu của Sở Khoa học – Công nghệ Hà Nội) Lời kêu gọi bình thường : “Một ngày không dùng bao bì ni lông” được truyền đạt bằng một hình thức rất trang trọng : Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000. Điều đó, cùng với sự giải thích đơn giản mà sáng tỏ về tác hại của việc dùng bao bì ni lông, về lợi ích của việc giảm bớt chất thải ni lông, đã gợi cho chúng ta những việc có thể làm ngay để cải thiện môi trường sống, để bảo vệ Trái Đất, ngôi nhà chung của chúng ta. 10. ÔN DỊCH, THUỐC LÁ (Theo Nguyễn Khắc Viện, trong Từ thuốc lá đến ma tuý - Bệnh nghiện, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1972) Giống như ôn dịch, nạn nghiện thuốc lá rất dễ lây lan và gây những tổn thất to lớn cho sức khoẻ và tính mạng con người. Song nạn nghiện thuốc lá còn nguy hiểm hơn cả ôn dịch : nó gặm nhấm sức khoẻ con người nên không dễ kịp thời nhận biết, nó gây tác hại nhiều mặt đối với cuộc sống gia đình và xã hội. Bởi vậy, muốn chống lại nó, cần phải có quyết tâm cao hơn và biện pháp triệt để hơn là phòng chống ôn dịch. 11. BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, Báo Giáo dục & Thời đại Chủ nhật, số 28, 1995) Đất đai không sinh thêm, con người ngày càng nhiều lên gấp bội. Nếu không hạn chế sự gia tăng dân số thì con người sẽ làm hại chính mình. Từ câu chuyện một bài toán cổ về cấp số nhân, tác giả đã dưa ra các con số buộc người đọc phải liên tưởng và suy ngẫm về sự gia tăng dân số đáng lo ngại của thế giới, nhất là ở những nước chậm phát triển. 12. VÀO NHÀ NGỤC QUẢNG ĐÔNG CẢM TÁC ( PHAN BỘI CHÂU) Bằng giọng điệu hào hùng có sức lôi cuốn mạnh mẽ, Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác đã thể hiện phong thái ung dung, đường hoàng và khí phách kiên cường, bất khuất vượt lên cảnh tù ngục khốc liệt của nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu. 13. ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN ( PHAN CHÂU TRINH) Bằng bút pháp lãng mạn và giọng điệu hào hùng, bài thơ Đập đá ở Côn Lôn giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp lẫm liệt, ngang tàng của người anh hùng cứu nước dù gặp bước nguy nan nhưng vẫn không sờn lòng đổi chí. 14. ÔNG ĐỒ ( VŨ ĐÌNH LIÊN) ÔNG ĐỒ của Vũ Đình Liên là bài thơ ngũ ngôn bình dị mà cô đọng , đầy gợi cảm. Bài thơ đã thể hiện sâu sắc tình cảnh đáng thương của “ ông đồ”, qua đó toát lên niềm thương cảm chân thành trước một lớp người đang tàn tạ và nỗi nhớ tiếc cảnh cũ người xưa của nhà thơ. 15. MUỐN LÀM THẰNG CUỘI (TẢN ĐÀ) Bài thơ Muốn làm thằng cuội là tâm sự của một con người bất haòa sâu sắc với thực tại tầm thường, xấu xa, muốn thoát ly bằng mộng tưởng lên cung trăng để bầu bạn với chị Hằng. Sức hấp dẫn của bài thơ là ở hồn thơ lãng mạn pha chút ngong nghênh đáng yêu và ở những tìm tòi đổi mới thể thơ thất ngôn bát cú đường luật cổ điển. 16. HAI CHỮ NƯỚC NHÀ ( Á NAM TRẦN TUẤN KHẢI) Qua đoạn trích , Trần Tuấn Khải đã mượn một câu chuyện lịch sử có sức gợi cảm lớn để bộc lộ cảm xúc của mình và khích lệ lòng yêu nước mãnh liệt đối với nước nhà, sự lựa chọn thể thơ thích hợp và giọng điệu trữ tình thống thiêtý của tác giả đã tạo nên giá trị đoạn thơ trích. II. PHẦN TIẾNG VIỆT. 1.CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ. - Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác. - Một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác. - Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng dối với từ ngữ này, đồng thời có thể có nghĩa hẹp đối với một từ ngữ khác. 2. TRƯỜNG TỪ VỰNG Trường từ vựng là tập hợp của những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa. 3. TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH + Từ tượng hình là từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật. Từ tượng thanh là từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, của con người. + Từ tượng hình, Từ tượng thanh gợi được hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao; thường được dùng trong văn miêu tả và tự sự. 4. TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI + Khác với từ ngữ toàn dân, từ ngữ địa phương là từ ngữ chỉ sử dụng ở một ( hoặc một số) địa phương nhất định. + Khác với từ ngữ toàn dân, biệt ngữ xã hội chỉ được dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định. + Việc sử dụng TNĐP, BNXH phải phù hợp với tình huống giao tiếp.Trong thơ văn , tác giả có thể sử dụng TNĐP, BNXH để tô đậm màu sắc địa phương, màu sắc tầng lớp xã hội của ngôn ngữ, tính cách nhân vật 5.TRỢ TỪ, THÁN TỪ + Trợ từ là những từ chuyên đi kèm một từ ngữ trong cau để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái đọ cách đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó. Ví dụ: những, có, chính, đích, ngay… + Thán từ là những từ dùng để bộc lộ tình cảm , cảm xúc của người nói hoặc dùng để gọi đáp. Thán từ thường đứng ở đầu câu, có khi nó được tách ra thành một câu dặc biệt. Thán từ gồm hai loại chính: -Thán từ bộc lộ tình cảm, cảm xúc: a, ái, ơ, ôi, ô hay, than ôi, trời ơi… -Thán từ gọi đáp: này, ơi, vâng, dạ, ừ.. 6.TÌNH THÁITỪ Tình thái từ là những từ thêm vào câu để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói. Tình thái từ gồm một số loại đáng chú ý sau: Tình thái từ nghi vấn: à, ư, hả, chứ, chăng… Tình thái từ cầu khiến: đi. Nào, với… Tình thái từ cảm thán : thay, sao… Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm : ạ, nhé, cơ, mà… 7. NÓI QUÁ Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. 8. NÓI GIẢM NÓI TRÁNH Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự. 9. CÂU GHÉP Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C- V này được gọi là một vế câu . Có hai cách nối các vế câu: Dùng những từ có tác dụng nối. Cụ thể: Nối bằng một quan hệ từ, một cặp quan hệ từ, một cặp phó từ, đại từ hay chỉ từ thường đi đôi với nhau. Không dùng từ nối : Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm. Các vế của câu ghép có quan hệ ý nghĩa với nhau khá chặt chẽ. Nhưngx quan hệ thường gặp là: quan hệ nguyên nhân, quan hệ điều kiện ( giả thiết), quan hệ tương phản, quan hệ tăng tiến, quan hệ lựa chọn, bổ sung, tiếp nối, đồng thời, giải thích. 10. DẤU NGOẶC ĐƠN Dùng để đánh dấu phần chú thích ( giải thích, thuyết minh , bổ sung thêm) 11. DẤU HAI CHẤM Dùng để : - Đánh dấu(báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho một phần trước đó. - Đánh dấu(báo trước lời dẫn trực tiếp ( dùng với dấu ngoặc kép) hay lời đối thoại( dùng nới dấu gạch ngang). 12. DẤU NGOẶC KÉP dùng để : - Đánh dấu từ ngữ, câu , đoạn dẫn trực tiếp; - Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai; - Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san,… được dẫn. III. PHẦN TẬP LÀM VĂN TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ VĂN BẢN Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi chỉ biểu đạt chủ đề đã xác định , không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ Tóm tắt văn bản tự sự là dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính (bao gồm sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng) của văn bản đó. VĂN BẢN THUYẾT MINH + Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức ( kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,…của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích. + Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực, hữu ích cho con người.. + Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn. BỐ CỤC BÀI VĂN THUYẾT MINH thương có ba phần Mở bài : giới thiệu đối tượng thuyết minh. Thân bài : trình bày cấu tạo, các đặc điểm, lợi ích,… của đối tượng. Kết bài : bày tỏ thái độ đôi với đối tượng. ============================================================= MỘT SỐ DÀN Ý VĂN THUYẾT MINH Ñeà baøi: Thuyeát minh veà caùi phích nöôùc (bình thuyû) Daøn yù MB: - Phích nöôùc laø moät ñoà vaät thoâng duïng duøng ñeå ñöïng nöôùc noùng. Phích coù theå giöõ nöôùc ôû nhieät ñoä töø 80o ñeán 90o trong khoaûng moät ngaøy. TB: 1 - Caáu taïo: * Caáu taïo beân ngoaøi: - Voû cuûa phích thöôøng laøm baèng saét, nhöïa, ñöôïc trang trí ñeïp maét coù taùc duïng baûo quaûn ruoät phích. - Naép phích baèng nhoâm, nhöïa. - Nuùt ñaäy ruoät phích (Nuùt phích) thöôøng laøm baèng baác (li-e) hoaëc baèng nhöïa. - Quai xaùch baèng nhoâm hay baèng nhöïa. * Caáu taïo beân trong: - Ruoät phích ñöôïc caáu taïo bôûi hai lôùp thuyû tinh, ôû giöõa laø khoaûng chaân khoâng. Loøng phích traùng baïc coù taùc duïng ngaên söï truyeàn nhieät ra beân ngoaøi. - Nhöõng chieác phích toát coù theå giöõ ñöôïc nöôùc noùng caû ngaøy -> raát tieän duïng. 2 – Caùch söû duïng: - Ruoät phích laø phaàn quan troïng nhaát neân khi mua phích caàn löïa choïn thaät kó. Mang ra choã saùng, môû naép phích ra, nhìn töø treân mieäng xuoáng ñaùy thaáy coù ñieåm maøu saãm ôû choã van huùt khí. Ñieåm ñoù caøng nhoû thì van huùt khí caøng toát, seõ giöõ ñöôïc nhieät ñoä laâu hôn. Aùp mieäng phích vaøo tai nghe coù tieáng O O laø toát. Thaùo ñaùy phích xem nuùm thuyû ngaân coù coøn nguyeân veïn hay khoâng. - Phích môùi mua veà khoâng neân ñoå nöôùc soâi vaøo ngay vì ñang laïnh maø gaëp noùng ñoät ngoät phích deã bò nöùt vôõ. Neân roùt nöôùc aám khoaûng töø 50o ñeán 60o vaøo tröôùc khoaûng 30 phuùt, sau ñoù ñoå ñi, roùt nöôùc soâi vaøo. Ñaäy naép kín, ñeå khoaûng 10 tieáng ñoàng hoà, kieåm tra laïi ñoä noùng cuûa phích nöôùc. 3 – Caùch baûo quaûn: -Saùng saùng, ñoå heát nöôùc cuõ ra, traùng qua cho saïch heát caën coøn ñoïng laïi trong loøng phích toài môùi roùt nöôùc soâi vaøo, ñaäy naép thaät chaët. Hay ta coù theå ñoå vaøo trong phích moät ít giaám noùng, ñaäy chaët naép laïi, laéc nheï roài ñeå khoaûng 30 phuùt, sau ñoù duøng nöôùc laïnh röûa saïch thì chaát caùu baån seõ ñöôïc taåy heát. -Neân ñeå phích xa taàm tay treû nhoû ñeå traùnh gaây nguy hieåm. - Muoán phích giöõ ñöôïc nöôùc soâi laâu hôn, ta khoâng neân roùt ñaày, chöøa moät khoaûng troáng giöõa nöôùc soâi vaø nuùt phích ñeå caùch nhieät vì heä soá truyeän nhieät cuûa nöôùc lôùn hôn khoâng khí gaàn 4 laàn. Cho neân neáu roùt ñaày nöôùc soâi, nhieät deã truyeàn ra voû phích nöôùc nhôø moâi giôùi cuûa nöôùc. Neáu coù moät khoaûng troáng khoâng khí seõ laøm cho nhieät truyeàn chaäm hôn. KB: Phích nöôùc laø vaät duïng quen thuoäc vaø raát caàn thieát trong sinh hoaït haèng ngaøy cuûa moïi nhaø. Ñeà: Giôùi thieäu veà chieác noùn laù Vieät Nam. Daøn yù MB: Chieác noùn laù khoâng chæ laø vaät che möa, che naéng maø coøn mang laïi neùt duyeân daùng cho ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam. Chieác noùn laù Vieät Nam khoâng theå thieáu trong cuoäc soáng cuûa ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam. TB: * Hình daùng: Chieác noùn laù Vieät Nam coù hình troøn choùp treân ñænh ñaàu. Ñeå coù ñöôïc chieác noùn laù ñeïp, phaûi tæ mæ töø khaâu choïn laù , phôi laù, choïn chæ khaâu, ñeán ñoä tinh xaûo trong töøng ñöôøng kim muõi chæ. * Nguyeân lieäu vaø caùch thöïc hieän: +Nguyeân vaät lieäu: Mo nan laøm noùn, daây moùc, laù luïi, khuoán noùn, voøng troøng baèng tre, sôïi guoät. +Quy trình laøm noùn: - Laù chaèm noùn ñöôïc laøm töø laù maây, laù coï … laù phaûi töôi, mang veà röûa saïch, saáy laù treân beáp than cho laù khoâ nhöng vaãn giöõ ñöôïc xanh töôi chöù khoâng phôi naéng. Sau ñoù phôi söông tieáp töø 2 -> 4 giôø ñeå cho laù meàm. Roài duøng moät buùi vaûi troøn vaø moät mieáng gang ñaët treân beáp than coù ñoä noùng vöøa phaûi ñeå uûi sao cho töøng chieác laù phaúng phiu.Hay coù nôi ngöôøi ta ñaët laù leân löôõi caøy nung noùng ñeå laø cho phaúng. Choïn löïa kæ laïi laù laàn nöõa roài caét goïn coøn khoaûng 50cm. -Noùn chaèm baèng caùc nan tre uoán thaønh hình töøng voøng troøn nhoû daàn leân ñeán ñænh.Voøng noùn ñöôïc chuoát troøn ñaàu ñaën, choã noái khoâng coù veát gôïn. Daây coät laù laø daây cöôùc deûo, dai, saên chaéc, coù maøu traéng trong suoát. -Caàn coù khuoân ñaët nan vaø laù vaøo roài may baèng daây cöôùc. - Vieäc cuoái cuøng laø thaét vaø khaâu noùn khi laù ñaët treân caùc vaønh khuoân. Sôïi moùc len theo muõi kim qua 16 lôùp voøng coät baèng tre ñeå hoaøn chænh noùn. Caùc laù noùn khoâng ñöôïc soäc seäch, ñöôøng kim, muõi chæ phaûi ñaàu taêm taép. - Loän ngöôïc noùn, caét mieáng vaûi hình troøn nhoû ñeå vöøa ñuû che caùc moái keát ôû ñænh, keát quai. - Noùn khaâu xong coøn ñöôïc ñem hôi dieâm sinh cho theâm traéng vaø traùnh bò moác. - ÔÛ Vieät nam coù caùc vuøng noåi tieáng vôùi ngheà laøm noùn nhö noùn laøng Chuoâng (Haø Taây), noùn laøng Phuù Cam, noùn Quaûng Bình, noùn Hueá … Ñaëc bieät laø noùn baøi thô cuûa xöù Hueá raát moûng bôûi noù chæ coù 2 lôùp laù lôùp laù treân goàm 20 chieác laù ôû giöõa laø baøi thô caét baèng giaáy maøu moûng, lôùp ngoaøi goàm khoaûng 30 laù. Khi soi leân aùnh saùng ta coù theå ñoïc ñöôïc baì thô hay nhìn thaáy caûnh ñeïp cuûa Hueá nhö caàu Traøng Tieàn, chuøa Thieân Muï, … * Coâng duïng: -Chieác noùn laù raát gaàn guõi trong cuoäc soáng sinh hoaït cuûa ngöôøi daân Vieät Nam. -Noùn duøng ñeå che naéng che möa cho ngöôøi Vieät Nam (nöôùc ta laø vuøng nhieät ñôùi naéng, noùng, möa nhieàu). - Noùn coøn duøng laøm quaø taëng, quaït, ñöïng … ñoàng thôøi cuõng ñeå laøm duyeân cho con gaùi. - Ñieäu muùa noùn: xeáp hình troøn di chuyeån theo ñöôøng troøn, hình chöõ … - Chieác noùn laù ñi keøm aùo baø ba, nuï cöôøi cuûa coâ gaùi -> Hình aûnh quaûng baù cho nghaønh du lòch Vieät Nam. Ngaøy nay coù nhieàu kieåu noùn ñöôïc bieân1 taáu cho phuø hôïp vôùi thôøi trang nhöng noùn vaãn mang neát ñeïp rieâng ñaày haáp daãn. KB: Yeâu meán, töï haøo, vò trí chieác noùn laù trong ñôøi soáng taâm hoàn ngöôøi Vieät. Ngaøy nay trong cuoäc soáng hieän ñaïi, chieác noùn khoâng coøn vò trí, vai troø nhö tröôùc nöõa. Daàn daàn coù nhöõng chieác muõ xinh xaén tieän duïng thay theá cho chieác noùn laù xöa. Nhöng trong yù thöùc cuûa moãi con ngöôøi Vieät Nam, hình aûnh chieác noùn luoân laø bieåu töôïng cuûa ngöôøi phuï nöõ dòu daøng, duyeân daùng. Ñoù laø neùt cuûa ngöôøi Vieät Nam caàn phaûi ñöôïc giöõ gìn. Ñeà baøi: Giôùi thieäu hoa teát ôû Saøi Goøn Daøn yù MB: Giôùi thieäu chung -Khoâng bieát töø luùc naøo maø chôï hoa Saøi Goøn ñaõ trôû thaønh neùt ñeïp truyeàn thoáng, moät ñaëc tröng cuûa ngöôøi daân Saøi Goøn.Töø 20 thaùng chaïp, hoa teát ôû khaép caùc nôi ñoå veà Saøi goøn raát nhieàu. Nhieàu nhaát laø hoa teát töø caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöuû Long leân. Hoa töø Haø Noäi theo taøu hoaû, maùy bay mang vaøo. Hoa töø Ñaø Laït ñoå xuoáng. Caùc vuøng laân caän Saøi Goøn troàng hoa thì coù hoa ôû quaän Goø Vaáp, Hoác Moân, Baø Ñieåm … TB: * Caûnh chôï hoa: -Töø caùc naêm gaàn ñaây, chôï hoa ñöôïc toå chöùc ôû coâng vieân 23 – 9, tröôùc xeá cöûa chôï Beán Thaønh.Thôøi tieát nhöõng ngaøy cuoái naêm ôû Saøi Goøn se laïnh. -Chôï hoa ñoàng thôøi cuõng laø hoäi hoa xuaân ñöôïc toå chöùc raát quy moâ, töng böøng, röïc rôõ. ÔÛ Saøi Goøn, coù raát nhieàu chôï hoa nhö treân ñoaïn ñöôøng Chaâu Vaên Lieâm (Quaän 5 – Chôï Lôùn), Tao Ñaøn … nhöng lôùn nhaát, quy moâ nhaát vaãn laø coâng vieân 23 – 9. -Haøng traêm caùc loaïi hoa ñuû maøu, ñuû saéc, ñuû hình daùng, höông thôm ngaøo ngaït haáp daãn ngöôøi mua, ngöôøi xem. Hoa baùn ñöôïc baøy theo töøng khu vöïc. Moãi naêm coù theâm nhöõng loaïi hoa môùi, nhöõng kieåu daùng môùi ñoäc ñaùo. Phong Lan vôùi veû ñeïp kieâu sa, ñaøi caù, vöông giaû, döôïc nhieàu ngöôøi traàm troà khen ngôïi. Hoàng ñuû maøu, ñuû saéc, hoàng nhung ñoû thaém, hoàng vaøng loäng laãy khoe saéc cuøng thöôïc döôïc, lay-ôn, höôùng döông, ly ly, caåm chöôùng … Hoa naøo cuõng ñeïp, cuõng quyeán ruõ maø taïo hoaù ñaõ ban taëng cho con ngöôøi moùn quaø thieân nhieân ña daïng, phong phuù, kì dieäu. -Khaùch daïo chôï hoa raát ñoâng, khoâng khí töng böøng, naùo nhieät nhö ngaøy hoäi. Ñaëc bieät laø caøng veà ñeâm caøng ñoâng ngöôøi vaø caøng naùo nhieät hôn. Ngöôøi Saøi Goøn ñeán ñaây khoâng chæ ñeå löïa choïn mua hoa maø coøn ñeå ngaém xem, chuïp hình, quay phim … beân neàn phoâng cuûa nhöõng chaäu hoa. -Khu baùn hoa mai laø thu huùt nhieàu ngöôøi mua nhaát. Coù nhöõng chaäu mai gheùp, ñaëc saéc nhieàu maøu traéng, vaøng, ñoû ngheä … nhieàu taàng, nhieàu caùnh khaùc haún mai thöôøng. Coù caû nhöõng caây mai ñöôïc uoán coâng phu thaønh nhieàu hình laï maét. Giaù caû thì tuyø theo töøng loaïi hoa, töøng caây. Coù loaïi, caây hoa giaù ñeán vaøi ba chuïc trieäu ñoàng cuõng coù. -Hoa ñaøo mieàn Baéc ngaøy caøng ñöôïc nhieàu ngöôøi daân Saøi Goøn öa chuoäng, choïn mua. *Vò trí cuûa chôï hoa trong ñôøi soáng sinh hoaït cuûa ngöôøi daân Saøi Goøn. -Hoa mang khoâng khí muøa xuaân ñeán töøng con ñöôøng, töøng con heûm nhoû, töøng ngoâi nhaøtrong thaønh phoá. Hoa coøn laø moùn quaø taëng nhau raát lòch laõm. KB: Caûm nghó cuûa em veà chôï hoa Saøi Goøn. -Gia ñình em ñoùn teát baèng hoa mai vaø hoa ñaøo. Maøu hoa töôi thaém nhö baùo tröôùc moät naêm môùi ñaày nhöõng toát laønh. Ñeà baøi: Giôùi thieäu chieác aùo daøi Vieät Nam. Daøn yù -MB: Giôùi thieäu chung. -Laø y phuïc rieâng cuûa ngöôøi Vieät nam. Chuùng ta haõnh dieän veà chieác aùo daøi vaø traân troïng naâng noù leân haøng quoác phuïc hoaëc goïi teân moät caùch hình aûnh laø chieác aùo daøi queâ höông. TB: * Nguoàn goác: -Khoâng ai bieát roõ chieác aùo daøi nguyeân thuyû ra ñôøi töø bao giôø, hình daùng ban ñaàu cuûa noù ra sao? Trong cuoán saùch Keå chuyeän chín muøa, möôøi ba vua trieàu Nguyeãn cuûa oâng Toân Thaát Bình (Nhaø xuaát baûn Ñaø Naüng, 1997) coù ghi laïi laø chieác aùo daøi ñöôïc hình thaønh töø thôøi chuùa Nguyeãn Phuùc Khoaùt. Nhö vaäy, chieác aùo daøi ñöôïc ra ñôøi töø theá kæ thöù 18. Tuy ban ñaàu coøn thoâ sô nhöng ñaõ raát kín ñaùo. * Chaát lieäu: Coù theå may baèng nhieàu loaïi vaûi, thoâng duïng laø gaám, luïa, the … Caùc quan chöùc thì môùi cho duøng xen the, ñoaïn … coøn gaám voùc vaø caùc thöù roàng phöôïng thì daønh cho caùc vua, chuùa, vöông coâng. * Kieåu daùng chieác aùo: Theo Toân Thaát Bình ñaõ daãn yù kieán cuûa Leâ Quí Ñoân vieát trong Phuû bieân taïp luïc ñeå khaúng ñònh raèng chuùa Nguyeãn Phuùc Khoaùt laø ngöôøi ñaàu tieân phaùc thaûo ra hình haøi chieác aùo daøi Vieät Nam. Ngaøy xöa: Ñoái vôùi ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam tröôùc ñaây, trang phuïc daân toäc laø chieác aùo töù thaân maøu naâu non ñi chung vôùi vaùy ñen, yeám traéng, ñaàu chít khaên moû quaï, theâm vaøo ñoù laø nhöõng chieác thaét löng maøu thieân lí hay maøu ñaøo. -Leã phuïc thì coù nhöõng taám aùo môù ba. Ñoù laø loaïi aùo daøi goàm 3 chieác: ngoaøi cuøng laø chieác aùo töù thaân baèng vaûi the thaâm maøu naâu non hoaëc tam giang; chieác aùo thöù hai coù maøu môõ gaø, chieác thöù ba laø maøu caùnh sen. Khi maëc nhöõng chieác aùo daøi naøy, caùc coâ thöôøng chæ caøi cuùc caïnh söôøn. Phaàn töø ngöïc aùo ñeán coå chæ laät cheùo ñeå loä ba maøu aùo ra ngoaøi. Beân trong laø chieác yeám ñaøo ñoû thaém, ñaàu ñoäi noùn quai thao trong raát duyeân daùng, kín ñaùo. Vieân coá ñaïo ngöôøi Italia teân laø Boâri soáng ôû Vieät Nam töø naêm 1616 ñeán naêm 1621 ñaõ vieát moät taäp kí söï, trong ñoù oâng ghi nhöõng nhaän xeùt veà phuï nöõ Vieät Nam nhö sau: “Aùo quaàn cuûa hoï coù leõ kín ñaùo nhaát vuøng Ñoâng Nam AÙ”. -Thöôøng phuïc may aùo coå ñöùng, ngaén tay, cöûa oáng tay coù theå roäng heïp tuyø yù. Aùo thì töø hai beân naùch trôû xuoáng phaûi khaâu kín, khoâng cho xeû môû. -Leã phuïc thì may aùo coå ñöùng daøi tay , vaûi xanh, chaøm hoaëc ñen, traéng tuyø nghi. Coå aùo coù theå vieàn vaø loùt. Cuõng keå töø theá kæ 18, caùc phuï nöõ bieát theâu thuøa hoa laù quanh coå aùo ñeå taêng theâm veû ñeïp, chaát lieäu vaûi ngaøy caøng toát hôn. Ngaøy nay: Chieác aùo daøi ñöôïc daàn daàn thay ñoåi vaø hoaøn thieän hôn. Ñaàu theá kæ 20, phuï nöõ Vieät Nam chæ maëc coù moät chieác aùo daøi, beân trong laø chieác aùo coäc vaø thay chieác vaùy baèng chieác quaàn daøi. Tuyø theo löùa tuoåi, chieàu daøi aùo buoâng xuoáng daøi ngaén khaùc nhau, luùc thì ñeán ñaàu luùc thì chaám baøn chaân. Baø Trònh Thuïc Oanh, hieäu tröôûng tröôøng nöõ Trung hoïc Haø Noäi, ñaõ laøm moät cuoäc caùch maïng cho chieác aùo daøi Vieät Nam. Baø thieát keá phaàn eo sao cho chieác aùo daøi oâm saùt ñöôøng cong meàm maïi treân cô theå ngöôøi phuï nöõ ñeå taïo neân moät söùc haáp daãn môùi meû, traøn ñaày xuaân saéc. Cho ñeán nay, chieác aùo daøi truyeàn thoáng töông ñoái oån ñònh. * YÙ nghóa: Giôø ñaây chieác aùo daøi phuï nöõ ñaõ trôû thaønh moät taùc phaåm mó thuaät tuyeät vôøi. Ñoù laø nieàm töï haøo cuûa y phuïc daân toäc. Naêm 1970, taïi hoäi chôï quoác teá O-sa-ka (Nhaät Baûn) chieác aùo daøi cuûa phuï nöõ Vieät nam ñaõ ñoaït huy chöông vaøng veà y phuïc daân toäc. Khaùch quoác teá traàm troà vaø ngaây ngaát khi ngaém nhìn nhöõng vaït aùo daøi laû lôi nhö nhöõng caùnh böôùm tröôùc gioù. Noù vöøa kín ñaùo, vöøa e aáp, vöøa kheâu gôïi ñöôïc nhöõng neùt ñeïp kieàu dieãm, maûnh mai cuûa ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam. -Chieác aùo daøi ngoaøi veû ñeïp vaên hoaù coøn coù moät yù nghóa ñaïo lí. Ngöôøi xöa daïy raèng: Hai taø aùo (hai vaït) töôïng tröng cho töù thaân phuï maãu. Caùi yeám che tröôùc ngöïc naèm giöõa nhöõng chieác aùo ngoaøi töôïng tröng cho hình aûnh meï oâm aáp con vaøo loøng. Naêm khuy caøi naèm caân xöùng treân naêm vò trí coá ñònh, giöû cho chieác aùo ngay thaúng, kín ñaùo töôïng tröng cho naêm ñaïo laøm ngöôøi laø: nhaân, leã, nghóa, trí, tín. Khi maëc aùo daøi töù thaân ngöôøi ta thöôøng buoäc hai vaït tröôùc laïi vôùi nhau cho chieác aùo caân ñoái töôïng tröng cho tình nghóa vôï choàng chung thuyû beân nhau. KB: Ngaøy nay coù nhieàu kieåu aùo thôøi trang cuûa nöôùc ngoaøi du nhaäp vaøo nöôùc ta, nhöng trang phuïc truyeàn thoáng, chieác aùo daøi daân toäc vaãn laø moät bieåu töôïng ñeïp cuûa ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam. -Chieác aùo daøi ñaõ trôû thaønh quoác phuïc. Ñoù laø taâm hoàn, coát caùch cuûa ngöôøi Vieät göûi vaøo veû tha thöôùt, quyeán ruõ cuûa chieác aùo. Ñeà baøi: Thuyeát minh veà moät di tích vaên hoùa, danh lam thaéng caûnh. (Dinh Thoáng Nhaát) Daøn yù MB: - Dinh Thoáng Nhaát (Hoäi tröôøng Thoáng Nhaát) naèm taïi trung taâm thaønh phoá Saøi Goøn. Ngaøy nay Dinh Thoáng