Đề tài Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn ngữ văn 8

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIẢNG DẠY MÔN NGỮ VĂN 8 I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI - Trong những năm gần đây, việc ứng dụng công nghệ thông tin đã được ứng dụng trong công tác quản lí và bước đầu ở một số nơi đã đưa CNTT vào trong giảng dạy các bộ môn ở nhà trường phổ thông, một số nơi đã đạt được những hiệu quả nhất định. Tuy nhiên việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy ở ccs trường học ở nước ta còn một số hạn chế nhất định. - Việc ƯDCNTT có những tác động mạnh mẽ, nó làm thay đổi pương pháp dạy học, nó là một phương tiện để tiến tới việc "xã hội hoá học tập". Năm học 2007-2008 và năm học 2008-2009 là năm học mà bộ giáo dục đã đề ra với chủ đề "ứng dụng công nghệ thông tin" để đổi mới phương pháp dạy học được thể hiện trong chỉ thị của năm học. Để thực hiện chủ đề này trong các trường phổ thông hầu hết các bộ môn đều chú trọng ƯDCNTT vào đổi mới phương pháp dạy học. Đây là một trong những việc làm cần thiết và quan trọng trong giai đoạn hiện nay của ngành giáo dục. - Năm học 2008-2009, Đảng và nhà nước đã có quan điểm chỉ đạo về ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục, vai trò quan trọng của công nghệ thông tin như sau: “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác GD&ĐT ở các cấp học, bậc học, ngành học. Đặc biệt, tập trung phát triển mạng máy tính phục vụ cho GD&ĐT, kết nối Intenet tới tất cả các cơ sở GD&ĐT”. - Nhiệm vụ năm học 2008- 2009 của Sở Giáo dục- Đào tạo Quảng Ninh và Phòng giáo dục huyện Đông Triều đã chỉ rõ, một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà các nhà trường cần nghiêm túc thực hiện là: “ Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy học”. - Đối với các môn học nói chung đặc biệt là bộ môn ngữ văn nói riêng yêu cầu cập nhật thông tin , khai thác thông tin để đưa tới người học là rất cần thiết mà phương pháp dạy học truyền thống như bảng đen, phấn trắng, máy chiếu hắt OAERHEAD là cần thiết nhưng chưa đủ để dấp ứng hết yêu cầu của việc dạy và học. - Để đổi mới PPDH, việc sử dụng đồ dùng, phương tiện dạy học là một trong những biện pháp hiệu quả. CNTT là một phương tiện dạy học hiện đại bởi tính năng ưu việt, sự tiện ích nổi trội của nó so với các phương tiện dạy học khác. Giáo án điện tử là bước cải tiến lớn giúp giáo viên mang lại cho HS nhiều thông tin hơn và các thông tin đó có thể được chứa đựng trong nhiều kênh khác nhau như văn bản, hình ảnh, âm thanh và các đoạn phim video. Có thể nói, CNTT đã cung cấp điều kiện và phương tiện thuận lợi hỗ trợ đắc lực cho công việc giảng dạy của giáo viên ở tất cả các bộ môn. Vì vậy chỉ có sử dụng những phương tiện dạy học hiện đại để thu thập thông tin, thiết kế và trình chiếu trên các phương tiện hiện đại mới đem lại những hiệu quả như mong muốn. Đó cũng là lý do mà tôi chọn, nghiên cứu đề tài này. I. 2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU - Qua thực tế giảng dạy môn ngữ văn lớp 8 tôi vẫn thường băn khoăn suy nghĩ "Làm thế nào để xây dựng được một giờ Ngữ văn tốt nhất vừa đáp ứng được yêu cầu của môn học, vừa phù hợp với học sinh để học sinh có hứng thú học tập bộ môn này, các em thấy yêu văn, và tìm thấy niềm say mê bộ môn văn ?" -Từ năm học 2007-2008 và năm học 2008-2009 nhà trường thực hiện theo chủ đề: đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tôi đã được bồi dưỡng tin học và từ những điều tiếp thu học hỏi được, tôi nhận thấy cần mạnh dạn ứng dụng công nghệ thông tin vào trong việc thiết kế giáo án điện tử và giảng dạy bộ môn Ngữ văn với sự hỗ trợ của các phần mềm như Powrpoint kết hợp với các phương tiện hiện đại như máy vi tính, máy chiếu ...làm cho giờ học được hấp dẫn, mới mẻ hơn và cách làm ấy còn có tác dụng thực sự cho việc nâng cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn ở nhà trường THCS - Đề tài này tôi tập trung nghiên cứu về vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin để giảng dạy môn Ngữ văn đồng thời đưa ra một số hình thức kỹ năng phù hợp trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn Ngữ văn để đem lại hiệu quả cao trong dạy và học. I.3 THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM - Từ hai năm học gần đây, trong nhà trường đã sử dụng tương đối phổ biến mô hình giảng dạy sử dụng bài giảng điện tử cùng với trang thiết bị khác như máy tính, máy chiếu , bài giảng điện tử . Các trang thiết bị này có thể coi là những công cụ dạy học đa năng vì vì nó có thể thay thế cho hầu hết các công cụ dạy học truyền thống (trang vẽ, bản đồ, mô hình, bảng biểu) đến hiện đại (cassette, ti vi, đầu video). Hơn nữa các bài giảng điện tử mà được đầu tư xây dựng cẩn thận thì sẽ đem lại hiệu quả hơn hẳn, tạo được sự hấp dẫn và học sinh có thể tiếp thu bài giảng một cách dễ dàng hơn. - Phần mềm powrpoint là công cụ để giáo viên có thể dùng để tạo bài giảng trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. So với các phần mềm khác powerpoint chú trọng hơn trong việc tạo ra bài giảng có âm thanh hình ảnh chuyển động và tương tác phù hợp với mọi đối tượng học sinh. - Trong phạm vi đề tài này tôi không có tham vọng nói nhiều về tất cả các công dụng của các phần mềm trong thiết kế giáo án điện tử trong môn Ngữ văn vì trình độ tin học còn hạn chế. Nhưng với những gì hiểu biết và học tập được tôi mạnh dạn đưa ra ý kiến để các đồng nghiệp có thể tham khảo, thảo luận, rút kinh nghiệm và vận dụng có hiệu quả các phương tiện hiện đại vào công tác chuyên môn nghiệp vụ của mình. Vì vậy tôi chọn đề tài "Ứng dụng công nghệ thông tin trong thiết kế giảng dạy môn ngữ văn 8 THCS" - Đề tài này tôi thử nghiệm và và thực hành trong chương trình môn ngữ văn lớp 8 trường THCS Nguyễn Đức Cảnh năm học 2008 - 2009 I.4. ĐÓNG GÓP VỀ LÝ LUẬN THỰC TIỄN + Đóng góp về mặt lý luận: Như đã trình bày ở trên, sử dụng phần mềm trong thiết kế bài giảng điện tử trong môn Ngữ văn là một trong những phương pháp dạy học mới đem lại hiệu quả cao trong dạy và học đồng thời cũng là cách để giáo viên và học sinh được tiếp cận với các phương tiện hiện đại nhằm phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo, mạnh dạn tiếp thu và sử dụng phương tiện dạy học hiện đại vào trong nhà trường của cả giáo viên và học sinh. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong soạn giảng môn Ngữ văn còn đem lại hiệu quả hơn hẳn, gây được hứng thú, tích cực cho học sinh, tạo sự hấp dẫn và học sinh tiếp thu bài một cách có hiệu quả hơn. Việc ứng dụng công nhệ thông tin vào thiết kế GAĐT và giảng dạy môn Ngữ văn trong nhà trường cũng phù hợp với quy luật nhận thức là đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn. + Đóng góp về thực tiễn - Trong hai năm học gần đây việc ứng dụng công nghệ thông tin đã được nói đến nhiều và đã được áp dụng trong giảng dạy các môn học nói chung và môn ngữ văn nói riêng. Sử dụng phần mềm cũng là một yêu cầu trong đổi mới phương pháp dạy học nhằm tích cực hoá các hoạt động học tập của học sinh với sự trợ giúp của các phương tiện dạy học hiện đại. Việc sử dụng bài giảng điện tử sẽ tăng hiệu quả đáng kể đối với các tiết dạy của giáo viên. Có thể dó là sự kết hợp của những ưu điểm của phương pháp dạy học truyền thống và của các công nghệ hiện đại. - Riêng đối với bộ môn Ngữ văn các đồ dùng trực quan hầu như không có, tranh minh hoạ trong sách giáo khoa lại tối màu, khó quan sát và cảm nhận được vì vậy để khắc phục được những tồn tại trên giáo viên phải chuẩn bị, sưu tập tranh ảnh, tài liệu liên quan đến bài dạy, đồ dùng dạy học rất vất vả, cồng kềnh mà đôi khi không hiệu quả. Nhưng với bài giảng điện tử có thể thay coi là những công cụ dạy học đa năng vì nó có thể thay thế cho hầu hết các công cụ dạy học khác mà lại đem lại hiệu quả cao trong dạy và học. điều đặc biệt là các loại hình bài soạn và dạy bằng GAĐT dễ thành công và có hiệu quả cao. - Từ thực tế hiệu quả của bài dạy có ứng dụng công nghệ thông tin đến nay, tôi cảm thấy sử dụng bài giảng điện tử, có ứng dụng công nghệ thông tin với chức năng ưu việt của nó làm cho giớ học sinh động, hấp dẫn hơn do có nhiều nguồn cung cấp thông tin và kiến thức, học sinh hứng thú và say mê với môn học hơn... II . PHẦN NỘI DUNG II.1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1 - Ý NGHĨA CỦA VIỆC SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG VIỆC DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN 2 - MỘT SỐ HÌNH THỨC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN - Soạn giảng bằng giáo án điện tử. - Tìm kiếm tài liệu. tra cứu tài liệu, thông tin trên mạng Internet - Sử dụng các thiết bị điện tử vào dạy học - Xây dựng thư viện tư liệu 3 - ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỂ THIẾT KẾ MỘT BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ ĐỐI VỚI MÔN NGỮ VĂN ( Phần văn bản Ngữ văn 8) II.2-CHƯƠNG 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU II.2.1: Ý NGHĨA CỦA VIỆC SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG VIỆC DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN - Ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường phổ thông là nhằm cải tiến phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng dạy và học. Đây là một trong những công cụ được sử dụng để thực hiện việc đổi mới trong giáo dục đào tạo. Công cụ này đang được trong nước và ngoài nước quan tâm ứng dụng. - Dạy học có ứmg dụng công nghệ thông tin là một trong những phương pháp dạy học tiên tiến nhằm đẩy mạnh sự tương tác giữa thày và trò, dẫn đến sự thay đổi sâu xa trong nhận thức của học sinh cũng như hình thức dạy học của giáo viên. - Dạy học có ứng dụng công nghệ thông tin , giáo viên trình chiếu trên màn hình nội dung của bài học là cách dạy và học mới lạ đối với học sinh, vừa giúp cho giáo viên tiết kiệm được thời gian ghi bảng để tận dụng thời gian vào việc mở rộng kiến thức, liên hệ những kiến thức khác có liên quan đến bài học làm cho bài học được phong phú, sinh động hơn, giúp học sinh hiểu bài một cách sâu sắc hơn. - Khi sử dụng giáo án điện tử, giáo viên có thể đưa và bài học một lượng kiến thức lớn hơn so với cách dạy truyền thống, bằng những hình ảnh trực quan sinh động, hoặc những màu sắc, âm thanh, những sơ đồ bảng biểu từ đơn giản đến phức tạp, có thể liên hệ, củng cố, luyện tập bằng những bài tập, những trò chơi hấp dẫn làm thay đổi phương pháp dạy học cứng nhắc trước đây, làm cho bài học bớt khô khan, căng thẳng... II.2.2: MỘT SỐ HÌNH THỨC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN II.2.2.1: Soạn giảng bằng giáo án điện tử. - Bài giảng điện tử không phải là phần mềm dạy học nó chỉo trợ giúp cho việc dạy học của giáo viên . Đối tượng sử dụng là giáo viên chứ không phải là học sinh. Giáo viên là người trực tiếp sử dụng, điều hành phần mềm đónên có thể khai thác tối đa những kiến thức cần truyền tải tuỳ thuộc vào trình độ của học sinh và phương pháp dạy của giáo viên. - Khi giảng dạy bằng giáo án điện tử có ưu điểm lớn là tạo hứng thú cho cả thầy và trò trong suốt giờ học thông qua sự truyền đạt của giáo viên và sự tiếp nhận của học sinhthông qua những hình thức phong phú đa dạng và giáo viên cũng giảm nhẹ được việc thuyết giảng. - Để có được một tiết giáo án điện tử giáo viên phải dành nhiều thời gian cho việc sưu tầm, chuẩn bị chu đáo về tài liệu, kiến thức để có được những hình ảnh, âm thanh, ... phục vụ cho bài giảng. - Sử dụng giáo án điện tử tăng hiệu quả đáng kể đối với các tiết dạy của giáo viên. Đó là sự kết hợp những ưu điểm của phương pháp dạy học truyền thống và của các công nghệ hiện đại. Để soạn đựơc một giáo án điện tử được tốt giáo viên cần tìm kiếm tài liệu. tra cứu tài liệu, thông tin trên mạng Internet. II.2.2.2 Tìm kiếm tài liệu. tra cứu tài liệu, thông tin trên mạng Internet - Internet là nguồn kiến thức khổng lồ, là nơi lưu trữ tri thức toàn nhân loại với vô vàn các tư liệu và các bài viết của nhân loại trong mọi lĩnh vực, luôn được cập nhật từng ngày, từng giờ. Nhưng vấn đề quan trọng đối với giáo viên là phải biết cách khai thác thông tin, nguồn tài nguyên phong phú trên Internet để ƯDCNTT trong dạy và học Có 2 phương pháp để khai thác các thông tin phục vụ cho việc giảng dạy: + Truy cập các thư viện tài nguyên trực tuyến. - Wikipedia.org (trang tiếng Việt là vi.wikipedia.org) là hệ thống bách khoa toàn thư khổng lồ, do hàng chục triệu tình nguyện viên trên thế giới đóng góp xây dựng. Có thể tìm ở đây từ các kiến thức khoa học phổ thông đến các nghiên cứu khoa học chuyên ngành, tìm hiểu về tiểu sử những người nổi tiếng cho đến những vấn đề thời sự được cập nhật hàng ngày v.v.. - Youtube.com, là trang web chia sẻ video lớn nhất thế giới, ở đây chúng ta có thể dễ dàng tìm được những tư liệu phim phù hợp với mục đích dạy học. Ở Việt Nam cũng có trang chia sẻ video riêng ở địa chỉ Clip.vn - Thư viện tư liệu giáo dục ( ) là trang web chia sẻ các tư liệu phim, ảnh, flash phục vụ cho giáo dục và đào tạo của người Việt Nam. - Thư viện bài giảng điện tử ( ): Đây là trang web cho phép giáo viên chia sẻ các bài giảng và giáo án của mình, đồng thời tham khảo các bài giảng và giáo án của rất nhiều giáo viên khác trên cả nước. - Thư viện giáo trình điện tử ( là trang web tập hợp các giáo trình bậc đại học và chuyên ngành từ các dự án của Bộ GD&ĐT với các trường Đại học lớn trên cả nước như Đại học Bách Khoa HN, ĐH Sư phạm HN, Đại học Cần Thơ ... - Thư viện tư liệu giáo dục và Thư viện bài giảng điện tử là các hệ thống mở, không những giúp giáo viên có thể download các tư liệu dạy học và các bài giảng mẫu mà còn cho phép giáo viên có thể đưa các tư liệu và bài giảng của mình lên để chia sẻ với mọi người. Việc sử dụng các hệ thống mở như trên hiện nay đang là xu hướng tất yếu của ngành CNTT, với những ưu điểm vượt trội là: Hoàn toàn miễn phí; Có hệ thống dữ liệu khổng lồ vì là do cộng đồng cùng xây dựng; Luôn được cập nhật thường xuyên, từng ngày, từng giờ; Các tư liệu cũng như bài giảng có chất lượng cao vì được chọn lọc và tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau. + Sử dụng các dịch vụ tìm kiếm như Google, Yahoo, Baamboo, Monava... ( II.2.2.3: Sử dụng các thiết bị điện tử vào dạy học * Phần mềm Powrppoint - Microsoft Powerpoint: Phần mềm cho phép soạn các bài trình chiếu hấp dẫn để làm bài giảng điện tử. Powerpoint có thể sử dụng được các tư liệu ảnh phim, cho phép tạo được các hiệu ứng chuyển động khá hấp dẫn và chọn các mẫu giao diện đẹp.         -  Phần mềm CNTT được giáo viên Ngữ văn sử dụng phổ biến nhất hiện nay là phần mềm Powerpoint. Đây là phần mềm đơn giản, dễ thiết kế trình chiếu và có tác dụng tích cực, rõ nét nhất. Khi giới thiệu, trình bày và khái quát nội dung bài học, mỗi slide được coi là một bộ phận cũng là một hệ thống con trong hệ thống các nội dung mà bài học cần thể hiện. Ở mỗi slide, giáo viên có thể chọn hiệu ứng, đưa các tư liệu (phim, ảnh, nhạc, bài đọc, tác phẩm …) làm cho bài giảng sinh động lôi cuốn hơn. - Powerpoint cho phép nhập các dữ liệu, văn bảnm công thức,các file dữ liệu multimedia( hình ảnh, màu sắc, âm thanh, phim hoạt hình...)sau đó lắp ghép các dữ liệu, sắp xếp các thứ tự, căn chỉnh hình ảnh, tạo hiệu ứng chuyển độngvà biến đỏi, thực hiện các tương tác với người dùng. Với các chức năng đó khi sử dụng bài giảng được thiết kế với phần mềm này bài giảng trở nên sinh động, thu hút được sự chú ý của học sinhcĩng là để fọc sinhphát huy tính độc lập, sáng tạo, tích cực học tập ... - PowerPoint sử dụng linh hoạt nên fon chữ, kiểu chữ trong các sản phẩm đều đẹp, dễ nhìn và ổn định trên mọi máy tính. - Trong quá trình soạn PowerPoint ta có thể tạo ra nhiều mẫu bài tập thường được sử dụng như trong sách giáo khoa và sách bài tập như: + Bài tập trắc nghiệm gồm có các loại: Một đáp án đúng, nhiều đáp án đúng, câu hỏi ghép đôi, chọn đúng/sai + Bài tập ô chữ: Học sinh phải trả lời lần lượt các ô chữ hàng ngang để tìm ra ô chữ hàng dọc + Bài tập điền khuyết hoặc bài tập ẩn / hiện... Khi soạn thảo xong bài giảng trên powerpoint giáo viên có thể xuất bài giảmg ra thành thư mục chứa file thành một sản phẩm chạy độc lập có thể copy vào đĩa mềm hoặc USB hay đĩa CD để chạy trên các máy tính khác thông thường qua chương trình PowerPoint. * Phần mềm Violet: đây là phần mềm thiết kế bài giảng điện tử của Công ty Bạch Kim, với giao diện trực quan, dễ dùng, ngôn ngữ giao tiếp hoàn toàn bằng tiếng Việt rất thuận lợi cho giáo viên. Phần mềm này cũng cung cấp một hệ thống các công cụ soạn thảo giúp giáo viên soạn bài giảng nhanh chóng. Trong quá trình soạn giáo án, Violet còn cung cấp sẵn nhiều mẫu bài tập chuẩn thường được sử dụng trong sách giáo khoa, sách bài tập (như bài tập trắc nghiệm, bài tập ô chữ, bài tập kéo thả chữ/kéo thả hình ảnh …), ngoài ra Violet còn hỗ trợ nhiều module cho từng môn học giúp giáo viên tạo được những trang bài giảng chuyên nghiệp. Sau khi soạn thảo xong, phần mềm cho phép xuất bài giảng ra thành một sản phẩm chạy độc lập có thể copy vào đĩa mềm, USB hoặc CD để chạy trên các máy tính khác mà không cần chương trình Violet .… II.2.2.4 Xây dựng thư viện tư liệu - Khai thác các thông tin từ Internet, khai thác các tranh ảnh từ báo chí, sách giáo khoa, tài liệu, báo chí, tạp chí... liên quan đến bài giảng - Khai thác từ băng hình Video, các phần mềm, tranh ảnh, bảng biểu, hình vẽ thông qua chức năng cung cấp thông tin của máy tính II.2.3: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỂ THIẾT KẾ MỘT BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ ĐỐI VỚI MÔN NGỮ VĂN ( Phần văn bản Ngữ văn 8) II.2.3.1: XÂY DỰNG LOẠI BÀI: - Các văn bản trong chương trình Ngữ văn 8 có nội dung và thể loại hết sức phong phú đồng thời cũng mang nội dung thật gần gũi, có ý nghĩa giáo dục sâu sắc trong đời sống hàng ngày vì vậy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy các văn bản này cũng vô cùng phong phú. Muốn xây dựng được bài giảng có ứng dụng công nghệ thông tin thì người dậy phải xây dựng được các loại bài để có kế hoạch chuẩn bị kiến thức cho bài dạy. Loại bài Văn bản Thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác Đập đá ở Côn Lôn Muốn làm thằng Cuội Hai chữ nước nhà Nhớ rừng Ông Đồ Quê Hương Khi con tu hú Tức cảnh Pác Bó Ngắm trăng, Đi đường Văn bản nghị luận Chiếu dời đô Hịch tướng sĩ Nước Đại Việt ta Bàn luận về phép học Thuế máu Đi bộ ngao du Văn bản nước ngoài Cô bé bán diêm Đánh nhau với cối xay gió Chiếc lá cuối cùng Hai cây phong Đi bộ ngao du Văn bản nhật dụng Thông tin về trái đất năm 2000 Ôn dịch thuốc lá Bài toán dân số II.2.3.2: CHUẨN BỊ KIẾN THỨC Việc thu thập tài liệu cho bài dạy và học ở phần chuẩn bị của giáo viên và học sinh cần chú ý: Không những giáo viên sưu tầm tài liệu mà học sinh cũng tham gia tích cực trong việc chuẩn bị này. Có được sự kết hợp đó, qua mỗi năm giảng dạy, giáo viên sẽ có nguồn tài liệu vô cùng phong phú, đa dạng và hữu ích. Nguồn tư liệu ấy sẽ là nguồn tài liệu vô cùng quí giá được sử dụng trong nhiều năm, nhiều khối lớp Ngữ văn. Về phía giáo viên, khi thu thập tài liệu cần chọn lọc tư liệu để minh hoạ và khắc sâu kiến thức cho học sinh. Tư liệu sưu tầm có thể là: * Tranh, ảnh ,chân dung tác giả, đền thờ, quê hương, địa điểm được nhắc đến trong tác phẩm…. Tác phẩm: Xuất bản, tái bản, dịch ra tiếng nước ngoài.. Tranh vẽ to từ SGK Tranh tự vẽ minh hoạ những chi tiết trọng tâm bài Tranh sưu tầm từ nhiều nguồn... * Những câu văn, đoạn văn hay của các nhà văn , nhà phê bình văn học về nội dung, nghệ thuật của bài dạy . * Phần chuẩn bị tốt nhất của các tổ, nhóm học sinh trong lớp. * Băng, đĩa ghi âm bài thơ, bài hát, kịch… * Đĩa mềm, đĩa CD… Ví dụ: * Dạy bài : “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” của nhà thơ Phan Bội Châu, giáo viên cần chuẩn bị các tư liệu: - Ảnh nhà thơ Phan Bội Châu . - Tập "Ngục trung thư" ( Thơ viết trong ngục) ... * Dạy bài: Muốn làm thằng Cuội, giáo viên cần chuẩn bị: - Ảnh chân dung rác giả - Các tập thơ của tác giả - Hình ảnh về chú Cuội cung trăng... * Dạy bài Hịch tướng sĩ - của Trần Quốc Tuấn, giáo viên chuẩn bị: - Ảnh chân dung Trần Quốc Tuấn - Ảnh chụp tác phẩm - Đọc diễn cảm. * Dạy bài Ôn dịch thuốc lá: Ngoài việc chuẩn bị về tác giả, văn bản giáo viên cần sưu tầm các hình ảnh, số liệu có liên quan đến thuốc lá, tác hại của thuốc lá với con người, với môi trường...để thấy được tác hại ghê gớm của loại ôn dịch này Tất cả những tài liệu sưu tầm từ tranh ảnh, bài thơ, đoạn thơ, đoạn văn đến băng hình phải phù hợp và có hiệu quả với bài dạy. Đặc biệt những hình ảnh này phải được đưa vào trong màn hình của máy vi tính, được thiết kế hài hoà giữa hình - âm- sắc- động thì bài dạy rất sinh động. II.2.3.3: CHUẨN BỊ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC - Việc lựa chọn phương tiện dạy học, tranh ảnh, bảng biểu, thông tin phục vụ cho bài dạy – Lựa chọn các phần mềm (powerpoint, violet, preteaching..), trình diễn, tạo hiệu ứng để xây dựng tiến trình dạy học thông qua các hoạt động cụ thể là khâu quan trọng nhất quyết định hiệu quả cũng như thành công của tiết dạy. - Yêu cầu truyền thông của các văn bản đòi hỏi các hình thức dạy học đáp ứng cung cấp và khai thác thông tin nhanh và phong phú tới người học. Sách giáo khoa, bảng đen, phấn trắng, thậm chí cả máy chiếu hắt.Các phương tiện dạy học truyền thống ấy là cần thiết nhưng tự chúng chưa thể đáp ứng hết được các yêu cầu của dạy học VB mà chỉ có việc thu thập thông tin, thiết kế và trình chiếu trên các phương tiện dạy học điện tử hiện đại mới là các phương tiện tạo hiệu ứng tích cực nhất trong dạy học VB - Việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy các VB có thể thực hiện đối với tất cả các hoạt động của tiến trình bài dạy. II. 2.3.4: THIẾT KẾ BÀI DẠY. Bước 1: Xây dựng kịch bản cho việc thiết kế bài giảng - Đây là bước rất quan trọng quyết định thành công của một giờ dạy. Để có được một kịch bản bài giảng trên máy vi tính thật hoàn hảo, GV phải thực sự kỳ công suy nghĩ, tìm tòi, đặc biệt là soạn bài, thiết kế giáo án. Soạn bài là công việc thường ngày của GV những bài soạn trên máy vi tính đòi hỏi tính khoa học, chính xác, lô gíc cao. Khi xây dựng kịch bản thiết kế bài giảng trên máy vi tính cần chú ý 2 bước: Xây dựng kịch bản bài học Xây dựng kịch bản hình ảnh, âm thanh Bản thiét kế bài giảng trên máy vi tính phải phát huy được tính tích cực, sáng tạo của HS và kết hợp lời giảng, trình diễn của giáo viên, sự theo dõi của học sinh thích hợp, thuận tiện. Khi soạn bài, giáo viên cố gắng đưa kiến thức muốn truyền đạt bằng con đường ngắn nhất. Trong bài soạn, giáo viên cần gợi mở nhiều ý tưởng để học sinh tìm tòi, sáng tạo, giúp cho việc hiểu bài sâu hơn. - Tạo điều kiện, khai thác tối đa tính năng, tác dụng của phương tiện - Bảo đảm tính thẩm mỹ. - Bản thiết kế tạo tính linh hoạt trên máy vi tính, thể hiện thuận lợi, phù hợp với các kênh khác nhau trong quá trình dạy học, khi cần thay đổi chu trình, có thể dễ dàng thực hiện. - Bảo đảm tính chính xác, khoa học, là nguồn tài liệu đáng tin cậy cho người dạy, người học, do đó phải có sự đóng góp của bạn bè, đồng nghiệp. - Xây dựng kịch bản bài học trên máy vi tính là sự kết hợp hài hoà, phù hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa phượng tiện giản đơn( Phấn, bảng) và phương tiện máy móc phức tạp ( Máy chiếu, máy vi tính), hoạt động của thầy và trò… - Khi thực hiện bước 1 ( Xây dựng kịch bản bài học): + Nếu giáo viên dùng phấn ghi bảng: Xây dựng dàn ý bài học được thể hiện trên bảng, nội dung này cần ngắn gọn, sắp xếp khoa học nổi bật trọng tâm kiến thức bài học. Từ đó, xây dựng hệ thống câu hỏi với yêu cầu học sinh trả lời: Cá nhân hay đại diện nhóm, tổ thảo luận, tiếp đó là hướng trả lời kết hợp với phần chốt, bình của giáo viên. + Nếu giáo viên không dùng phấn ghi bảng: Dàn ý của bài học vẫn luôn phải được thể hiện trên bảng dù GV có đưa dẫn chứng, mở rộng, chuyển ý phân tích hay chuyển trang. Để trong suốt 45 phút của tiết học, học sinh vẫn luôn kết hợp được giữa : Đọc - Ghi - Kiểm tra. - Nếu không chú ý xử lý khéo thì việc áp dụng phương tiện hiện đại vào bài giảng lại trở thành hạn chế, ảnh hưởng lớn đến chất lượng bài học. - Xây dựng kế hoạch thiết kế cụ thể của các slide trình diễn (kịch bản). Dự kiến số slide thích hợp với số lượng đối tượng được lựa chọn để trình diễn và tương ứng với kế hoạch cụ thể mà giáo án lên lớp đã xác định. Thời gian Đối tượng được trình bày trên các slide Biện pháp khai thác, sử dụng Mục đích sư phạm Văn bản, bảng biểu, hình ảnh,âm thanh,phim video Bước 2: Thiết kế giáo án ƯDCNTT trong từng phần bài dạy *Phần kiểm tra bài cũ: Giáo viên có thể áp dụng các bài tập trắc nghiệm ( chọn đáp án đúng, điền khuyết…) ở phần mềm violet hoặc power point để kiểm tra kiến thức cũ: Ví dụ: * Phần giới thiệu bài Tuỳ theo nội dung của từng văn bản giáo viên có thể trình chiếu trên màn hình những hình ảnh, đoạn băng video có âm thanh, những bảng biểu, số liệu… kèm theo những câu hỏi để dẫn dắt vào bài. Ví dụ khi dạy bài " Ôn dịch thuốc lá" GV có thể đưa ra một số hình ảnh về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người: Hoặc dạy bài "Bài toán dân số" GV có thể đưa ra bảng số liệu về việc gia tăng dân số để học sinh quan sát so sánh rút ra nhận xét * Phần tìm hiểu về tác giả, tác phẩm VB chủ yếu là tập trung khai thác các vấn đề nội dung tư tưởng đặt ở mỗi văn bản. Tuy nhiên có những văn bản của các tác giả nổi tiếng thì việc trình chiếu các tư liệu về tác giả, tác phẩm giáo viên không nên xem nhẹ hoặc bỏ qua. Ví dụ: khi dạy bài Thuế máu của Nguyễn Ái Quốc. GV có thể giới thiệu về chân dung Nguyễn Ái Quốc và ảnh chụp tác phẩm bằng tiếng Pháp - Đọc tác phẩm giáo viên sử dụng các bài đọc diễn cảm, đọc nghệ thuật từ các đĩa CD, VCD được cung cấp hay ghi âm chính giọng đọc chuẩn của mình, của đồng nghiệp trong trườ