Giáo án Công nghệ 10 (trọn bộ)

Mục lục Thiết kế bài học môn Công nghệ 10 (Giữ phím Ctrl và ckick chuột vào tên bài để chuyển ngay đến bài đó; Với Word từ 2000 trở lên thì không cần giữ Ctrl) STT Tên bài Trường THPT Bài 2: Khảo nghiệm giống cây trồng Lê Quý Đôn Bài 3: Sản xuất giống cây trồng Nguyễn Đức Cảnh Bài 4: Sản xuất giống cây trồng Chuyên Thái Bình Bài 6: ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống cây trồng nông - lâm nghiệp DL. Nguyễn Công Trứ Bài 7: Một số tính chất của đất trồng Nguyễn Trãi Bài 10: Biện pháp cải tạo và sử dụng đất mặn, đất phèn Lý Bôn Bài 12: Đặc điểm, tính chất, kỹ thuật sử dụng một số loại phân bón thông thường Bán công Vũ Thư Bài 13: ứng dụng công nghệ vi sinh trong sản xuất phân bón Chu Văn An Bài 15: Điều kiện phát sinh, phát triển của sâu, bệnh hại cây trồng Nguyễn Du Bài 23: Chọn giống vật nuôi Nam Tiền Hải Bài 25: Các phương pháp nhân giống vật nuôi và thuỷ sản Đông Tiền Hải Bài 26: Sản xuất giống trong chăn nuôi và thuỷ sản Bán công Tiền Hải Bài 28: Nhu cầu dinh dưỡng vật nuôi Bắc Đông Quan Bài 29: Sản xuất thức ăn cho vật nuôi Nam Đông Quan Bài 31: Sản xuất thức ăn nuôi thuỷ sản Tiên Hưng Bài 34: Tạo môi trường sống cho vật nuôi và thuỷ sản BC. Đông Hưng Bài 35: Điều kiện phát sinh, phát triển bệnh ở vật nuôi Thái Ninh Bài 37, 38: ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất vacxin và thuốc kháng sinh Đông Thụy Anh Bài 41: Bảo quản hạt, củ làm giống DL. Diêm Điền Bài 42: Bảo quản lương thực, thực phẩm Phụ Dực Bài 43: Bảo quản thịt, trứng, sữa và cá Quỳnh Côi Bài 48: Chế biến sản phẩm cây công nghiệp và lâm sản Bán công Quỳnh Phụ Bài 50: Doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Hưng Nhân Bài 51: Lựa chọn lĩnh vực kinh doanh BC. Trần Hưng Đạo Bài 51: Lựa chọn lĩnh vực kinh doanh Bắc Duyên Hà Bài 52: Thực hành: Lựa chọn cơ hội kinh doanh Nam Duyên Hà Bài 53: Xác định kế hoạch kinh doanh Đông Hưng Hà Bài 55: Quản lí doanh nghiệp Tư thục Đông Hưng 1. Lê Quý Đôn Trường THPT Lê Quý Đôn Người thực hiện: - Trần thị Phái -Trần Đức Hinh Bài soạn Chương 1: trồng trọt, lâm nghiệp đại cương Bài 2: khảo nghiệm giống cây trồng mục tiêu: Học xong bài này, học sinh cần phải: -Biết mục đích , ý nghĩa công tác khảo nghiệm giống cây trồng. -Biết nội dung các loại thí nghiệm so sánh giống kiểm tra kỹ thuật và sx quảng cáo. -Rèn kỹ năng so sánh phân tích. Chuẩn bị: 1. Tài liệu: -Nghiên cứu Sgk,tham khảo giáo trình chọn giống cây trồng. -Trọng tâm: mục 1, nội dung các loại thí nghuiệm trong bài. 2. Phương pháp: Giảng giải, vấn đáp. 3. Đồ dùng: Thiết kế sơ đồ các loại thí nghiệm khảo nghiệm giống cây trồng , vẽ vào giấy khổ lớn, máy chiếu. Thí nghiệm so sánh giống Thí nghiệm kiểm tra kỹ thuật Thí nghiệm sản xuất,quảng cáo So sánh với giống đại trà, chọn ra giống vượt trội, gửi đi khả nghiệm ở cấp quốc gia Kiểm tra đề xuất của cơ quan chọn tạo giống về qui trình kỹ thuật gieo trồng. Tuyên truyền đưa giống mới vào sản xuất đại trà So sánh toàn diện về sinh trưởng, năng suất, chất lượng, tính chống chịu Xác định thời vụ, mật độ gieo trồng, chế độ phân bón, xây dựng qui trình kỹ thuật gieo trồng Triển khai trên diện tích rộng, kết hợp với hội nghị đầu bờ, phổ biến quảng cáo Tiến trình : ổn định tổ chức: - Sí số, danh sách lớp , cán bộ lớp. -Thông báo qui định học tập bộ môn. 2. Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra 3. Các hoạt động khác: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: Giới thiệu bài học Trong sản xuất nông , lâm ngư nghiệp giống là một yếu tố quan trọng quyết định năng suất và phẩm chất nông sản. vậy muốn có giống cây trồng tốt trước khi đưa vào sản xuất đại trà ta phải tiến hành khảo nghệm. Khảo nghiệm giống tức là khi có giống mới đưa về ta phải trồng thử để khảo sát đặc tính của giốngvà xem giống có phù hợp với điều kiệt sinh thái của địa phương hay không. Như vậy thì khảo nghiệm giống có vai trò quan trọng sản xuất, bài học hôm naycho chúng ta biết mục đích, ý nghĩa và những nội dung cơ bản trong công tác khảo nghiệm giống cây trồng. HS nghe GV giới thiệu bài học Hoạt động 2: Mục đích, ý nghĩa của công tác khảo nghiệm giống. - Cùng một giống cây, trồng ở các điều kiện môi trường khác nhau có cho kết quả giống nhau không? Vì sao? HS nghiên cứu Sgk để trả lời câu hỏi. - Muốn biết giống cây trồng có phù hợp với điều kiện sinh thái ở địa phương hay không ta cần phải làm gì? HS nghiên cứu Sgk để trả lời câu hỏi. -Khảo nghiệm để làm gì? HS suy nghĩ và đọc Sgk để trả lời. - GV yêu cầu HS đọc mục 1 Sgk 1. Mục đích (Sgk) - Ngoài mục đích trên , khảo nghiệm giống còn cho ta biết những thông tin gì về giống. HS nghiên cứu Sgk để trả lời câu hỏi. 2. ý nghĩa (Sgk) - Đưa giống mới vào sử dụng không qua khảo nghiệm kết quả sẽ như thế nào? - GV hướng dẫn HS thảo luận. HS thảo luận nhóm, cử thư ký ghi ý kiến thống nhất trong nhóm và báo cáo kết thúc nội dung này. -GV nhận xét, bổ sung và kết luận. Giống không qua khảo nghiệm thì không biết có phù hợp với điều kiện địa phương hay không do vậy không chắc chắn có kết quả tốt,năng suất , chất lượng nông sản kémcó thể mất mùa , thất thu. Hoạt động 3: Các loại thí nghiệm khảo nhgiệm giống cây trồng. -GV yêu câu HS đọc mục ii trong Sgk. HS đọc , cả lớp theo dõi Sgk. -GV giới thiệu sơ đồ các loại thí nghiệm trên khổ giâi lớn HS quan sát sơ đồ - GV chia 3 nhóm thảo luận. HS thảo luận - GV phát phiếu học tập: HS nhận phiếu học tập trao đổi nhóm , ghi nội dung trả lời vào phiếu học tập. +Nhóm 1: Phiếu số 1: Xác định phạm vi, nội dung, mục đích thí nghiệm so sánh giống. + Nhóm 2: Phiếu số 2: Xác định phạm vi, nội dung, mục đích thí nghiệm kiểm tra kỹ thuật. +Nhóm 3: Phiếu số3: Xác định phạm vi, nội dung, mục đích thí nghiệm sản xuất quảng cáo. -Trong khi các nhóm hoàn thành phiếu học tập, GV kẻ bảng so sánhc các loại thí nghiệm khảo nghiệm giống. TN Thí nghiêm so sánh Kiểm tra kỹ thuật S xuất quảng cáo Mục đích Phạm vi Nội dung - GV bổ sung báo cáo của học sinh. - GV nhấn mạnh trọng tâm bằng câu hỏi: +So sánh nội dung 3 loại thí nghiệmkhảo nghiệm giống cây trồng? HS trả lời theo nội dung trong bảng so sánh. Hoạt động 4: tổng kết , kiểm tra, đánh giá kết quả bài học. - GV gọi 4 HS trả lời lần lượt 4 câu hỏi cuối bài trong Sgk -GV đánh giá kết quả học tiết học qua nội dung câu trả lời của HS HS trả lời câu hỏi, nghe và bổ sung. Tự đánh giá kết quả tiếp thu bà học của mình và đánh giá kết quả của bạn. GV dăn dò HS về nhà nghiên cứu bài “ sản xuất cây trồng” 2. Nguyễn Đức Cảnh Bài 3 ================= Sản xuất giống cây trồng I/. Mục tiêu yêu cầu: Sau khi học xong học sinh nêu được: 1. Kiến thức Mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng. Quy trình sản xuất giống cây trồng. + Cây nông nghiệp + Cây lâm nghiệp 2. Kĩ năng : Phân tích , so sánh trong quá trình thực hiện các bước sản xuất giống. II/. Chuẩn bị: Phuơng pháp : Thảo luận - Giải quyết vấn đề Phương tiện: Tranh vẽ H3.2 và 3.3 + PHT Kiến thức bổ sung: Các khái niệm: - Hạt giống tác giả: Do 1 nhóm cá nhân , tác giả tạo ra bằng lai tạo, KT cấy genHạt tác giả được dùng làm VLKĐ. - Hạt siêu nguyên chủng: Là hạt tác giả nhân lên qua 2-3 vụ trong điều kiện chăm sóc nghiêm ngặt để duy trì và củng cố KG của giống tránh pha tạp và tránh tác nhân đột biến. Hạt SNC tạo bởi III/. Tiến trình thực hiện: 1.ổn định lớp 2.Kiểm tra bài cũ:? ? Mục đích khảo nghiệm giống bằng phương pháp so sánh giống ( kt đánh giá các chỉ tiêu về ST - PT, năng suất chất lượng, khả năng chống chịu của giống ). ? Thí nghiệm kiểm tra kĩ thuật (xác định quy trình kĩ thuật gieo trồng). ? Kkĩ thuật sản xuất quảng cáo để tuyên truyền sản xuất đại trà. 3.Hoạt động dạy học Hoạt động dạy Hoạt động học Nội dung ? Mục đích sản xuất giống cây trồng. GV: Giải thích “ độ thuần – KG đồng hợp” ; “ sức sống – khả năng chống chịu” “ tính điển hình – NS, CL “ GV: ? SX giống Gồm mấy giai đoạn. Cơ quan tiến hành?Tại sao ? ? SX theo sơ đồ duy trì và sơ đồ phục tráng yêu cầu dựa vào HVẽ3.2; 3.3 phân tích từng nămà Phải so sánh giống nhau và khác nhau của 2 hình thức sản xuất giống. -GV: Yêu cầu HS nhóm 1 điền nội dung và bảng - Yêu cầu học sinh nhóm 2 hoàn tất nội dung 2 - GV; kết hợp phân tích cùng HS ? Cây rau ngót? Cây sắn, mía ? khoai tây? nhân giống như thế nào?==> ? Đặc điểm của cây rừng ? Từ đó có biện pháp nhân giống như thế nào cho phù hợp. - Ghi chép tóm tắt vấn đề chính do HS khái quát - HS đọc SGK và trả lời - HS lên bảng mô tả lại các giai đoạn HS: chuẩn bị (5phút)-> theo bàn + Trình bầy - Thảo luận (5 phút) - HS thảo luận HS; Đọc SGK à Mô tả 3 giai đoạn . - HS trình bày tiếp các bước I Mục đích của công tác sản xuất giống: - Duy trì củng cố độ t/c tính trạng điển hình của giống - Tạo số lượng cần thiết - Đưa giống tốt vào sản xuất giống II. Giai đoạn sản xuất giống GĐ1 (sxSNC)à GĐ2( sx NC)à GĐ3 (XN) III.Quy trình sản xuất giống: III.1 Sản xuất cây nông nghiệp A. Sản xuất giống cây trồng tự thụ phấn . Cây tự thụ phấn PHT1 SĐ duy trì Năm SĐ phục tráng 1 2 3 4 5 * Giống nhau: 3 gđ : SX hạt SNC à hạt NCà XN * Khác nhau Duy trì Phục tráng VLKĐ là hạt SNC . - có CL cá thể VLKĐ nhập nội hoặc giống bị thoái hoá . - Có CL HL = pp ss giống Sản xuất giống cây trồng thụ phấn chéo. PHT2 Vụ Tiến hành Vụ1 (CLCT) Vụ 2 (CLCT) Vụ 3 (CLHL) Vụ 4 (CLHL) C,Sản xuất cây trồng nhân giống vô tính. - GĐ1: Sản xuất giống SNC bằng pp CL + Với cây lấy củ ( khoai tây)à CL hệ củ + Với cây nhân giống bằng hom, thân ( mía, sắn)à CL cây mẹ ưu tú - GĐ2: SX giống NC từ giống SNC - GĐ3: SX giống XN từ giống NC. III.2. Sản xuất giống cây rừng ( Cây rừng có đời sống lâu dài ngàyà Quy trình sản xuất giống chủ yếu gồm 2 giai đoạn): GĐ1: Sản xuất giống SNC và giống NC bằng cách CL các cây trội đạt tiêu chuẩn SNC để xây dựng rừng giống hoặc vườn giống GĐ2: Nhân giống cây rừng ở vườn giống hoặc rừng giống cho SX có thể bằng hạt hoặc bằng giâm hom, bằng pp nuôi cấy mô. 4. Củng cố: - Quy trình sản xuất giống . - Sản xuất giống theo pp duy trì và phục tráng khác nhau thế nào/ - Xác đinh các công đoạn trong mỗi vụ - Sản xuất giống vô tính : Đối tượng/ cách tiến hành. - Sản xuất giống cây rừng: 2 giai đoạn 3. Chuyên Thái Bình Bài 4 : Sản xuất giống cây trồng A.Mục tiêu bài học Kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh phải: - Biết được trình tự và quy trình sản xuất giống ở cây thụ phấn chéo. - Biết được trình tự và quy trình sản xuất giống ở cây trồng nhân giống vô tính. - Trình tự và quy trình sản xuất giống cây rừng. Kỹ năng: - Biết cách lựa chọn cây trồng trong từng giai đoạn của quá trình sản xuất. 3.Thái độ: - Có ý thức bảo vệ cây xanh giữ gìn nguồn gen quý hiếm của thực vật. B Phương pháp dạy học + SGK. + Hình vẽ 4.1, 4.2 + Sử dụng phiếu học tập ,học sinh thảo luận nhóm. + Vấn đáp gợi mở. C. Tiến trình bài dạy 1.ổn định tổ chức 2.Kiểm tra bài cũ ? Công tác sản xuất giống cây trồng có mục đích gì? Trình bày quy trình sản xuất giống cây trồng theo sơ đồ duy trì. 3.Hoạt động dạy học Nội dung Hoạt động của thầy Hoạt động của trò III. Quy trình sản xuất giống cây trồng b. Sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo - Vụ 1: Duy trì hạt siêu nguyên chủng - Vụ 2: Sản xuất hạt siêu nguyên chủng - Vụ 3: Sản xuất hạt nguyên chủng - Vụ 4: Sản xuất hạt xác nhận - GV giới thiệu qua sơ đồ H41 - GV yêu cầu HS quan sát hình vẽ 4.1 và đọc SGK - GV chia nhóm, phát phiếu học tập, cho HS thảo luận Thời gian Cách tiến hành Vụ 1 Vụ 2 Vụ 3 Vụ 4 - GV nhận xét bổ sung +HS đọc SGK và quan sát tranh +HS thảo luận và điền vào phiếu học tập + HS ghi chép Nội dung Hoạt động của thầy Hoạt động của trò c.Sản xuất giống ở cây trồng nhân giống vô tính - Giai đoạn 1:Chọn lọc thế hệ siêu nguyên chủng - Giai đoạn 2:Sản xuất giống nguyên chủng Giai đoạn 3:sản xuất giống thương phẩm - Chọn lọc duy trì thế hệ vô tính nếu nguyên chủng (chọn củ, hom, thân ngầm, cây ghép, cành ghép) từ đó sx giống cây cấp nguyên và nhân thành vật liệu giống ? Sản xuất cây trồng ở cây tự thụ phấn và thụ phấn chéo giống và khác nhau ở điểm gì - GV nhận xét bổ sung: + Phải có khu sản xuất giống cách ly + Loại bỏ những cây không đạt yêu cầu trước khi tung phấn + Yêu cầu kỹ thuật ở vụ thứ nhất ? Sinh sản vô tính có đặc điểm gì? cho vd - GV cho HS đọc sgk yêu cầu HS hoàn thiện sơ đồ sau ¯ Giống nguyên chủng ¯ ? Quy trình sản xuất giống cây trồng gồm mấy giai đoạn Sự khác nhau giữa các giai đoạn - GVnhận xét bổ sung - GV gợi ý cho HS so sánh quy trình sản xuất cây giống ở cây tự thụ phấn và cây giao phấn + Hs suy nghĩ, trả lời + Hs ghi chép + HS suy nghĩ và trả lời + HS điền đầy đủ vào sơ đồ + HS suy nghi trả lời + HS ghi chép sau khi GV bổ sung Nội dung Hoạt động của thầy Hoạt động của trò d.Sản xuất giống cây rừng - Chọn cây trội để xây dựng vườn giống - Lấy hạt từ vườn giống để sản xuất cây con - Dùng cây con để cung cấp cho sản xuất D.Củng cố E.Bài tập về nhà ? Khó khăn và phức tạp trong sản xuất trồng rừng ? Cây rừng có đặc điểm gì khác so với cây nông nghiệp - GV cho HS đọc SGK và yêu cầu hoàn thiện sơ đồ: Cây trội ¯ ¯ Cây con ? Trình bày quy trình sản xuất trong từng giai đoạn - GV nhận xét, bổ sung - GV cho HS vẽ sơ đồ quy trình sx giống ở cây thụ phấn chéo.? So sánh với cây tự thụ phấn - Trình bày các giai đoạn của quy trình sản xuất giống ở cây trồng nhân giống vô tính HS học câu hỏi cuối bài Và chuẩn bị bài mới Vẽ sơ đồ các quy trình sx + HS suy nghĩ va trả lời + HS hoàn thiện sơ đồ + HS suy nghĩ ,trả lời + HS ghi chép 4. Dân lập Nguyễn Công Trứ ngày soạn: 26/8/2006 Người soạn: Phạm Đình Lái Trường THPT dân lập : Nguyễn công trứ Bài 6: (Tiết 4): ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô tế bào trong nhận giống cây trồng nông, lâm nghiệp I - Mục tiêu 1) Kiến thức: Học sinh được hiểu khái niệm nuôi cấy mô tế bào, cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào. 2) Về kỹ năng: Biết nội dung cơ nảm của quy trình công nghệ nhân giống cây trồng bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào. 3) Về thái độ: Ham hiểu biết khoa học công nghệ, có ý thức say mê học tập hơn. II - Nội dung chuẩn bị. - Tài liệu tham khảo: Đọc một số tài liệu về công tác sinh học liên quan tới nuôi cấy mô tế bào và nhân giống cây trồng bằng phương pháp này. - Sưu tầm tranh, ảnh giới thiệu phương pháp nhân giống cây trồng bằng cấy mô tế bào. - Vẽ sơ đồ quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào (trên giấy khổ lớn). III - Tiến trình thực hiện. * ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sỹ số. * Kiểm tra bài cũ: Giáo viên nhận xét, đánh giá về tiết thực hành: Xác định sức sống của hạt. * Hoạt động dạy học Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung kiến thức 1. Khái niệm và phương pháp nuôi cấy mô tế bào Giáo viên chủ động giới thiệu khái niệm này qua các câu hỏi: - Các tế bào thực vật có thể sống khi tách rời cơ thể mẹ không ? Học sinh chú ý theo dõi câu hỏi đặt vấn đề của thầy, kết hợp Đọc phần I (SGK) - Tế bào, mô là một phần của cơ thể thực vật và chúng có tính độc lập Môi trường thích hợp cho chúng có thể sống và có thể phát triển thành công hoàn chỉnh Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung kiến thức 2. Cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào - Giáo viên giới thiệu các tranh, ảnh về nuôi cấy mô tế bào sau đó đặt các câu hỏi: + Vì sao từ một tế bào có thể phát triển thành một cây hoàn chỉnh ? + Em hiểu thế nào là tính toán năng của tế bào ? + Cho biết khả năng phân chia tế bào + Khả năng phân hoá tế bào? + Khả năng phản phân hoá tế bào Giáo viên minh hoạ những điều nêu trên bằng một sơ đồ để học sinh dễ hiểu Quan sát tranh, ảnh để hiểu thế nào là nuôi cấy mô tế bào Suy nghĩ tìm hiểu: + Tính toàn năng của tế bào + Khả năng phân chia, phân hoá của tế bào Học sinh quan sát vẽ sơ đồ vào vở - Tế bào TV có tính toàn năng. Bất cứ tế bào nào hoạc mô nào thuộc các cơ quan đều chứa hệ gen quy định kiểu gencủa loài đó - Chúng đều có khả năng sinh sản vô tính để tạo thành cây hoàn chỉnh nêu được nuôi cấy trong môi trường thích hợp - Tính toàn năng của tế bào là cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào Tế bào hợp tử Tế bào chuyên hoá đặc hiệu Tế bào phối sinh Tế bào hợp tử Nuôi cấy mô tế bào Tế bào phôi sinh Cây hoàn chỉnh Tế bào chuyên hoá đặc hiệu Cây hoàn chỉnh 3. Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô, tế bào * ý nghĩa: Giáo viên nêu tóm tắt ý nghĩa * Quy trình công nghệ (Hình 6 - SGK trang 21) - Hãy nêu tuần tự từng công việc của quy trình công nghệ Học sinh theo dõi SGK kết hợp nghe giáo viên giải thích từ đó ta tóm tắt các ý cơ bản Theo dõi biểu đồ và nghe câu hỏi của thầy để trả lời câu hỏi Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung kiến thức nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào ? - Đặt các câu hỏi: + Chọn vật liệu nuôi cấy ? + Khử trùng ? + Tạo chồi, tạo rễ + Cấy cây vào môi trường thích ứng ? + Trồng cây trong vườn ươm Phân lớp thành 6 nhóm thảo luận Các nhóm thảo luận và ghi các ý chính giáo viên đã tóm tắt Tóm tắt những ý nghĩa cơ bản của SGK Ghi các ý chính theo nội dung tóm tắt của giáo viên Vẽ sơ đồ quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào Tổng kết đánh giá Chỉ định học sinh trả lời câu hỏi - Cơ sở khoa học. - Quy trình công nghệ (2 câu hỏi cuối bài) Nghe bạn trả lời và bổ sung khi thầy yêu cầu - Căn cứ tinh thần học tập của học sinh; kết quả trả lời hai câu hỏi cuối bài nhận xét đánh giá giờ học. * Công việc về nhà của học sinh. - Tìm hiểu tác hại của đất chua nặng cũng như các biện pháp kỹ thuật cải tạo đất chua ở địa phương em? - Tìm hiểu các biện pháp làm tăng độ phì nhiêu của đất ở địa phương em? 5. Nguyễn Trãi Giáo án công nghệ 10 Người soạn 1: Phí Thị Hoa Người soạn 2: Đinh Thị Bình Trường THPT Nguyễn Trãi – Vũ Thư – Thái Bình Bài 7: một số tính chất của đất trồng I. mục tiêu: Sau bài này, giáo viên cần phải làm cho học sinh: 1. Về kiến thức: Biết được keo đất là gì. Thế nào là khả năng hấp phụ của đất. Thế nào là phản ứng của dung dịch đất và độ phì nhiêu của dung dịch đất 2. về kỹ năng: Phát triển kỹ năng quan sát, so sánh, khái quát, tổng hợp 3. Về thái độ: Học sinh có ý thức tìm hiểu đặc điểm các loại đất trồng ở địa phương II. Chuẩn bị: 1. Trọng tâm: Phần I: Keo đất và khả năng hấp phụ của dung dịch đất Phần II: Phản ứng của dung dịch đất 2. Phương pháp: Trực quan, vấn đáp tìm tòi bộ phận.... 3. đồ dùng: Tranh vẽ hình 7: sơ đồ cấu tạo của keo đất Tranh vẽ phương trình trao đổi ion khi bón vôi vào đất III. Tiến trình tổ chức dạy học: 1. ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ Câu 1: Nêu cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào. Câu 2: Trình bày qui trình công nghệ nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào. 3. Hoạt động dạy học. ĐVĐ: Trong sản xuất trồng trọt, đất là môi trường sống của mọi loại cây trồng. Vì vậy muốn sản xuất trồng trọt có hiệu quả phải biết các tính chất của đất để từ đó có biện pháp cải tạo và sử dụng hợp lý. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu về keo đất và khả năng hấp phụ của đất - GV: Gọi 1 học sinh đọc khái niệm về keo đất - GV giải thích rõ khái niệm: + Về kích thước: Trong đất có rất nhiều hạt có kích thước khác nhau, hạt keo có kích thước rất nhỏ, nhỏ hơn 1àm(1àm = 10-3mm) + Trạng thái huyền phù: Trạng thái lơ lửng trong nước. - GV treo tranh hình 7/Tr22: + Hãy quan sát hình 7 và chỉ ra những điểm giống nhau giữa hai loại keo đất? + Vậy keo đất được cấu tạo bởi mấy phần? + Quan sát hình 7 và nghiên cứu SGK hãy chỉ ra vị trí và vai trò các lớp ion ? (GV giải thích thêm về sự bù điện tích giữa hai lớp ion ngoài cùng) GV nhấn mạnh thêm về vai trò của lớp ion khuyếch tán + quan sát hình 7 và chỉ ra sự khác nhau giữa hai loại keo? - GV:Thế nào là khả năng hấp phụ của đất? Do đâu đất có khả năng hấp phụ? - GV: Mối quan hệ giữa tính hấp phụ với số lượng hạt keo? - GV: Biện pháp để làm tăng khả năng hấp phụ cho đất? (GV gợi ý: đất có nhiều mùn, nhiều chất hữu cơ thì nhiều hạt keo) - HS lắng nghe - HS quan sát, thảo luận, trả lời - HS nghiên cứu, trả lời - HS quan sát, nghiên cứu SGK, trả lời - HS quan sát, thảo luận, trả lời. - HS trả lời - HS thảo luận, trả lời - HS liên hệ thực tế thảo luận, trả lời I. Keo đất và khả năng hấp phụ của đất 1. Keo đất: a. Khái niệm: b. Cấu tạo keo đất: 2. Khả năng hấp phụ của đất Hoạt động 2: Tìm hiểu phản ứng của dung dịch đất - GV yêu cầu HS nhắc lại: + Khái niệm dung dịch đất đã học ở lớp 7? + Phản ứng của dung dịch đất? + Vai trò của nồng độ H+ và OH- trong việc quyết định phản ứng của dung dịch đất? - GV: Yếu tố nào quyết định độ chua hoạt tính? Yếu tố nào quyết định độ chua tiềm tàng? - GV: Tại sao gọi là độ chua hoạt tính? độ chua tiềm tàng? (GV gợi ý: độ chua hoạt tính do H+ hoà tan trong dung dịch đất gây nên, còn độ chua tiềm tàng do H+ và AL3+ hấp phụ trên bề mặt keo đất gây nên) - GV: Tại sao đất chứa nhiều muối Na2CO3, CaCO3 thì có tính kiềm? (GV gợi ý để HS viết phương trình) - GV: Nghiên cứu tính chua, tính kiềm của dung dịch đất nhằm mục đích gì? - GV: Em cho biết đặc điểm của 1 số loại đất trồng ở Việt Nam? - GV: Em cho biết biện pháp sử dụng hiệu quả những loại đất này? (GV gợi ý: Cây trồng phù hợp? biện pháp cải tạo?) - HS nhớ lại kiến thức cũ, thảo luận, trả lời - HS nghiên cứu SGK, trả lời - HS nghiên cứu SGK, trả lời - HS nghiên cứu, thảo luận, trả lời - HS nghiên cứu SGK, trả lời - HS nghiên cứu SGK, thảo luận, trả lời - HS thảo luận, trả lời. II. Phản ứng của dung dịch đất: - Dung dịch đất: - Phản ứng của dung dịch đất: + [H+] > [OH-]: tính axít + [OH-] = [H+]: trung tính + [OH-] >[H+]: tính kiềm 1. Phản ứng chua của đất: a. Độ chua hoạt tính b. Độ chua tiềm tàng 2. Phản ứng kiềm của đất. * ý nghĩa của việc nghiên cứu phản ứng dung dịch đất: Hoạt động 3: Tìm hiểu độ phì nhiêu của đất - GV: HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi sau: + Cho biết yếu tố nào quyết định độ phì nhiêu của đất? + Biện pháp làm tăng độ phì nhiêu của đất? - GV: Sự khác nhau giữa độ phì nhiêu tự nhiên và độ phì nhiêu nhân tạo? - GV: Vai trò của con người trọng việc hình thành và phát triển độ phì nhiêu của đất? - HS nghiên cứu SGK, thảo luận, trả lời. - HS thảo luận, trả lời - HS nghiên cứu SGK, thảo luận, trả lời - HS thảo luận, trả lời. III. Độ phì nhiêu của đất: 1. Khái niệm 2. Phân loại IV. Tổng kết đánh giá bài học 1. Cấu tạo, vai trò của keo đất? 2. Đất có mấy loại phản ứng? ý nghĩa của việc nghiên cứu phản ứng dung dịch đất 3. Biện pháp làm tăng độ phì nhiêu của đất? V. Về nhà - Trả lời câu hỏi cuối bài - Đọc trước bài 8: Thực hành xác định độ chua của đất 6. Lý Bôn Bài 10 : biện pháp cải tạo và sử dụng đất mặn, đất phèn Người soạn : 1. Phạm Duy Thành 2. Đặng Thị An Trường THTP Lý Bôn Môn Công nghệ 10 I/ Mục tiêu : 1. Về kiến thức: Sau khi học xong bài này HS cần phải : - Trình bày được nguyên nhân hình thành, đặc điểm, tính chất của đất mặn và đất phèn. - Đề xuất và giải thích được các biện pháp cải tạo và hướng sử dụng đất mặn, đất phèn. 2. Về kỹ năng: - Rèn luyện tư duy kỹ thuật về cải tạo đất và sử dụng đất mặn, đất phèn. - Rèn luyện kỹ năng so sánh, tổng hợp. 3.Về thái độ: - HS thấy được sự cần thiết phải cải tạo và sử dụng hợp lý đất mặn và đất phèn từ đó tích cực tham gia giữ gìn, bảo vệ tài nguyên đất trong sản xuất tại gia đình và địa phương. - Có ý thức tuyên truyền đến những người xung quanh để cùng giữ gìn , bảo vệ tài nguyên đất . II. Trọng tâm của bài : - Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng đất mặn, đất phèn (I.3, II.3) III. Chuẩn bị: 1. Phương pháp : - Vấn đáp - Thảo luận nhóm - Sử dụng tranh vẽ - Sử dụng máy chiếu đa năng - Sử dụng sơ đồ - Sử dụng máy chiếu Over head 2. Đồ dùng dạy học: - Tranh vẽ 10.1; 10.2; 10.3 SGK - Sơ đồ SGK, sơ đồ hệ thống kênh tưới tiêu cải tạo đất phèn - Một số tranh vẽ minh hoạ cây sống trên đất mặn, đất phèn thích hợp và không thích hợp. - Máy chiếu đa năng, máy chiếu Over head VI. Tiến trình thực hiện 1.ổn định tổ chức: ( 2 phút) - Kiểm tra sĩ số - ổn định chỗ ngồi - Giới thiệu đại biểu ( nếu có) 2. Kiểm tra bài cũ : ( 5 phút) ? Em hãy cho biết biện pháp cải tạo và hướng sử dụng đất xám bạc màu . ? Em hãy cho biết biện pháp cải tạo và hướng sử dụng đất xói mòn trơ sỏi đá. 3. Các hoạt động học tập . Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên nhân hình thành, đặc điểm và tính chất của đất mặn. (8 phút) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ? Theo em thế nào là đất mặn HS trả lời I. Cải tạo và sdụng đất mặn ? Đất mặn thường được hình thành ở đâu ? 1,Nguyên nhân hình thành GV tổng hợp giới thiệu lại ? ở vị trí hình thành đó em cho rằng nguyên nhân nào đã gây ra đất mặn HS suy luận tìm ra nguyên nhân hình thành đất mặn - Do thủy triều - Do các mao mạch ngầm GV chiếu Slide sơ đồ nguyên nhân hình thành đất mặn Y/c HS quan sát sơ đồ gọi 2 HS đọc sơ đồ HS quan sát đọc nguyên nhân hình thành đất mặn từ sơ đồ 2. Đặc điểm ,tính chất của đất mặn GV chiếu Slide H10.1 và giới thiệu H