Giáo án dạy Đại số 9 - Tuần 13

Tuần 13 Tiết 25 Ngày soạn: ... Ngày dạy: . Đ4.đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau. A. Mục tiêu Nắm vững điều kiện hai đường thẳng song song nhau, cắt nhau, trùng nhau. Biết nhận được các cặp đường thẳng song song nhau, cắt nhau. Biết vận dụng lí thuyết vào việc tìm các giá trị của tham số trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là các đường thẳng song song, cắt nhau, trùng nhau. B. Chuẩn bị Giáo viên: Thước thẳng, bảng phụ. Học sinh: Thước thẳng. C. Các hoạt động dạy học trên lớp I. ổn định lớp:( 1 phút) II. Kiểm tra bài cũ(5 phút) Vẽ trên cùng một hệ trục toạ độ đồ thị của hai hàm số y = 2x và y = 2x + 3. III. Dạy học bài mới:(28 phút). Hoạt động của thày Hoạt động của trò 1.Đường thẳng song song. -Trên cùng một mp, hai đường thẳng có những vị trí tương đối nào? -Vậy hai đường thẳng y = ax + b và y=a’x+b’ khi nào cắt nhau, trùng nhau, song song nhau. Ta sẽ lần lượt xét. -Gọi 1 hs lên bảng vẽ đồ thị h/s y = 2x – 2 trên cùng mptđ với hai đồ thị đã vẽ. ?1. SGK -Cho cả lớp làm ?1 vào vở. -Vì sao hai đt y = 2x + 3 và y = 2x – 2 song song nhau? -Nhận xét? -Qua ?1 KL? 2.Hai đường thẳng cắt nhau. -Cho hs là ?2 ?2 Tìm các đường thẳng cắt nhau , song song với nhau trong các đường thẳng sau: y = 0,5x + 2, y = 0,5x – 1 , y = 1,5x + 2. -Nhận xét? -Vì sao hai đường thẳng y = 0,5x + 2 và y = 1,5x + 2 lại cắt nhau? -Nhận xét? -Vậy hai đt y = ax + b và y = a’x + b’ cắt nhau khi nào? -Rút ra KL? -Nhận xét? -Hai đt y = ax + b và y = a’x + b cắt nhau tại điểm nào? (a và a’ 0, a a’) -Từ đó GV nêu chú ý. Chú ý. Khi a a’ và b = b’ thì hai đường thẳng có cùng tung độ gốc do đó chúng cắt nhau tại một điểm trên trục tung có tung độ là b. 3. Bài toán áp dụng. -Cho hs nghiên cứu đề bài. -HS y = ax + b là hàm số bậc nhất khi nào? -Tìm đk dể hai hs đã cho là hs bậc nhất? -Cho hs làm bài. -Nhận xét? -GV nhận xét, bổ sung nếu cần. -Có 3 vị trí tương đối là song song nhau, cắt nhau, trùng nhau. -Làm ?1 vào vở. -Hai đt y = 2x + 3 và y = 2x – 2 song song nhau vì cùng song song với đt y = 2x. -Rút ra KL. Hai đường thẳng y = ax + b (a0) và y = a’x + b’ (a’ 0) song song với nhau khi và chỉ khi a = a’, b b’ và trùng nhau khi và chỉ khi a = a’, b b’. -Làm ?2 ; 1 em lên bảng làm bài. - Quan sát bài làm trên bảng. Giải. -Các đường thẳng song song là y = 0,5x + 2 và y = 0,5x – 1 -Các đường thẳng cắt nhau là y = 0,5x + 2 và y = 1,5x + 2 ; y = 0,5x – 1và y = 1,5x + 2 -Nhận xét -Bổ sung. -Vì chúng không song song, cũng không trùng nhau. -Nhận xét. -Khi a a’. -Nêu KL. KL: -Hai đường thẳng y = ax + b ( a 0) và y = a’x + b’ (a’ 0) cắt nhau khi và chỉ khi a a’. -Nhận xét. -Bổ sung. -Nắm ND chú ý. -Nghiên cứu đề bài. -Khi a 0. -1 hs tìm đk. -Nhận xét. -Làm bài và chữa bài Cho hai hàm số bậc nhất y = 2mx + 3 và y = (m + 1)x + 2 a) Để hai h/s trên là bậc nhất 2m 0 và m + 1 0 m 0 và m -1. +) Để hai đường thẳng trên cắt nhau 2m m + 1 m 1. Kết hợp với đk ta có m 0 và m 1 b) Hai đường thẳng trên song song nhau 2m = m + 1 m = 1 thoả mãn điều kiện. -Quan sát bài làm trên bảng. -Nhận xét. -Bổ sung. IV. Luyện tập củng cố (8 phút) ?Hai đt y = ax + b (a 0 ) và y = a’x + b’ ( a’ 0) khi nào cắt nhau, song song nhau, trùng nhau? Bài 20 tr 54 sbt. Các đt cắt nhau là y = 1,5x + 2 và y = x + 2; là y = 1,5x + 2 và y = 0,5x. Các đường thẳng song song nhau là y = 2x + 3 và y = 2x – 1 . Bài 21 tr54 sgk. Hai hs y = mx + 3 và y = (2m + 1) x – 5 là hs bậc nhất m 0 và 2m + 1 0 m 0 và m . Hai đt trên song song nhau m = 2m + 1 m = - 1. Kết hợp đk ta có m = -1, m 0 và m . b) Hai đt trên cắt nhau m 2m + 1 m - 1. V.Hướng dẫn về nhà ( 2 phút) -Học thuộc lí thuyết. -Xem lại các VD và BT. -Làm các bài 22,23,24 tr 55 sgk, bài 18,19 tr 59 sbt. -Tiết sau luyện tập, mang đủ các dụng cụ để vẽ đồ thị. ********************** Tuần 13 Tiết 26 Ngày soạn: ... Ngày dạy: . Luyện tập. A. Mục tiêu Củng cố điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b (a 0) và y = a’x + b’ (a’ 0) cắt nhau, song song nhau, trùng nhau. Biết xác định các hệ số a, b trong các bài toán cụ thể. Xác định được các giá trị của tham số để các đường thẳng song song nhau, cắt nhau, trùng nhau. B. Chuẩn bị Giáo viên: Thước thẳng. Học sinh: Thước thẳng. C. Các hoạt động dạy học trên lớp I. ổn định lớp:( 1 phút) II. Kiểm tra bài cũ(7 phút) 1.Cho hai đường thẳng y = ax + b (a 0) (D) và y = a’x + b’ (a’ 0) (D’). Nêu đk để (D) và (D’) cắt nhau? Trùng nhau? Song song nhau? Chữa bài 22a) SGK. 2.Chữa bài 22b) SGK. III. Dạy học bài mới:(30 phút). Hoạt động của thày Hoạt động của trò Bài 23 tr55 sgk. -Cho hs nghiên cứu đề bài. -Đồ thị hs cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng -3 nghĩa là gì? tìm b? -Nhận xét? -GV nhận xét. -Gọi 1 hs lên bảng làm phần b) -Nhận xét? Bài 24 tr 55sgk. -Cho hs nghiên cứu đề bài. -Nêu hướng làm? -Nhận xét? -Hai đt trên cắt nhau khi nào? -Nhận xét? -Gọi 3 hs lên bảng làm bài, dưới lớp gv chia hs làm các phần a, b, c ra nháp. -Nhận xét? -GV nhận xét, bổ sung nếu cần. Bài 25 tr 55sgk. -Cho hs thảo luận theo nhóm. -Quan sát độ tích cực của hs. - Cho 1 em lên bảng chữa bài -Nhận xét. -GV nhận xét, bổ sung nếu cần. Bài 26 tr 55 sgk. Cho hs bậc nhất y = ax – 4. (1). -Hàm số (1) là bậc nhất ? -Nhận xét? -Đt hs (1) cắt đường thẳng y = 2x – 1 tại điểm có hoành độ bằng 2 ? -Nhận xét? -Tìm a? -Nhận xét? -Gọi hs lên bảng làm phần b). -Nhận xét? -GV nhận xét, bổ sung nếu cần. -Nghiên cứu đề bài. -nghĩa là đt hs đi qua điểm (0;3). 2.0 + b = -3 b = -3. -1 hs lên bảng làm phần b) Cho hs y = 2x + b. a) Đồ thị hs cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng -3 đồ thị hs đi qua điểm (0, -3) 2.0 + b = -3 b = -3. Vậy với b = -3 thì đồ thị hs đã cho cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng -3 b) Vì đồ thị hs đã cho đi qua điểm A(1;5) 2.1 + b = 5 b = 5 – 2 b = 3. Vậy với b = 3 thì đồ thị hs đã cho đi qua điểm A(1;5). -Dưới lớp làm bài. -Nhận xét . -Nghiên cứu đề bài. -Tìm đk để hai hs đã cho là bậc nhất. -Tìm đk để 2 đt trên cắt nhau.( khi 2m + 1 2). -Nhận xét. -3 hs lên bảng làm. Xét hai hàm số bậc nhất y = 2x + 3k và y = (2m + 1)x + 2k – 3 . Để hai hs trên là bậc nhất 2m + 1 0 m . a) Để hai đt trên cắt nhau 2m + 1 2 2m 1 m . Kết hợp điều kiện ta có hai đường thẳng trên cắt nhau m . b) Để hai đường thẳng trên song song nhau 2m + 1 = 2 và 2k – 3 3k m = và k -3.( Thoả mãn đk) Vậy với m = và k -3 thì hai đường thẳng trên song song nhau. c) Để hai đt trên trùng nhau 2m + 1 = 2 và 2k – 3 = 3k m = và k = -3. Vậy với m = và k = -3 thì hai đt trên trùng nhau. -Quan sát bài làm trên bảng. -Nhận xét. -Thảo luận theo nhóm. a)Vẽ đt các hàm số y = (D) và (D’) trên cùng một hệ trục toạ độ. *) Vẽ đt (D). *) Vẽ đt (D’). x 0 -3 x 0 4/3 y 2 0 y 2 0 b) Một đt //Ox,cắt Oy tại điểm có tung độ bằng 1 và cắt (D) và (D’) thứ tự tại M, N. Tìm toạ độ M, N. *) Ta có yM = 1xM + 2 = 1 xM = - Vậy M( -;1). *) Ta có yN = 1-xN + 2 = 1 xN = Vậy N( ;1). -Quan sát bài làm trên bảng. -Nhận xét. -Bổ sung. a 0. đt hs đi qua điểm (2;3). -1 hs lên bảng tìm a. Để hs trên là bậc nhất a 0. a) Đt hs (1) cắt đường thẳng y = 2x – 1 tại điểm có hoành độ bằng 2 tung độ giao điểm là y = 2.2 – 1 = 3 đt hs đi qua điểm (2;3) a.2 – 4 = 3 a = (t/m đk). Vậy với a = thì đt hs (1) cắt đường thẳng y = 2x – 1 tại điểm có hoành độ bằng 2 -Nhận xét. -1 hs lên bảng làm phần b). b) Đt hs (1) cắt đt y = -3x + 2 tại điểm có tung độ bằng 5 hoành độ giao điểm là -3x + 2 = 5 x = -1 đt hs đi qua (-1;5) a.(-1) – 4 = 5 a = - 9 ( t/m đk). Vậy với a = -9 thì đt hs (1) cắt đt y = -3x + 2 tại điểm có tung độ bằng 5. -Nhận xét, bổ sung. IV. Củng cố (6 phút) GV nêu lại các dạng toán trong tiết học. Bài 24 tr 60 sbt. Cho đt y = (k + 1)x + k. (d) a)Để (d) đi qua gốc toạ độ (d) đi qua (0;0) (k + 1).0 + k = 0 k = 0. b)Để (d) song song với đường thẳng y = (+1)x + 3 k + 1 = + 1 và k 3 k = và k 3 k = . V.Hướng dẫn về nhà (2 phút) -Xem lại cách giải các bt. -Làm các bài 20,21,22 tr60 sbt. -Ôn lại khái niệm tg, cách tính góc khi biết tg .