Giáo án Đọc thêm: tào tháo uống rượu luận anh hùng

ĐỌC THÊM TÀO THÁO UỐNG RƯỢU LUẬN ANH HÙNG (Trích Tam quốc diễn nghĩa - LA QUÁN TRUNG) A. MỤC TIÊU BÀI HỌC - Hiểu được tính cách của Tào Tháo và Lưu Bị. - Thấy rõ nghệ thuật kể chuyện giàu kịch tính thông qua cử chỉ, thái độ, ngôn ngữ của từng nhân vật và chi tiết chọn lọc. 1/ Kiến thức - Lưu Bị khiêm nhường, thận trọng, kín đáo, khôn ngoan. Tào Tháo gian hùng, nhưng chủ quan nên thất bại trong cuộc đấu trí. - Cách miêu tả nhân vật qua cử chỉ, ngôn ngữ, qua lối kể chuyện giàu kịch tính. 2/ Kĩ năng Đọc - hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại. 3/ Thái độ * Dẫn nhập: Tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa dựng nên hai chân dung nhân vật đối lập: tuyệt nhân- Lưu Bị, tuyệt gian- Tào Tháo. Lưu bị từng khẳng định phương châm sống “Ta thà chết chứ ko làm điều phụ nghĩa”, trái lại Tào Tháo lại có châm ngôn “Ta thà phụ người chứ ko để người phụ ta” làm phương châm xử thế. Đọc đoạn trích Tào Tháo uống rượu luận anh hùng, chúng ta sẽ thêm hiểu về hai nhân vật trên. Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt * Hoạt động 1. Tìm hiểu chung - Yêu cầu Hs đọc và tìm vị trí và bố cục của đo¹n trích. - Gv dẫn dắt về vị trí đoạn trích trong tác phẩm: Bị Lã Bố lừa đánh chiếm Từ Châu, ba anh em Lưu- Quan- Trương đành đến Hứa Đô nương nhờ Tào Tháo, tạm náu mình chờ thời cơ để lại ra mưu đồ nghiệp lớn... * Hoạt động 2. Đọc – hiểu văn bản - Gv yêu cầu hs thảo luận, trả lời các câu hỏi trong sgk: - Phân tích tâm trạng và tính cách của Lưu Bị khi phải nương nhờ Tào Tháo? Gợi mở: - Vì sao Huyền Đức lại ngày ngày coi sóc việc làm vườn- “Cái việc của kẻ tiểu nhân” theo cách nhìn của Quan Công và Trương Phi - ở trong phủ Tào Tháo? - Tâm trạng của Huyền Đức khi bị Tào Tháo đột ngột cho người vời đến phủ? - Khi Tào Tháo bàn luận về người anh hùng, tâm trạng của Lưu Bị như thế nào? - Vì sao Lưu Bị sợ đến mức rụng rời, luống cuống, đánh rơi cả đôi đũa đang cầm trên tay khi Tào Tháo khẳng định “Anh hùng thiên hạ bây giờ chỉ có sứ quân và Tháo mà thôi!”? - Điều gì đã giúp Lưu Bị giải nguy tình thế trên? - Khái quát lại những nét tính cách tiêu biểu của Lưu Bị qua đoạn trích trên? - Gv giới thiệu về nhân vật: Tào Tháo là một đại gian hùng. Y vừa là một nhà chính trị, nhà quân sự tài ba lỗi lạc, thông minh cơ trí, dũng cảm hơn đời, nhà văn hóa xuất sắc (người sáng lập ra nước Ngụy, thống nhất cả miền Bắc Trung Quốc đồng thời là người đề ra chính sách đồn điền, trọng dụng người tài... Y còng lµ kÎ ®a nghi, x¶o tr¸ (®a nghi nh­ Tµo Th¸o), nham hiÓm, tµn b¹o víi triÕt lÝ sèng v« cïng Ých kØ. Mét vµi c©u chuyÖn: gi¶ tróng phong lõa chó, c¾t tãc thay ®Çu, gi¶ mª giÕt lÝnh hÇu, giÕt c¶ nhµ L· B¸ Xa,... - Qua c¸ch ®èi xö cña Tµo Th¸o víi L­u BÞ vµ c¸ch ®¸nh gi¸ nh÷ng nh©n vËt anh hïng mµ L­u BÞ ®Ò xuÊt, em hiÓu g× vÒ tÝnh c¸ch nh©n vËt Tµo Th¸o? - NhËn xÐt vÒ c¸ch nh×n thêi thÕ vµ con ng­êi cña Tµo Th¸o? - Quan niÖm vÒ ng­êi anh hïng cña y như thế nào? - ViÖc Tµo Th¸o kh¼ng ®Þnh trong thiªn h¹ chØ cã L­u BÞ vµ m×nh lµ anh hïng cã ý nghÜa như thế nào? - Kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch næi bËt cña Tµo Th¸o trong ®o¹n trÝch nµy? Gv bæ sung: Sù tù cao tù ®¹i, ®¾c chÝ cho m×nh lµ nhÊt thiªn h¹ ®· khiÕn Tµo Th¸o ko chó ý ®Õn sù nhón nh­êng qu¸ møc vµ hµnh ®éng bÊt cÈn do sî h·i qu¸ ®é cña L­u BÞ, ®Ó L­u BÞ qua mÆt mµ không hay. * Hoạt động 3. Tổng kết I. Vị trí và bố cục đoạn trích: 1/ Vị trí Håi 21 (Tµo Th¸o uèng r­îu luËn anh hïng- Quan C«ng lõa m­u giÕt Xa Trô). 2/ Bố cục + Më truyÖn: Hoµn c¶nh ¨n nhê ë ®Ëu d­íi tr­íng Tµo Th¸o cña L­u BÞ. + Th¾t nót: Tµo Th¸o cho ng­êi mêi L­u BÞ ®Õn phñ. + Ph¸t triÓn: L­u BÞ ®­a ra nh÷ng nh©n vËt anh hïng vµ Tµo Th¸o b¸c bá. + Cao trµo: Tµo Th¸o ®­a ra quan niÖm vÒ anh hïng, kh¼ng ®Þnh m×nh vµ L­u BÞ lµ anh hïng, L­u BÞ sî h·i ®¸nh r¬i ®òa. + KÕt thóc: Nhê tiÕng sÊm, L­u BÞ khÐo lÐo qua mÆt Tµo Th¸o. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1/ Tâm Trạng và tính cách của Lưu Bị khi phải nương nhờ Tào Tháo - Việc vun xới, tưới tắm vườn tược, che mắt Tào Tháo. - Tâm trạng: lo sợ Tào Tháo nghi ngờ, tìm cách cản trở, hãm hại. - Khi Tào Tháo cho người mời đến phủ uống rượu: + Giật mình, lo lắng + Sợ tái mặt + Yên lòng khi biÕt râ môc ®Ých cña Tµo Th¸o. - Khi Tào Tháo bàn về anh hùng: + Nhún mình, + Khi bị hỏi dồn: khôn khéo lần lượt điểm những gương mặt đáng lưu ý. " Cố giấu tư tưởng, tình cảm của mình. + Sợ đến mức rụng rời, luống cuống, ®¸nh r¬i c¶ ®«i ®òa ®ang cÇm trªn tay khi Tµo Th¸o kh¼ng ®Þnh “Anh hïng thiªn h¹ b©y giê chØ cã sø qu©n vµ Th¸o mµ th«i!”. - Vì: Lưu Bị đang nương nhờ Tào Tháo, đang cố giấu mình, cố tỏ ra mình là người tầm thường. - Yếu tố giải nguy: nhờ trời, tiếng sét với hành động và câu nói của Lưu Bị thật khớp, thật phù hợp " Tào Tháo hết nghi ngờ. ] Tính cách tiêu biểu của Lưu Bị qua đoạn trích trên: trÇm tÜnh ®Çy b¶n lÜnh, khiªm nh­êng, kh«n ngoan, kiªn tr×, nhÉn n¹i thùc hiÖn chÝ lín. 2/ Tính cách nhân vật Tào Tháo - Mục đích cho anh em Lưu- Quan- Trương ở nhờ, đối đãi như khách: tìm cách dò xét, dụ hàng, thu phục. - Mục đích của việc bày tiệc rượu mời Lưu Bị uống và bàn luận về anh hùng: dò tâm lí, tình cảm, tư tưởng và ý chí của Lưu Bị. - Cách nhìn thời thế và con người: thông minh, sắc sảo và tính cách: tự tin, bản lĩnh. - Quan niệm về người anh hùng: + Chỉ đề cao tài năng cá nhân “phải hơn đời, chí lớn tung hoành bốn phương”. + Không thấy được yêu cầu đạo đức đối với người anh hùng. - Ý nghÜa cña viÖc kh¼ng ®Þnh trong thiªn h¹ chØ cã L­u BÞ vµ m×nh lµ anh hïng: + Thö “n¾n g©n”, dß xÐt t©m tr¹ng thËt cña L­u BÞ ®Ó liÖu c¸ch c­ xö. + ThÓ hiÖn b¶n lÜnh, sù ®¹i l­îng, biÕt ng­êi hiÒn cña Tµo Th¸o. ] TÝnh c¸ch tiªu biÓu cña Tµo Th¸o qua ®o¹n trÝch trªn: b¶n lÜnh, tù tin ®Õn møc tù cao tù ®¹i, chñ quan, coi th­êng L­u BÞ. III. TỔNG KẾT 1/ Nghệ thuật - Khắc hoạ tính cách nhân vật qua lời nói, cử chỉ, dáng điệu, chi tiết giàu kịch tính, tăng sức hấp dẫn của lời kể. - Sử dụng hợp lí hình ảnh thiên nhiên để làm rõ tính cách nhân vật. 2/ Nội dung Ngợi ca Lưu Bị - một con người khiêm nhường, thận trọng, kín đáo, khôn ngoan. 4/ Củng cố Lập bảng so sánh hai nhân vật Bảng so sánh hai nhân vật Lưu Bị và Tào Tháo: Tào Tháo (gian hùng) Lưu Bị (anh hùng) - Hoàn cảnh: Đang có quyền thế, có đất, có quân, ở thế thắng, lợi dụng vua Hán để khống chế chư hầu. - Thái độ: Tự tin, chủ quan, đắc chí, coi thường người khác. - Tính cách: Bản lĩnh, sắc sảo, đa nghi. - Bị Lưu Bị qua mặt. - Hoàn cảnh: Đang ở thế thua, mất đất, mất quân, phải nương nhờ nơi ở của kẻ thù. - Thái độ: Lo lắng, sợ hãi, cố che giấu ý nghĩ, tình cảm, chí hướng thực của mình, thận trọng, nhún nhường. - Tính cách: Bản lĩnh, khôn ngoan. Linh hoạt che giấu hành động sơ suất của mình. 5/ Dặn dò - Chuẩn bị bài ( T77 theo câu hỏi hướng dẫn của GV). - Học bài, đọc tham khảo tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa. - Soạn bài: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ.