Giáo án giảng dạy môn Vật lý 10 (cơ bản) - Hoàng Văn Tuấn - Bài 11: Lực hấp dẫn và định luật vạn vật hấp dẫn

BÀI 11 – LỰC HẤP DẪN VÀ ĐỊNH LUẬT VẠN VẬT HẤP DẪN Ngày soạn: 3/11 I – MỤC TIÊU 1. Kiến thức Phát biểu được định luật vạn vật hấp dẫn và viết được công thức của lực hấp dẫn Nêu được định nghĩa trọng tâm của một vật 2. Kỹ năng Biết vận dụng các kiến thức trong bài, kết hợp với những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải một số bài tập Giải thích được một cách định tính sự rơi tự do và chuyển động của các hành tinh, vệ tinh bằng lực hấp dẫn Vận dụng được công thức của lực hấp dẫn để giải các bài tập cơ bản như trong bài học II – CHUẨN BỊ 1. Giáo viên Giáo án, giải trước các bài tập trong sgk, chuẩn bị thêm một số câu hỏi và bài tập khác, tìm một số hiện tượng trong đời sống liên quan đến bài học Hình mô tả chuyển động của trái đất xung quanh mặt trời và mặt trăng xung quanh trái đất 2. Học sinh Ôn lại kiến thức về sự rơi tự do và trọng lực Tham khảo trước bài học mới III – TIẾN TRÌNH LÊN LỚP Hoạt động 1: ỔN ĐỊNH LỚP, KIỂM TRA SĨ SỐ & KIỂM TRA BÀI CŨ Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Giữ trật tự, chuẩn bị tài liệu để học bài Trả lời câu hỏi của giáo viên Nhận xét câu trả lời của bạn Nhắc học sinh ổn định lớp, chuẩn bị tài liệu để học bài Nêu câu hỏi: Phát biểu định luật 3 Newton Phân biệt cặp lực cân bằng và cặp “lực và phản lực” Gọi học sinh trả lời Nhận xét, cho điểm Hoạt động 2: Tìm hiểu về lực hấp dẫn và định luật vạn vật hấp dẫn Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Quan sát hình mổ tả chuyển động của trái đất quanh mặt trời để rút ra lực hấp dẫn là lực tác dụng từ xa Biểu diễn lực hấp dẫn giữa hai chất điểm Viết công thức tính lực hấp dẫn cho trường hợp hai hình cầu đồng chất Giới thiệu về lực hấp dẫn Yêu cầu học sinh quan sát mô phỏng chuyển động của trái đất quanh mặt trời và nhận xét về đặc điểm của lực hấp dẫn Nêu và phân tích định luật vạn vật hấp dẫn Mở rộng phạm vi áp dụng định luật cho các vật không phải là chất điểm Hoạt động 3: Xét trọng lực như trường hợp riêng của lực hấp dẫn Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Nhắc lại về trọng lực Viết biểu thức tính trọng lực tác dụng lên vật như một trường hợp riêng của lực hấp dẫn Chứng minh biểu thức 11.2 và 11.3 Gợi ý: trọng lực là lực hấp dẫn giữa vật và trái đất Vật ở gần mặt đất thì h << R Hoạt động : vận dụng & củng cố bài học Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Trả lời các câu hỏi 1, 2 sgk Giải bài tập 1, 2 sgk Ghi nhận kiến thức về sự nở vì nhiệt và các ứng dụng của nó Nhận xét câu trả lời của học sinh Nhận xét, đánh giá kết quả giờ học Hoạt động : giao nhiệm vụ về nhà Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Ghi câu hỏi và bài tập về nhà Ghi những chuẩn bị cho bài sau Nêu câu hỏi và bài tập Yêu câu hs chuẩn bị bài học tiếp theo IV. Các nội dung trọng tâm 1. Định luật vạn vật hấp dẫn: Lực hấp dẫn giữa hai chất điểm bất kỳ tỉ lệ thuận với tích hai khối lượng của chúng và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng với G = 6,67.10-11 (Nm2/kg2) gọi là hằng số hấp dẫn Trọng lực là lực hấp dẫn giữa trái đất và vật Trọng tâm của vật là điểm đặt của trọng lực