Giáo án Hình học 9 Chương IV: Hình trụ – hình nón – hình cầu

Ngày soạn: 2/4/08 Ngày giảng Chương IV: hình trụ – hình nón – hình cầu Tiết 58 : hình trụ – diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ I – Mục tiêu : HS nhớ và khắc sâu các khái niệm về hình trụ ( đáy, trục, mặt xung quanh, đường sinh độ dài đường cao, mặt cắt . .. của hình trụ ) . Nắm chắc và biết sử dụng công thức tính diện tích xung quanh , diện tích toàn phần , thể tích của hình trụ . II – Chuẩn bị : GV Thước , phấn màu , một số vật có dạng hình trụ cốc thuỷ tinh đựng nước, tranh vẽ H73,75,74SGK , bảng phụ HS một số vật có dạng hình trụ cốc đựng nước, thước, chì III – Tiến trình bài dạy : ổn định : Lớp 9A2:Lớp 9A3:.. Lớp 9A4.. Kiểm tra: Bài mới Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng Hoạt động 1 : Giới thiệu chương IV (3ph) GV : Lớp 8 đã học các hình trong không gian : hình lăng trụ đứng, hình chóp đều..Lớp 9 chúng ta sẽ học về hình trụ , hình nón , hình cầu công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích của các hình đó. HS nghe giới thiệu Hoạt động 2 : Hình trụ GV giới thiệu hình trụ qua hình 73sgk : quay hcn ABCD quanh cạnh CD cố định .Cách tạo nên 2 đáy , mặt xung quanh, đường sinh , chiều cao , trục của hình trụ GV yêu cầu hs đọc thông tin sgk /107 GV cho hs làm ?1 GV bảng phụ bài 1/110 HS nghe và quan sát HS đọc sgk HS trả lời chỉ rõ các yếu tố của hình trụ HS thực hiện điền vào chỗ trống _ Quay hcn quanh cạnh cố định được 1 hình trụ + đáy là hình tròn + AB quét lên mặt xung quanh + EF là đường sinh và là đường cao + CD là trục của hình trụ Hoạt động 3 : Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng ? Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng // đáy mặt cắt là hình gì ? ? Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng // với trục hì mặt cắt là hình gì ? GV thực hành cắt – yêu cầu hs quan sát H75 sgk /108 GV cho hs làm ?2 ? Cốc để thẳng mặt nước là hình gì ? ? Cốc để nghiêng mặt nước có là hình tròn không ? HS: Hình tròn HS hcn HS quan sát HS đọc ?2 HS : Hình tròn HS không là hình tròn SGK Hoạt động 4 : Diện tích xung quanh của hình trụ GV đưa H77 giới thiệu diện tích xung quanh của hình trụ . ? Cách tính diện tích xung quanh của hình trụ ở tiểu học ? GV quan sát H77 làm ? 3 trên bảng phụ GV bổ xung sửa sai ? Qua ?3 hãy nêu công thức tính diện tích xung quanh của hình trụ ? HS quan sát HS : chu vi đáy nhân chiều cao. HS thảo luận nhóm thực hiện điền HS nhận xét HS trả lời Sxq = 2p.r.h Stp = 2 p.r.h + 2p.r2 ( với r là bán kính đáy , h chiều cao của hình trụ ) Hoạt động 5 : Thể tích của hình trụ ? Nêu công thức tính thể tích của hình trụ ? ? áp dụng công thức tính thể tích của hình trụ có bán kính đáy là 5cm , chiều cao hình trụ là 11cm ? GV yêu cầu hs đọc ví dụ sgk /109 HS trả lời HS : V = p.r2 h = 3,14.5.5.11 = 863,5 (cm2) HS đọc VD sgk V = S . h = p.r2 h ( r bán kính đáy , h chiều cao ) * Ví dụ : sgk /109 Hoạt động 6: Củng cố - luyện tập GV đưa bảng ohụ bài 3 yêu cầu hs thực hiện Gv lưu ý hs r = d ? Để chọn kết quả đúng phải làm như thế nào ? GV yêu cầu một hs thực hiện giải ? GV đưa đề bài lên bảng phụ .Yêu cầu hs thảo luận GV – HS nhận xét bổ xung HS đọc đề bài HS trả lời miệng HS đọc đề bài HS giải bài toán HS đọc đề bài HS hoạt động nhóm đại diện nhóm trình bày Bài 3 /110 sgk h r H a 10cm 4cm H b 11cm 0,5cm H c 3cm 3,5cm Bài 4/111sgk Chọn E Bài 5/111sgk HS điền trên bảng phụ 4) Hướng dẫn về nhà Nắm chắc các khái niệm về hình trụ . Nắm chắc các công thức tích diên tích xung quanh , diện tích toàn phần của hình trụ. Làm các bài tập 2; 4; 6; 7; 8; 9 (111-122/sgk ) -------------------------------------------------- Ngày soạn : 5/4/08 Ngày giảng Tiết 59 : Luyện tập I – Mục tiêu : Thông qua bài tập HS hiểu kỹ hơn về khái niệm hình trụ . HS được luyện kỹ năng phân tích đề bài, áp dụng các công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích của hình trụ cùng các c/thức suy luận của nó. Cung cấp cho hs một số kiến thức thực tế về hình trụ . II - Chuẩn bị : GV Bảng phụ , thước , phấn màu , máy tính bỏ túi HS Thước chì , máy tính bỏ túi. III – Tiến trình bài dạy : ổn định : Lớp 9A2:Lớp 9A3:.. Lớp 9A4.. Kiểm tra: ? Nhắc lại công thức tính Sxq, STP và V của hình trụ ? Bài mới Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng Hoạt động 1 : Chữa bài tập GV gọi đồng thời 2 hs lên bảng GV bổ xung sửa sai – chốt kiến thức. GV lưu ý HS khi tính Sxq, Stp, thể tích đối với một số hình không gian có dạng hình trụ cần phải vận dụng công thức sao cho phù hợp. 2 HS lên bảng HS1: chữa bài 7/111sgk HS2 chữa bài 10 HS nhận xét Bài tập 7/111sgk h = 1,2 m d = 4 cm = 0,04 cm S = ? (S giấy cứng dùng làm hộp ) Giải Diện tích phần giấy cứng bằng diện tích xung quanh hình hộp có đáy là hình vuông . Sxq = 4.0,04.1,2 = 0,192 (m2) Bài 10/112 sgk a) C = 113 cm h = 3 cm Sxq = ? Giải Sxq = C .h = 13.3 = 39 (cm2) b) r = 5 mm h = 8 mm V = ? Giải V = p .r2 .h = p.52 .8 = 200p ằ 628 (mm2) Hoạt động 2 : Luyện tập ? Bài toán cho biết gì ? y/ cầu gì ? ? Khi nhấn chìm hoàn toàn 1 tượng đá nhỏ vào trong 1 lọ thuỷ tinh đựng nước ta thấy nước dâng lên hãy giải thích ? ? Thể tích tượng đá tính như thế nào ? ? Nêu yêu cầu của bài toán ? GV đưa hình vẽ trên bảng phụ GV nhận xét bổ xung ? Qua bài tập ta vận dụng kiến thức nào ? ? Muốn tính thể tích phần còn lại của tấm kim loại ta làm như thế nào ? GV yêu cầu hs tính cụ thể GV sửa sai kết luận lại cách làm. HS trả lời HS tượng đá chiếm 1 phần thể tích trong lòng nước vì thế nước dâng lên. HS nêu cách tính HS đọc đề bài HS nêu yêu cầu HS quan sát hình lựa chọn đáp án HS nêu kiến thức áp dụng HS đọc đề bài sgk HS : tính V cả tấm ; tính V 4 lỗ khoan; tính hiệu giữa V cả tấm và V 4 lỗ khoan 1 HS lên tính HS cả lớp cùng làm và nhận xét Bài 11/112 sgk Thể tích tượng đá bằng thể tích cột nước hình trụ có diện tích đáy bằng 12,5 cm2 và chiều cao bằng 8,5 mm = 0,85cm . Vậy V = Sđ . h = 12,8.0,85 = 10,88 (cm2) Bài 8 /111Sgk * Quay hcn quanh AB được hình trụ có r = BC = a ; h = AB = 2a ị V1 = p . r2 . h = p .a2 . 2a = 2p a3 * Quay hcn quanh BC được hình trụ có r = AB = 2a ; h = BC = a ị V2 = p . r2 . h = p. 4a2 . a = 4p a3 Vậy V2 = 2V1 ị chọn C Bài 13/113 sgk Thể tích của tấm kim loại là 5.5.2 = 50 (cm3 ) Thể tích của 41 lỗ khoan d = 8mm ị r = 4mm = 0,4cm V = p r2 h = p 0,42 .2 = 1,005 ( cm3) Thể tích phần còn lại của tấm kim loại 50 - 4.1,005 = 45,95 (cm3) GV đưa bài tập trên bảng phụ Yêu cầu HS thực hiện cá nhân ? Điền kết quả vào các ô trống ? HS thực hiện điền GV kiểm tra công thức và kết quả GV hướng dẫn HS làm dòng 3 ? Biết bán kính đáy = 5 tính được đại lượng nào ? ? Để tính chiều cao ta làm ntn ? ? Có h tính Sxq bằng công thức nào ? GV yêu cầu HS thực hiện tính Bài tập 12: (sgk/112) r d h C S Sxq V 25mm 5 7cm 15,7 19,63 109,9 137,4 3 6cm 1cm 18,8 28,26 1884 2826 5cm 10 12,7 31,4 78,52 400 1l Dòng 3: d = 2r ị C(d) = pd; S(d) = pr2 V = 1lít = 1000 cm3 V = pr2h ị h = V / pr2 Sxq = Sđ. h 4) Hướng dẫn về nhà : Các dạng bài tập tính toán , bài tập thực tế , và các công thức áp dụng GV khái quát toàn bài. Nắm chắc các công thức đẫ học . Làm bài tập 14/113 sgk ; 5;6;7; /123 sbt. Đọc trước bài 2 . ---------------------------------------------------- Ngày soạn: 13/4/08 Ngày giảng Tiết 60 : Hình nón – hình nón cụt Diện tích xung quanh và thể tích của hình nón – hình nón cụt I – Mục tiêu: - HS được giới thiệu và ghi nhớ các khái niệm về hình nón : đáy mặt xung quanh , đường sinh , đường cao mặt cắt song song với đáy của hình nón và có khái niệm về hình nón cụt - Nắm chắc và biết sử dụng cong thức tính diện tích xung quanh , diện tích toàn phần thể tích của hình nòn và hình nón cụt. II – Chuẩn bị : GV một số vật có dạng hình nón ; tranh vẽ H87; 92; mô hình hình nón bảng phụ thước , phấn màu . HS Thước com pa , một số vật hình nón ; ôn lại công thức tính độ dài cung tròn , diện tích xung quanh và thể tích của hình chóp đều . III – Tiến trình bài dạy : 1) ổn định : Lớp 9A2:Lớp 9A3:.. Lớp 9A4.. 2) Kiểm tra: (5’) ? Nhắc lại công thức độ dài cung tròn , công thức tính diện tích xung quanh và thể tích của hình chóp đều ? 3) Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng Hoạt động 1 : Hình nón (10’) GV Quay tam giác A0C 1 vòng quanh cạnh góc vuông 0A cố định được một hình nón . GV thực hiện thao tác GV cạnh 0C quét lên đáy của hình nón ? Cạnh AC quét lên hình gì ? GV giới thiệu AC là đường sinh , A là đỉnh , 0A là đường cao . GV GV đưa hình 87 lên bảng phụ ? Chỉ rõ các yếu tố của hình nón ? ? Thực hiện ?1 GV yêu cầu hs quan sát các vật hình nón chỉ rõ các yếu tố. HS quan sát HS AC quét lên mặt xung quanh HS quan sát HS trả lời tại chỗ HS thực hiện ?1 Hoạt động 2 : Diện tích xung quanh của hình nón GV cắt hình nón bằng theo đường sinh rồi trải ra ? Hình triển khai mặt xung quanh của hình nón là hình gì ? ? Công thức tính diện tích hình quạt ? ? Độ dài cung AA’A tính như thế nào ? ? Vậy diện tích cung AA’A bằng bao nhiêu ? GV giới thiệu diện tích xung quanh của hình nón ? Tính diện tích toàn phần của hình nón tính như thế nào ? ? Công thức tính Sxq hình chóp đều ? GV từ Sxq của hình chóp đều ị Sxq của hình nón tương tự : đường sinh ị trung đoạn của hình chóp đều khi số cạnh đa giác đáy gấp đôi lên mãi . GV cho HS làm VD ? Để tính diện tích xung quanh ta tính theo công thức nào ? ? Trong công thức đã biết đại lượng nào , cần tính đại lường nào ? ? Tính độ dài đường sinh tính ntn ? ? Từ đó hãy tính diên tích xung quanh của hình nón ? HS quan sát HS : Hình quạt HS Sq = l.R. HS chính là độ dài (0;r) bằng 2pr HS Sq = = prl HS nêu công thức HS Sxq = p.d p : nửa chu vi đáy d: trung đoạn HS tìm hiểu VD HS Sxq = pr.l HS biết r ; h, tính l HS nêu cách tính HS thực hiện tính Sxq = p . r . l r : bán kính l : độ dài đường sinh Stp = Sxq + p. r2 = p.r.l + p.r2 * Ví dụ: SGK h = 16 cm ; r = 12cm Sxq = ? Giải Sgk/115 Hoạt động 3 Thể tích hình nón GV giới thiệu cách tính thể tích hình nón bằng thực nghiệm (H90/sgk) ? Yêu cầu HS đo chiều cao cột nước; chiều cao hình trụ ? ? Qua thí nghiệm ta rút ra kết luận gì ? Vtrụ = ? GV giới thiệu thể tích hình nón GV yêu cầu HS làm bài tập : Cho r = 5cm ; h = 10cm .Tính V = ? HS quan sát HS thực hiện đo HS Vnón = Vtrụ = p r2 h HS hoạt động nhóm nhỏ trình bày nhanh V =p5 2.10 = V = p r2 h Hoạt động 4: Hình nón cụt – Diện tích xung quanh và thể tích hình nón cụt GV dùng hình nón cắt ngang giới thiệu hình nón cụt. ?Quan sát mô hình cho biết hình nón cụt có mấy đáy ? là các hình như thế nào ? GVđưa H 92 lên bảng phụ và giới thiệu bán kính, đường sinh, chiều cao. ? Qua hình vẽ hãy nêu cách tính Sxq, V của hình nón cụt ? GV giới thiệu công thức. HS 2 đáy không bằng nhau HS nêu cách tính. * Khái niệm: SGK/116 * Diện tích xq và thể tích hình nón cụt : Sxq =p (r1 + r2 )l V = (r12+ r22+ r1r2) p. h Hoạt động 4: Luyện tập - Củng cố : ? Công thức tính Sxq, Stp, V của hình nón, nón cụt ? ? Bài toán cho biết gì ? tìm gì ? ? Nêu cách tính r, l ? GV bổ xung câu hỏi tính Sxq, Stp và V của hình nón. HS nhắc lại. HS đọc đề bài HS trả lời HS nêu cách tính. Bài 15 (117- sgk) d = 1 đ r = b) h = 1 đ c) Sxq= prl = 4) Hướng dẫn về nhà: Nắm vững các khái niệm về hình nón, nón cụt. Nắm chắc cáccông thức tính Sxq, Stp, V của hình nón, nón cụt, Làm bài tập 16 ;17; 18 ; 19 (117 – SGK) ------------------------------------------- Ngày soạn; 14/4/08 Ngày giảng Tiết 61: Luyện tập I – Mục tiêu: Thông qua bài tập củng cố các khái niệm về hình tròn. HS được rèn luyện kỹ năng phân tích đề bài, áp dụng công thức tính Sxq, Stp, V hình nón cùng các công thức suy diễn của nó. Cung cấp cho HS 1 số kiến thức thực tế về hình nón. II – Chuẩn bị : GV Hình vẽ, thước , com pa , bảng phụ. HS Đồ dùng học tập , ôn và làm bài tập. III – Tiến trình bài dạy: ổn định: Lớp 9A2: Lớp 9A3: Lớp 9A4: . Kiểm tra: Kết hợp trong giờ Bài mới Hoạt động của GV HĐ của HS Ghi bảng Hoạt động 1 : Kiểm tra – chữa bài tập: GV gọi đồng thời 2 HS lên bảng GV đưa đề bài trên bảng phụ GV gợi ý bài 21 ? Tính Sxq = ? Svk =? đ S = ? GV đánh giá sửa sai. Chú ý vận dụng các công thức Sxq, V và các công thức suy luận của nó sao cho phù hợp. HS 1 bài 20 HS 2 bài 21 HS nhận xét HS nghe hiểu Bài 20(118 – SGK): Điền đủ vào các ô trống(h 96) r(cm) d(cm) h(cm) l(cm) V(cm3) 10 20 10 .1000p 5 10 10 .250p 9,77 19,54 10 13,98 1000 Giải thích ; Bài 21: (118 – sgk) Bán kính đáy hình nón là : – 10 = 7,5 (cm) Diện tích xung quanh hình nón: p rl = p .30 .7,5 = 225p (cm2) Diện tích hình vành khăn: pR2 - pr2 = p ( 17,52- 7,52) = 250p (cm2) Diện tích vải cần để làm mũ ( không kể riềm mép , phần thừa) là: 225p +250 p = 475p (cm2) Hoạt động 2 : Luyện tập ? Bài toán cho biết gì ? tìm gì GV đưa hình vẽ lên bảng phụ ? Để tính được góc Ta cần tìm gì ? ? Biết diện tích mặt khai triển của hình nón = diện tích hình tròn bán kính SA = l . Hãy tính diện tích hình đó ? GV Tính tỷ số từ đó tính góc GV nhấn mạnh tính nửa góc của đỉnh hình nón áp dụng tỷ số lượng giác và Sq, Sxq GV Bảng phụ ghi đề bài cùng hình vẽ ? Từ hình vẽ hãy tính Sxq của hình nón cụt ? ? Tính dung tích của xô chứa hoá chất cần tính gì ? ? Nêu công thức tính V hình nón cụt ? GV yêu cầu HS thảo luận chọn kết quả đúng. HS đọc đề bài HS trả lời HS tìm tỷ số tức là tính sin HS suy nghĩ và nêu cách tính HS nghe hiểu HS đọc đề bài HS nêu cách tính HS cần tính thể tích HS trả lời HS hoạt động nhóm - Đại diện nhóm trả lời và giải thích. Bài 23(119 –sgk) Sq = = S xqnón = p r l ị = p Û = r = 0,25 Vậy sin = 0,25 đ ằ 14028 Bài 28 (120 – sgk) a) Sxq = pl( r1 + r2) = p.36(21+ 9) = 1080.p (cm2) b) áp dụng định lý Pi ta go vào tam giác vuông h = ằ 33,94 (cm) Vậy V = .p.33,94(212 + 92 + 21.9) ằ 2527(cm3) ằ 25,3 (l) Bài 24(119 –sgk) Chọn A 4) Hướng dẫn về nhà ? Dạng bài tập đã chữa,kiến thức áp dụng ? GV khái quát toàn bài. Nắm chắc các công thức tính Sxq, Stp ,V hình nón , nón cụt . Làm bài tập 26 ; 27 (119 – sgk). -------------------------------------------------- Ngày soạn: 16/4/08 Ngày giảng: Tiết 62: Hình cầu – diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu I – Mục tiêu: HS nắm vững khái niệm hình cầu: Tâm , bán kính , đường kính, đường tròn lớn , mặt cầu. HS hiểu được mặt cắt của hình cầu bởi 1 mp luôn là hình tròn. Nắm được công thức tính diện tích mặt cầu, thấy được ứng dụng thực tế của hình cầu. II – Chuẩn bị : GV Mô hình mặt cắt của hình cầu, tranh vẽ h103, 104, 105, 112, bảng phụ, phấn màu, thước. HS Vật có dạng hình cầu, thước com pa. III – Tiến trình bài dạy: ổn định: Lớp 9A2: Lớp 9A3: Lớp 9A4: . Kiểm tra : ? Nêu công thức tính S, V của các hình : trụ, nón, nón cụt ? Bài mới: GV đặt vấn đề vào bài : Tranh vẽ sgk – giới thiệu hình cầu Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng Hoạt động 1: Hình cầu : ? Khi quay 1 hcn quanh 1 cạnh cố định ta được hình gì ? ? Quay 1 tam giác vuông quanh 1 cạnh góc vuông cố định được hình gì ? ? Khi quay nửa hình tròn tâm 0 bán kính R đường kính AB cố định được hình gì ? GV đưa h103 giới thiệu hình cầu yêu cầu HS chỉ tâm, bán kính . ? Lấy ví dụ về hình cầu , mặt cầu ? HS hình trụ HS hình nón HS hình cầu HS lấy VD trong thực tế * Quay nửa hình tròn tâm 0 bán kính R đường kính AB cố định 1 vòng ta được 1 hình cầu tâm 0 bán kính R. Hoạt động 2 : Cắt hình cầu bởi 1 mặt phẳng. GV đưa mô hình hình cầu bị cắt ? Khi cắt hình cầu bởi 1 mp thì mặt cắt là hình gì ? GV yêu cầu HS làm ? 1sgk (Kẻ sẵn trên bảng phụ ) ? Qua ?1 có nhận xét gì ? GV giới thiệu nhận xét sgk GV đưa hình vẽ 105 giới thiệu: Trái đất được xem như là hình cầu xích đạo là đường tròn lớn. GV đưa tiếp h112 hướng dẫn HS nội dung cơ bản của bài đọc thêm . - Vĩ tuyến xích đạo bán cầu Bắc, bán cầu Nam . - Vòng kinh tuyến, kinh tuyến kinh tuyến gốc, bán cầu Đông bán cầu Tây. - Cách xác định toạ độ địa lý HS quan sát HS là hình tròn HS đọc ?1 HS thảo luận nhanh và điền vào bảng. HS đọc nhận xét sgk HS đọc bài đọc thêm HS nghe trình bày * Nhận xét : sgk/122 Hoạt động 3: Diện tích mặt cầu. ? Nhắc lại công thức tính S mặt cầu ở lớp dưới ? GV giới thiệu công thức tính diện tích hình cầu. GV yêu cầu HS thực hiện VD ? Tính S mặt cầu đường kính 42cm ? GV yêu cầu HS đọc VD sgk HS nhắc lại HS thực hiện tính. HS tìm hiểu VD sgk S = 4pR2 hay S = pd2 Hoạt động 4: Củng cố – luyện tập GV đưa bảng phụ ghi đề bài 31sgk GV yêu cầu HS thảo luận làm dòng 1 (diện tích mặt cầu ) ? Bài toán cho biết gì ? tìm gì GV yêu cầu HS thực hiện tính HS đọc đề bài HS thảo luận nhóm điền vào bảng HS đọc đề bài HS trả lời 1 HS thực hiện tính HS khác nhận xét Bài 31(124 – sgk) R 0,3mm 6,21dm 0,283m S 1,13 484,37 1,006 Bài 34(125 – sgk) Diện tích mặt khinh khí cầu đó là : S = pd2 = 3,14 .112 = 379,94(m2) 4) Hướng dẫn về nhà : Nắm vững các khái niệm về hình cầu , công thức tính diện tích mặt cầu BTVN 33, 32 (124 – 125 sgk).Đọc và tìm hiểu trước phần thể tích hình cầu . ------------------------------------------------------- Ngày soạn: 18/4/08 Ngày giảng: Tiết 63: Hình cầu – diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu I – Mục tiêu: - Củng cố các khái niệm hình cầu, công thức tính diện tích mặt cầu . - Hiểu cách hình thành công thức tính thể tích hình cầu . Nắm vững công thức và biết áp dụng vào làm bài tập . - Thấy được ứng dụng thực tế của hình cầu. II – Chuẩn bị: GV Thiết bị thực hành H106 sgk, bảng phụ , thước, com pa HS Thước com pa bảng nhóm. III – Tiến trình bài dạy: ổn định: Lớp 9A2: Lớp 9A3: Lớp 9A4: . Kiểm tra: ? Khi cắt hình cầu bởi 1 mp ta được mặt cắt là hình gì ? Bài tập: Trong các hình sau đây hình nào có diện tích lớn nhất Hình tròn có bán kính 2cm SA = 4p Hình vuông có độ dài cạnh 3,5cm SB = 12,25 Tam giác với độ dài 3 cạnh là 3cm; 4cm ; 5cm SC = 6 Nửa mặt cầu bán kính 4cm SD = 32p Chọn D Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng Hoạt động 1: Thể tích hình cầu. GV giới thiệu dụng cụ thực hành (h106) GV hướng dẫn HS tiến hành như sgk ? Có nhận xét gì về độ cao của cột nước còn lại trong bình so với chiều cao của bình ? ? Thể tích của hình cầu so với thể tích hình trụ như thế nào ? ? Vtr = ? suy ra Vcầu GV giới thiệu công thức tính V hình cầu. ? áp dụng tính V hình cầu có bán kính 2cm ? GV yêu cầu HS đọc VD sgk ? Trong ví dụ muốn tính xem cần bao nhiêu lít nướcđổ vào liễn nuôi cá ta làm như thế nào ? ? Lượng nước đổ vào liễn bằng bao nhiêu thể tích hình cầu ? GV giới thiệu công thức tính thể tích hình công theo đường kính : V = Lưu ý HS nếu biết dường kính hình cầu sử dụng công thức trên để tính. HS nghe trình bày HS thực hiện các thao tác HS bằng chiều cao của bình HS thể tích h/cầu bằng thể tích h. trụ HS nêu công thức HS thực hiện tính HS tìm hiểu VD sgk HS tính thể tích hình cầu. HS bằng HS nghe hiểu * Công thức * VD : sgk/124 - Thể tích hình cầu V = ( d là đường kính ) 22cm = 2,2dm - Lượng nước cần có : = 3,71(dm3) = 3,71 (l) Hoạt động 2 : Củng cố – luyện tập GV yêu HS làm bài tập 31 với 3 dòng còn lại : tính V hình cầu (GV kẻ sẵn trên bảng phụ) ? Để chọn kết quả đúng ta làm ntn ? GV yêu cầu HS thảo luận bàn GV nhấn mạnh: từ công thức tính V ta suy ra công thức suy luận của nó GV đưa đề bài trên bảng phụ GV phát phiếu học tập GV yêu cầu HS nhận xét trên phiếu học tập và trên bảng GV đưa đề bài trên bảng phụ GV chốt lại các công thức của nội dung bài học HS thựchiện điền vào bảng HS đọc đề bài HS thảo luận trả lời và giải thích HS đọc yêu cầu của bài 1HS lên bảng làm HS khác còn lại làm vào phiếu học tập HS thực hiện điền HS ghi nhớ công thức Bài 31(124/sgk) R 0,3mm 6,21dm 100km V 0,113 1002,64 4186666 Bài 30(124/sgk) Chọn B ; 3cm Bài 33 (125/sgk) Loại bóng B gôn Ten nít ĐK 42,7mm 6,5cm V 40,74cm3 143,72cm3 Bài tập : Điền vào chỗ () a) Công thức tính diện tích hình tròn (0;R) , S = b) Công thức tính diệntích mặt cầu (0;R), S = c) Công thức tính thể tích hình cầu (0;R), V= Hướng dẫn về nhà: Nắm vững công thức tính S , V hình cầu ,mặt cầu theo bán kính và đường kính . BTVN 35; 36; 37 (126/sgk) 30; 32 (129-130/sbt) ---------------------------------------------- Ngày soạn: 23/4/08 Ngày giảng: Tiết 64 : Luyện tập I – Mục tiêu : - HS được rèn luyện kỹ năng phân tích đề bài, vận dụng thành thạo công thức tính diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu . - Thấy được công thức trên được ứng dụng trong thực tế. II – Chuẩn bị : GV : Thước, com pa, máy tính bỏ túi, bảng phụ. HS : Đồ dùng học tập. III – Tiến trình bài dạy: ổn định: Lớp 9A2: Lớp 9A3: Lớp 9A4: . Kiểm tra: Lồng trong bài mới Bài luyện tập: Hoạt động của GV HĐ của HS Ghi bảng Hoạt động 1: Kiểm tra – Chữa bài tập. GV đưa bài tập trên bảng phụ Gv bổ xung sửa sai và chốt kiến thức. HS 1 làm bài 1 HS 2 làm bài 2 HS nhận xét Bài tập 1: Hãy chọn công thức đúng trong các công thức sau: a)Công thức tính diện tích mặt cầu bán kínhR: A. S = pR2 B. S = 2pR2 C. S = 3pR2 D. S = 4pR2 b) Công thức tính thể tích hình cầu bán kính R A. V = pR3 B. V = pR3 C. V = pR3 D. V = pR 3 Bài 2: Tính diện tích mặt cầu của quả bóng bàn biết đường kính của nó bằng 4cm . Giải S = 4p R2 hay S = pd2 = p 42 = 16p (cm2) ằ 50,24(cm2) Hoạt động 2: Luyện tập ? Bài toán cho biết gì ? tìm gì ? ? Muốn tính thể tích bồn nước ta tính như thế nào ? GV phân tích bài toán và yêu cầu HS trình bày cách tính . GV nhấn mạnh tính V cả hình xem hình đó tạo bởi những hình nào. GV đưa đề bài và hình vẽ trên bảng phụ GV yêu cầu HS thảo luận ? Bài toán yêu cầu gì ? GV hướng dẫn HS ? Gọi bán kính hình cầu là R thì cạnh hình lập phương là bao nhiêu ? ? Tính Stp của hình lập phương ? ? S mc = ? Lập tỷ số = ? Smc : 7p (cm2) ị Stp hình lập phương = ? ? Nếu R = 4 cm thể tích phần trống tính ntn ? GV yêu cầu HS thực hiện tính. GV nhấn mạnh cách tính V trong 1 số hình .. HS đọc đề bài HS trả lời HS tính Vh/tru V2hình cầu HS thực hiện HS cả lớp cùng làm và nhận xét HS nghe hiểu HS đọc đề bài nêu yêu cầu của bài HS hoạt động nhóm trình bày và giải thích HS đọc đề bài HS trả lời HS a = 2R HS nêu cách tính HS trả lời HS trả lời HS tính Vhh ; V hc V ptr HS thực hiện tính HS nhận xét Bài tập 35( 126 – sgk) H.cầu d = 1,8m suy ra R = 0,9m H. trụ R = 0,9m ; h = 3,62 m Tính V bồn nước =? Giải Thể tích 2 bán cầu bằng thể tích hình cầu Vcầu = = p1,83 ằ 3,05(m3) V trụ = pR2h = p.0,92.3,62 ằ 9,21(m3) ị V bồn nước = 3,05 + 9,21 = 12,26(m3) Bài tập 32(130 – sbt) Chọn B Vì Vcầu = (px3) : 2 = px3 (cm3) Vnón = px2.x = px3(cm3) Vhình = px3 + px3 = px3 (cm3) Bài tập 33 (130 – sbt) a) Gọi bán kính h. cầu R ị cạnh hình lập phương: a = 2R STP của hình lập phương là: 6a2 = 6.(2R)2 = 24R2 Smặt cầu là : 4pR2 đ tỷ số : b) ị Slập phương = = 42 (cm2) c) a = 2R = 2.4 = 8 (cm) Vhh là : a3 = 83 = 512(cm3) Vhc là : pR3 = p.43 ằ 268(cm3) Vptr = 512 - 268 = 244(cm3) Hướng dẫn về nhà :: ? Các dạng bài tập đã chữa , kiến thức vận dụng cho từng dạng bài? GV khái quát toàn bài yêu cầu HS ghi nhớ các công thức Làm bài tập 36(126 – sgk ) 34( 130 – sbt) Ôn tập toàn bộ chương IV làm các câu hỏi ôn tập chương . ------------------------------------------------------ Ngày soạn: 25/4/08 Ngày giảng: Tiết65 : ôn tập chương iv I – Mục tiêu : - Hệ thông hoá các khái niệm về hình trụ, hình nón, hình cầu (đáy, chiều cao, đường sinh) - Hệ thống hoá các công thức tính chu vi, diện tích, thể tích theo bảng. - Rèn luyện kỹ năng áp dụng công htức vào việc giải toán. II – Chuẩn bị : GV bảng phụ, thước, com pa, máy tính bỏ túi. HS ôn tập chương IV , đồ dùng học tập . III – Tiến trình bài giảng: ổn định : Lớp 9A2: Lớp 9A3: Lớp 9A4: . Kiểm tra: Lồng trong bài mới Bài ôn tập chương : Hoạt động của GV HĐ của HS Ghi bảng Hoạt động 1 : Hệ thống hoá kiến thức chương IV GV ghi bài tập HS thực hiện nối ghép GV chốt lại các hình đã học cách tạo và các yếu tố của nó GV đưa bảng tóm tắt kiến thức cần nhớ (chưa ghi công thức) ? Nhìn hình vẽ điền các công thức và chỉ rõ trên hình giải thích các đại lượng ? Bài 1: Hãy nối mỗi ô ở cột trái với 1 ô ở cột phải để được khẳng định đúng: 1. Khi quay hcn 1 vòng quanh 1 cạnh cố định 5. Ta được hình cầu 2. Khi quay 1 tam giác 1 vòng quanh 1 cạnh góc vuông cố định 6. Ta được hình nón cụt 3. Khi quay 1 nửa hình tròn 1 vòng quanh đường kính cố định 6. Ta được 1 hình nón 7. Ta được 1 hình trụ * Bảng tóm tắt các kiến thức cần nhớ Sgk/128 Hoạt động 2: Luyện tập GV bảng phụ hình vẽ 114 sgk ? Chi tiết này gồm những hình gì ? ? Thể tích của chi tiết máy được tính ntn ? ? Hãy xác định bán kính đáy, chiều cao của mỗi hình trụ rồi tính thể tích của hình trụ đó ? ? Làm bài tập trên ta đã vận dụng kiến thức nào ? ? Bài toán cho biết gì ? yêu cầu gì ? GV vẽ hình trên bảng phụ ? Biết diện tích hình chữ nhật là 2a2; chu vi là