Giáo án Hóa học Lớp 11 - Bài 4: Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li

Bài 4 PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI I. Mục tiêu bài học : Kiến thức: Hiểu được: - Bản chất của phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion. - Để xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li phải có ít nhất một trong các điều kiện: + Tạo thành chất kết tủa. + Tạo thành chất điện li yếu. + Tạo thành chất khí. Kĩ năng: - Quan sát hiện tượng thí nghiệm để biết có phản ứng hóa học xảy ra. - Dự đoán kết quả phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li. - Viết được phương trình ion đầy đủ và rút gọn. - Tính khối lượng kết tủa hoặc thể tích khí sau phản ứng; tính % khối lượng các chất trong hỗn hợp; tính nồng độ mol ion thu được sau phản ứng. Trọng tâm: - Hiểu được bản chất , điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện ly và viết được phương trình ion rút gọn của các phản ứng. - Vận dụng vào việc giải các bài toán tính khối lượng và thể tích của các sản phẩm thu được, tính nồng độ mol ion thu được sau phản ứng. II. Nội dung bài : I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li 1. Phản ứng tạo thành chất kết tủa Thí nghiệm : trộn 2 dung dịch Na2SO4 và BaCl2. Phản ứng Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4 $ + 2NaCl Phương trình ion rút gọn Ba2+ + SO42- → BaSO4 $ Phản ứng có sự kết hợp giữa các ion tạo thành một sản phẩm kết tủa. 2. Phản ứng tạo thành chất điện li yếu a. Phản ứng tạo thành nước Thí nghiệm HCl + NaOH → NaCl + H2O Phương trình ion rút gọn H+ + OH- → H2O Phản ứng xảy ra do có sự kết hợp của 2 ion H+ và OH- tạo thành chất điện li yếu. b. Phản ứng tạo thành axit yếu Thí nghiệm HCl + CH3COONa → NaCl + CH3COOH Phương trình ion rút gọn H+ + CH3COO- → CH3COOH Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H+ và CH3COO- tạo thành CH3COOH là chất điện li yếu 3. Phản ứng tạo thành chất khí Thí nghiệm: 2HCl + Na2CO3 → 2NaCl + H2O + CO2 # Phương trình ion rút gọn 2H+ + CO32- → H2O + CO2 # Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H+ và ion CO32- tạo thành sản phẩm khí là CO2 IV. Kết luận 1. Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion. 2. Phản ứng tao đổi trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành một trong các chất sau : - chất kết tủa. - chất điện li yếu. - chất khí. III. Củng cố : Làm bài tập 4 và 5 trang 20 SGK. Làm bài tập SGK và bài tập 1.24 đến 1.36 SBT. Chuẩn bị bài tập tiết sau luyện tập chương. ------------- HẾT =========