Giáo án Lịch sử Lớp 10 - Tiết 21, Bài 19: Những cuộc chiến đấu chống ngoại xâm ở các thế kỷ X-XV

Tiết 21. bài 19: NHỮNG CUỘC CHIẾN ĐẤU CHỐNG NGOẠI XÂM Ở CÁC THẾ KỶ X – XV Ngày soạn 10/11/2010 Ngày dạy.10a sĩ số. 10b 10c 10d I. Mục tiêu bài học Học sinh cần nắm: - Gần 6 thế kỷ đầu thời kỳ độc lập, nhõn dõn Việt Nam phải liờn tiếp tổ chức những cuộc khỏng chiến chống ngoại xõm, bảo vệ Tổ quốc. - Với tinh thần dũng cảm, truyền thống yờu nước ngày càng sõu đậm, nhõn dõn ta đó chủ đọng sỏng tạo, vượt qua mọi thử thỏch khú khăn đỏnh lại cỏc cuộc xõm lược. - Giỏo dục lũng yờu nước, ý thức bảo vệ nền độc lập và thống nhất của tổ quốc-Rốn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ trong học tập, tớch cực bồi dưừng kỹ năng phõn tớch tổng hợp. II. Thiết bị. - Bản đồ lịch sử Việt Nam cú ghi địa danh liờn quan. - Một số tranh ảnh về chiến trận hay về cỏc anh hựng dõn tộc. III. Tổ chức dạy học 1. ổn định tổ chức: GV ghi sĩ số học sinh 2. Kiểm tra Cõu hỏi 1: Nguyờn nhõn tạo nờn sự phỏt triển nụng nghiệp ở thế kỷ XI - XV? Cõu hỏi 2: Sự phỏt triển của thủ cụng nghiệp thời Lý -Trần- Lờ? 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt H. Nguyên nhân Tống sang xâm lược nước ta? H.Triều đình tổ chức kháng chiến như thế nào? H. Nhận xét về nguyên nhân thắng lợi ? H. Âm mưu Tống xâm lược nước ta? Nhà Lí Khủng hoảng. ? Nhà Lí tổ chức kháng chiến như thế nào? GV: đọc bài thơ thần của Lí Thường Kiệt sgk/97 H. Bài thơ để lại ý nghĩa như thế nào? H. Tóm tắt diễn biến cơ bản? GV: Chương dương cướp giáo giặc .. Thái bình nên gắng sức Non nước ấy ngàn thu. H. Nguyên nhân thắng lợi? H. Tình hình nước ta cuối thế kỉ XIV? ‘’Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tànhầm tai vạ. H. Các cuộc đấu tranh diễn ra ntn? H. Rút ra đặc điểm của cuộc khởi nghĩa? I. Các cuộc kháng chiến chiến chống quân xâm lược Tống. 1. Kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê. * Nguyên nhân - Năm 890 nhân lúc triều đình nhà Lê gặp khó khăn vua Tống cử quân sang xâm lược nước ta. - Thái hậu họ Dương và triều đình nhà Lê tôn Lê hoàn lên làm vua để lãnh đạo kháng chiến. * Kết quả -Thắng lợi nhanh chóng ngay vùng Đông Bắc khiến vua Tống không dám nghĩ đến việc xâm lược Đại Việt. 2. Kháng chiến chống Tống thời Lí (1075-1077) - Nhà Tống khủng hoảng đem quân sang xâm lược nước ta. - Nhà Lí tổ chức kháng chiến. + Giai đoạn 1:chủ động đem quân đánh + Giai đoạn 2: chủ động lui về phòng ngự - 1077 30 vạn quân Tống kéo sang bị ta đánh bại ở bờ sông Như Nguyệt, ta chủ động giảng hòa và kết thúc chiến tranh. II. Kháng chiến chống Mông-Nguyên thời Trần thế kỉ XIII - Năm 1258-1288 quân Mông- Nguyên 3 lần xâm lược nước ta, giặc rất mạnh và hung bạo. - Vua Trần cùng Trần Quốc Tuấn lãnh đạo nhân dân cả nước quyết tâm đánh giặc cứu nước. - Những thắng lợi tiêu biểu: Đông Bộ Đầu, Hàm Tử, Chương Dương, Vạn Kiếp. -> tiêu biểu là trận Bạch Đằng 1288 đè bẹp ý chí xâm lược của Nguyên- Mông giữ vững nền độc lập dân tộc + Nhà Trần có vua hiền, tướng giỏi, nội bộ triều đình đoàn kết và nhân dân ủng hộ III. Phong trào đấu tranh chống quân xâm lược Minh và khởi nghĩa Lam Sơn + Năm 1407 cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ thất bại, nước ta rơi vào ách thống trị của nhà Minh. + Năm 1418: kn Lam Sơn do Lê Lợi và Nguyễn Trãi lãnh đạo. + Thắng lợi tiêu biểu: - Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn- Thanh Hóa - Chiến thắng Tốt Động- Chúc Động. - Chiến thắng Chi Lăng- Xương Giang + Đặc điểm: - Từ 1 cuộc chiến tranh ở địa phương phát triển thành cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc. - Suốt từ đầu đến cuối cuộc khởi nghĩa tư tưởng nhân nghĩa được đế cao. - Có đại bản doanh, căn cứ địa vững trắc. 4. Củng cố: - Đặc điểm của cuộc khỏng chiến chống Tống và khởi nghĩa Lam Sơn? Nguyờn nhõn thắng lợi của cuộc khỏng chiến chống Mụng - Nguyờn. Hướng dẫn HS lập niờn biểu cho cuộc khỏng chiến XI- XV. 5. Giao nhiệm vụ về nhà - Lập niờn biểu của cuộc khỏng chiến XI - XV theo mẫu. Cuộc khỏng chiến Thời gian Quõn xõm lược Người chỉ huy Trận quyết chiến chiến lược