Giáo án môn Địa lý lớp 10 (nâng cao) - Tiết 12: Tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt trái đất

Ngày soạn 18 tháng 10 năm 2006 Lê Văn Đỉnh Chương trình nâng cao Tiết 12 Bài 11 Tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặtTrái Đất I. Mục tiêu bài học 1 - Về kiến thức + Biết khái niệm ngoại lực và nguyên nhân sinh ra ngoại lực. + Phân tích và trình bày bày được các tác động của ngoại lực làm biến đổi địa hình, thể hiện ở các hình thức: Phong hoá, bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ. + So sánh để phân biết được các quá trình đó. 2 - Về kỹ năng Quan sát và nhận xét tác động của các quá trình :Bóc mòn, vận chuyển, bồi tụ đến địa hình bề mặt trái đất qua tranh ảnh, hình vẽ..... + rèn luyện kỹ năng đọc và nhận xét tác động của ngoại lực giữa các khu vực trên bản đồ. 3 – Về hành vi thái độ + Biết được các tác động của ngoại lực làm biến đổi địa hình bề mặy trái đất làm biến đổi môi trường từ đó có thái độ đúng đắn với việc bảo vệ môi trường. II. Thiết bị dạy học + Một số tranh ảnh về các dạng địa hình do tác động của các nhân tố ngoại lực. + Bản đồ tự nhiên thế giới. III. Hoạt động dạy và học + Bài cũ: Trình bày kết quả của vận đông theo phương nằm ngang? + Mở bài: Tác động ngoại lực rất đa dạng lên địa hình bề mặt đất, bao gồm những quá trình nào chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ vấn đề này qua bài học. Hoạt động của thầy và trò Nội dung chính HĐ 1 Cả lớp + HS quan sát các tranh ảnh + N/c mục I SGK hãy cho biết: * Ngoại lực là gì ? * Nguyên nhân sinh ra ngoại lực. + HS trả lời GV chuẩn kiến thức. ............................................................... HĐ 2 Cá nhân + Quan sát hình 11.1, 11.2 tranh ảnh và N/C mục II. 1.a SGK hãy cho biết: * Cấu trúc của các loại đá. * Tại sao nhiệt độ thay đổi đá lại bị vỡ ra * Sự lớn lên của rễ cây có ảnh hưởng như thế nào đến đá. * Tại sao ở hoang mạc phong hoá lý học lại phát triển ? * Rút ra kết luận về K/N Phong hoá Lý học. + HS trả lời GV chuẩn kiến thức. ................................................................ HĐ 3 cá nhân + Quan sát tranh ảnh và N/C nội dung SGK hãy cho biết: * Các phản ứng hoá học xảy ra với một số loại khoáng vật. + GV Gợi ý: Thành phần hoá học của một số khoáng vật tạo đá: Thạch anh: Si02, Hêmatit: Fe203, Silisat: H2Si03, H4Si04..... * Tác động của nước làm biến đổi thành phần hoá học của đá và khoáng vật tạo nên dạng địa hình Cacxtơ..... + HS trả lời GV chuẩn kiến thức. ............................................................... HĐ 4 Cá nhân + Quan sát hình: 11.2 kết hợp với SGK hãy cho biết: * Tác động của sinh vật làm phá huỷ đá và khoáng vật bằng con đường cơ giới. + HS trả lời GV chuẩn kiến thức. ............................................................... HĐ 5 Nhóm ( chia lớp thành 4 nhóm) + Nhóm lẻ: Các quá trình bóc mòn. + Nhóm chẵn: Các quá trình vận chuyển và bồi tụ. + Hoàn thành phiếu học tập sau: * Phiếu học tập số 1 Dựa vào các hình 11.3, 11.4 và nội dung SGK hãy cho biết: - Thế nào là Xâm thực, thổi mòn, bóc mòn ? - Các quá trình trên tác động ? đến địa hình ? cho ví dụ. - Vì sao phải có biện pháp hạn chế xâm thực ? .............................................................. * Phiếu học tập số 2 Dựa vào hình 11.5 và nội dung SGK hãy cho biết: - Phân biệt 2 quá trình vận chuyển và bồi tụ. - Khoảng cách vận chuyển vật liệu phụ thuộc vào những yếu tố nào ? - Kết quả của các quá trình vận chuyển và bồi tụ . cho ví dụ ở Việt nam. + Đại diện các nhóm trả lời + GV bổ sung và chuẩn kiến thức. I. Ngoại lực + K/N: SGK + Nguyên nhân: Nguồn năng lượng Bức xạ mặt trời. ................................................................. II. Tác động của ngoại lực 1- Quá trình phong hoá a/ Phong hoá lý học. + K/N: SGK + Kết quả: Đá nứt vỡ, thay đổi kích thước, không thay đổi thành phần hoá học. + Nguyên nhân: Do sự dao động nhiệt độ đột ngột, đóng băng, tác động của Sinh vật. ................................................................ b/ Phong hoá hoá học + K/N: SGK + Kết quả: Đá và khoáng vật bị phá huỷ, biến đổi thành phần, tinh chất hoá học + Nguyên nhân: Do tác động của các chất khí, nước, các chất hoà tan,trong nước, các chất do sinh vật bài tiết.... + Kết quả: Phá huỷ làm thay đổi đá, khoáng vật về kích thước, thành phần hoá học. ............................................................... c/ Phong hoá sinh học. + K/N: SGK + Nguyên nhân: Do sự lớn lên của rễ cây, sự bài tiết của sinh vật. + Kết quả: Phá huỷ làm thay đổi đá, khoáng vật về kích thước, thành phần hoá học. ................................................................. 2. Quá trình bóc mòn * Xâm thực - K/N: Chuyển dời các SP đã bị phong hoá. - Nguyên nhân: Nước chảy, sóng biển, gió.....với tốc độ nhanh, sâu. - Kết quả: Địa hình bị biến dạng: giảm độ cao, lở đất..... * Thổi mòn - K/N : Tác động xâm thực do gió. - Nguyên nhân: - Kết quả: Hố trũng thổi mòn..nấm đá.. * Mài mòn - Quá trình vận chuyển các SP trên bề mặt sườn dốc... - Nguyên nhân: Nước chảy tràn trên mặt, Sóng biển, Băng hà. - Kết quả: Rãnh nông, Thung lũng sông.. hàm ếch sóng vỗ, vách biển, bậc thềm sóng vỗ...Phi-o, cao nguyên băng hà, đá trán cừu. ................................................................... 3. Quá trình vận chuyển + K/N : SGK + Vận chuyển là quá trình tiếp tục của bóc mòn. 4. Quá trình bồi tụ + K/N: SGK + Kết quả: Tạo nên các dạng địa hình bồi tụ. * Kết luận về vai trò của Nội lực và Ngoại lực... IV. Đánh giá + Yêu cầu học sinh chỉ trên bản đồ những khu vực có quá trình ngoại lực nào mạnh, yếu ? Tại sao ? V. Hoạt động nối tiếp + Phân tích, so sánh các quá trình ngoại lực theo các câu hỏi trong SGK + Nêu những ví dụ thực tế về các quá trình tác động của ngoại lực.