Giáo án Ngữ văn 10 Tiết 18 làm văn- Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự

Ngày soạn Ngày giảng Lớp Sĩ số Tờn HS vắng 01/10/2011 10A1 10A2 10A3 10A4 10A5 Tiết 18: Làm văn Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự I- Mục tiêu cần đạt: Giúp HS 1. Kiến thức: Giúp học sinh: - Biết chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để viết bài văn tự sự. - Hiểu được vai trò, tác dụng của sự việc, chi tiết tiêu biểu trong một văn bản. - Vận dụng vào việc đọc- hiểu văn bản tự sự. 2. Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu khi tạo lập văn bản tự sự. 3. Thái độ - Có ý thức, tháiđộ tích cực phát hiện ghi nhận những sự việc, chi tiết xảy ra trong cuộc sống và trong tác phẩm, để viết một bài văn tự sự. II- Chuẩn bị của GV và HS 1. Giáo viên- Bài soạn, Mỏy chiếu. 2. Học sinh: Đọc và chuẩn bị bài theo hệ thống câu hỏi SGK, bảnh phụ. III- Tiến trình bài dạy 1. Kiểm tra bài cũ:(Kết hợp với bài mới) 2. Nội dung bài mới: Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản Hoạt động 1: Tỡm hiểu khỏi niệm (20phỳt) - HS trả lời theo hệ thống cõu hỏi. - GV: Hóy kể tờn một vài tỏc phẩm tự sự đó học? - GV chiếu một số VD - GV: Từ vớ dụ trờn cho biết thế nào là bài văn tự sự? - GV trỡnh chiếu vớ dụ trờn mỏy chiếu. - GV cho HS hoạt động theo bàn( thời gian 3 phỳt) + Nhiệm vụ: Trong đoạn văn bản trờn Ngụ Tất Tố đó lựa chọn sự việc gỡ và dựng chi tiết nào để thể hiện thỏi độ tỡnh cảm của mỡnh với nhõn vật? Phõn tớch tỏc dụng của sự việc, chi tiết đú? - Cỏc nhúm làm việc, đại diện nhúm trỡnh bày, cỏc nhúm khỏc bổ sung. - GV nhận xột, chốt kiến thức. - GV: Sự việc là gỡ? - GV: Vậy chi tiết là gỡ? - GV: Sự việc và chi tiết cú vai trũ như thế nào trong tỏc phẩm tự sự? Hoạt động 2: Cỏch chọn sự việc, chi tiết tiờu biểu( 22 phỳt) -GV: Yờu cầu học sinh xem lại văn bản “Truyện ADV và MC- TT”. - GV: Tỏc giả dõn gian kể chuyện gỡ? - GV: Trong truyện cú sự việc TT và MC chia tay nhau, TT hỏi MC: … Ta lại tỡm nàng, lấy gỡ làm dấu?( chi tiết 1). MC đỏp : Thiếp cú ỏo gấm lụng ngỗng…để làm dấu ( chi tiết 2). Theo em cú thể coi sự việc và cỏc chi tiết trờn là những sự việc, chi tiết tiờu biểu trong truyện ADV và MC-TT được ko ? Vỡ sao ? - GV: Nếu ko kể sự việc đú hoặc bỏ chi tiết MC rắc lụng ngỗng để làm dấu thỡ cõu chuyện cú tiếp nối được ko, vỡ sao ? - GV: Sau sự việc MC-TT chia tay cũn cú sự việc nào ? - GV: Mqhệ giữa cỏc sự việc ? - HS suy nghĩ trả lời cõu hỏi. - GV cho HS làm việc độc lập GV yờu cầu hs đọc yêu cầu của đề. GV hướng dẫn hs xác định các sự việc chính trong câu chuyện tưởng tượng này. Yêu cầu hs lựa chọn các chi tiết tiêu biểu làm rõ sự việc: Anh gặp lại ông giáo, được nghe kể về cha mình rồi theo ông đi viếng mộ cha. - GV gọi 1-2 HS trỡnh bày. - GV nhận xột, chuẩn kiến thức. - GV: Từ những việc làm trờn , em hóy nờu cỏch chọn sự việc, chi tiết tiờu biểu trong bài văn tự sự? - GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK Hoạt động 3: Củng cố( 2 phỳt) - Sự việc và chi tiết tiêu biểu có vai trò quan trọng như thế nào trong văn bản tự sự? Hoạt động 4: Hướng dẫn học bài( 1 phỳt) - Tỡm những sự việc, chi tiết tiờu biểu trong cỏc văn bản tự sự: Uy-lit-xơ trở về, Ra-ma buộc tội. - Chuẩn bị bài: Soạn tiếp tiết 2 của bài. + Làm cỏc bài tập phần III. + Nếu viết bài văn kể về những ngày mẹ ốm, em sẽ lựa chọn sự việc, chi tiết tiờu biểu nào để thể hiện thỏi độ thỏi kớnh và tỡnh cảm yờu qỳy‎ đối với người mẹ sinh ra mỡnh? I. Khái niệm: 1. Tự sự. - VD: Văn bản: Chiến thắng MtaoMxõy, Truyện ADV và MC-TT… - > trỡnh bày 1 chuỗi cỏc sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cựng dẫn đến 1 kết thỳc, thể hiện 1 ý nghĩa. 2. Sự việc, chi tiết. - Vớ dụ : Đoạn văn trong tỏc phẩm “Tắt đốn” của Ngụ Tất Tố: “ ễng Nghị đõm chộo đụi đũa…nhổ toẹt xuống nền nhà”. - Nhận xột: + Sự việc: tập trung xoay quanh bữa ăn, chuyện ăn uống của ụng , bà Nghị. + Hàng loạt cỏc chi tiết: nộm đũa, hỳp canh, vừa nhai vừa núi, vừa giục thằng nhỏ lấy tăm, cỏch vuốt mộp, cỏch sỳc miệng ũng ọc và nhổ toẹt xuống nền nhà. -> Tỏc dụng: làm nổi bật hỡnh ảnh của con người vụ học, hỏch dịch-> thỏi độ chõm biếm, mỉa mai, căm ghột của nhà văn đối với nhõn vật được miờu tả. - Sự việc: là cái xảy ra được nhận thức có ranh giới rõ ràng, phân biệt với những cái xảy ra khác. - Chi tiết: là tiêu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng. =>Sự việc và chi tiết tiờu biểu cú vai trũ : dẫn dắt cõu chuyện, tụ đậm đặc điểm, tớnh cỏch nhõn vật, tạo sức hấp dẫn, làm nổi bật ý nghĩa v ăn bản. => Chọn sự việc, chi tiết tiờu biểu là khõu quan trọng trong qỳa trỡnh kể chuyện hoặc viết văn tự sự. II. Cỏch chọn sự việc, chi tiết tiờu biểu. 1. Tỡm hiểu ngữ liệu: SGK * Văn bản 1: “Truyện ADV và MC- TT”. - Kể về cụng cuộc xõy dựng và bảo vệ đất nước của cha ụng ta xưa( xõy thành, chế nỏ), tỡnh cha con ( ADV và MC), tỡnh vợ chồng ( MC và TT). - Sự việc: TT- MC chia tay. + Chi tiết 1: TT hỏi… + Chi tiết 2: MC đỏp… -> tiờu biểu. Vỡ: dẫn dắt cõu chuyện( lớ giải nguyờn nhõn vỡ sao ADV bị đẩy đến bước đường cựng); diễn tả tỡnh cảm gắn bú của 2 nvật; sự ngõy thơ thật lũng của MC. - Nếu bỏ: truyện ko liền mạch, cốt truyện bị phỏ vỡ, đặc điểm tớnh cỏch của 2 nvật sẽ ko được làm nổi bật. - Cỏc sự việc: Theo dấu lụng ngỗng…-> TT cựng quõn lớnh đuổi theo 2 cha con ADV; Sự cựng đường của 2 cha con. -> sự việc nối tiếp bằng qhệ múc xớch, nhõn quả theo đỳng cốt truyện. * Văn bản 2: - Sự việc: Anh tỡm gặp ụng Giỏo, được nghe kể về cha mình, rồi theo ông đi viếng mộ cha. - Chi tiết: + Con đường dẫn 2 người đến nghĩa địa. Họ đứng trước ngụi mộ thấp bộ. + Anh thắp hương, cỳi đầu trước mộ cha, đụi mắt đỏ hoe, miệng mếu mỏo như muốn khúc. + Anh rỡ rầm những gỡ khụng rừ. Hỡnh như anh muốn núi với cha nhiều lắm. + Anh như muốn cất lờn tiếng gọi cha. + nghẹn ngào khụng núi thành lời, nước mắt rưng rưng. + Bờn cạnh, ụng Giỏo cũng ngấn lệ. 2. Kết luận chung + Xỏc định đề tài, chủ đề của bài văn. + Dự kiến cốt truyện( gồm nhiều sự việc nối tiếp nhau). + Triển khai cỏc sự việc bằng 1 số chi tiết. * Ghi nhớ: SGK