Giáo án Ngữ văn 12 - Tuần 6, tiết 18: Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ

Tuần : 6 Làm văn : Ngày soạn:17-9-2008 Tiết:18 I. MỤCTIÊU 1. Về kiến thức: Giúp học sinh : Cách làm bài văn nghị luận về một bài thơ,đoạn thơ 2. Về kĩ năng Có kĩ năng vận dụng các thao tác phân tích, bình luận, chứng minh, so sánh ..để làm bài văn nghị luận văn học. 3. Về thái độ: Ý thức vận dụng và đọc-hiểu các tác phẩm thơ trong Ngữ văn 12. II. CHUẨN BỊ 1.Chuẩn bị của giáo viên: - Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng Ngữ văn 12. - Phương án tổ chức lớp học : Phát vấn, diễn giảng, gợi mở, thảo luận. 2. Chuẩn bị của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách giáo khoa III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, sĩ số, tác phong học sinh. 2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút) Em có suy nghĩ gì về hiện tượng nghiện Karaoke và Internet trong thế hệ trẻ ngày nay? 3. Giảng bài mới: Lời vào bài : (2 phút) Thơ không chỉ là sự thăng hoa của cảm xúc mà còn là kết quả của những trải nghiệm, suy nghĩ của tác giả. Tìm hiểu thơ, vì vậy phải có những cách thức và kĩ năng riêng. Bài học “Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ” sẽ cung cấp cho chúng ta những cách thức và kĩ năng cơ bản đó. - Tiến trình bài dạy: THỜI GIAN HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH NỘI DUNG KIẾN THỨC 7’ 10’ 10’ 5’ 5’ Hoạt động 1: Giáo viên hướng dẫn cho học sinh tìm hiểu bài: Giáo viên ghi đề lên bảng Hoạt động 2: Các nhóm tham khảo hướng dẫn của Sách giáo khoa và thảo luận tìm hiểu đề1? Giáo viên hướng dẫn cho học sinh trao đổi thảo luận . -Dựa vào năm sáng tác 1947 để tìm hiểu hoàn cảnh ra đời?. -Xác định nội dung và nghệ thuật bài thơ!! Giáo viên nhận xét chốt: kĩ năng tìm hiểu đề! Giáo viên hướng dẫn cho học sinh tìm ý thân bài . (Ý1, ý 2: nội dung, ý 3: nghệ thuật, ý 4: đánh giá nội dung, nghệ thuật) Giáo viên nhận xét chốt:kĩ năng lập dàn ý nghị luận về bài thơ! Hoạt động 3: Giáo viên hướng dẫn cho HS trao đổi thảo luận . -Xác định nội dung và nghệ thuật đoạn thơ! Giáo viên nhận xét chốt:kĩ năng tìm hiểu đề! Giáo viên hướng dẫn cho học sinh tìm ý thân bài . Giáo viên nhận xét chốt:kĩ năng lập dàn ý nghị luận đoạn thớ! Tìm điểm khác nhau về nghị luận bài thơ và nghị luận đoạn thơ? Hoạt động 4: Học sinh đọc ghi nhớ! Hoạt động 5: Luyện tập Học sinh vận dung kĩ năng bài học về nhà thực hiện bài tập bên. Hoạt động 1: Học sinh ghi đề, đọc đề. Hoạt động 2: Các nhóm trình bày Học sinh tham khảo hướng dẫn của Sách giáo khoa và lập dàn ý đề 1 Các sinh nộp dàn ý Hoạt động 3: Các nhóm tham khảo hướng dẫn của Sách giáo khoa và thảo luận tìm hiểu đề 2? Các nhóm trình bày Học sinh tham khảo hướng dẫn của Sách giáo khoa và lập dàn ý đề 2 Các sinh nộp dàn ý Hoạt động 4: Hoạt động 5: Luyện tập I. Đề bài Đề 1: Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh: Tiếng suối trong như tiếng hát xa, Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. Cảnh khuya như vẽ,người chưa ngủ, Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. (1947) Đề 2: Phân tích đoạn thơ sau trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu: Những đường Việt Bắc của ta (…) Vui lên Việt Bắ, đèo De, núi Hồng II.Tìm hiểu đề, lập dàn ý 1. Đề 1 a.Tìm hiểu đề -Hoàn cảnh ra đời bài thơ: Thời gian những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Địa điểm là vùng chiến khu Việt Bắc. Lúc này Chủ tịch Hồ Chí Minh đang trực tiếp lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ nhưng vô cùng oanh liệt của nhân dân ta. -Nội dung tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ (Luận đề): +Nội dung:Vẻ đẹp núi rừng đêm trăng chiến khu Việt Bắc.Hình ảnh người thi sĩ chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh (yêu thiên nhiên + nặng lòng lo nỗi nước nhà)ø +Nghệ thuật: Vẻ đẹp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện đại b.Lập dàn ý *Mở bài -Nêu hoàn cảnh ra đời bài thơ -Nêu luận đề và trích dẫn ra bài thơ *Thân bài -Luận điểm 1:Cảnh đẹp đêm trăng ở chiến khu Việt Bắc +Luận cứ: Hai câu thơ đầu. Hình ảnh đđẹp, thi vị: trăng, hoa, cổ thụ, tiếng suối. +Luận điểm 2: Hình tượng nhân vật trữ tình: thi sĩ - chiến sĩ Luận cứ: 2 câu cuối Tâm trạng: chưa ngủ Tình cảm: yêu thiên nhiên, lo nước +Luận điểm 3: Vẻ đẹp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện đại Luận cứ: Cổ điển: thể thơ tứ tuyệt, bút pháp miêu tả, hình ảnh thiên nhiên Hiện đại: nhân vật trữ tình không phải là ẩn sĩ lánh đời mà là chiến sĩ (cảm hứng chủ đạo là tình cảm đất nước) +Luận điểm 4: Đánh giá Nội dung tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ * Kết bài -Khẳng định bài thơ -Cảm nghĩ của bản thân về Bác 2.Đề 2 a.Tìm hiểu đề -Xuất xứ đoạn trích -Luận đề: Nội dung và nghệ thuật b.Dàn ý *Mở bài:-Xuất xứ đoạn thơ -Luận đề, trích đoạn thơ *Thân bài -Luận điểm 1:(8 câu đầu): Khí thế dũng mãnh của cuộc kháng chiến chống Pháp ở Việt Bắc -Luận điểm 2(4 câu sau): Khí thế chiến thắng ở các chiến trường khác -Luận điểm 3: Nghệ thuật điêu luyện trong việc sử dụng thể thơ lục bát (từ ngữ, hình ảnh, biện pháp trùng điệp, so sánh, cường điệu; giọng thơ hào hùng , tính sử thi… *Kết bài -Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của khổ thơ, bài thơ. -Cảm nhận phong cách thơ Tố Hữu (hoặc về cuộc kháng chiến) II.Ghi nhớ - Sách giáo khoa. III.Luyện tập Đề: Nghị luận đoạn thơ sau trong bài Tràng giang (Huy Cận) Lớp lớp mây cao đùn núi bạc Chim nghiêng cánh nhỏ:bóng chiều sa Lòng quê dợn dợn vời con nước Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà 4. Củng cố : - Các nội dung chính trong bài văn nghị luận về bài thơ,đoạn thơ . - Các ý chính trong Dàn ý bài viết. - Ra bài tập về nhà: - Hoàn tất phần luyện tập . - Vận dụng vào đọc hiểu bài thơ Tây Tiến (tiết sau học). - Chuẩn bị bài : - Xem trước bài mới IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG: @.Câu hỏi kiểm tra: @Nêu Các ý chính trong Dàn ý bài viết văn nghị luận về bài thơ,đoạn thơ? @Ý nào không đúng khi nói về cách nghị luận về bài thơ ? a.Phân tích hình ảnh b.Phân tích tình huống * c.Phân tích nhân vật trữ tình d.Phân tích biện pháp tu từ {{{{{