Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 18 đến tuần 133

BAØI 18 (Tuaàn 18) Tieát 73-74 : VAÊN BAÛN MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: HS naém ñöôïc yù nghóa, noäi dung cuûa “Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân” ñoái vôùi Deá Meøn trong baøi vaên. HS caûm nhaän ñöôïc neùt ñaëc saéc trong ngheä thuaät mieâu taû keå chuyeän vaø söû duïng töø ngöõ ñoäc ñaùo cuûa nhaø vaên Toâ Hoaøi. Reøn luyeän HS kó naêng ñoïc, phaân tích hình töôïng vaên hoïc trong loaïi truyeän vieát veà ñeà taøi loaøi vaät, mieâu taû vaø keå chuyeän. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: OÅn ñònh lôùp. Kieåm tra baøi cuõ: Haõy keå laïi truyeän “Baûn aùn troäm tröùng gaø” Cho bieát yù nghóa giaùo duïc coù trong truyeän? Baøi môùi: ¦ Giôùi thieäu baøi : Tuoåi treû thöôøng xoác noåi, boàng boät, töï phuï. Chính vì vaäy deã daãn ñeán sai laàm, vaáp ngaõ treân ñöôøng ñôøi. Nhöng neáu bieát döøng laïi ñuùng luùc thì coù theå khaéc phuïc haäu quaû ñaõ gaây ra. Baøi hoïc hoâm nay caùc em tìm hieåu laø moät minh chöùng cho ñieàu ñoù. Giaùo vieân giôùi thieäu baøi à ghi töïa. Giaûi nghóa töø khoù: maãm, huûn hoaún, caø khia, xoác noåi, trònh thöôïng, aên xoåi ôû thì... TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG PHAÀN GHI BAÛNG GV môøi HS ñoïc phaàn chuù thích SGK trang 8. GV giaûi thích ngaén goïn veà taùc giaû Toâ Hoaøi vaø taùc phaåm “Deá Meøn phieâu löu kí”. [?] Nhaân vaät chính trong truyeän laø ai? Lôøi taû vaø lôøi keå trong truyeän laø lôøi cuûa nhaân vaät naøo? [?] Baøi vaên coù theå chia laøm maáy ñoaïn? Theo em noäi dung chính cuûa moãi ñoaïn laø gì? Haõy thöû chæ ra caâu vaên giöõ chöùc naêng lieân keát giöõa caùc ñoaïn? GV môøi HS ñoïc laïi töø ñaàu à “vuoát raâu”. [?] Hình daùng cuûa Deá Meøn ñöôïc mieâu taû ra sao? Em coù nhaän xeùt gì veà hình daùng ñöôïc mieâu traû treân cuûa Deá Meøn? GV môøi HS ñoïc laïi ñoaïn “Toâi ñi ... haï roài”. [?] Haõy chæ ra caùc chi tieát mieâu taû haønh ñoäng cuûa Deá Meøn? [?] Haõy chæ ra caùc chi tieát mieâu taû haønh ñoäng cuûa Deá Meøn? [?] Qua caùch töï giôùi thieäu cuûa Deá Meøn veà hình daùng, haønh ñoäng cuûa mình ñaõ boäc loä nhöõng neùt gì trong tính neát cuûa Deá Meøn? [?] Em thaáy hình aûnh cuûa Deá Meøn trong baøi vaên ñeïp vaø chöa ñeïp ôû ñieåm naøo veà ngoaïi hình, tính neát? GV môøi HS ñoïc laïi ñoaïn “Tính toâi hay nghòch ranh... ñaàu tieân”. [?] Haõy thöû so saùnh haønh ñoäng vaø thaùi ñoä cuûa Deá Meøn tröôùc vaø sau khi treâu chò Coác? [?] Keát quaû vieäc laøm treân cuûa Deá Meøn? [?] Qua caâu chuyeän aáy, Deá Meøn ñaõ ruùt ra ñöôïc baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân cho mình. Baøi hoïc ñoù laø gì? [?] Em haõy cho bieát bieän phaùp ngheä thuaät ñöôïc söû duïng chuû yeáu trong baøi? Em coù nhaän xeùt gì veà caùch xaây döïng hình aûnh caùc con vaät coù trong truyeän? ÔÛ ñoaïn cuoái caâu truyeän, sau khi choân caát Deá Choaét, Deá Meøn ñöùng laëng hoài laâu tröôùc naám moä cuûa ngöôøi baïn xaáu soá. Em haõy thöû hình dung taâm traïng cuûa Deá Meøn ñeå noùi leân, dieãn taû laïi taâm traïng aáy theo lôøi keå cuûa Deá Meøn. [?] Töø caâu chuyeän naøy, em ruùt ra ñöôïc baøi hoïc gì trong cuoäc soáng? Giôùi thieäu taùc giaû - taùc phaåm: SGK trang 8 Phaân tích: Nhaân vaät Deá Meøn: Hình daùng: Ñoâi caøng maãm boùng. Nhöõng caùi vuoát ôû chaân, ôû khoeo cöùng daàn vaø nhoïn hoaét. Ñoâi caùnh daøi kín xuoáng taän chaám ñuoâi. Ñaàu to raát böôùng. Hai caùi raêng ñen nhaùnh. Raâu daøi raát ñoãi huøng duõng. à chaøng deá thanh nieân cöôøng traùng, ñeïp trai vaø öa nhìn. Haønh ñoäng: Daùm caø khòa vôùi baø con trong xoùm. Quaùt maáy chò Caøo Caøo. Ngöùa chaân ñaù anh Goïng Voù. à Tính hung haêng, khinh thöôøng, ngaïo maïn ñoái vôùi moïi ngöôøi. 2.Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân: Keát quaû : Thoaùt cheát. Deà Meøn aân haän, choân caát Choaét à ruùt ra baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân. Ghi nhôù: Baøi vaên mieâu taû Deá Meøn coù veû ñeïp cu6ôøng traùng cuûa tuoåi treû nhöng tính neát coøn kieâu caêng, xoác noåi. Do baøy troø treâu choïc coác neân ñaõ gaây ra caùi cheát thaûm thöông cho Deá Choaét, Deá Meøn hoái haän vaø ruùt ra ñöôïc baøi hoïc ñöôøng ñôøi cho mình. Ngheä thuaät mieâu taû loaøi vaät cuûa Toâ Hoaøi raát sinh ñoäng, caùch keå chuyeän theo ngoâi thöù nhaát töï nhieân, haáp daãn, ngoân ngöõ chính xaùc, giaøu tính taïo hình . Tröôùc khi treâu Sau khi treâu Quaéc maét vôùi Choaét Caát gòong veùo von choïc chò Coác. à hung haõng, ngaïo maïn. Keát quaû: Chui toït vaøo hang. Nuùp taän ñaùy hang maø cuõng khieápm naèm im thin thít. Mon men boø leân. à hoaûng sôï, heøn nhaùt Cuûng coá: HS chia nhoùm ñoùng vai nhaân vaät ñeå keå laïi truyeän. Daën doø: Hoïc phaàn ghi nhôù. Soaïn baøi: “ Phoù töø” . ¦ Ruùt kinh nghieäm : Tuaàn 19 Tieát 75 PHOÙ TÖØ I/ MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT : Giuùp HS _ Naém ñöôïc khaùi nieäm phoù töø. _ Hieåu vaø nhôù ñöôïc caùc loaïi yù nghóa chính cuûa phoù töø . _ Bieát ñaët caâu coù chöùa phoù töø ñeå theå hieän caùc yù nghóa khaùc nhau. I/ TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY : 1 / OÅn ñònh lôùp : 2/ Kieåm tra baøi cuõ: “ Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân” _ Haõy cho bieát Deá Meøn ôû chöông I laø moät chuù deá nhö theá naøo veà hình daùng , tính tình , caùch cö xöû vôùi moïi ngöôøi xung quanh? _ Ñoïc phaàn ghi nhôù SGK 3/ Baøi môùi Giôùi thieäu : GV cho HS nhaéc laïi phaàn tröôùc vaø phaàn sau cuûa cuïm ñoäng töø vaø cuïm tính töø ž giôùi thieäu phoù töø. TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG PHAÀN GHI BAÛNG I/ Tìm hieåu baøi: 1/ Phoù töø laø gì: _ GV cho HS laøm BT1 (SGK) _ Yeâu caàu HS ghi ra vôû nhöõng töø ñöôïc in ñaäm boå sung yù nghóa. a/ ñaõ(ñi) cuõng(ra) vaãn chöa(thaáy) thaät(loãi laïc) b/ (soi göông) ñöôïc, raát (öa nhìn), (to) ra, raát (böôùng). _ HS xaùc ñònh töø loaïi cho nhöõng töø ñaõ tìm ôû I/ Tìm hieåu baøi: 1/ Phoù töø laø gì ? a/ ñaõ ñi………cuõng ra ………..vaãn chöa thaáy……..thaät loãi laïc. b/ ….soi göông ñöôïc vaø raát öa nhìn ……..to ra ……..raát böôùng ž Pho ùtöø ñi keøm vôùi ñoäng töø , tính töø. 2/ Caùc loaïi phoù töø: treân. ž Phoù töø thöôøng boå sung yù nghóacho nhöõng töø loaïi gì ? ž HS ñoïc ghi nhôù SGK /12 . 2/ Caùc loaïi phoù töø . _ Haõy tìm hieåu yù nghóa caùc töø in ñaäm ôû BT 1 . ž Chuùng coù gioáng caùc thöïc töø khoâng ? ( Chuùng laø caùc hö töø ) _ HS laøm BT 2 _ Tìm caùc phoù töø boå sung yù nghóa cho nhöõng ñoäng töø , tính töø in ñaäm . ž Yeâu caàu HS cheùp caû cuïm töø vaøo vôû ž nhaän YÙ nghóa Ñöùng tröôùc Ñöùng sau Chæ quan heä thôøi gian ñaõ, ñang Chæ möùc ñoä thaät, raát laém Chæ söï tieáp dieãn töông töï cuõng, vaãn Chæ söï phuû ñònh khoâng, chöa Chæ söï caàu khieán ñöøng Chæ keát quaû vaø höôùng vaøo, ra Chæ khaû naêng ñöôïc xeùt veà vò trí cuûa nhöõng töø in ñaäm vôùi caùc ñoäng töø , tính töø maø chuùng ñi keøm. II/ Baøi hoïc: Hoïc thuoäc ghi nhôù SGK trang 12, 14 ñöùng tröôùc ñoäng töø,tính töø ñöùng sau ñaõ ñi cuõng ra vaãn chöa thaáy thaät loãi laïc soi ñöôïc raát öa nhìn to ra raát böôùng ž Nhaän xeùt vò trí cuûa phoù töø ž Phoù töø laø nhöõng hö töø ñöùng tröôùc hoaëc sau ñoäng töø , tính töø. Xaùc ñònh yù nghóa vaø coâng duïng cuûa phoù töø . _ Ñieàn caùc phoù töø ñaõ tìm ñöôïc ôû phaàn I,II vaøo baûng phaân loaïi SGK . _ So saùnh yù nghóa cuûa caùc cuïm töø coù vaø khoâng coù phoù töø ñeå tìm ra yù nghóa cuûa phoù töø. YÙ nghóa Ñöùng tröôùc Ñöùng sau Chæ quan heä thôøi gian ñaõ, ñang Chæ möùc ñoä thaät, raát laém Chæ söï tieáp dieãn töông töï cuõng, vaãn Chæ söï phuû ñònh khoâng, chöa Chæ söï caàu khieán ñöøng Chæ keát quaû vaø höôùng vaøo, ra Chæ khaû naêng ñöôïc _ Tìm theâm caùc phoù töø thuoäc caùc loaïi treân . _ Theo em phoù töø coù maáy loaïi lôùn . Haõy keå ra . HS ñoïc ghi nhôù SGK / 14. Luyeän taäp : HS laøm BT 1,2,3 / 14,15. Gôïi yù giaûi baøi taäp _ BT 1 : Nhöõng phoù töø a/ _ ñaõ ( quan heä thôøi gian ) _ ñöông, saép , ra ( thôøi gian , söï tieáp dieãn töông töï _ keát quaû vaø höôùng ) _ khoâng coøn ( phuû ñònh , söï tieáp dieãn töông töï ) _ cuõng saép (söï tieáp dieãn töông töï _ thôøi gian ) _ ñaõ ,ñaõ ( thôøi gian ) _ ñeàu ( söï tieáp dieãn töông töï ) _ Cuõng saép ( tieáp ñieãn töông töï _ thôøi gian ) b/ _ Ñaõ , ñöôïc (thôøi gian , keát quaû) BT 2 : GVhöôùng daãn HS caùch vieát vaø gaïch döôùi caùc phoù töø BT 3: Chính taû _ Chuù yù caùc töø ngöõ deã vieát sai cuûa HS ñòa phöông. 4 / Cuûng coá : Söûa BT 5/ Daën doø : _ Hoïc baøi . _ Soaïn “Quan saùt töôûng töôïng, so saùnh vaø nhaän xeùt trong vaên mieâu taû” . Tieát 76 : MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: HS naém ñöôïc nhöõng hieåu bieát chung veà vaên mieâu taû. HS naém ñöôïc nhöõng yeâu caàu cuûa vaên taû caûnh, taû ngöôøi. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: OÅn ñònh lôùp. Kieåm tra baøi cuõ: Kieåm tra söï chuaån bò cuûa HS. Baøi môùi: ¦ Giôùi thieäu baøi : ÔÛ HK I, caùc em ñaõ ñöôïc hoïc vaên töï söï (goïi laø keå chuyeän) goàm coù keå chuyeän ñôøi thöôøng, keå chuyeän saùng taïo. Qua HK II, caùc em seõ hoïc moät theå loaïi môùi, ñoù laø vaên mieâu taû. TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG PHAÀN GHI BAÛNG GV duøng vaên baûn “Deá Meøn phieâu löu kí” laøm daãn chöùng. [?] Haõy tìm nhöõng chi tieát, töø ngöõ mieâu taû hình aûnh Deá Meøn vaø Deá Choaét? [?] Em coù nhaän xeùt gì veà hình aûnh cuûa hai chuù deá vöøa ñöôïc mieâu taû ñoù? [?] Em coù nhaän xeùt gì veà lôøi vaên mieâu taû cuûa taùc giaû Toâ Hoaøi? GV ñöa ra 3 tình huoáng trong saùch giaùo khoa trang 15. Yeâu caàu HS thaûo luaän . [?] Mieâu taû con ñöôøng veà nhaø em? [?] Mieâu taû chieác aùo maø em muoán mua? [?] Mieâu taû hình daùng ngöôøi baïn em? [?] Theo em, theá naøo laø vaên mieâu taû? [?] Muoán mieâu taû hay, ñuùng, chính xaùc ta caàn phaûi laøm gì? ® daãn ñeán ghi nhôù SGK . Vaên baûn: “Deá Meøn phieâu löu kí” Deá Meøn: Chaøng deá thanh nieân cöôøng traùng. Ñoâi caøng maãm boùng. Nhöõng caùi vuoát... cöùng daàn vaø nhoïn. Ñoâi caùnh daøi kín xuoáng taän chaân. Caû ngöôøi rung rinh moät maøu naâu boùng. à chuù deá ñeïp, löïc löôõng. Deá Choaét: Ngöôøi gaày goø, daøi leâu ngheâu... Caùnh ngaén cuûn.. hôû caû maïn söôøn. Ñoâi caøng beø beø, naëng neà.. Raâu ria cuïc coù moät maåu... à chuù deá oám yeáu. Ghi nhôù: Vaên mieâu taû laø loaïi vaên nhaèm giuùp ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe hình dung nhöõng ñaëc ñieåm, tính chaát noåi baät cuûa moät söï vaät, söï vieäc, con ngöôøi, phong caûnh, … laøm cho nhöõng caùi ñoù nhö hieän leân tröôùc maét ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe. Trong vaên mieâu taû, naêng löïc quan saùt cuûa ngöôøi vieát, ngöôøi noùi thöôøng boäc loä roõ nhaát . Luyeän taäp: Ñoaïn 1: mieâu taû hình aûnh Deá Meøn: chuù deá cöôøng traùng, khoûe maïnh. Ñoaïn 2: mieâu taû hình aûnh chuù beù Löôïm (nhoû nhaén, nhanh nheïn, ñaùng yeâu). Ñoaïn 3: mieâu taû quang caûnh sinh hoaït cuûa caùc sinh vaät trong hoà ao (nhoän nhòp, ñoâng ñuùc). HS luyeän vieát ñoaïn vaên theo yeâu caàu: Taû caûnh muøa ñoâng ñeán : laïng leõo, aåm öôùt, möa phuøn, söông muø … Khuoân maët ngöôøi meï cuûa em : + Saùng ñeïp, hieàn haäu, nghieâm nghò + Vui veû, lo aâu, traên trôû Daën doø: Hoïc baøi. Chuaån bò baøi: Soâng nöôùc Caø Mau ¦ Ruùt kinh nghieäm : BAØI 19 (Tuaàn 19) Tieát 77 : VAÊN BAÛN MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: HS caûm nhaän ñöôïc söï phong phuù vaø ñoäc ñaùo cuûa thieân nhieân, soâng nöôùc vuøng Caø Mau. HS naém ñöôïc ngheä thuaät mieâu taû vaø thuyeát minh veà caûnh soâng nöôùc trong baøi vaên cuûa taùc giaû. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: OÅn ñònh lôùp. Kieåm tra baøi cuõ: Em haõy mieâu taû laïi hình aûnh cuûa Deá Meøn. Ñoïc phaàn ghi nhôù SGK trang 11. Baøi môùi: ¦ Giôùi thieäu baøi : “ Ñeïp voâ cuøng Toå Quoác ta ôi … !” Thaät vaäy ñaát nöôùc ta ñaâu ñaâu cuõng ñeïp, cuõng xinh. Ñoù laø nieàm töï haøo cuûa daân toäc ta. Coù khoâng bieát bao nhieâu nhaø vaên, nhaø thô vieát neân nhöõng trang vieát ñaày töï haøo veà ñaát nöôùc nhö Nguyeãn Tuaân, Toâ Hoaøi … Hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu moät vuøng cöïc nam cuûa ñaát nöôùc qua ngoøi buùt cuûa Ñoaøn Gioûi trong ñoaïn trích “ Soâng nöôùc Caø Mau”. TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG PHAÀN GHI BAÛNG GV môøi HS ñoïc phaàn (*) chuù thích SGK trang 20. GV giôùi thieäu sô qua veà taùc giaû, taùc phaåm cuøng ñoaïn trích ôû SGK. [?] Baøi vaên mieâu taû caûnh gì? [?] Em thöû nhaän xeùt veà trình töï mieâu taû cuûa taùc giaû? [?] Taùc giaû ñaõ dieãn taû aán töôïng ban ñaàu bao truøm veà soâng nöôùc Caø Mau. Aán töôïng aáy nhö theá naøo vaø ñöôïc dieãn taû qua nhöõng giaùc quan naøo? [?] Em coù nhaän xeùt gì veà quang caûnh chung cuûa vuøng Caø Mau? [?] Ngoaøi mieâu taû, taùc giaû coøn ñöa vaøo baøi phaàn giaûi thích, thuyeát minh. Em haõy chæ ra ñoaïn vaên coù chöùc naêng treân trong baøi vaên naøy? [?] Qua ñoaïn giaûi thích, thuyeát minh aáy em coù nhaän xeùt gì veà caùch ñaët teân cho caùc doøng soâng, con keânh ôû vuøng Caø Mau? Nhöõng ñòa danh naøy gôïi ra ñaëc ñieåm gì veà thieân nhieân vuøng Caø Mau? GV môøi HS ñoïc laïi ñoaïn töø “Thuyeàn chuùng toâi... khoùi soùng ban mai”. [?} Soâng Naêm Caên ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo? Haõy tìm nhöõng chi tieát theå hieän söï roäng lôùn, huøng vó cuûa doøng soâng vaø röøng ñöôùc? [?] Em coù nhaän xeùt gì veà hình aûnh con soâng Naêm Caên quan lôøi mieâu taû cuûa taùc giaû? GV môøi HS ñoïc laïi ñoaïn töø “Chôï Naêm Caên röøng Caø Mau”. [?] Ñoaïn vaên treân taû caûnh gì? [?] Chôï Naêm Caên ñöôïc taùc giaû mieâu taû nhö theá naøo? [?] Töø ñoaïn vaên mieâu taû treân, em coù suy nghó gì veà caûnh chôï vuøng Caø Mau? [?] Qua baøi vaên naøy, em hình dung nhö theá naøo vaø coù caûm töôûng gì veà vuøng Caø Mau cuûa Toå quoác? GV môøi HS ñoïc phaàn ghi nhôù. Giôùi thieäu taùc giaû, taùc phaåm: SGK trang 20 Phaân tích: Quang caûnh chung vuøng Caø Mau: Soâng ngoøi, keânh raïch buûa giaêng chi chít nhö maïng nheän. Trôøi xanh ... nöôùc xanh. Chung quanh toaøn moät maøu xanh caây laù. à so saùnh: töø ngöõ gôïi maøu saéc: caûnh thieân nhieân roäng lôùn, ñaày söùc soáng. Soâng nöôùc vuøng Caø Mau: Soâng Naêm Caên: Meânh moâng, nöôùc aàm aàm ñoå ra bieån ngaøy ñeâm nhö thaùc. Caù nöôùc bôi haøng ñaøn... nhö ngöôøi bôi eách. Giöõa doøng soâng roäng hôn ngaøn thöôùc. Röøng ñöôùc döïng leân cao ngaát nhö hai daõy tröôûng thaønh voâ taän. à so saùnh, töø ngöõ gôïi hình aûnh, maøu saéc, bao la, huøng vó vaø hoang daõ. Chôï Naêm Caên: Naèm saùt beân soâng... Nhöõng tuùp leàu laù thoâ sô. Nhöõng ngoâi nhaø gaïch vaên minh. Nhöõng ñoáng goã cao nhö nuùi... Nhöõng coät ñaùy, thuyeàn chaøi... daäp deành treân soùng. Nhöõng beán vaän haø nhoän nhòp. Nhöõng loø than haàm goã ñöôùc. Nhöõng ngoâi nhaø beø... ... vôùi ñuû gioïng noùi.. ñuû kieåu aên vaän... à so saùnh: töø ngöõ gôïi taû, maøu saéc, aâm thanh, hình aûnh: caûnh chôï taáp naäp, truø phuù, ñoäc ñaùo vaø rieâng bieät. Ghi nhôù: Caûnh soâng nöôùc Caø Mau coù veû ñeïp roäng lôùn, huøng vó, ñaày söùc soáng hoang daõ. Chôï Naêm Caên laø hình aûnh cuoäc soáng taáp naäp, truø phuù, ñoäc ñaùo ôû vuøng ñaát taän cuøng phía nam Toå quoác . Böùc tranh thieân nhieân vaø cuoäc soáng ôû vuøng Caø Mau hieän leân vöøa cuï theå, vöøa bao quaùt thoâng qua söï caûm nhaän tröïc tieáp vaø voán hieåu bieát phong phuù cuûa taùc giaû. Luyeän taäp: Ñoïc theâm baøi “Muõi Caø Mau” cuûa nhaø thô Xuaân Dieäu. Daën doø: Hoïc baøi. Giôùi thieäu vaén taét veà con soâng queâ höông em. Soaïn baøi: “So saùnh” ¦ ÑDDH : tranh “ Soâng nöôùc Caø Mau”, ñeøn chieáu . ¦ Ruùt kinh nghieäm : So saùnh Tieát 79-80 QUAN SAÙT, TÖÔÛNG TÖÔÏNG, SO SAÙNH & NHAÄN XEÙT TRONG VAÊN MIEÂU TAÛ MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: HS thaáy ñöôïc vai troø, taùc duïng cuûa quan saùt, töôûng töôïng, so saùnh vaø nhaän xeùt trong vaên mieâu taû. HS bieát caùch vaän duïng caùc yeáu toá naøy trong khi vieát baøi vaên mieâu taû. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: OÅn ñònh lôùp. Kieåm tra baøi cuõ: Theá naøo laø so saùnh ? Moâ hình caáu taïo cuûa pheùp so saùnh ? Baøi môùi: ¦ Giôùi thieäu baøi : Ñeå mieâu taû chính xaùc vaø sinh ñoäng, ngöôøi vieát phaûi qua nhieàu coâng ñoaïn. Tröôùc heát phaûi quan saùt roài sau ñoù nhaän xeùt, lieân töôûng, töôûng töôïng, ví von, so saùnh … Muoán laøm ñöôïc nhö vaäy chuùng ta cuøng tìm hieåu qua baøi hoïc hoâm nay . TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG PHAÀN GHI BAÛNG GV môøi HS ñoïc töøng ñoaïn vaên. [?] Ñoaïn 1 taû söï vaät naøo? [?] Em hình dung Deá Choaét laø moät chuù deá ra sao qua lôøi vaên mieâu taû cuûa taùc giaû? [?] Ñoaïn 2 taû phong caûnh gì? Ñoù laø caûnh soâng nöôùc nhö theá naøo? Em coù nhaän xeùt gì veà lôøi vaên mieâu taû (caùch mieâu taû) coù trong töøng ñoaïn vaên treân? Em ruùt ra ñöôïc yeâu caàu gì khi ñi vaøo laøm vaên mieâu taû? Tìm hieåu baøi: Ñoaïn 1: Chuù deá oám yeáu, xaáu xí. Ñoaïn 2: Caûnh soâng nöôùc vuøng Caø Mau roäng lôùn, bao la, huøng vó. Ñoaïn 3: Hình aûnh caây gaïo vaøo muøa xuaân. Ghi nhôù: Muoán mieâu taû ñöôïc , tröôùc heát ngöôøi ta phaûi bieát quan saùt, roài töø ñoù nhaän xeùt, lieân töôûng, töôûng töôïng, ví von, so saùnh, … ñeå laøm noåi baät leân nhöõng ñaëc ñieåm tieâu bieåu cuûa söï vaät . Luyeän taäp: Baøi 1/28 : Caûnh Hoà Göôm “... hoà (Göôm) … caàu (Theâ Huùc).. .ñeàn (Ngoïc Sôn) .. .thaùp (Buùt)... Baøi 2/29 : Ñeïp, cöôøng traùng: rung rinh moät maøu... öa nhìn; hai caùi raêng... laøm vieäc; sôïi raâu daøi.. huøng traùng. Öông böôùng, kieâu caêng: ñaàu to... böôùng; haõnh dieän..; trònh troïng vaø khoan thai... Baøi 3, 4, 5 / 29 : HS laøm, GV söûa vaø nhaän xeùt. GV môøi HS ñoïc phaàn ñoïc theâm trang 30. Daën doø: Hoïc baøi. Soaïn baøi: Böùc tranh cuûa em gaùi toâi. Möa ñaõ ngôùt. Trôøi raïng daàn. Maáy con chim... raâm ran. Möa taïnh, Phía ñoâng... vaét. Maët trôøi... Daën doø: Hoïc baøi. Soaïn baøi: so saùnh BAØI 20 (Tuaàn 20) Tieát 81-82 : VAÊN BAÛN ---TAÏ DUY ANH--- MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: HS naém ñöôïc noäi dung vaø yù nghóa truyeän. HS naém ñöôïc ngheä thuaät keå truyeän vaø mieâu taû taâm lyù nhaân vaät trong taùc phaåm. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY: OÅn ñònh lôùp. Kieåm tra baøi cuõ: Ñoïc ghi nhôù baøi Soâng nöôùc Caø Mau. Haõy cho bieát caûm nghó cuûa em veà vuøng ñaát Caø Mau? Baøi môùi: ¦ Giôùi thieäu baøi : Vaên baûn maø chuùng ta tieáp caän hoâm nay laø moät truyeän ngaén ñaït giaûi cao nhaát trong cuoäc thi “ Töông lai vaãy goïi” do baùo Thieáu nieân tieàn phong phaùt ñoäng cuûa nhaø vaên Taï Duy Anh. Ñeå caûm nhaän ñöôïc noäi dung yù nghóa truyeän thoâng qua ngheä thuaät keå chuyeän vaø mieâu taû taâm lyù nhaân vaät trong taùc phaåm, caùc em ñaõ chuaån bò nhöõng caâu hoûi gôïi yù trong SGK. Treân cô sôû ñoù, chuùng ta seõ cuøng nhau thaûo luaän ñeå ruùt ra ñöôïc baøi hoïc thieát thöïc cho baûn thaân trong hoïc taäp cuõng nhö trong cuoäc soáng qua baøi “ Böùc tranh cuûa em gaùi toâi” . TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG PHAÀN GHI BAÛNG GV môøi HS ñoïc phaàn (*) chuù thích SGK trang 33, giaûi nghóa töø khoù. GV neâu tình huoáng coù vaán ñeà cho HS trao ñoåi, thaûo luaän. [?] Theo em, nhaân vaät chính trong truyeän seõ laø ai? Vì sao? [?] Truyeän ñöôïc keå theo lôøi vaø yù nghó cuûa nhaân vaät naøo? Vieäc löïa choïn caùch keå coù taùc duïng gì? [?] Haõy chæ ra caùc chi tieát mieâu taû dieãn bieán taâm traïng ngöôøi anh qua caùc thôøi ñieåm sau: Töø ñaàu cho ñeán luùc thaáy em gaùi töï cheá maøu veõ? Khi taøi naêng hoäi hoïa ôû coâ em gaùi ñöôïc phaùt hieän? [?] Theo em, taïi sao khi taøi naêng ngöôøi em gaùi ñöôïc phaùt hieän, ngöôøi anh laïi coù taâm traïng “khoâng thaân” vôùi em gaùi nhö tröôùc? Khi leùn xem nhöõng böùc tranh em gaùi veõ [?] Em nghó nhö theá naøo veà tieáng thôû daøi cuûa ngöôøi anh? Khi ñöùng tröôùc böùc tranh ñoaït giaûi cuûa em gaùi? Haõy giaûi thích, nhaän xeùt veà taâm traïng cuûa ngöôøi anh trong ñoaïn naøy? (GV coù theå cho HS ñoïc laïi ñoaïn: “Trong gian phoøng... loøng nhaân haäu cuûa em con ñaáy.”). [?] Töø lôøi keå cuûa nhaân vaät ngöôøi anh, ngöôøi em gaùi ñaõ hieän ra tröôùc maét chuùng ta laø moät coâ beù nhö theá naøo? [?] Haõy ñöa caùc chi tieát chöùng minh cho ñieàu em vöøa noùi? [?] Trong nhöõng phong caùch toát ñeïp cuûa ngöôøi em gaùi, em thích nhaát ñieåm naøo? Vì sao? [?] Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät xaây döïng nhaân vaät cuûa taùc giaû? (nhaân vaät töï keå à baøi hoïc giaùo duïc tö töôûng mang tính trung thöïc, coù tính thuyeát phuïc hôn). [?] Töø truyeän ngaén naøy, em coù suy nghó gì vaø ruùt ra ñöôïc baøi hoïc nhö theá naøo veà thaùi ñoä vaø caùch cö xöû? GV môøi HS ñoïc phaàn ghi nhôù trang 35 . Giôùi thieäu taùc giaû - taùc phaåm: SGK trang 33 Phaân tích: Ngöôøi anh: Toâi baét gaëp... toâi bí maät theo doõi. Ù toø moø, hieáu kì. Toâi luoân caûm thaáy mình baát taøi... Ùtoâi chæ muoán guïc xuoáng khoùc Ù .. chæ caàn moät loãi nhoû ôû noù laø toâi gaét um leân. ... xem troäm nhöõng böùc tranh... leùn luùt moät tieáng thôû daøi. Ù Maëc caûm, ghen tò vôùi taøi naêng cuûa coâ em gaùi. Toâi giaät söõng ngöôøi ... Ù ngôõ ngaøng Ù haõnh dieän Ù xaáu hoå Ù nhìn nhö thoâi mieân... Ù nhaïy caûm, trung thöïc, nhaän ra ñöôïc haïn cheá cuûa baûn thaân. Ngöôøi em gaùi: Hoàn nhieân Taøi naêng Loøng ñoä löôïng Söï nhaân haäu III . Ghi nhôù: Qua caâu chuyeän veà ngöôøi anh vaø coâ em gaùi coù taøi hoäi hoïa, truyeän “Böùc tranh cuûa em gaùi toâi” cho thaáy : Tình caûm trong saùng hoàn nhieân vaø loøng nhaân haäu cuûa ngöôøi em gaùi ñaõ giuùp cho ngöôøi anh nhaän ra phaàn haïn cheá ôû chính mình. Truyeän ñaõ mieâu taû tinh teá taâm lyù nhaân vaät qua caùch keå theo ngoâi thöù nhaát . Luyeän taäp: Ñoïc theâm SGK trang 35 . HS keå toùm taét truyeän baèng lôøi keå cuûa mình. Daën doø: Hoïc baøi. Soaïn baøi: Luyeän noùi trong vaên mieâu taû. ¦ ÑDDH : tranh “ Böùc tranh cuûa em gaùi toâi”. ¦ Ruùt kinh nghieäm : Tieát 83 – 84 : LUYEÄN NOÙI VEÀ QUAN SAÙT, TÖÔÛNG TÖÔÏNG, SO SAÙNH, NHAÄN XEÙT TRONG MIEÂU TAÛ MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: Reøn luyeän kyõ naêng noùi. Giuùp HS naém chaéc hôn kieán thöùc ñaõ hoïc veà quan saùt, töôûng töôïng, so saùnh, nhaän xeùt trong vaên mieâu taû. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY: OÅn ñònh lôùp. Kieåm tra baøi cuõ: Haõy cho bieát caùc yeâu caàu khi ñi vaøo mieâu taû? Luyeän noùi: Yeâu caàu: Ñaïi dieän HS töøng toå leân noùi theo söï phaân coâng, saép xeáp, chuaån bò tröôùc. Caùc nhoùm seõ boå sung, hoaëc thaûo luaän veà ñeà taøi baïn vöøa leân noùi. GV toång keát, nhaän xeùt, cho ñieåm theo caùc tieâu chí sau: Trình baøy ñuùng theo noäi dung maø baøi taäp yeâu caàu. Noùi roõ raøng à löu loaùt à maïch laïc à töï nhieân. Baøi taäp 1 trang 6: Mieâu taû laïi hình aûnh nhaân vaät Kieàu Phöông theo töôûng töôïng cuûa mình. Nhaän xeùt veà nhaân vaät ngöôøi anh. Baøi taäp 2 trang 36: Keå veà ngöôøi anh (chò; em) mình. Ngoaïi hình? Lôøi noùi? à Nhaän xeùt? Haønh ñoäng? Baøi taäp 3 trang 36: Mieâu taû moät ñeâm traêng nôi em ôû. Daøn y ù: Môû baøi: Giôùi thieäu thôøi gian, khoâng gian ngaém traêng Thaân baøi: Mieâu taû ñeâm traêng. Baàu trôøi ñeâm ? Vaàng traêng ? Caây coái ? Nhaø cöûa ? Ñöôøng laøng ? (Ngoõ phoá ?) Trình töï mieâu taû: khi trôøi vöøa toái à khi trôøi toái haún à trong ñeâm à khi veà khuya C. Keát baøi : Caûm nghó veà ñeâm traêng . Daën doø: Baøi taäp nhaø 4, 5 trang 36 - 37. Soaïn baøi : “ Vöôït thaùc”. BAØI 21 (Tuaàn 21) Tieát 85 : VAÊN BAÛN ---VOÕ QUAÛNG--- MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU: Hình dung vaø caûm nhaän veû ñeïp phong phuù, huøng vó cuûa caûnh thieân nhieân vaø veû ñeïp cuûa hình aûnh con ngöôøi lao ñoäng ñöôïc mieâu taû trong baøi. Naém ñöôïc ngheä thuaät phoái hôïp trong mieâu taû khung caûnh thieân nhieân vaø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY: OÅn ñònh lôùp. Kieåm tra baøi cuõ: Keå toùm taét truyeän “Böùc tranh cuûa em gaùi toâi”. Ñoïc phaàn ghi nhôù. Baøi môùi: ¦ Giôùi thieäu baøi : Sau baøi “ Soâng nöôùc Caø Mau” thì baøi “ Vöôït thaùc” noäi dung chính laø mieâu taû veà thieân nhieân ñaát nöôùc cuøng vôùi moät soá hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi trong caûnh thieân nhieân aáy. Neáu nhö baøi tröôùc söû duïng thuû phaùp lieät keâ, vaän duïng nhieàu giaùc quan ñeå caûm nhaän vaø mieâu taû thì ôû baøi hoïc ngaøy hoâm nay, thuû phaùp ngheä thuaät noåi baät laø so saùnh vaø nhaân hoùa. Hoâm nay chuùng seõ tìm hieåu baøi “ Vöôït thaùc” ñeå thaáy roõ nhöõng hình aûnh thieân nhieân, con ngöôøi coù yù nghóa bieåu töôïng vaø haøo huøng . TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG PHAÀN GHI BAÛNG GV môøi HS ñoïc phaàn (*) chuù thích SGK trang 36. [?] Döïa vaøo vieäc mieâu taû moät cuoäc vöôït thaùc cuûa con thuyeàn trong baøi vaên, em haõy tìm boá cuïc cuûa noù? [?] Caûnh doøng soâng vaø hai beân bôø qua söï mieâu taû trong baøi ñaõ ñoåi thay nhö theá naøo theo töøng chaëng ñöôøng cuûa con thuyeàn? (Luùc thuyeàn qua ñoaïn soâng coù nhieàu thaùc döõ) [?] Haõy chæ ra caùc bieän phaùp ngheä thuaät maø taùc giaû söû duïng trong ñoaïn vaên mieâu taû treân? [?] Qua ñoaïn vaên mieâu taû, em coù caûm nhaän nhö theá naøo veà thieân nhieân? (HS thaûo luaän à GV toång hôïp yù kieán) GV môøi HS ñoïc laïi ñoaïn “Nhöõng ñoäng taùc thaû saøo... vaâng vaâng daï daï”