Giáo án Ngữ văn 7 (chuẩn kiến thức) - Bài 1 đêns bài 21 năm 2012

Ngày soạn: 18 / 08/ 2012 Ngày dạy: 21/ 08/ 2012 Tiết 1 Văn bản: Cổng trường mở ra Lí Lan A. Mục tiờu cần đạt: 1. Kiến thức: Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái. ý nghía lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người nhất là với tuổi thiếu niên, nhi đồng. 2. Kỹ năng: Đọc hiểu, phân tích một số chi tiết về tâm trạng của người mẹ. Tích hợp với phần từ ghép và liên kết trong văn bản, những hình thức biểu cảm chủ yếu trong một văn bản nhật dụng. 3. Thái độ: Thấy được ý nghĩa lớn lao của gia đình và nhà trường đối với mỗi trẻ em - tương lai nhân loại. B. Chuẩn bị: - Giáo viên: Giao án, tài liệu chuẩn kiến thức, tài liệu và phương tiện liên quan... - Học sinh: Đọc văn bản, soan bài trước ở nhà, phương tiện học tập C. Tiến trình dạy học 1. ổn định lớp: Ổn định nề nếp lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS 3. Bài mới : Gv giới thiệu bài- hs lắng nghe Ngày khai trường hàng năm đã trở thành ngày hội của toàn dân. Bởi ngày đó bắt đầu một năm học mới với bao mơ ước, bao điều mong đợi trước mắt các em. Không khí ngày khai trường thật náo nức với tuổi thơ của chúng ta. Còn các bậc làm cha làm mẹ thì sao ? Họ có những tâm trạng gì trong ngày ấy ? Bài Cổng trường mở ra mà chúng ta học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu được điều đó. Hoạt động của thầy và trũ Nội dung cần đạt * Gv hướng dẫn hs tỡm hiểu sơ lược về tỏc phẩm ? Em hãy nêu vài nét về tác giả và xuất xứ của văn bản Cổng trường mở ra ? * Gv hướng dẫn hs cỏch đọc, gv đọc mẫu đoạn đầu: Giọng tình cảm, tha thiết, chậm rãi, đôi lúc như thì thầm - Gv gọi hs đọc tiếp đến hết. ? Văn bản được chia làm mấy phần? Nội dung chính của từng phần? * Gv hướng dẫn hs tỡm hiểu nội dung bài học. ? Đêm trước ngày khai trường tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau ? Điều đó được biểu hiện bằng những chi tiết nào trong bài ? (Con thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư : Đêm nay con cũng có niềm vui háo hức. Giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống 1 li sữa, ăn 1 cái kẹo.- Mẹ thao thức, hồi hộp, suy nghĩ triền miên...) ? Em có nhận xét gì về tâm trạng của 2 mẹ con ? (Đây là tâm trạng khác thường không giống nhau) ? Để diễn tả được tâm trạng của 2 mẹ con, tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào ? ? Theo em vì sao người mẹ lại trằn trọc không ngủ được ? ( Vừa trăn trở suy nghĩ về con , vừa bâng khuâng nhớ về ngày khai trường năm xưa của mình) . ? Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường năm xưa đã để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người mẹ ? ( Dấu ấn sâu đậm : Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng : ‘‘Hằng năm cứ vào cuối thu ... Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp ” ) ? Trong đêm không ngủ, người mẹ đã làm gì cho con ? ? Qua những việc làm đó em cảm nhận được điều gì về người mẹ ? GV: Người mẹ nào mà chẳng yêu con, quên mình vì con, chỉ mong con khôn lớn thành đạt. Đó là đức hi sinh, là vẻ đẹp giản dị mà lớn lao của tình mẫu tử trong cách sống của người mẹ Việt Nam. ? Trong đêm không ngủ người mẹ đã sống lại những kỉ niệm quá khứ nào ? (ngày đầu tiên bà ngoại đưa mẹ đến trường) ? Tìm những chi tiết nói về kỉ niệm quá khứ đó ? ? Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả ? Tác dụng của cách dùng từ đó ? ? Những tình cảm quá khứ ấy đã nói lên được tình cảm sâu nặng nào của lòng mẹ ? ( Nhớ thương bà ngoại và nhớ mái trường xưa ) ? Trong đêm không ngủ, người mẹ đã chăm sóc giấc ngủ của con, nhớ tới những kỷ niệm thân thương về bà ngoại và mái trường xưa. Tất cả những điều đó đã cho em hình dung về một người mẹ như thế nào ? *Thảo luận : - Có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không ? hay người mẹ đang tâm sự với ai ? ( Đang nói với chính mình ) – Cách viết này có tác dụng gì ? -> Dùng ngôn ngữ độc thoại. Làm nổi bật tâm trạng, tình cảm và những điều sâu thẳm khó nói bằng những lời trực tiếp. Gv : Qua tâm trạng của người mẹ trong bài văn chúng ta hiểu rằng người mẹ ấy nhớ những kỷ niệm xưa, không chỉ để sống lại tuổi thơ đẹp đẽ của mình mà còn muốn ghi vào lòng con những kỷ niệm đẹp ấy. Để rồi bất cứ 1 ngày nào đó trong đời, khi nhớ lại, lòng con lại rạo rực những cảm giác bâng khuâng, xao xuyến của ngày đầu tiên cắp sách tới trường . ? Ngoài những cảm xúc tâm trạng ấy, trong đêm không ngủ người mẹ còn nghĩ đến điều gì ? ? Câu văn nào trong bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ ? ( ‘‘Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả 1 thế hệ mai sau và sai lầm 1 li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này.” ) - Câu văn này có ý nghĩa gì ? Vì sao ? ( Không được phép sai lầm trong giáo dục. Vì giáo dục quyết định tương lai của đất nước ) *Thảo luận: - Trong đoạn kết người mẹ đã nói với con : ‘‘Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là 1 thế giới kì diệu sẽ mở ra.’’ Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì ? ( Tri thức, tình cảm, tư tưởng, đạo lí, tình bạn, tình thầy trò ) ? Câu nói này có ý nghĩa gì ? GV: Một thế giới kì diệu mà nhà trường đã mở ra cho chúng ta là bao điều mới mẻ rộng lớn về tri thức văn hoá, tri thức cuộc sống, dạy dỗ bồi đắp cho chúng ta những tư tưởng, Tình cảm đẹp về đạo lí làm người, về tình bạn, tình thầy trò, về tấm lòng yêu thương con người để không ngừng vươn lên, để phát triển thể lực, phẩm chất toàn diện của con người, chuẩn bị cho ngày mai lập nghiệp. ? Văn bản Cổng trường mở ra được biểu đạt bằng những phương thức nào? ? Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ như thế nào?Em có nhận xét gì về ngôn ngữ kể chuyện? ? Lối văn, lời văn mạng đặc điểm gì? ? Bài văn cho em hiểu thêm gì về người mẹ và nhà trường ? - Gv gọi hs đọc ghi nhớ trong sgk/140 ? Văn bản này đã cho em bài học gì ? - Chúng ta phải có trách nhiệm với gia đình và nhà trường . * Gv hướng dẫn hs thực hiện phần luyện tập trong sgk - Quan sát tranh ( SGK ) - Bức tranh minh họa cảnh gì ? Em hãy miêu tả lại cảnh đó ? ? Hãy nhớ và viết thành đoạn văn về kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình ? I/ Tỡm hiểu chung - Là văn bản nhật dụng đề cập tới mối quan hệ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. - Đây là bài kí của tg Lý Lan trích từ báo “Yêu trẻ số 166 Thành phố Hồ Chí Minh" 1.9.2000 - Bài văn viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con - Bố cục: 2 phần P1: Từ đầu -> bước vào : Nỗi lòng của mẹ P2: Còn lại : Cảm nghĩ của mẹ về Giáo dục. II/ Tỡm hiểu chi tiết: 1.Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con. * Tâm trạng của mẹ : - Mẹ không ngủ được - Hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả. - Mẹ lên giường trằn trọc. - Mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi. ->Tự sự kết hợp với miêu tả để biểu cảm - làm nổi rõ tâm trạng thao thức, hồi hộp, suy nghĩ triền miên của người mẹ. * Những việc làm của mẹ : - Đắp mền, buông mùng, ém chăn cẩn thận, Lượm đồ chơi, nhìn con ngủ,xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con. ->Yêu thương con, hết lòng vì con . * Kỉ niệm quá khứ : - Nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng, khi cổng trường đóng lại. -> Sử dụng một loạt từ láy gợi cảm xúc vừa phức tạp, vừa vui sướng, vừa lo sợ .Hồi ức về tuổi thơ như một bài ca đẹp, dài và xao xuyến, rạo rực, cháy bỏng trong lòng mẹ. Mẹ muốn truyền ngọn lửa ấy cho con, san xẻ hạnh phúc ấy cho con. Ngày khai trường đã khắc sâu vào tân hồn và nỗi nhớ của mẹ => Là người mẹ biết yêu thương người thân, biết ơn trường học, tin tưởng ở tương lai của con . 2 / Cảm nghĩ của mẹ về giáo dục - Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra. =>Khẳng định vai trò to lớn của giáo dục và tin tưởng ở sự nghiệp giáo dục của nước nhà. III/ Tổng kết: 1/ Nghệ thuật - Độc thoại nội tâm, miêu tả tâm trạng nhân vật. Nhân vật nói về những suy nghĩ và tâm trạng của mình. Lối văn, lời văn nhẹ nhàng, tình cảm 2/ Nội dung - Bằng lời văn sâu lắng, nhẹ nhàng và tình cảm, qua tâm sự của người mẹ ta thấu hiểu về sự hi sinh thầm lặng và cao cả của mẹ dành cho con đồng thời cũng thấy được vai trò to lớn của nhà trường đối với mỗi con người. 3. ý nghĩa: - VB thể hiện tấm lòng, tình cảm của người mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người. * Ghi nhớ: sgk/ 140. IV/ Luyện tập Bài tập 1: Cho học sinh trao đổi trực tiếp tiếp những dấu ấn của ngày khai trường vào l lớp Một. Bài tập 2: Cho học sinh viết đoạn văn ngắn về một kỉ niệm đáng nhớ của một ngày khai trường. D. Hướng dẫn học ở nhà - Cho biết nội dung và nghệ thuật chính của văn bản “ Cổng trường mở ra”? Qua văn bản em rút ra bài học gì? - Học thuộc bài cũ theo nội dung đã học. - Tóm tắt văn bản “Cổng trường mở ra”. - Soạn trước văn bản “ Mẹ tôi”để giờ sau học. *ĐIỀU CHỈNH, BỔ SUNG KẾ HOẠCH .................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngày soạn: 18/ 08/ 2012 Ngày dạy: 20/ 08/ 2012 Tiết 2 Văn bản: Mẹ Tôi (Et- môn-đô-đơ A-mi-xi ) A- Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - Cảm nhận và thấm thía tình cảm thiêng liêng và sâu nặng của cha mẹ đối vớ con cái, thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người. - Nghệ thuật viết văn tinh tế, giàu giá trị biểu cảm. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm văn biểu cảm 3. Thái độ - Yêu mến cha mẹ , thày cô, bạn bè, trường lớp… B- Chuẩn bị ž Giáo viên: - SGK, SGV, Giáo án - Những điều cần lưu ý : GV cần hướng dẫn học sinh tìm hiểu và phân tích văn bản, từ đó rút ra nội dung và ý nghĩa của bài học, tự liên hệ và kiểm điểm thái độ và tình cảm của bản thân đối với bố mẹ mình. ž Học sinh: - Soạn bài trước khi đến lớp. - Học bài cũ, chuẩn bị bài mới C- Tiến trình dạy học 1. ổn định lớp: Ổn định nề nếp lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra từ văn bản Cổng trường mở ra là gì ? - Yêu cầu: Trả lời như phần ghi nhớ – SGK ( 9 ). 3. Bài mới: Giới thiệu bài: Trong cuộc đời mỗi chúng ta, người mẹ có một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả . Nhưng không phải khi nào ta cũng ý thức hết được điều đó. Chỉ đến khi mắc những lỗi lầm, ta mới nhận ra tất cả. Bài Mẹ tôi sẽ cho ta một bài học như thế. Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức * Gv hướng dẫn hs tỡm hiểu sơ lược về tác giả, tỏc phẩm - Gv gọi hs đọc phần chỳ thớch * trong sgk ?Em hãy giới thiệu 1 vài nét về tác giả ? ?Tác giả thường viết về đề tài gì ? ?Em hãy nêu xuất xuất xứ của văn bản Mẹ tôi ? *GVHướng dẫn đọc : Nhẹ nhàng, tha thiết, thể hiện được những tâm tư tình cảm buồn khổ của người cha trước lỗi lầm của con và sự trân trọng của ông với vợ mình. Khi đọc lời khuyên: Dứt khoát, mạnh mẽ thể hiện thái độ nghiêm khắc . GV đọc - HS đọc - Nhận xét . GV gọi hs đọc chú thích.. ?Ta có thể chia văn bản làm mấy phần ? Mỗi phần từ đâu đến đâu ? ý nghĩa của từng phần ? ?Văn bản này được biểu đạt bằng những phương thức nào ? Phương thức nào là chính ? *Thảo luận : - Văn bản là 1 bức thư của người bố gửi cho con nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề “Mẹ tôi” ? ( Nhan đề là của tác giả đặt cho đoạn trích . Tuy người mẹ không xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện, nhưng lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ ) ?Theo dõi phần đầu văn bản , em thấy En ri cô đã mắc lỗi gì ? ?Em có suy nghĩ gì về lỗi lầm củaEnricô? ? Tìm những chi tiết nói về thái độ của người bố đối với En ri cô ? ? Để diễn tả được tâm trạng của người bố, tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào? Phương thức biểu cảm được diễn đạt thông qua những kiểu câu nào? Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó? ?Những chi tiết trên đã thể hiện được thái độ gì của người bố ? ?Em có đồng tình với người bố không ?( hstự bộc lộ ) ?Trong thư người bố đã gợi lại những việc làm, những tình cảm của mẹ dành cho En ri cô. Em hãy tìm những chi tiết, hình ảnh nói về người mẹ ? ?Khi nói về hình ảnh người mẹ tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào? Phương thức đó có tác dụng gì ? ? Qua lời kể của người cha, em cảm nhận được điều gì về người mẹ ? GV : Người mẹ của En ri cô cũng như bao người mẹ khác trên thế gian này đã yêu thương, chăm sóc nuôi dạy con cái bằng tất cả tấm lòng, sức lực, sẵn sàng hi sinh tất cả hạnh phúc và cuộc sống của mình cho con cái. Tình mẫu tử của con người thật thiêng liêng, cao cả. Tiếp sau những lời ngợi ca về người mẹ, tác giả đã phân tích mối quan hệ ruột thịt, gắn bó sâu nặng giữa 2 mẹ con En ri cô *HS đọc đoạn văn 3,4-sgk-10 . ?Người bố đã khuyên En ri cô những gì? ? Em có nhận xét gì về cách sử dụng câu văn ở đoạn này ? Tác dụng của cách dùng đó ? ? Qua bức thư , em thấy bố của En ri cô là người như thế nào ? ? Tại sao người cha không nói trực tiếp với con mà lại viết thư ? ( tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo, nhiều khi không nói trực tiếp được. Viết thư tức là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, vừa giữ được kín đáo, vừa không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng. Đây chính là bài học về cách ứng xử trong gia đình, ở trường và ngoài xã hội ) * Thảo luận : - Theo em, điều gì đã khiến En ri cô “ xúc động vô cùng ” khi đọc thư bố ? - Hãy tìm hiểu và lựa chọn những lí do mà em cho là đúng trong các lí do sau:(9sgk-12.) ? Tác giả đã sử dụng thể loại văn bản nào? có tác dụng gì? ? Nhận xét về giọng văn và ngôn ngữ trong văn bản? ? Khăc họa về hình ảnh người mẹ như thế nào? Qua đó để lại cho em cảm xúc gì? * Gv hướng dẫn hs thực hiện phần luyện tập ? Kể lại một sự việc em lỡ gây ra làm cho cha mẹ phiền lòng? Em có ân hận không? Em đã chuộc lỗi như thế nào? I/ Tỡm hiểu chung -Et- môn-đô-đơ A-mi-xi ( 1846- 1908 ), là nhà văn ý. Thường viết về đề tài thiếu nhi và nhà trường về những tấm lòng nhân hậu. - Là văn bản nhật dụng viết về người mẹ.In trong tập truyện : Những tấm lòng cao cả - Bố cục : 2 phần + Đoạn đầu : Lí do bố viết thư +Còn lại : Nội dung bức thư - Phương thức diễn đạt: Viết thư để biểu cảm ( tự sự- miêu tả- biểu cảm ) II/ Tìm hiểu chi tiết: a / Lỗi lầm của En ri cô : - Vô lễ với mẹ trước mặt cô giáo => Đây là việc làm sai trái, xúc phạm tới mẹ. b / Thái độ của bố: - Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy !. -... Bố không nén được cơn tức giận đối với con . - Con mà xúc phạm đến mẹ con ư ? -> Phương thức biểu cảm được diễn đạt bằng các kiểu câu cảm thán, nghi vấn làm cho lời văn trở nên linh hoạt, sinh động, dễ đi vào lòng người . =>Thể hiện thái độ buồn bã, đau đớn và tức giận . c/ Hình ảnh người mẹ: - Mẹ đã phải thức suốt đêm ... , quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con. - Người mẹ sẵn sàng bỏ một năm hạnh phúc để tránh cho con 1 giờ đau đớn, người mẹ có thể đi xin ăn để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con ->Phương thức tự sự kết hợp với miêu tả làm nổi bật tình cảm của người mẹ. => Là người mẹ hết lòng yêu thương con, sẵn sàng quên mình vì con. d / Lời khuyên của bố: - Không bao giờ được thốt ra những lời nói nặng với mẹ. Con phải xin lỗi mẹ,... - Con hãy cầu xin mẹ hôn con, để cho chiếc hôn ấy xoá đi cái dấu vết vong ân bội nghĩa trên trán con . -> Sử dụng câu cầu khiến làm cho lời văn trở nên rõ ràng, dứt khoát . => Là người bố nghiêm khắc nhưng đầy tình thương yêu sâu sắc . III/ Tổng kết 1/ Nghệ thuật - Văn bản là một bức thư nhưng trong đó là cả nỗi lòng cua rngười cha, đứa con và sự hi sinh của người mẹ - Giọng nhẹ nhàng, ôn tồn mà nghiêm khắc và cương quyết. 2/ Nội dung - Thông qua hình thức một bức thư ta thấy được thái độ và cách dạy bảo nghiêm khắc cuả người cha nhưng nổi bật hơn cả là sự hi sinh cao cả, tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con 3. ý nghĩa: - người mẹ có vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình. - Tình thương yêu, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi giia đình. IV/ Luyện tập - HS kể D. Hướng dẫn học ở nhà - Cho biết nội dung và nghệ thuật chính của văn bản “ Mẹ tôi”? Nhà văn gửi tới chúng ta thông điệp gì qua văn bản này?- Học thuộc bài cũ theo nội dung đã học.- Tóm tắt văn bản “Mẹ tôi”. - Soạn trước văn bản “ Cuộc chia tay của nhưng con búp bê”. *ĐIỀU CHỈNH, BỔ SUNG KẾ HOẠCH .................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngày soạn: 18/ 08/ 2012 Ngày dạy: 22 / 08/ 2012 Tiết 3 Từ ghép A - Mục tiêu bài học : 1. Kiến thức: - Nắm được cấu tạo của hai loại từ ghép: Từ ghép chính phụ, từ ghép đẳng lập. - Hiểu được cơ chế tạo nghĩa của từ ghép tiếng Việt. - Biết vận dụng những hiểu biết về cơ chế tạo nghĩa và việc tìm hiểu nghĩa của hệ thống từ ghép tiếng Việt. 2. Kĩ năng: - Nhận biết và sử dụng đúng từ ghép 3. Thái độ: - Yêu quý tiếng Việt - Nắm được cấu tạo của 2 loại từ ghép : Từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập . - Hiểu được ý nghĩa của các loại từ ghép . B - Chuẩn bị ž Giáo viên: - Bảng phụ, sgk, sgv, giáo án. - Những điều cần lưu ý:Học về từ ghép không phải chỉ để nhận diện một từ nào đó là từ ghép chính phụ hay từ ghép đẳng lập mà điều quan trọng là hiểu được cơ chế tạo nghĩa của các loại từ ghép . ž Học sinh: - Xem bài mới. C - Tiến trình dạy học: 1. ổn định lớp: Ổn định nề nếp lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - Kiểm tra sự chuẩn bị đồ dùng, sách vở của HS 3. Bài mới: Giới thiệu bài: ? Tìm 3 từ đơn và 3 từ phức? Từ phức được phân loại như thế nào ? ( Hoa, lá, quả; hoa hồng, hoa quả, xanh xanh. Từ phức được phân thành hai loại : Từ ghép và từ láy ) Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về từ ghép . Hoạt động của thầy trò Nội dung kiến thức *Đọc VD1 - Chú ý các từ : Bà ngoại, thơm phức . ? Trong 2 từ đó, tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào là tiếng phụ bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính ? ? Hai từ này có quan hệ với nhau như thế nào ? ? Em có nhận xét gì về trật tự của những tiếng chính trong những từ ấy? -Tiếng chính đứng trước ? Theo em từ ghép chính phụ có cấu tạo như thế nào ? ? Tìm từ ghép chính phụ có tiếng chính Bà, thơm ? ( Bà cô, bà bác, bà dì; thơm lừng, thơm ngát ) *HS đọc Ví dụ 2 - Chú ý các từ trầm bổng, quần áo . ? Các tiếng trong 2 từ ghép trên có phân ra thành tiếng chính, tiếng phụ không ? Vậy 2 tiếng này có quan hệ với nhau như thế nào ? ( quan hệ bình đẳng về mặt ngữ pháp ) ? Khi đảo vị trí của các tiếng thì nghĩa của từ có thay đổi không ? ? Từ ghép đẳng lập có cấu tạo như thế nào? ?Tìm một vài từ ghép đẳng lập chỉ các sự vật xung quanh chúng ta ? ( Bàn ghế, sách vở, mũ nón ... ) ? So sánh từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập, chúng giống và khác nhau ở điểm nào ? - Giống : Đều có quan hệ với nhau về nghĩa - Khác : +Từ ghép chính phụ: có quan hệ chính phụ +Từ ghép đẳng lập: có quan hệ bình đẳng ? Từ ghép được phân loại như thế nào ? - Thế nào là từ ghép chính phụ, thế nào là từ ghép đẳng lập ? ? So sánh nghĩa của từ bà ngoại với nghĩa của từ bà? ? Nghĩa của từ thơm phức với nghĩa của tiếng thơm ? ? Từ ghép chính phụ có nghĩa như thế nào? ? So sánh nghĩa của từ quần áo với nghĩa của mỗi tiếng quần và áo ? ? Trầm bổng với trầm và bổng ? ? Từ ghép đẳng lập có nghĩa như thế nào ? - Hs đọc ghi nhớ 2 . *GV : Gọi 2 hs lên bảng làm bt - Phân loại từ ghép đẳng lập, chính phụ ? - Vì sao em lại xếp như vậy ? *GV treo bảng phụ - hs lên điền từ - Điền thêm tiếng để tạo từ ghép chính phụ ? *GV treo bảng phụ - hs lên điền từ - Điền thêm tiếng để tạo từ ghép đẳng lập ? *Gọi hs trả lời - Trả lời tại sao ? I- Các loại từ ghép: * Ví dụ1: Bà ngoại Thơm phức Nhóm 1 t.chính - Tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính -> quan hệ chính phụ => Từ ghép chính phụ -> Có tiếng chính và tiếng phụ, tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính . *Ví dụ2 : Trầm bổng Quần áo Nhóm2 - 2 tiếng ngang bằng nhau-> quan hệ bình đẳng => Từ ghép đẳng lập - Có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp (không phân ra tiếng chính, tiếng phụ ) * Ghi nhớ 1: SGK ( 14 ) II - Nghĩa của từ ghép : 1. Nghĩa của từ ghép chính phụ : - Ví dụ : + Bà: chỉ người phụ nữ cao tuổi (nghĩa rộng) . Bà ngoại : chỉ người phụ nữ cao tuổi đẻ ra mẹ (nghĩa hẹp) + Thơm : có mùi như hương của hoa, dễ chịu (nghĩa rộng) . Thơm phức : có mùi bốc lên mạnh, hấp dẫn -> nghĩa hẹp => Nghĩa của từ ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa của tiếng chính và có tính chất phân nghĩa . 2 - Nghĩa của từ ghép đẳng lập : * Ví dụ: + Quần áo: chỉ quần áo nói chung (hợp nghĩa, có nghĩa khái quát hơn). Quần, áo : chỉ riêng từng loại . +Trầm bổng: Miêu tả âm thanh lúc thấp, lúc cao nghe rất êm tai (nghĩa chung, khái quát). Trầm, bổng : chỉ âm thanh riêng từng loại . => Có tính chất hợp nghĩa và có nghĩa khái quát hơn nghĩa của tiếng tạo nên nó . * Ghi nhớ 2 : SGK /14 III - Luyện tập : * Bài 1: - Từ ghép đẳng lập : Suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi . - Từ ghép chính phụ: Xanh ngắt,nhà máy, nhà ăn, nụ cười . * Bài 2: - Bút mực ( bi, máy, chì ) - Thước kẻ (vẽ, may, đo độ ) * Bài 3: - Núi rừng ( sông, đồi ) - Mặt mũi ( mày,… ) *Bài 5: - Không phải vì : Hoa hồng là một loài hoa như : Hoa huệ, hoa cúc… -> Có nhiều loại hoa mầu hồng nhưng không phải là hoa hồng như : Hoa giấy, hoa chuối… D. Hướng dẫn học ở nhà ? Từ ghép được phân loại như thế nào? Sự giống và khác nhau giữa từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập? Cho biết nghĩa của từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ? Lấy ví dụ? - Học thuộc ghi nhớ 1,2. - Làm các bài tập còn lại trong sách giáo khoa. - Chuẩn bị bài “ Liên kết trong văn bản”. *ĐIỀU CHỈNH, BỔ SUNG KẾ HOẠCH .................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngày soạn: 18/ 08/ 2012 Ngày dạy: 23 / 08/ 2012 Tiết 4: LIÊN KếT TRONG VĂN BảN A - Mục tiêu bài học 1. Kiến thức: - Muốn đạt được mục đích giao tiếp thì văn bản phải có tính liên kết. Sự liên kết ấy cần được thể hiện trên cả hai mặt. Hình thức ngôn ngữ và nội dung ý nghĩa. 2. Kĩ năng: - vận dụng được những kiến thức đã học bược đầu xây dựng được những văn bản có tính liên kết. 3. Thái độ: - Thói quen tạo tính liên kết khi tạo lập văn bản. B - Chuẩn bị ž Giáo viên: - Bảng phụ, SGK, SGV, giáo án. - Những điều cần lưu ý : ž Học sinh: - Xem bài trước ở nhà. C - Tiến trình dạy học : 1. ổn định lớp: Ổn định nề nếp lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - Kiểm tra sự chuẩn bị đồ dùng, sách vở của HS 3. Bài mới: Giới thiệu bài: - Văn bản là gì ? ( Là chuỗi những lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc, v/dụng phương thức biểu đạt phù hợp để thực hiện mục đích g/tiếp ) - Tính chất của văn bản là gì ? ( thống nhất, mạch lạc ) Chúng ta sẽ không hiểu được một cách cụ thể về văn bản, cũng như khó có thể tạo lập được những văn bản tốt, nếu chúng ta không tìm hiểu kĩ 1 trong những tính chất quan trọng nhất của nó là liên kết. Hoạt động của Thầy-Trò Nội dung khiến thức *GV : gọi hs đọc 2 đoạn văn ( đoạn văn trong Văn bản : Mẹ tôi-sgk-10 và đoạn văn sgk-17 ) ? So sánh 2 đoạn văn, đoạn nào có thể hiểu rõ hơn người bố muốn nói gì ? ? Nếu En Ri Cô chưa hiểu ý bố thì hãy cho biết vì sao ? ( vì giữa các câu còn chưa có sự liên kết ) - GV: liên : liền; kết : nối, buộc; liên kết: nối liền nhau gắn bó với nhau ? Muốn cho đoạn văn có thể hiểu được thì nó phải có tính chất gì ? ( liên kết ) ? Thế nào là liên kết ? - GV : liên kết là 1 trong những tính chất quan trọng nhất của văn bản * BT1 : Tôi đến trường. Em Thu bị ngã . - ở đây nêu mấy thông tin ? Những thông tin này như thế nào với nhau ? ( 2 thông tin - không liên quan với nhau ) - Em hãy sửa lại câu văn để 2 thông tin này gắn kết với nhau ? ( Trên đường tới trường, tôi thấy em Thu bị ngã . ) *HS đọc VD ( sgk - 18 ) ? Sự sắp xếp ý giữa câu 1 và câu 2 có gì bất hợp lí ? Vì sao ? ( chưa có sự nối kết với nhau - vì chưa có tính liên kết ) ? Làm thế nào để xoá bỏ được sự bất hợp lí đó ? ? Giữa câu 1,2,3 có sự liên kết với nhau chưa ? Vì sao ? - GV : Những từ : còn bây giờ, con là những từ, tổ hợp từ được sử dụng làm phương tiện liên kết trong đoạn văn ? So sánh đoạn văn khi chưa dùng phương tiện liên kết và khi dùng phương tiện liên kết ? -Chưa dùng : câu văn rời rạc, khó hiểu. Khi dùng: câu văn rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu ? Một v