Giáo án Ngữ văn 8 Lão Hạc (Nam Cao)

Lão Hạc (Nam Cao) A- Mức độ cần đạt: Qua VB, giúp HS hiểu được: 1.Kiến thức: Số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn của tâm hồn lão Hạc- người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám. -Thấy được tấm lòng nhân ái sâu sắc của Nam Cao: thương xót, cảm thông, trân trọng đối với những người nông dân nghèo khổ. 2.Kỉ năng: Bước đầu hiểu được nghệ thuật viết truyện ngắn đặc sắc của tác giả: khắc họa nhân vật với chiều sâu tâm lí, cách kể chuyện đan xen nhiều giọng điệu, sự kết hợp hài hòa giữa tự sự, trữ tình và triết lí. 3.Thái độ:Giáo dục lòng thương yêu con người B- Chuẩn bị: 1.Giáo viên:- Đọc và nghiên cứu SGK, SGV, tài liệu tham khảo, soạn bài. - Chân dung Nam Cao. I 2. Hoc sinh: - Đọc SGK, tóm tắt nội dung. - Soạn bài. C.Hoạt động lên lớp 1.oồn định 2.Kiểm tra bài cũ - HS 1: Từ nhân vật anh Dậu, chị Dậu, bà lão láng giềng em có thể khái quát điều gì về số phận và phẩm chất của người nông dân Việt Nam trước CM tháng Tám? - HS 2: Từ nhân vật cai lệ, người nhà lí trưởng em có thể khái quát điều gì về bản chất của chế độ thực dân nửa phong kiến Việt Nam trước đây? 3.Bài mới * Giới thiệu bài: Tình cảnh của người nông dân Việt Nam trước CM tháng Tám không chỉ có chị Dậu, anh Pha….Hôm nay các em sẽ được gặp lão Hạc qua truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nam Cao. * Các hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS KIẾN THỨC ? Nêu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Nam Cao? ? Tác phẩm Lão Hạc ra đời vào thời gian nào? GV gọi HS tóm tắt phần chữ nhỏ. - Nêu yêu cầu đọc và đọc mẫu 1 đoạn. Gọi HS đọc tiếp. GV hướng dẫn HS tìm hiểu một số từ. - Ngoài những từ được giải thích trong SGK, có từ nào em chưa hiểu? ? VB được viết theo thể loại nào? ? Văn bản có thể chia làm mầy phần? Nội dung mổi phần? ? Đoạn trích có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Gọi HS đọc phần 1. ? Nội dung chính của phần này là gì? ? Cậu Vàng có ý nghĩa như thế nào đối với Lão Hạc? ? Tình cảm của Lão Hạc đối với cậu Vàng như thế nào? ? Vì sao lão phải bán cậu Vàng? ? Tìm những chi tiết miêu tả thái độ, tâm trạng của Lão hạc sau khi bán cậu Vàng? ? Qua đó em thấy tâm trạng của Lão Hạc như thế nào? ? Vì sao bán cậu Vàng - một con chó mà lão đau đớn đến vậy? ? Qua đây, ta thấy ở Lão Hạc có phẩm chất tốt đẹp gì? ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả nhân vật của tác giả? ? Hình ảnh nào để lại ấn tượng sâu đậm nhất? Vì sao? ? Thử phân tích cái hay của từ láy ầng ậng? ? Trong lời kể, lời phân trần với ông giáo còn cho ta thấy rõ hơn tâm trạng của lão Hạc như thế nào? Vì sao lão có tâm trạng ấy? GV: Câu chuyện này là cái cớ để lão thực hiện một điều quan trọng, điều ấy là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu ở tiết sau. I. Đọc-Tìm hiểu chú thích 1. Tác giả, tác phẩm: - Trần Hữu Tri (1915-1951), Hà Nam. - Là nhà văn hiện thực xuất sắc. - Hy sinh trên đường đi công tác vùng sau lưng địch. - 1943-> truyện ngắn viết về số phận người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. 2. Đọc: - HS đọc, nhận xét bạn đọc. 3. Từ khó: - Cao vọng, phó lý, sở mộ phu, văn tự, bã. 4. Thể loại: - Thể loại: truyện ngắn hiện thực. - Bố cục: 3 phần. II. Đọc-tìm hiểu văn bản - Nhân vật chính: Lão Hạc. - Cuộc trò chuyện của Lão Hạc với ông giáo sau khi bán cậu Vàng. - Quan trọng: + Kỉ niệm của người con trai duy nhất. + Người bạn thân thiết. - Yêu thương hết mực. - Nghèo, yếu, sau trận bão không có việc làm -> không có ăn. - Nuôi thân không nổi, không thể nuôi cậu. - Đã nuôi không nỡ để cậu đói. -> hoá kiếp cho nó. + Cố làm ra vui vẻ, cười như mếu. + Mắt ầng ậng nước + Mặt co rúm, vết nhăn xô lại, ép nước mắt chảy. + Đầu ngoẹo, miệng mếu máo. + Hu hu khóc... - Đau đớn, hối hận, xót xa, thương tiếc đến tột cùng. - Ân hận vì cho rằng mình đã lừa một con chó. - Bán cậu Vàng là bán đi niềm an ủi, bán chổ dựa tinh thần. - Bán cậu Vàng là bán đi kỉ vật của con, bán đi niềm hi vọng trong lão về việc chờ ngày con trở về. - Một người nông dân nghèo khổ nhưng giàu tình thương, giàu lòng nhân hậu. - Lột tả hết tâm trạng nhân vật qua nét mặt, hành động. - Miêu tả chân thật, cụ thể, diễn biến tâm trạng hợp lí. - HS tự bộc lộ. - Cố kìm nén nổi đau nhưng nó cứ oà vỡ. => Tâm trạng chua chát, ngậm ngùi. Ngậm ngùi, chua xót cho một kiếp người của chính mình: nghèo khó, khổ cực, mất mát không hơn gì một con chó -> Bất lực trước cả hiện tại và tương lai mờ mịt. * Cũng cố: ? Nêu ngắn gọn tâm trạng của Lão Hạc sau Khi bán cậu Vàng? D. Hướng dẫn tự học - Nắm nội dung phần vừa học. - Soạn kĩ phần còn lại. Tiết 14: Lão Hạc (t2) (Nam Cao) A-Mức độ cần đạt: Qua phân tích giúp HS: 1.Kiến thức:Thấy được tấm lòng nhân ái sâu sắc của Nam Cao: thương cảm, xót xa, và thật sự trân trọng đối với những người nông dân nghèo khổ. - Bước đầu hiểu được nghệ thuật viết truyện đặc sắc của tác giả: khắc họa nhân vật với chiều sâu tâm lí, cách kể chuyện tự nhiên, đan xen nhiều giọng điệu, sự kết hợp hài hòa giữa tự sự, trữ tình và triết lí. 2.Kỉ năng: Tìm hiểu và phân tích nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, qua hình dáng, cử chỉ, hành động. Kĩ năng đọc diễn cảm, thay đổi gịọng điệu, thể hiện tâm trạng các nhân vật khác nhau trong truyện. 3.Thái độ B Chuẩn bị: 1. Giáo viên: - Đọc lại toàn bộ truyện “Lão Hạc”, soạn bài. - Bảng phụ, phiếu học tập. 2. Học sinh: - Tóm tắt được tác phẩm, soạn câu hỏi SGK C.Hoạt động lên lớp 1.oồn định 2.Kiểm tra bài cũ HS 1: Tóm tắt đoạn truyện đã học trong tiết 13? HS 2: Em hãy trình bày ngắn gọn tâm trạng của lão Hạc sau khi bán cậu Vàng? 3.Bài mới *Giới thiệu bài: Sau khi bán cậu Vàng, Lão Hac rất đau khổ và tiếp đến lão sẽ làm gì để giải quyết khó khăn của mình, liệu tương lai của lão sẽ đi đến dâu? Hôm nay, cô trò chúng ta tìm hiểu. * Các hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS KIẾN THỨC ? Sau khi kể với ông giáo việc bán cậu Vàng, lão Hạc đã nhờ ông giáo việc gì? ? Qua việc làm đó , em có suy nghĩ gì về lão Hạc? ? Mục đích của lão khi làm việc này? - Gọi HS đọc phần 2. ? Lão Hạc đã chuẩn bị cho cái chết của mình như thế nào? Gọi HS đọc phần 3. ? Cái chết của Lão Hạc được tác giả tả như thế nào? GV: Sự bất ngờ của cái chết ấy, càng làm cho câu chuyện thêm căng thẳng, thêm xúc động. Mâu thuẫn, bế tắc được đẩy lên đỉnh điểm và kết thúc một cách bi đát và tất yếu. ? Tại sao lão Hạc lại phải chết và chọn cái chết như vậy? ? Từ đó, em hiểu gì về Lão Hạc? ? Theo em, cái chết của Lão hạc có ý nghĩa gì? GV: Ngoài nhân vật lão Hạc, truyện còn có một nhân vật xuyên suốt là ông giáo. ? Theo em, vai trò của ông giáo trong truyện như thế nào? ? Hãy phác hoạ chân dung ông giáo? ? Tình cảm của ông giáo đối với lão Hạc như thế nào? ? Hãy tìm đọc những đoạn thể hiện suy nghĩ, đánh giá của ông giáo đối với nững người quanh mình và cuộc đời? ? Em thích đoạn nào nhất? Vì sao? ? Em có thể rút ra một vài nhận xét qua suy nghĩ của nhân vật ông giáo không? ? Qua truyện ngắn “Lão Hạc” em hiểu gì về số phận người nông dân trong xã hội cũ? Em hiểu gì về phẩm chất của họ? ? Em có nhận xét gì về tấm lòng của NC? - Gọi HS đọc ghi nhớ SGK. ? Theo em ai có lỗi trong cái chết của lão Hạc? Bi kịch của lão Hạc là bi kịch bi quan hay lạc quan? Vì sao? II. Tìm hiểu văn bản: - Giữ hộ 3 sào vườn cho con. - Giữ hộ 30 đồng bạc để lo liệu khi lão chết khỏi làm phiền bà con. - Thương con vô bờ. - Giàu lòng tự trọng. - Chuẩn bị cho cái chết. - Từ chối sự giúp đỡ của ông giáo. - Xin bả chó của Binh Tư. -> ông giáo và Binh Tư hiểu lầmn. - Bất ngờ. - Cái chết dữ dội và kinh hoàng. - Chết trong đau đớn, vật vã, ghê gớm do ăn bã chó. - Thảo luận, thống nhất và trình bày ý kiến. - Giải thoát khỏi bế tắc của cuộc đời. - Giữ phẩm chất lương thiện. - Tạ tội với cậu Vàng. - Tương lai con được bảo đảm. => Lương thiện, nhân cách trong sạch, một người cha giàu tình thương con. - Bộc lộ số phận và tính cách của lão Hạc-> người nông dân trong xã hội cũ. - Tố cáo xã hội thực dân nửa phong kiến. - Cái chết của lão Hạc làm cho mọi người hiểu rõ con người của lão hơn, quí trọng và thương tiếc lão hơn. - Nhân vật ông giáo vừa là người chứng kiến vừa là người tham gia câu chuyện, vừa đóng vai trò dẫn chuuyện, vừa trực tiếp bày tỏ thái độ, bộc lộ tâm trạng của bản thân. - Ông là một tri thức nghèo sống ở nông thôn. - Một người giàu tình thương, lòng tự trọng -> Đó là chỗ gần gũi làm cho hai người láng giềng này thân thiết với nhau. - Thông cảm, thương xót - An ủi, giúp đỡ. - HS. - HS. => Có chiều sâu tâm lí và thấm đượm triết lí nhân sinh thâm trầm và sâu sắc. - Những đoạn văn đó tạo cho truyện ngắn tính chất trữ tình kết hợp với mạch tự sự vẫn tuôn chảy một cách tự nhiên. III. Tổng kết- luyện tập: - Truyện đã thể hiện một cách chân thực và cảm động số phận đau thương của người nông dân trong xã hội cũ và phẩm chất cao quý, tiềm tàng của họ. => Đó là tấm lòng thương yêu trân trọng đối với người nông dân. - NC tài năng nghệ thuật xuất sắc, đặc biệt trong việc miêu tả tâm lí nhân vật và cách kể chuyện. => Ghi nhớ: HS đọc. - HS suy nghĩ, trình bày ý kiến. D.Hướng dẫn tự học - Học thuộc phần ghi nhớ SGK. - Tóm tắt tác phẩm “Lão Hạc”. - Tóm tắt và soạn bài “Cô gái bán diêm”