Giáo án Ngữ văn 8 năm học 2012- 2013 Tuần 1 Tiết 4 Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Trường THCS Nam Thỏi A Ngày dạy 14/08/2012 Tuần 1 Tiết 4 TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN I. Mức độ cần đạt 1. Kiến thức. - Chủ đề văn bản. - Những thể hiện của chủ đề trong văn bản. 2. Kỹ năng. - Đọc – hiểu và cú khả năng bao quỏt toàn bộ văn bản. - Trỡnh bày một văn bản (núi, viết) thống nhất về chủ đề. 3. Thái độ: - H S có ý thức xác định chủ đề và có tính nhất quán khi xác định chủ đề của văn bản.. II. Chuẩn bị : - GV: Giỏo ỏn, bảng phụ. - HS: Đọc và soạn bài. III. Tiến trỡnh tổ chức cỏc hoạt động 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra: Sự chuẩn bị của học sinh. 3. Bài mới: Hoạt động giỏo viờn Hoạt động học sinh Nội dung * Hoạt động 1. - GV yờu cầu Hs đọc văn bản “tụi đi học” trả lời cõu hỏi. ? Tỏc giả nhớ lại những kỉ niệm sõu sắc nào trong thời thơ ấu của mỡnh? ? Những hồi tưởng ấy gợi lờn những cảm giỏc như thế nào trong lũng tỏc giả? ? Từ việc tỡm hiểu trờn em hóy cho biết chủ đề của văn bản “Tụi đi học”? ? Trờn cơ sở đú em hóy rỳt ra khỏi niệm chủ đề của văn bản? (Cho học sinh ghi ý 1 ghi nhớ Sgk/12). Hoạt động 2. * Giỏo viờn yờu cầu học sinh đọc cõu hỏi - GV: văn bản “Tụi đi học” tập trung hồi tưởng lại tõm trạng hồi hộp, cảm gớac bỡ ngỡ của nhõn vật “tụi” trong buổi tựu trường đầu tiờn. ? Hóy tỡm những từ chứng tỏ tõm trạng đú in sõu trong lũng nhõn vật tụi trong suốt cuộc đời. ? Tỡm từ ngữ, chi tiết nờu bật cảm gớỏc mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhõn vật “tụi”. -GV nờu cõu hỏi chủ đề của văn bản là gỡ? - Thế nào là tớnh thống nhất về chủ đề của văn bản? - Tớnh thống nhất về chủ đề thể hiện ở những phương diện nào trong văn bản? - Làm thế nào để cú một văn bản cú tớnh thống nhất về chủ đề (GV gợi ý để HS suy nghĩ thảo luận) - Học sinh đọc yờu cầu bài tập 1(SGK/ 13) - Hướng dẫn đọc văn bản ? Xỏc định chủ đề của văn bản trờn? ? Cỏc đoạn văn đó trỡnh bày đối tượng và vấn đề theo trỡnh tự nào? Theo em cú thể thay đổi trật tự sắp xếp này được khụng? Vỡ sao? ? Hóy nờu chủ đề của văn bản? ? Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn văn bản. Từ việc tả rừng cọ đến cuộc sống của người dõn. Em hóy chứng minh điều đú? ? Những từ ngữ, cõu thể hiện chủ đề văn bản? Bài tập 2: - Giỏo viờn hướng dẫn học sinh làm bài tập 2 theo cõu hỏi SGK (T14) Bài tập 3: Giỏo viờn hướng dẫn học sinh làm bài tập 3 theo cõu hỏi SGK (T14) - học sinh đọc mục I - Tỏc giả nhớ lại những kỷ niệm sõu sắc trong thời thơ ấu - Sự hồi tưởng ấy gợi lờn cảm giỏc xao xuyến, bõng khuõng, khụng thể nào quờn về tõm trạng nỏo nức, bỡ ngỡ của nhõn vật “tụi” - Chủ đề: Những kỉ niệm sõu sắc về buổi tựu trường đầu tiờn. - học sinh đọc ghi nhớ 1 - Căn cứ vào nhan đề - Căn cứ vào cỏc kỷ niệm về buổi đầu đi học của “tụi”, đại từ “tụi” và cỏc từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học được lặp đi lặp lại nhiều lần. - Cỏc chi tiết, cõu văn, từ ngữ đều nhắc đến kỷ niệm của buổi tựu trường đầu tiờn trong đời: - Văn bản cú tớnh thống nhất về chủ đề là VB chỉ biểu đạt chủ đề đó xỏc định, khụng xa rời hay lạc sang chủ đề khỏc đ Cần + Xỏc định được chủ đề thể hiện ở nhan đề. + Thể hiện ở quan hệ giữa cỏc phần trong VB, cỏc từ ngữ then chốt thường lặp đi lặp lại. - hs đọc bài tập -Văn bản “ Rừng cọ quờ tụi” viết về cõy cọ ở vựng sụng Thao, quờ hương tỏc giả. - Thứ tự trỡnh bày: Miờu tả dỏng hỡnh cõy cọ, sự gắn bú của cõy cọ với tuổi thọ tỏc giả, tỏc dụng của cõy cọ, tỡnh cảm, gắn bú giữa cõy cọ với người dõn sụng Thao. Khú thay đổi trật tự này vỡ nú được sắp xếp theo ý đồ tỏc giả, làm VB rừ ràng, rành mạch - Chủ đề VB: Vẻ đẹp và ý nghĩa của rừng cọ quờ tụi. - Chủ đề được thể hiện ở nhan đề và cỏc ý của VB (d/c) - Cỏc từ ngữ được lặp lại nhiều lần : Rừng cọ, lỏ cọ, và - Căn cứ vào chủ đề thấy ý b và d làm cho bài viết lạc đề Cú những ý lạc đề, khụng cần thiết: e, h I. Chủ đề văn bản 1. Tỡm hiểu bài: - Tỏc giả nhớ lại những kỷ niệm sõu sắc trong thời thơ ấu là buổi đầu tiờn đi học. - Sự hồi tưởng ấy gợi lờn cảm giỏc xao xuyến, bõng khuõng, khụng thể nào quờn về tõm trạng nỏo nức, bỡ ngỡ của nhõn vật “tụi” theo trỡnh tự thời gian của buổi tựu trường đầu tiờn - Chủ đề: Những kỉ niệm sõu sắc về buổi tựu trường đầu tiờn. 2. Khỏi niệm chủ đề của văn bản: Chủ đề VB là đối tượng và vấn đề chớnh được tỏc giả nờu lờn, đặt ra trong văn bản. II. Tớnh thống nhất về chủ đề của VB: 1. Tỡm hiểu bài: - Căn cứ vào nhan đề “ Tụi đi học”. Nhan đề cho phộp dự đoỏn VB núi về chuyện “Tụi đi học” . - Căn cứ vào cỏc kỷ niệm về buổi đầu đi học của “tụi”, đại từ “tụi” và cỏc từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học được lặp đi lặp lại nhiều lần. - Cỏc chi tiết, cõu văn, từ ngữ đều nhắc đến kỷ niệm của buổi tựu trường đầu tiờn trong đời: “ Hụm nay tụi đi học”, “ … kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường…” vv… đ Trờn đường đi học : - Trong lớp học: cảm thấy xa mẹ ị Đú là những từ ngữ, chi tiết tập trung khắc họa, tụ đậm tõm trạng và cảm giỏc trong sỏng nảy nở trong lũng nhõn vật “tụi” đ Văn bản cú tớnh thống nhất về chủ đề là VB chỉ biểu đạt chủ đề đó xỏc định, khụng xa rời hay lạc sang chủ đề khỏc ( thể hiện ở nhan đề, chi tiết, từ ngữ vv… ) đ Cần + Xỏc định được chủ đề thể hiện ở nhan đề. + Thể hiện ở quan hệ giữa cỏc phần trong VB, cỏc từ ngữ then chốt thường lặp đi lặp lại. III. Ghi nhớ ( T12 – SGK IV. Luyện tập: Bài tập 1: a) Văn bản “ Rừng cọ quờ tụi” viết về cõy cọ ở vựng sụng Thao, quờ hương tỏc giả. - Thứ tự trỡnh bày: Miờu tả dỏng hỡnh cõy cọ, sự gắn bú của cõy cọ với tuổi thọ tỏc giả, tỏc dụng của cõy cọ, tỡnh cảm, gắn bú giữa cõy cọ với người dõn sụng Thao. Khú thay đổi trật tự này vỡ nú được sắp xếp theo ý đồ tỏc giả, làm VB rừ ràng, rành mạch b) Chủ đề VB: Vẻ đẹp và ý nghĩa của rừng cọ quờ tụi. c) Chủ đề được thể hiện ở nhan đề và cỏc ý của VB (d/c) d) Cỏc từ ngữ được lặp lại nhiều lần : Rừng cọ, lỏ cọ, và cỏc ý lớn trong phần thõn bài: + Miờu tả hỡnh dỏng cõy cọ + Nờu sự gắn bú mật thiết giữa cõy cọ với nhõn vật “tụi” + Cỏc cụng dụng của cõy cọ đối với cuộc sống Bài tập 2: Gợi ý : - Căn cứ vào chủ đề thấy ý b và d làm cho bài viết lạc đề Bài tập 3: Cú những ý lạc đề, khụng cần thiết: e, h 3 Củng cố : - Thế nào là chủ đề ? - Thế nào là tớnh thống nhất về chủ đề của văn bản? - Tớnh thống nhất chủ đề văn bản thể hiện ở những phương diện nào? 4. Hướng dẫn tự học - Viết một đoạn văn đảm bảo tớnh thống nhất vể chủ đề văn bản theo yờu cầu của giỏo viờn - Học thuộc ghi nhớ lấy được vd cụ thể ( SGK) - Soạn bài “ Trong lũng mẹ * Rỳt kinh nghiệm ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………