Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 51, 52: Đoàn thuyền đánh cá (tiếp) (Huy Cận)

Tiết 51, 52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ (tt) (Huy Cận) Tìm hiểu văn bản (38') Hoạt động của GV-HS Nội dung bài giảng Đọc Gọi HS đọc 4 khổ tt Hỏi Con thuyền lướt đi trong không gian ntn? Đấy có phải thực không? Vì sao? 2/ Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển - Con thuyền lướt đi trong một không gian rộng lớn có trăng, sao, mây trời và biển cả - Đây không phải là cảnh thực. Trong thực tế cảnh đánh cá không diễn ra vào những ngày trăng sáng Hỏi Cảnh con thuyền lướt đi, cảnh chuẩn bị đánh bắt được miêu tả ntn? (gợi ý) - Con thuyền lướt đi trên biển thật êm... giữa mây cao và biển bằng, cảnh chọn địa điểm dân thuyền, buông lưới, chờ cá vào. Trong thực tế chuyến đánh bắt không đơn giản quá như vậy? (khó khăn và vất vả gấp nhiều lần như thế). Ở đây tác giả đã mô tả cảnh bằng (cảm hứng lãng mạn). Theo em nhà thơ muốn gtả gì qua bức tranh lãng mạn này? (mục đích ca ngợi con người), ca ngợi gì ở con người. Đất nước được giải phóng, trong công cuộc xây dựng xã hội mới XHCN. Người lao động là người chủ đâấ nước, làm chủ thiên nhiên. + Con người bước vào cuộc sống mới bằng niềm tin, sức mạnh, bằng niềm vui phấn khởi hào hứng. + Khác với thơ Huy Cận trước CMT8 ở đây thiên nhiên, vũ trụ không đối lập với con người, không làm cho hình ảnh con người trở nên nhỏ bé, cô đơn, bơ vơ mà nó cần nâng cao làm nổi bật vẻ đẹp và sức mạnh của con người trong sưựhài hòa đẹp đẻ với khung cảnh thiên nhiên 4/ Hình ảnh lãng mạn -> niềm tin yêu trước cuộc sống mới -> tầm vóc con người hài hoà -> nhịp nhàng với vũ trụ Hỏi Khổ thơ thứ 4 diễn tả điều gì? Vẻ đẹp rực rỡ của các loài cá con được diễn đạt qua chi tiết? + Khổ thứ 4 diễn tả sự giàu có và đẹp đẽ của biển cả + Vây bạc đuôi vàng loé rạng đông (k6) + Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi (k7) -> thiên nhiên tráng lệ hàihoà với con người Hỏi Nhà thơ diễn tả vẽ đẹp ấy ntn? - Những hình ảnh trên có vẻ đẹp của tranh sơn mài, lung linh huyền ảo, được sáng tạo bằng liên tưởng, tưởng tượng bay bổng từ sự quan sát hình thức. - Ở đây trí tưởng tượng đã nối dài và chắp cánh cho hiện thực trở nên kỳ ảo, làm giàu cho cái đẹp vốn có trong tự nhiên Hỏi Tìm trong khổ 5 và 6 những câu thơ gợi tả sự hài hoà giữa con người lao động với thiên nhiên vũ trụ - Ta hát bài ca gọi cá vào Gõ thuyền đã có nhịp trăng sao - Sao mờ, kéo lưới kịp thời sáng Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng - Đây là sự hài hoà giữa con người với thiên nhiên, thể hiện ở sự nhịp nhàng giữa sự vận hành thiên nhiên và trình tự công việc lao động Cụ thể: - Vận động của vũ trụ - Mặt trời xuống biển - Gió (lái) trăng (buồm) - Trăng cao gõ nhịp - Sao mờ - Trời sáng - Trình tự công việc - th.đ.đ thuyền khởi hành - Thuyền ra khơi - Đuổi cá vào lưới - Kéo lưới - Thuyền trở về Hỏi Hãy chỉ tiếp những câu thơ trong các khổ thơ còn lại và những khổ thơ trước đó thể hiện sự nhịp nhàng của sự vận động vũ trụ cới trình tự công việc của người lao động - Mặt trời... đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi - Thuyền ta lái gió với buồm trăng - Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời Đọc Khổ thơ thứ 7, câu hát căng buồm được lập lại ở khổ cuối có ý nghĩa gì? 3/ Đoàn thuyền về trong bình minh - Tạo cảm giác tuần hoàn, câu hát căn buồm đã đưa thuyền đi nay lại đưa thuyền về. nhưng nó về trong một tư thế mới. Đó là tư thế gì? Tư thế chiến thắng, gặt hái được nhiều thành công "Mặt cá huy hoàng muôn dặm phơi" Nhịp điệu vần thơ ntn? Nhanh, diễn tả tâm trạng phơi phới, mĩ mãn trong thắng lợi - Nhịp thơ -> tâm trạng phơi phới trong thắng lợi 3/ Tổng kết (4') III. Tổng kết Ghi nhớ /142 - Vì sao gọi đây là khúc tráng ca về những người lao động biển cả Việt Nam thế kỷ XX - Gợi ý + Âm điệu vang, khoẻ, bay bổng + Tràn đầy cảm hứng lãng mạn, màu sắc lung linh kỳ ảo (hình ảnh thơ) - Nội dung: ca ngợi được con người lao động làm chủ đất nước, làm chủ được cuộc đời - HS đọc ghi nhớ/sgk 142 4/ Luyện tập (2') B. Luyện tập - Ở lớp: HTL khổ 3, 4, 5 - Về nhà: Viết đoạn văn phân tích khổ thơ đầu hoặc cuối 1/ HTL 2/ Viết đoạn văn 5/ Củng cố - dặn dò (1') - HTL - Soạn "tổng kết về từ vựng