Giáo án Ngữ văn lớp 10 Tiết 137+ 138 Làm văn: Tổng kết phương pháp đọc - hiểu văn bản văn học

Ngày soạn: 08/05/2007 Ngày giảng: 11/05/2007 Tiết 137+ 138, Làm văn Tổng kết phương pháp Đọc - hiểu văn bản văn học A. Mục tiêu bài học Giúp HS: 1. Củng cố những hiểu biết về phương pháp đọc - hiểu văn bản văn học. 2. Có ý thức vận dụng phương pháp đọc - hiểu để hình thành năng lực đọc văn bản văn học. B. Phương tiện thực hiện - SGK, SGV. - Thiết kế bài học. C. Cách thức tiến hành GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sách sáng tạo, gợi tìm; kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi . D. Tiến trình dạy học * ổn định tổ chức I. KIểm tra bài cũ II. Bài mới * Lời vào bài (1’) C húng ta cần tìm hiểu những nguyên tắc cơ bản nhất để làm rõ PP đọc hiểu và VBVH có hiẹu quả. Muốn vậy phải nắm vững khái niệm công cụ then chốt và cần luyện tập thực hành thường xuyên, đọc nhiều, đọc kĩ, nghĩ nhiều... Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Bài tập 1: Lập bảng xác định Tác phẩm Ngữ cảnh văn bản Ngữ cảnh tình huống Ngữ cảnh văn hoá Phú Sông Bạch Đằng - Từ ngữ thể hiện ngữ cảnh văn bản. + Khách mết + Đến sông Bạch Đằng + Bát ngát …còn lưu + Chừ hổ mặt Chù lệ chan - Chia đoạn là thể hiện ngữ cảnh văn bản. - Hoàn cảnh sáng tác bài phú. Nhà Trần đang trong thời gian suy thoái - Hồi tưởng của tâm hồn nghệ sĩ có ý thức trách nhiệm Đại cáo bình Ngô - Từ ngữ + Việc nhân nghĩa… Việc chưa xem xét chứng cớ còn ghi… + Kiên quyết tiêu diệt kẻ thù (trận Bồ Đằng… vỡ). + Từ ngữ liệt kê chiến thắng. - Chia đoạn làm rõ ngữ cảnh văn bản. - Sáng tác sau không khí nóng hổi của cuộc chiến thắng lợi của ta, thất bại của địch. - Thay mặt Lê Lợi viết ra. - Thù nhà nợ nước đã trả xong. - Tâm hồn của nhà thơ, nhà văn, nhà chính trHuyện, quân sự, ngoại giao. - Người anh hùng. - Nhà thơ có mặt trong trận chiến. Trao duyên - Diễn biến ý thức nhân vật qua hai đoạn - Tâm trạng rối bời việc nhà tạm ổn. Chuyện tình thật đau. - Tâm trạng đầy mâu thuẫn giữa tình yêu và hoàn cảnh. - Trong tình yêu biết lo lắng cho người yêu. - Biết dùng lời lẽ để thực hiện mục đích. Nỗi thương mình Chí khí anh hùng "Biết bao… khách" "Khi tỉnh… thân" "Mặc…là gì" "Vui là …chi ai" - Chia 2 đoạn "Nửa … thẳng dong" "Sao …tình" "Quyết…lắm khởi" - Tâm trạng đau đớn đến ê chề mỏi mệt. - Tiếc thân, tiếc đời. - Thờ ơ với tất cả - Tình vợ chồng đang say xưa nồng ấm -Vẻ đẹp ý thức của nhân phẩm. Vẻ đẹp của người anh hùng Bài tập 2 Tác phẩm Tư tưởng chính trị Chi tiết Cảnh ngày hè - Cảm xúc sôi nổi về sức sống của thiên nhiên. - Khát vọng mong mỏi cuộc sống no đủ - Màu xanh của lá hoè. - Màu đỏ của hoa lựu - Hương của loài sen - Lao xao ở một làng chài - Tiếng ve kêu - Lẽ có Ngu Cầm…phương Trao duyên Mâu thuẫn giữa ý thức nghĩa vụ (tự nguyện trao duyên) và quyền sống quê hương hạnh phúc. - Biết mình không còn được yêu chàng Kim vẫn chăm lo hạnh phúc cho người yêu. - Chiếc vành…của chung - Xót người phận bạc - Thấy hiu hiu …chị về - Dạ đài … thác oan - Phận bạc, hoa trôi phụ chàng. Thái sư Trần Thủ Độ Nhân cách cứng cỏi, kiên quyết tế nhị giữ vững kỉ cương phép nước không kéo bè, kéo đảng - Với người hặc tội - Với người lính giữ thềm cấm - Với vợ mình là người xin chức câu đương. - Với cả anh ruột Bài tập 3 - Các nhận định đều không đúng và chính xác. Cụ thể là: + Bài "tỏ lòng" đúng nhưng phải hiểu rõ đường công danh là lập công lớn cho sự nghiệp đất nước. - Bài "độc Tiểu Thanh kí" chưa đầy đủ, còn phiến diện. Vì cảm hứng của bài thơ là sự đồng cảm, chia sẻ với người tài hoa bất hạnh. + Nỗi thương mình không đúng. Vì chủ yếu đoạn trích này là nỗi xót xa đau đớn về thân phận. E. Hướng dẫn học và làm bài tập (2’) Bài cũ: học và nắm chắc nội dung bài học và ứng dụng đọc hiểu văn bản văn học. Bài mới: chuẩn bị bài Những yêu cầu sử dụng tiếng Việt