Giáo án Ngữ văn lớp 10 Tuần 22 tiết 83: Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ

Tuần: 22 Ngày soạn: 12.2.08 Tiết PPCT: 83 Ngày dạy: Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ A. Mục tiêu - Củng cố & nâng cao hiểu biết về thao tác LLBB. - Vận dụng đc thao tác thích hợp trong bài văn NL. B. Trọng tâm - Thực hành C. Đặc điểm bài - Sử dụng bài tập trong SGK. D. Tiến trình 1. Kiểm tra bài cũ 2. Bài mới Đây là loại bài thực hành, luyện kĩ năng sử dụng thao tác LLBB trong lời nói, bài viết. Dù đã được học ở bài trước, nhưng có thể nhiều HS chưa hiểu rõ mục đích, y/c, y/n, chưa nắm vững thao tác BB. Trong quá trình luyện tập, củng cố thêm kiến thức về mục đích, y/c, y/n của thao tác BB để bài luyện đạt hiệu quả cao. Hđ GV - HS Yêu cầu cần đạt - Dạng bài tập tái tạo, ôn luyện, củng cố kiến thức & kĩ năng: - HS pt cách BB trong đoạn trích 1 SGK: - HS pt cách BB trong đoạn trích 2 SGK: - Dạng bài tập vận dụng sáng tạo: - HS bác bỏ từng quan điểm, rồi đề xuất 1 vài kinh nghiệm học Ngữ văn tốt nhất. 1. Bài tập 1: a. Nghệ thuật BB trong đoạn văn của Ghecxen: - Nd: BB 1 quan niệm sống sai lầm- sống bó hẹp trong ngưỡng cửa nhà mình. - Cách BB: dùng lí lẽ BB trực tiếp, kết hợp so sánh bằng h/a sinh động (mảnh vườn rào kín, đại dương mênh mông bị bão táp làm nổi sóng) để vừa BB vừa nêu ý đúng, động viên ng đọc làm theo. - Diễn đạt: từ ngữ giản dị, có mức độ, phối hợp câu tường thuật & câu miêu tả khi đối chiếu, so sánh khiến đoạn văn sinh động, thân mật, có sức thuyết phục cao. b. Nghệ thuật BB trong đoạn văn của NTN: - Nd: Vua QT (trẫm) BB thái độ e ngại, né tránh của những hiền tài (ng học rộng tài cao) k chịu ra giúp nước trong buổi đầu nhà vua dựng nghiệp. - Cách BB: k phê phán trực tiếp mà pt những khó khăn trong sự nghiệp chung, nỗi lo lắng & lòng mong đợi ng tài của nhà vua, đồng thời khẳng định trên dải đất văn hiến của nước ta k hiếm ng tài để BB thái độ sai lầm nói trên, động viên ng hiền tài ra giúp nước. - Diễn đạt:từ ngữ trang trọng mà giản dị, giọng điệu chân thành, khiêm tốn, sử dụng câu tường thuật, kết hợp câu hỏi tu từ; dùng lí lẽ kết hợp h/a so sánh (1 cái cột k thể đỡ nổi 1 căn nhà lớn)… Đoạn văn có tác dụng vừa BB, vừa động viên, khích lệ, thuyết phục đối tượng (ng tài danh) ra giúp nước. 2. Bài tập 2,3: - Chú ý bố cục đoạn văn sao cho luận cứ sáng sủa, rành mạch, sắp xếp hợp lí, dẫn chứng KH & chặt chẽ. - Nên nêu ý kiến cần BB - Pt nguyên nhân (cả 2 quan niệm trên đều bắt nguồn từ những suy nghĩ phiến diện, từ thái độ học tập, YT, động cơ,… rèn luyện, phấn đấu hạn chế…) - Chỉ ra những tác hại của sai lệch (ảnh hưởng xấu tới kết quả học tập, rèn luyện phẩm chất đạo đức của ng thanh niên, HS…) - Có thể đưa ra 1 vài phương hướng suy nghĩ & hđ đúng đắn về vđ bàn luận. - Ngoài những văn liệu đc dẫn trong SGK, có thể dẫn thêm thơ văn đã học: + Vương Tử Trực bác bỏ ý kiến cah con Võ Thế Loan (LVT) + Ngô Tử Văn bác bỏ ý kiến Diêm Vương (TKML) + Tào Tháo bác bỏ ý kiến Lưu Bị (TQDN). HDHB: - Hướng dẫn HS lập dàn ý & viết bài NLBB quan niệm: 1. Lập luận để BB sai lầm trong luận điểm sau: Có tiền là có HP. 2. Cho 2 thành ngữ, BB ý cũ & tìm ý mới: a. Múa rìu qua mắt thợ: - Thành ngữ có ý chê những ai khoe tài trước các bậc thầy đều là dại, vì như thế vừa dễ bộc lộ chỗ yếu kém của mình, vừa tỏ ra thiếu khiêm tốn. - Nhưng thành ngữ đó cũng thể hiện 1 tâm lí tiêu cực là luôn sợ ng giỏi hơn mà k dám thi thố tài năng, vượt lên phía trước. Như thế thì làm sao có được sự tiến bộ? -> Điều này chứng tỏ thành ngữ xnày có hạn chế về mặt tư tưởng. b. Bới lông tìm vết: - Thành ngữ chỉ 1 thái độ hay soi mói, bắt bẻ, hàm ý chê bai. - Tuy nhiên về khách quan, bới lông tìm vết cũng có y/n tích cực: giúp phát hiện những sơ hở, sai sót mà ng ta thường bỏ qua.