Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tiết 9-30 - Lê Tuấn Anh

Soạn : /09/2008 Giảng : /09/2008 Đa dạng của ngành ruột khoang Tuần : 5 Tiết : 9 A. Mục tiêu. 1. Kiến thức - Học sinh nắm được sự đa dạng của ngành ruột khoang được thể hiện ở cấu tạo cơ thể, lối sống, tổ chức cơ thể, di chuyển. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức học tập, thái độ yêu thích môn học. B. Chuẩn bị của gv & HS. - Tranh hình SGK. - Sưu tầm tranh ảnh về sứa, san hô, hải quỳ. - Kẻ phiếu học tập vào vở. C. phương pháp: Dạy học nêu vấn đề, trực quan Thảo luận nhóm d. tiến trình bài giảng 1. ổn định lớp: 2. Nội dung bài học: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Kiểm tra ? Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu sau khi nói về đặc điểm của Thủy Tức: 1. Cơ thể đx 2 bên. 2. Cơ thể đx tỏa tròn. 3. Bơi rất nhanh trong nước. 4.Thành cơ thể có 2 lớp: Ngoài - Trong. 5.Thành cơ thể có 3 lớp: Ngoài - Giữa - Trong. 6. Cơ thể đã có lỗ miệng, lỗ hậu môn. 7. Sống bám vào các vật dưới nước nhờ đế bám. 8. Có miệng là nơi lấy thức ăn và thải bã. Đáp án đúng 2;4;7;8 Hoạt động 2: Tìm hiểu sự đa dạng của ruột khoang - GV yêu cầu học sinh đọc trước một lượt. - GV yêu cầu các nhóm nghiên cứu các thông tin trong bài, quan sát tranh hình trong SGK trang 33, 34, trao đổi nhóm - GV gọi nhiều nhóm HS để có nhiều ý kiến và gây hứng thú học tập. - GV nên dành nhiều thời gian để các nhóm trao đổi đáp án. Trao đổi nhóm, thống nhất câu trả lời Yêu cầu nêu được: + Hình dạng đặc biệt của từng đại diện. + Cấu tạo: đặc điểm của tầng keo, khoang tiêu hoá. + Di chuyển có liên quan đến cấu tạo cơ thể. + Lối sống: đặc biệt là tập đoàn lớn như san hô. - Đại diện các nhóm ghi kết quả vào từng nội dung của bảng, các nhóm khác theo dõi, bổ sung. TT Đại diện Đặc điểm Thuỷ tức Sứa Hải quỳ San hô 1 Hình dạng Trụ nhỏ Hình cái dù có khả năng xoè, cụp Trụ to, ngắn Cành cây khối lớn. 2 Cấu tạo - Vị trí - Tầng keo - Khoang miệng - ở trên - Mỏng - Rộng - ở dưới - Dày - Hẹp - ở trên - Dày, rải rác có các gai xương - Xuất hiện vách ngăn - ở trên - Có gai xương đá vôi và chất sừng - Có nhiều ngăn thông nhau giữa các cá thể. 3 Di chuyển - Kiểu sâu đo, lộn đầu - Bơi nhờ tế bào có khả năng co rút mạnh dù. - Không di chuyển, có đế bám. - Không di chuyển, có đế bám 4 Lối sống - Cá thể - Cá thể - Tập trung một số cá thể - Tập đoàn nhiều các thể liên kết. Kết luận: - SGK. Hoạt động 3: Củng cố - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi SGK. Hoạt động 4: Hướng dẫn học bài ở nhà - Đọc và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Tìm hiểu vai trò của ruột khoang Soạn : /09/2008 Giảng : /09/2008 Đặc điểm chung và vai trò của ngành ruột khoang Tuần : 5 Tiết : 10 A. Mục tiêu. 1. Kiến thức - Học sinh nắm được những đặc điểm chung nhất của ngành ruột khoang. - Học sinh chỉ rõ được vai trò của ngành ruột khoang trong tự nhiên và trong đời sống. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng quan sát, tìm kiếm kiến thức. - Kĩ năng hoạt động nhóm, phân tích, tổng hợp. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức học tập, thái độ yêu thích môn học, bảo vệ động vật quý, có giá trị. B. Chuẩn bị của gv & hs. - GV: Tranh phóng to hình 10.1 SGK trang 37. - HS : kẻ bảng: Đặc điểm chung của một số đại diện ruột khoang. C. phương pháp: Dạy học nêu vấn đề, trực quan Thảo luận nhóm d. tiến trình bài giảng 1. ổn định lớp: 2. Nội dung bài học Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Kiểm tra ? Sự khác nhau giữa san hô và thuỷ tức trong sinh sản vô tính mọc chồi? San hô: Cơ thể con không tách rời ra mà dính với cơ thể bố mẹ,tạo nên tập đoàn san hô có khoang ruột thông với nhau. Thuỷ tức: Khi đầy đủ thức ăn, thuỷ tức thường sinh sản vô tính bằng cách mọc chồi, chồi con tự kiếm được thức ăn,tách khỏi cơ thể mẹ để sống độc lập. Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm chung của ngành ruột khoang - Yêu cầu HS nhớ lại kiến thức cũ, quan sát H 10.1 SGK trang 37 và hoàn thành bảng “Đặc điểm chung của một số ngành ruột khoang”. - GV kẻ sẵn bảng này để HS chữa bài. - GV quan sát hoạt động của các nhóm, giúp đỡ nhóm yếu và động viên nhóm khá. - GV cần ghi ý kiến bổ sung của các nhóm để cả lớp theo dõi và có thể bổ sung tiếp. - Cá nhân HS quan sát H 10.1, nhớ lại kiên sthức đã học về sứa, thuỷ tức, hải quỳ, san hô, trao đổi nhóm thống nhất ý kiến để hoàn thành bảng. - Yêu cầu: + Kiểu đối xứng. + Cấu tạo thành cơ thể. + Cách bắt mồi dinh dưỡng. + Lối sống. - Đại diện nhóm lên ghi kết quả vào từng nội dung. - Nhóm khác nhận xét, bổ sung. TT Đại diện Đặc điểm Thuỷ tức Sứa San hô 1 Kiểu đối xứng Toả tròn Toả tròn Toả tròn 2 Cách di chuyển Lộn đầu, sâu đo Lộn đầu co bóp dù Không di chuyển 3 Cách dinh dưỡng Dị dưỡng Dị dưỡng Dị dưỡng 4 Cách tự vệ Nhờ tế bào gai Nhờ tế bào gai, di chuyển Nhờ tế bào gai 5 Số lớp tế bào của thành cơ thể 2 2 2 6 Kiểu ruột Ruột túi Ruột túi Ruột túi 7 Sống đơn độc, tập đoàn. Đơn độc Đơn độc Tập đoàn - GV yêu cầu từ kết quả của bảng trên cho biết đặc điểm chung của ngành ruột khoang? - HS tự rút ra kết luận. Kết luận: - Đặc điểm chung của ngành ruột khoang: + Cơ thể có đối xứng toả tròn. + Ruột dạng túi. + Thành cơ thể có 2 lớp tế bào. + Tự vệ và tấn công bằng tế bào gai. Hoạt động 3: Tìm hiểu vài trò của ngành ruột khoang - Yêu cầu HS đọc SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi: - Ruột khoang có vai trò như thế nào trong tự nhiên và đời sống? - Nêu rõ tác hại của ruột khoang? - GV tổng kết những ý kiến của HS, ý kiến nào chưa đủ, GV bổ sung thêm. - Yêu cầu HS rút ra kết luận. HS: đọc thông tin SGK trang 38 - Thảo luận nhóm, thống nhất đáp án, yêu cầu nêu được: + Lợi ích: làm thức ăn, trang trí.... + Tác hại: gây đắm tàu... Kết luận: Ngành ruột khoang có vai trò: + Trong tự nhiên: - Tạo vẻ đẹp thiên nhiên - Có ý nghĩa sinh thái đối với biển + Đối với đời sống: - Làm đồ trang trí, trang sức: san hô - Là nguồn cung cấp nguyênliệu vôi: san hô - Làm thực phẩm có giá trị: sứa - Hoá thạch san hô góp phần nghiên cứu địa chất. + Tác hại: - Một số loài gây độc, ngứa cho người: sứa. - Tạo đá ngầm, ảnh hưởng đến giao thông. Hoạt động 4: Củng cố,hướng dẫn học bài ở nhà - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi SGK. - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết” Soạn : / /2008 Giảng : / /2008 Bài 11: Sán lá gan Tuần : 6 Tiết : 11 Chương III- Các ngành giun Ngành giun dẹp A. Mục tiêu. 1. Kiến thức - Học sinh nắm được đặc điểm nổi bật của ngành giun dẹp là cơ thể đối xứng 2 bên. - Học sinh chỉ rõ được đặc điểm cấu tạo của sán lá gan thích nghi với đời sống kí sinh. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng quan sát, so sánh, thu thập kiến thức. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, phòng chống giun sán kí sinh cho vật nuôi. B. Chuẩn bị của gv & hs. - Tranh sán lông và sán lá gan. - Tranh vòng đời của sán lá gan. C. phương pháp: Dạy học nêu vấn đề, trực quan Thảo luận nhóm d. tiến trình bài giảng 1. ổn định lớp: 2. Nội dung bài học: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Kiểm tra ? Ngành ruột khoang có vai trò như thế nào . + Trong tự nhiên: - Tạo vẻ đẹp thiên nhiên - Có ý nghĩa sinh thái đối với biển + Đối với đời sống: - Làm đồ trang trí, trang sức: san hô - Là nguồn cung cấp nguyênliệu vôi: san hô - Làm thực phẩm có giá trị: sứa - Hoá thạch san hô góp phần nghiên cứu địa chất. + Tác hại: - Một số loài gây độc, ngứa cho người: sứa. - Tạo đá ngầm, ảnh hưởng đến giao thông. Hoạt động 2: Tìm hiểu về sán lông và sán lá gan - GV yêu cầu HS quan sát hình trong SGK trang 40; 41, đọc thông tin trong SGK, thảo luận nhóm - GV quan sát hoạt động của các nhóm, giúp đỡ các nhóm yếu. - Kẻ bảng học tập lên bảng để HS chữa bài. - Gọi nhiều nhóm. - GV ghi ý kiến bổ sung lên bảng để HS nhận xét. (Nếu ý kiến chưa đúng, GV gợi ý để HS nhận biết kiến thức). - Cá nhân HS quan sát tranh và hình SGK, kết hợp với thông tin về cấu tạo, dinh dưỡng, sinh sản... - Trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến và lên bảng làm . - Yêu cầu nêu được: + Cấu tạo của cơ quan tiêu hoá, di chuyển, giác quan. + Cách di chuyển. + ý nghĩa thích nghi + Cách sinh sản. - Các nhóm khác theo dõi, nhận xét và và bổ sung. Tìm hiểu sán lông và sán lá gan Đặc điểm Đại diện Cấu tạo Di chuyển Sinh sản Thích nghi Mắt Cơ quan tiêu hoá Sán lông Có 2 mắt ở đầu - Nhánh ruột - Chưa có hậu môn - Bơi nhờ lông bơi xung quanh cơ thể - Lưỡng tính - Đẻ kén có chứa trứng - Lối sống bơi lội tự do trong nước Sán lá gan Tiêu giảm - Nhánh ruột phát triển - Chưa có lỗ hậu môn. - Cơ quan di chuyển tiêu giảm - Giác bám phát triển. - Thành cơ thể có khả năng chun giãn. - Lưỡng tính - Cơ quan sinh dục phát triển - Đẻ nhiều trứng - Kí sinh - Bám chặt vào gan, mật - Luồn lách trong môi trường kí sinh. - GV yêu cầu HS nhắc lại: ? Sán lông thích nghi với đời sống bơi lội trong nước như thếnào? ? Sán lá gan thich nghi với đời sống kí sinh trong gan mật như thế nào? Hoạt động 2: Tìm hiểu vòng đời của sán lá gan - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, quan sát hình 11.2 trang 42, thảo luận nhóm và hoàn thành bài tập mục s: Vòng đời sán lá gan ảnh hưởng như thế nào nếu trong thiên nhiên xảy ra tình huống sau: + Trứng sán không gặp nước. + ấu trùng nở không gặp cơ thể ốc thích hợp + ốc chứa ấu trùng bị động vật khác ăn mất. + Kén bám vào rau bèo nhưng trâu bò không ăn phải. - Viết sơ đồ biểu diễn vòng đời của sán lá gan. ? Sán lá gan thích nghi với sự phát tán nòi giống như thế nào? ? Muốn tiêu diệt sán lá gan ta phải làm gì? - GV gọi các nhóm lên chữa bài. - GV lưu ý vì có nhiều nội dung thảo luận nên GV cần ghi tóm tắt ý kiến và phần bổ sung của HS. - Sau khi chữa bài, GV thông báo ý kiến đúng, nếu chưa rõ, GV giải thích thêm. - GV gọi 1, 2 HS lên trình bày. - Cá nhân đọc thông tin, quan sát hình 11.2 và ghi nhớ kiến thức - Thảo luận nhóm thống nhất ý kiến và hoàn thành bài tập. Yêu cầu: + Không nở được thành ấu trùng. + ấu trùng sẽ chết. + ấu trùng không phát triển + Kén hỏng và không nở thành sán được. - Dựa vào hình 11.2 trong SGK viết theo chiều mũi tên, chú ý các giai đoạn ấu trùng và kén. + Trứng phát triển ngoài môi trường thông qua vật chủ. + Diệt ốc, xử lí phân diệt trứng, xử lí rau diệt kén. - Đại diện các nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - 1 HS trình bày. - Vòng đời của sán lá gan Trâu bò " trứng " ấu trùng " ốc " ấu trùng có đuôi " môi trường nước " kết kén " bám vào cây rau, bèo. Hoạt động 3: Củng cố,hướng dẫn về nhà Củng cố: GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1, 2 SGK. Hướng dẫn về nhà - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Tìm hiểu các bệnh do sán gây nên ở người và động vật. - Kẻ bảng trang 45 vào vở. Soạn : / /2008 Giảng : / /2008 Một số giun dẹp khác và đặc điểm chung của nghành giun dẹp Tuần : 6 Tiết : 12 A. Mục tiêu. 1. Kiến thức - Học sinh nắm được hình dạng, vòng đời của một số giun dẹp kí sinh. - HS thông qua các đại diện của ngành giun dẹp nêu được những đặc điểm chung của giun dẹp. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh, thu thập kiến thức. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh cơ thể và môi trường. B. Chuẩn bị của gv & hs. - Chuẩn bị tranh một số giun dẹp kí sinh. - HS kẻ bảng 1 vào vở. C. phương pháp: Dạy học nêu vấn đề, trực quan Thảo luận nhóm d. tiến trình bài giảng 1. ổn định lớp: 2. Nội dung bài học: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Kiểm tra ? Vòng đời của sán lá gan? Trâu bò " trứng " ấu trùng " ốc " ấu trùng có đuôi " môi trường nước " kết kén " bám vào cây rau, bèo. Hoạt động 2: Tìm hiểu một số giun dẹp khác - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, quan sát hình 12.1; 12.2; 12.3, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi: ? Kể tên một số giun dẹp kí sinh? ? Giun dẹp thường kí sinh ở bộ phận nào trong cơ thể người và động vật? Vì sao? ? Để phòng giun dẹp kí sinh cần phải ăn uống giữ vế inh như thế nào cho người và gia súc? - GV cho các nhóm phát biểu ý kiến. - GV cho HS đọc mục “Em có biết” cuối bài và trả lời câu hỏi: ? Sán kí sinh gây tác hại như thế nào? ? Em sẽ làm gì để giúp mọi người tránh nhiễm giun sán? - GV cho SH tự rút ra kết luận. - GV giới thiệu thêm một số sán kí sinh: sán lá song chủ, sán mép, sán chó. - HS tự quan sát tranh hình SGK trang 44 và ghi nhớ kiến thức. - Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến và trả lời câu hỏi, yêu cầu: + Kể tên + Bộ phận kí sinh chủ yếu là: máu, ruột,gan, cơ. + Vì những cơ quan này có nhiều chất dinh dưỡng. + Giữ vệ sinh ăn uống cho người và động vật, vệ sinh môi trường. - Đại diện nhóm trình bày đáp án, các nhóm khác nhận xét, bổ sung, yêu cầu nêu được: + Sán kí sinh lấy chất dinh dưỡng của vật chủ,làm cho vật chủ gầy yếu. + Tuyên truyền vệ sinh, an toàn thực phẩm, không ăn thịt lợn, bò gạo. - Một số sán kí sinh: + Sán lá máu trong máu người. + Sán bã trầu trong ruột lợn + Sán dây trong ruột người và cơ ở trâu, bò, lợn. Hoạt động 3: Đặc điểm chung - Yêu cầu HS nghiên cứu SGK, thảo luận nhóm và hoàn thành bảng 1 trang 45. - GV kẻ sẵn bảng 1 để HS chữa bài. - GV gọi HS chữa bài bằng cách tự điền thông tin vào bảng 1 (GV lưu ý cần gọi nhiều nhóm trả lời). - Cá nhân đọc thông tin SGK trang 45, nhớ lại kiến thức ở bài trước, thảo luận nhóm hoàn thành bảng1. - Cần chú ý lối sống có liên quan đến 1 số đặc điểm cấu tạo. - Đại diện các nhóm lên bảng ghi kết quả của nhóm. - Nhóm khác theo dõi, bổ sung. - Đặc điểm chung của ngành giun dẹp: + Cơ thể dẹp có đối xứng 2 bên. + Ruột phân nhánh, chưa có hậu môn. + Phân biệt đuôi, lưng, bụng. Hoạt động 4: Củng cố,hướng dẫn về nhà Củng cố: Ngành giun dẹp có những đặc điểm gì? Hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Tìm hiểu thêm về sán kí sinh. - Tìm hiểu về giun đũa. Soạn : 6/10/2008 Giảng : 9/10/2008 Giun đũa Tuần : 7 Tiết : 13 A. Mục tiêu. 1. Kiến thức - Học sinh nắm được đặc điểm cơ bản về cấu tạo di chuyển và dinh dưỡng, sinh sản của giun đũa thích nghi với đời sống kí sinh. - HS nắm được những tác hại của giun đũa và cách phòng tránh. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường. B. Chuẩn bị của gv & hs. - Chuẩn bị tranh C. phương pháp: Dạy học nêu vấn đề, trực quan Thảo luận nhóm d. tiến trình bài giảng 1. ổn định lớp: 2. Nội dung bài học: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 : Kiểm tra Đặc điểm chung của nghành giun dẹp? HS trả lời Hoạt động 2 : Cấu tạo, dinh dưỡng, di chuyển của giun đũa - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, quan sát hình 13.1; 13.2 trang 47, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi: ? Trình bày cấu tạo của giun đũa? ? Giun cái dài và mập hơn giun đực có ý nghĩa sinh học gì? ? Nếu giun đũa thiếu vỏ cuticun thì chúng sẽ như thế nào? ? Ruột thẳng ở giun đũa liên quan gì tới tốc độ tiêu hoá? khác với giun dẹp đặc điểm nào? Tại sao? ? Giun đũa di chuyển bằng cách nào? Nhờ đặc điểm nào mà giun đũa chui vào ống mật? hậu quả gây ra như thế nào đối với con người? - GV lưu ý vì câu hỏi thảo luận dài nên cần để HS trả lời hết sau đó mới gọi HS khác bổ sung. - GV nên giảng giả về tốc độ tiêu hoá nhanh do thức ăn chủ yếu là chất dinh dưỡng và thức ăn đi một chiều. Câu hỏi (*) nhờ đặc điểm cấu tạo của cơ thể là đầu thuôn nhọn, cơ dọc phát triển " chui rúc. - GV yêu cầu HS rút ra kết luận về cấu tạo, dinh dưỡng và di chuyển của giun đũa. - Cho HS nhắc lại kết luận. - Cá nhân HS tự nghiên cứu thông tin SGK kết hợp với quan sát hình, ghi nhớ kiến thức. - Thảo luận nhóm thống nhất câu trả lời, yêu cầu nêu được: + Hình dạng + Cấu tạo: Lớp vỏ cuticun Thành cơ thể Khoang cơ thể. + Giun cái dài, to đẻ nhiều trứng. + Vỏ có tác dụng chống tác động của dịch tiêu hoá. + Tốc độ tiêu hoá nhanh, xuất hiện hậu môn. + Dịch chuyển rất ít, chui rúc. - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. Tiểu kết: - Cấu tạo: + Hình trụ dài 25 cm. + Thành cơ thể: biểu bì cơ dọc phát triển. + Chưa có khoang cơ thể chính thức. + ống tiêu hoá thẳng: có lỗ hậu môn. + Tuyến sinh dục dài cuộn khúc. + Lớp cuticun có tác dụng làm căng cơ thể, tránh dịch tiêu hoá. - Di chuyển: hạn chế. + Cơ thể cong duỗi giúp giun chui rúc. - Dinh dưỡng: hút chất dinh dưỡng nhanh và nhiều. Hoạt động 3: Sinh sản của giun đũa - Yêu cầu HS đọc mục I trong SGK trang 48 và trả lời câu hỏi: ? Nêu cấu tạo cơ quan sinh dục ở giun đũa? - Yêu cầu HS đọc SGK, quan sát hình 13.3 và 13.4, trả lời câu hỏi: ? Trình bày vòng đời của giun đũa bằng sơ đồ? + Rửa tay trước khi ăn và khong ăn rau sống vì có liên quan gì đến bệnh giun đũa? ? Tại sao y học khuyên mỗi người nên tẩy giun từ 1-2 lần trong một năm? - GV lưu ý: trứng và ấu trùng giun đũa phát triển ở ngoài môi trường nên: + Dễ lây nhiễm + Dễ tiêu diệt - GV nêu một số tác hại: gây tắc ruột, tắc ống mật, suy dinh dưỡng cho vật chủ. - Yêu cầu HS tự rút ra kết luận. - Cá nhân tự đọc thông tin và trả lời câu hỏi. - 1 HS trình bày, HS khác nhận xét, bổ sung. - Cá nhân đọc thông tin SGK, ghi nhớ kiến thức. - Trao đổi nhóm về vòng đời của giun đũa. - Yêu cầu: + Vòng đời: nơi trứng và ấu trùng phát triển, con đường xâm nhập vào vật chủ là nơi kí sinh. + Trứng giun trong thức ăn sống hay bám vào tay. + Diệt giun đũa, hạn chế được số trứng. - Đại diện nhóm lên bảng viết sơ đồ vòng đời, các nhóm khác trả lời tiếp các câu hỏi bổ sung. Tiểu kết: - Giun đũa (trong ruột người) " đẻ trứng " ấu trùng " thức ăn sống " ruột non (ấu trùng) " máu, tim, gan, phổi " ruột người. - Phòng chống: + Giữ vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân khi ăn uống. + Tẩy giun định kì. Hoạt động 4 : Củng cố hướng dẫn về nhà - HS trả lời câu hỏi 1, 2 SGK. - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục: “Em có biết”. - Kẻ bảng trang 51 vào vở. Soạn : 6/10/2008 Giảng : 10/10/2008 Một số giun tròn khác và đặc điểm chung của ngành giun tròn Tuần : 7 Tiết : 14 A. Mục tiêu. 1. Kiến thức - Học sinh nêu rõ được một số giun tròn đặc biệt là nhóm giun tròn kí sinh gây bệnh, từ đó có biện pháp phòng tránh. - Nêu được đặc điểm chung của ngành giun tròn. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh cơ thể và môi trường, vệ sinh ăn uống. B. Chuẩn bị CủA GV & HS. - Tranh một số giun tròn, tài liệu về giun tròn kí sinh. - HS kẻ bảng “Đặc điểm của ngành giun tròn” vào vở. C. phương pháp: Dạy học nêu vấn đề, trực quan Thảo luận nhóm d. tiến trình bài giảng 1. ổn định lớp: 2. Nội dung bài học: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 : Kiểm tra Vòng đời của giun đũa ? Hs lên bảng Hoạt động 2 : Tìm hiểu một số giun tròn khác - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, quan sát hình 14.1; 14.2; 14.3; 14.4, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi: ? Kể tên các loại giun tròn kí sinh ở người? Chúng có tác hại gì cho vật chủ? ? Trình bày vòng đời của giun kim? ? Giun kim gây cho trẻ em những phiền phức gì? ? Do thói quen nào ở trẻ em mà giun kim khép kín được vòng đời nhanh nhất? - GV để HS tự chữa bài, GV chỉ thông báo ý kiến đúng sai, các nhóm tự sửa chữa nếu cần. - GV thông báo thêm: giun mỏ, giun tóc, giun chỉ, giun gây sần ở thực vật, có loại giun truyền qua muỗi, khả năng lây lan sẽ rất lớn. ? Chúng ta cần có biện pháp gì để phòng tránh bệnh giun kí sinh? - GV cho HS tự rút ra kết luận. - Cá nhân tự đọc thông tin và quan sát các hình, ghi nhớ kiến thức. - Trao đổi trong nhóm, thống nhất ý kiến và trả lời. - Yêu cầu nêu được: + Ngứa hậu môn. + Mút tay. - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. + Kí sinh ở động vật, thực vật. - Tác hại: lúa thối rẽ, năng suất giảm. Lợn gầy, năng suất chất lượng giảm. + Biện pháp: giữ vệ sinh, đặc biệt là trẻ em. Diệt muỗi, tẩy giun định kì. Tiểu kết: - Đa số giun tròn kí sinh như: giun kim, giun tóc, giun móc, giun chỉ... - Giun tròn kí sinh ở cơ, ruột... (người, động vật). Rễ, thân, quả (thực vật) gây nhiều tác hại. - Cần giữ vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân và vệ sinh ăn uống để tránh giun. Hoạt động 3 : Đặc điểm chung - Yêu cầu HS trao đổi nhóm, hoàn thành bảng 1 “Đặc điểm của ngành giun tròn” - GV kẻ sẵn bảng 1 để HS chữa bài. - GV thôgng báo kiến thức đúng trong bảng để các nhóm tự sửa chữa. - Cá nhân nhớ lại kiến thức. Trao đổi nhóm để thống nhất ý kiến hoàn thành các nội dung ở bảng. - Đại diện các nhóm ghi kết quả của nhóm vào bảng 1, nhóm khác nhận xét, bổ sung. Bảng 1: Kiến thức chuẩn TT Đại diện Đặc điểm Giun đũa Giun kim Giun móc Giun rễ lúa 1 Nơi sống Ruột non người Ruột già người Tá tràng Rễ lúa 2 Cơ thể hình trụ thuôn 2 đầu X X 3 Lớp vỏ cuticun trong suốt X X X 4 Kí sinh ở 1 vật chủ X X X X 5 Đầu nhọn đuôi tù. X X - GV cho HS tiếp tục thảo luận tìm đặc điểm chung của ngành giun tròn. - GV yêu cầu HS tự rút ra kết luận về đặc điểm chung của giun tròn. - Yêu cầu nêu được: + Hình dạng cơ thể. + Cấu tạo, đặc trưng của cơ thể. + Nơi sống. - Đại diện nhóm trình bày kết quả, nhóm khác bổ sung. Tiểu kết: - Cơ thể hình trụ có vỏ cuticun. - Khoang cơ thể chưa chính thức. - Cơ quan tiêu hoá dạng ống, bắt đầu từ miệng, kết thúc ở hậu môn. Hoạt động 4 : Củng cố, hướng dẫn về nhà - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1,2 SGK. - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. - Tìm hiểu thêm về sán kí sinh. Soạn : 12/10/2008 Giảng : 16/10/2008 Giun đất Tuần : 8 Tiết : 15 A. Mục tiêu. 1. Kiến thức - Học sinh nắm được đặc điểm cấu tạo, di chuyển, dinh dưỡng, sinh sản của giun đất đại diện cho ngành giun đốt. - Chỉ rõ đặc điểm tiến hoá hơn của giun đất so với giun tròn. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích. B. Chuẩn bị. - Chuẩn bị tranh hình SGK phóng to. C. phương pháp: Dạy học nêu vấn đề, trực quan Thảo luận nhóm d. tiến trình bài giảng 1. ổn định lớp: 2. Nội dung bài học: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: kiểm tra đặc điểm chung của ngành giun tròn? Hoạt động 2 : Tìm hiểu cấu tạo của giun đất - GV yêu cầu HS đọc SGK, quan sát hình 15.1; 15.2; 15.3; 15.4 ở SGK và trả lời câu hỏi: ? Giun đất có cấu tạo ngoài phù hợp với lối sống chui rúc trong đất như thế nào? ? So sánh với giun tròn, tìm ra cơ quan và hệ cơ quan mới xuất hiện ở giun đất? ? Hệ cơ quan mới ở giun đất có cấu tạo như thế nào? - GV ghi ý kiến của các nhóm lên bảng và phần bổ sung. - GV giảng giải một số vấn đề: + Khoang cơ thể chính thức có chứa dịch " cơ thể căng. + Thành cơ thể có lớp mô bì tiết chất nhầy " da trơn. + Dạ dày có thành cơ dày có khả năng co bóp nghiền thức ăn. + Hệ thần kinh: tập trung, chuỗi hạch (hạch là nơi tập trung tế bào thần kinh). + Hệ tuần hoàn: GV vẽ sơ đồ lên bảng để giảng giải: di chuyển của máu. - GV yêu cầu HS rút ra kết luận về cấu tạo ngoài và cấu tạo trong của giun đất. - GV cần bổ sung thêm cho hoàn chỉnh kết luận. - Cá nhân đọc thông tin và quan sát hình vẽ SGK, ghi nhớ kiến thức. - Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến và trả lời câu hỏi: - Yêu cầu nêu được: + Hình dạng cơ thể. + Vòng tơ ở mỗi đốt. + Hệ cơ quan mới xuất hiện: hệ tuần hoàn (có mạch lưng, mạch bụng, mao quản da, tim đơn giản). + Hệ tiêu hoá: phân hoá rõ có ẽnim tiêu hoá thức ăn. + Hệ thần kinh: tiến hoá hơn, tập trung thành chuỗi, có hạch. - Đại diện nhóm trinìh bày đáp án, các nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung. - HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức. Tiểu kết: - Cấu tạo ngoài: + Cơ thể dài, thuôn hai đầu. + Phân đốt, mỗi đốt có vòng tơ (chi bên). + Chất nhầy giúp da trơn. + Có đai sinh dục và lỗ sinh dục. - Cấu tạo trong: + Có khoang cơ thể chính thức, chứa dịch. + Hệ tiêu hoá: phân hoá rõ: lỗ miệng " hầu " thực quản " diều, dạ dày cơ " ruột tịt " hậu môn. + Hệ tuần hoàn: Mạch lưng, mạch bụng, vòng hầu (tim đơn giản), tuần hoàn kín. + Hệ thần kinh: chuỗi hạch thần kinh, dây thần kinh. Hoạt động 3: Di chuyển của giun đất - Cho HS quan sát hình 15.3 trong SGK, hoàn thành bài tập mục s trang 54: Đánh số vào ô trống cho đúng thứ tự các động tác di chuyển của giun đất. - GV ghi phần trả lời của nhóm lên bảng. - GV lưu ý: Nếu các nhóm làm đúng thì GV công nhận kết quả, còn chưa đúng thì GV thông báo kết quả đúng: 2, 1, 4,3 . Giun đất di chuyển từ trái qua phải. - GV cần chú ý: HS hỏi tại soa giun đất chun giãn được cơ thể? - GV: Đó là do sự điều chỉnh sức ép của dịch khoang trong các phần khác nhau của cơ thể. - Cá nhân tự đọc các thông tin, quan sát hình và ghi nhận kiến thức. - Trao đổi nhóm hoàn thành bài tập. Yêu cầu: + Xác định được hướng di chuyển. + Phân biệt 2 lần thu mình phồng đoạn đầu, thu đoạn đuôi. + Vai trò của vòng tơ ở mỗi đốt. - Đại diện các nhóm trình bày đáp án, nhóm khác bổ sung nếu cần. Tiểu kết: Giun dất di chuyển bằng cách: - Cơ thể phình duỗi xen kẽ, vòng tơ làm chỗ tựa kéo cơ thể về một phía. Hoạt động 4 : Tìm hiểu dinh dưỡng của giun đất - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, trao đổi nhóm và trả lời câu hỏ