Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 33, Bài 32: Chuyển hóa - Lê Thị Phương Uyên

Tuần: 17 Ngày soạn: 05-12-2010 Tiết : 33 Ngày giảng: -12-2010 Bài 32: CHUYỂN HÓA. I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : - Xác định được sự chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào gồm hai quá trình đồng hóa và dị hóa là hoạt động cơ bản của sự sống - Phân tích được mối quan hệ giữa trao đổi chất với chuyển hóa vất chất và năng lượng - Từ so sánh, tìm được mối liên quan đồng hóa, dị hóa và cơ chế điều hòa chúng, thấy được sự cần thiết phải dinh dưỡng, hô hấp hợp lí 2.Kĩ năng : - Rèn kĩ năng phân tích , so sánh . - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm . 3.Giáo dục : Giáo dục thái độ yêu thích bộ môn II. CHUẨN BỊ : - Giáo viên chuẩn bị: Tranh phóng to hình 32.1, 32.2; bảng phụ so sánh đồng hóavà dị hóa - Học sinh chuẩn bị: Học sinh soạn trước bài ở nhà. III. HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC 1. Ổn định lớp tổ chức lớp. ( 1 phút ) 2. Kiểm tra bài cũ: ( 6 phút ) ? Trình bày vai trò của hệ tiêu hóa , hô hấp , bài tiết trong sự trao đổi chất giữa cơ thế với với môi trường ? ? Nêu mối quan hệ trao đổi chất giũa môi trường với tế bào? Trả lời – Biểu điểm * Vai trò của hệ tiêu hóa , hô hấp , bài tiết trong sự trao đổi chất giữa cơ thế với với môi trường ? -Hệ tiêu hóa: Biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng, thải các phần thừa qua hậu môn -Hệ hô hấp: Lấy oxy và thải khí cacbonic -Hệ tuần hoàn: Lọc từ máu chất thải và bài tiết qua nước tiểu -Hệ bài tiết: Vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng tới tế bào và vận chuyển cacbonic tới phổi chất thải tớ cơ quan bài tiết ( 5 điểm ) * Mối quan hệ trao đổi chất giữa môi trường với tế bào: Sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong biểu hiện: - Chất dinh dưỡng và oxy được tế bào sử dụng cho các hoạt động sống đồng thời các sản phẩm phân hủy đưa đến các cơ quan và thải ra ngoài - Sự trao đổi chất ở tế bào thông qua môi trường trong( 5 điểm ) 3. Bài mới: ( 1 phút ) GV giới thiệu : Tế bào thường xuyên trao đổi vật chất và năng lượng với môi trường ngoài. Vất chất được tế bào sử dụng như thế nào ?Hôm nay , chúng ta sẽ biết được vấn đề đó. 4. Các hoạt động dạy – học: Hoạt động 1: ( 10 phút ) Tìm hiểu quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng. Hoạt động của GV -HS Nội dung -GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu thông tin SGK kết hợp quan sát hình 32.1 thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: ? Sự chuyển hóa vật chất và năng lượng gồm những quá trình nào ? ? Phân biệt trao đổi chất với chuyển hóa vật chất và năng lượng ? ? Năng lương giải phóng ở tế bào được sử dụng vào những hoạt động nào ? - HS nghiên cứu thông tin tự thu nhận kiến thức,trao đổi nhóm thống nhất đáp án : ĐH: + Gồm hai quá trình đối lập là đồng hóa và di hóa + Trao đổi chất là hiện tượng trao đổi các chất + Chuyển hóa vật chất và năng lượng là sự biến đổi vật chất và năng lượng + Năng lượng : Co cơ àSinh công ; đồng hóa, sinh nhiệt . -Đại diện nhóm trình bày đáp án nhóm khác nhận xét bổ sung -GV hoàn chỉnh kiến thức -GV tiếp tục yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin trả lời : ? Lập bảng so sánh đồng hóa và dị hóa? ? Nêu mối quan hệ giữa đồng hóa và dị hóa ? - Cá nhân HS tự thu nhận thông tin kết hợp quan sát hình 32.1 hoàn thành bài tập đưa ra trên bảng phụ + Một HS lập bảng so sánh (tiểu kết) + Một HS trình bày mối quan hệ: Không có đồng hóa thì không có nguyên liệu cho dị hóa, không có dị hóa thì không có năng lượng cho đồng hóa. -Lớp theo dõi nhận xét, bổ sung -GV hoàn chỉnh kiến thứcvà hỏi: ? Tỉ lệ giữa đồng hóa và dị hóa trong cơ thể ở những độ tuổi và trạng thái khác nhau thay đổi như thế nào ? - HS trả lời: ĐH: + Lứa tuổi : Trẻ em : Đồng hóa lớn hơn dị hóa Người già : Dị hóa lớn hơn đồng hóa +Trạng thái : Lao động : Dị hóa lớn hơn đồng hóa Nghỉ: Đồng hóa lớn hơn dị hóa I. Chuyển hóa vật chất và năng lượng. Trao đổi chất là biểu hiện bên ngoài của quá trình chuyển hóa trong tế bào -Mọi hoạt động sống của cơ thể đều bắt nguồn từ sự chuyển hóa trong tế bào ĐỒNG HÓA DỊ HÓA + Tổng hợp các chất + Tích lũy năng lượng + Phân giải các chất + Giải phóng năng lượng -Mối quan hệ: Đồng hóa và dị hóa đối lập mâu thuẫn nhau nhưng thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau -Tương quan giữa đồng hóa và dị hóa phụ thuộc lứa tuổi giới tính và trạng thái cơ thể Hoạt động 2: ( 8 phút ) Tìm hiểu quá trình chuyển hóa cơ bản Hoạt động của GV -HS Nội dung - GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu thông tin SGK thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: ? Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu dùng năng lượng không ? Tại sao ? ? Em hiểu chuyển hóa cơ bản là gì ? ? Ý nghĩa của chuyển hóa cơ bản? - HS vận dụng kiến thức đã học thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: ĐH: + Cơ thể nghỉ ngơi vẫn có tiêu dùng năng lượng cho họat động của tim , hô hấp và duy trì thân nhiệt + Đó chính là năng lượng để duy trì sự sống. + Đánh giá trạng thái sức khỏe -Một vài HS phát biểu lớp nhận xét bổ sung -GV hòan thiện kiến thức II. Chuyển hóa cơ bản. - Chuyển hóa cơ bản là năng lượng tiêu dùng khi cơ thể hoàn toàn nghỉ ngơi ; Đơn vị :KJ/giờ/1Kg - Ý nghĩa: Căn cứ vào chuyển hóa cơ bản để xác định tình trạng sức khỏe , trạng thái bệnh lí Hoạt động 3 : ( 10 phút ) Tìm hiểu sự điều hòa và chuyển hóa vật chất và năng lượng Hoạt động của GV -HS Nội dung - GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu thông tin SGK , trả lời các câu hỏi: ? Có những hình thức nào điều hòa sự chuyển hóa vật chất và năng lượng ? ? Hệ thần kinh điều hòa sự chuyển hóa bằng cách nào? ? Nêu vài trò của hooc môn đối với quá trình chuyển hóa? - HS dựa vào thông tin nêu được các hình thức : ĐH : +Sự điều khiển của hệ thần kinh +Do các hooc môn nội tiết + Trực tiếp bằng trung khu của não bộ + Điều tiết quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng -Một vài HS phát biểu lớp nhan xet, bổ sung. - GV nhận xét và chốt. III. Điều hòa sự chuyển hóa vật chất năng lượng. - Chuyển hóa vật chất và năng lượng được điều hòa bằng hai cơ chế: - Cơ chế thần kinh : + Ở não có các trung khu điều khiển sự trao đổi chất + Thông qua hệ tim mạch - Cơ chế thể dịch: Do hooc môn đổ vào máu Kết luận chung : HS đọc phần đong khung SGK 5. Kiểm tra đánh giá : ( 8 phút ) ? Chuyển hóa là gì ?Chuyển hóa gồm các quá trình nào ? ? Vì sao nói chuyển hóa vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của cuộc sống ? Bài tập: Trong các câu sau đây câu nào đúng, câu nào sai? a.Đồng hóa là quá trình vật chất do môi trường cung cấp thành sản phẩm đặc trưng của tế bào b. Đồng hóa là sự tổng hợp các chất của tế bào c. Dị hóa là quá trình tạo ra các chất hữu cơ và CO2 d. Dị hóa là quá trình phân giải các chất trong tế bào để giải phóng năng lượng e. Năng lượng do dị hóa giải phóng được tỏa ra ngoài dưới dạng nhiệt 6. Dặn dò : ( 1 phút ) - Học bài trả lời câu hỏi SGK - Đọc mục “Em có biết” - Làm câu hỏi 2-4 vào vở bài tập.