Phòng chống đại dịch cúm A (H1N1)

PHÒNG CHỐNG ĐẠI DỊCH CÚM A (H1N1) Virus cúm đã gây ra nhiều vụ dịch lớn trên thế giới với tỷ lệ tử vong cao. Dựa trên căn nguyên vi rút gây bệnh mà ta gọi tên bệnh là cúm A, B và C. Phổ biến nhất là type A và B, riêng type C chỉ gây bệnh nhẹ, tản phát, còn type A là thủ phạm chính hay gây đại dịch cho người như H3N2, H1N1. Cúm A(H1N1) là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi rút cúm A(H1N1) gây nên. 1. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA CÚM A (H1N1) Tình hình bệnh cúm A (H1N1) trên thế giới và khu vực. Bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao, lây truyền nhanh và có thể gây đại dịch. Ngày 18/03/2009 bắt đầu ghi nhận bệnh nhân tại Mexico. Ngày 25/4/2009 Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) chính thức thông báo dịch cúm A (N1N1) toàn cầu. Ngày 30/04/2009, TCYTTG đưa ra mức cảnh báo đại dịch Nexico,) toaở mức độ 5, ngày 11/06/2009 đã nâng lên mức độ 6 tức là đại dịch. Bệnh tăng nhanh số ca mắc và chết cũng như số quốc gia có ca bệnh. Theo thông báo của Trung tâm dự phòng và kiểm soát dịch bệnh Châu Âu (ECDC), tính đến ngày 06/08/2009, toàn thế thế giới đã ghi nhận 199.034 trường hợp dương tính với cúm A (H1N1) tại 168 quốc gia/vùng lãnh thổ, với 1.444 trường hợp tử vong. Hiện nay, dịch đang diễn biến phức tạp tại một số nước Nam bán cầu, nơi hiện giờ la mùa đông như Australia, Mewzeland, Chi Lê, Argentina. Tại khu vực Đông Nam Á, tình hình dịch tiếp tục diễn biến phức tạp, số trường hợp mắc mới tăng nhanh, nhiều nước đã ghi nhận tử vong như Thái Lan (10.043 mắc, 81 tử vong), Phillippine (3.207 mắc, 8 tử vong), Singapore (1.217 mắc, 6 tử vong), Brunei (786 mắc, 1 tử vong), Malaysia (1.476 mắc, 13 tử vong), Lào (156 mắc, 1 tử vong), Indonesia (662 mắc, 3 tử vong), Campuchia (21 mắc, 0 tử vong). Tình hình bệnh cúm A (H1N1) tại Việt Nam. Theo thông báo của Bộ Y tế, tính đến 17giờ ngày 06/08/2009, cả nước đã ghi nhận 1.043 trường hợp dương tính, số bệnh nhân đã ra viện là 609, còn lại 434 hiện đang được cách ly, điều trị tại các bệnh viện, cơ sở điều trị, giám sát tại cộng đồng trong tình trạng sức khỏe ổ định, không có biến chứng nặng. Theo thông báo của Sở Y tế Khánh Hòa, có một bệnh nhân nữ 29 tuổi, mắc bệnh ngày 25/07/2009, với các triệu chứng sốt nhẹ, ho và đau họng. Ngày 30/07/2009, bệnh nhân nhập viện tại Quân Y viện 87, xét nghiệm dương tính cúm A(H1N1), sau đó ngày 02/08/2009, bệnh nhân chuyển đến bệnh viện đa khoa Khánh Hòa và tử vong ngày 03/08/2009 do suy hô hấp nặng. Đây là trường hợp tử vong do cúm A(H1N1) đầu tiên ở nước ta và được Bộ Y tế xác nhận. Riêng ở TP.Cần Thơ, đã thực hiện các biện pháp sau: - Giám sát 31 ca. - Lấy mẫu xét nghiệm: 18 ca, trong đó 02 ca dương tính cúm A(H1N1), 01 ca dương tính cúm A(H3N2). 2. Phương thức lây truyền: - Bệnh cúm A(H1N1) có khả năng lây nhiễm rất cao và lây truyền nhanh, có thể gây thành đại dịch. - Bệnh lây truyền từ người sang người qua đường hô hấp, qua các giọt nhỏ nước bọt hay qua dịch tiết mũi họng qua ho, hắt hơi của người bệnh. - Ngoài ra bệnh có thẩ lây qua tiếp xúc với một số đồ vật có chứa vi rút và từ đó qua tay đưa lên mắt, mũi, miệng. - Tỷ lệ lây lan càng mạnh khi tiếp xúc trực tiếp và gần, đ8ạc biệt ở nơi tập trung đông người như trường học, nhà trẻ. - Trước đây, ca bệnh ngoài Mexico và Hoa Kỳ có tiền sử đã từng ở Mexico, hiện nay đã lây lan trong cộng đồng như Australia, Canada, Chi Lê, Anh, Nhật Bản, Thái Lan, .. Ở Việt Nam, trước đây ca bệnh cũng được phát hiện ở người nước ngoài đến hoặc người Việt Nam ở nước ngoài trở về nhưng hiện nay cúm đã bắt đầu phát hiện trong cộng đồng. 3. Đặc điểm của vi rút cúm A (H1N1) - Tái tổ hợp gồm 4 gene của các vi rút: + Cúm heo Bắc Mỹ + Cúm gia cầm Bắc Mỹ + Cúm heo Châu Á và Châu Âu + Cúm người - Chưa từng thấy trước đây ở người và heo - Mức độ miễn dịch của cộng đồng: Chưa có - Tính kháng thuốc: + Kháng amandatine và rimatadine + Nhạy với oseltamivir (tamiflu) và zanamivir (relenza) - Hiệu quả của vắc xin cúm mùa: Không - Vi rút có sức đề kháng yếu, dễ bị bất hoạt bởi bức xạ mặt trời, tia cức tím, dễ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 700C và các chất tẩy rữa thông thường. Tuy nhiên, vi rút cúm có thể tồn tại hàng giờ ở ngoại cảnh, đặc biệt khi thời tiết lạnh. - Cho đến nay chưa phát hiện thấy có sự biến đổi chủng vi rút mới này. 8. Cập nhật thường xuyên các thông tin mới về bệnh cúm trong nước và trên thế giới. 9. Thường xuyên thông tin cho cộng đồng những thông tin chính xác, cập nhật về phòng, chống dịch cúm và đại dịch cúm. 10. Đối với ngành Giáo dục: 1. Nhiệm vụ của nhà trường Thành lập, kiện toàn Ban Chỉ đạo công tác y tế trường học của nhà trường để chăm sóc, bảo vệ, giáo dục sức khỏe cho học sinh, sinh viên, đặc biệt là chỉ đạo, triển khai công tác phòng chống đại dịch cúm A(H1N1). Trưởng ban là Hiệu trưởng, các thành viên theo quy định của ngành giáo dục. Nhiệm vụ cụ thể 1.1.Công tác tổ chức chỉ đạo: - Xây dựng Kế hoạch phòng chống dịch của nhà trường. - Kiện toàn, củng cố trạm/phòng y tế của nhà trường, dự kiến phương án cách ly. Phân công cán bộ theo dõi các tin tức cảnh báo về tình hình dịch bệnh. - Xác định đơn vị y tế địa phương chịu trách nhiệm theo dõi, giám sát công tác phòng chống dịch của nhà trường. - Thực hiện nghiêm túc công tác phòng chống dịch cúm A(H1N1) theo quyết định của Ban Chỉ đạo cấp trên. - Xác định số điện thoại của Ban Chỉ đạo công tác y tế trường học của nhà trường, thông báo cho Ban Chỉ đạo cấp trên, cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên toàn trường và các cơ quan liên quan. - Trực tiếp kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác phòng chống dịch trong nhà trường. Báo cáo thường xuyên và khẩn cấp cho cơ quan y tế và cơ quan quản lý cấp trên về tình hình phòng chống dịch tại trường. - Đánh giá, rút kinh nghiệm, chuẩn bị các điều kiện ứng phó với dịch. 1.2- Phát hiện bệnh và tổ chức cách ly: - Báo cáo kịp thời các trường hợp nghi ngờ cúm cho đơn vị y tế địa phương chịu trách nhiệm theo dõi, giám sát công tác phòng chống dịch của nhà trường. - Khi có trường hợp cúm A(H1N1) đầu tiên, nhà trường phải thực hiện đúng các biện pháp cách ly và xử lý ổ dịch theo hướng dẫn của cơ quan y tế. Phối hợp và tạo điều kiện cho cơ quan y tế để cách ly, xử lý ổ dịch và điều trị kịp thời. - Khi có quyết định của cấp có thẩm quyền về việc thực hiện cách ly tại nhà trường, phối hợp với các cơ quan liên quan đảm bảo các điều kiện sinh hoạt cơ bản trong khu cách ly. - Phối hợp với cơ quan y tế địa phương để xác định và theo dõi những trường hợp có tiếp xúc với ca bệnh để phát hiện và xử lý kịp thời. Hướng dẫn cho học sinh, sinh viên có tiếp xúc với ca bệnh biết cách phát hiện, khai báo và phòng bệnh để tránh lây lan. - Liên hệ kịp thời với cha mẹ học sinh, sinh viên đang được cách ly để họ yên tâm và phối hợp cùng nhà trường thực hiện các biện pháp phòng chống dịch. Đóng cửa trường học: - Thực hiện nghiêm túc việc đóng của trường học khi có quyết định của cơ quan có thẩm quyền. - Thông báo, quán triệt, tuyên truyền, giải thích cho cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên và cha mẹ học sinh về quyết định đóng cửa trường học. - Cung cấp danh sách địa chỉ, số điện thoại liên hệ của cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên cho các cơ quan liên quan để tiếp tục theo dõi, giám sát dịch. - Thực hiện việc di chuyển cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên theo hướng dẫn của cơ quan y tế. Những cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên có dấu hiệu nghi ngờ hoặc được xác định là cúm không di chuyển bằng các phương tiện giao thông công cộng. Mở cửa trường học trở lại: - Khi cấp có thẩm quyền quyết định mở cửa trường học trở lại, cần khẩn trương thực hiện các biện pháp làm sạch môi trường trường học. - Thông báo cho giáo viên, học sinh, sinh viên và cha mẹ chỉ những học sinh, sinh viên không có triệu chứng cúm mới được đến trường. - Lập danh sách những học sinh, sinh viên chưa được đến trường vì phải tiếp tục theo dõi, giám sát, cách ly. - Tiếp tục tuyên truyền, theo dõi phát hiện ca bệnh. - Vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường: - Hướng dẫn và kiểm tra cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên thực hiện vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường. - Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ trường lớp, ký túc xá, bếp ăn, căng tin, khu vệ sinh, chú ý các bề mặt, vật dụng hay tiếp xúc (tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn...). Các khu vực vệ sinh phải có đủ nước sạch, xà phòng. - Hướng dẫn học sinh có triệu chứng nghi ngờ hoặc khi đã tiếp xúc với người có nhiễm cúm đeo khẩu trang để hạn chế lây lan. Việc đeo khẩu trang hàng loạt thực hiện theo hướng dẫn của cơ quan y tế. - Mở cửa thông thoáng lớp học, hội trường, phòng làm việc, nơi ở, bếp ăn...; hạn chế hoặc không sử dụng điều hòa. - Hạn chế hội họp, tập trung đông người khi không cần thiết. - Tuyên truyền, giáo dục phòng chống dịch: - Phổ biến cho toàn thể cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên biết và thực hiện nghiêm túc các quyết định về phòng chống dịch của Ban Chỉ đạo công tác y tế trường học. - Tập huấn cho cán bộ, giáo viên nhà trường về công tác phòng chống cúm A(H1N1). Tổ chức giáo dục cho học sinh, sinh viên về bệnh cúm A(H1N1), các biện pháp phòng chống dịch, đặc biệt là các khuyến cáo phòng chống cúm A(H1N1) trong trường học và các hướng dẫn về vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường. - Thông tin, tuyên truyền kịp thời về tình hình và các biện pháp phòng chống dịch cúm A(H1N1) cho học sinh, sinh viên và cán bộ, giáo viên. 1.3. Nhiệm vụ của cán bộ, giáo viên, học sinh và sinh viên - Tự theo dõi sức khỏe hàng ngày để phát hiện triệu chứng cúm. Nếu có biểu hiện bệnh (sốt trên 380C, ho, đau họng, sổ mũi, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi) thì thông báo cho nhà trường, cơ quan y tế trường học hoặc địa phương để được tư vấn, khám xác định và thực hiện cách ly khi cần thiết. - Hàng ngày giáo viên tiết đầu hoặc giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm ghi nhận, theo dõi, phát hiện các trường hợp nghi cúm qua khai báo của học sinh hoặc đo thân nhiệt nếu có điều kiện. Báo cáo kịp thời cho Ban Chỉ đạo nhà trường và cơ quan y tế để tiến hành khám, chẩn đoán xác định và tiến hành các biện pháp xử lý dịch kịp thời. - Giáo viên chủ nhiệm lớp liên hệ chặt chẽ với cha mẹ học sinh (qua sổ liên lạc, điện thoại...) để phát hiện các trường hợp con, em nghỉ học do mắc bệnh có các triệu chứng như cúm. - Thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh cá nhân để phòng chống dịch, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, hạn chế đưa tay lên mũi, miệng và dụi mắt. Súc miệng thường xuyên bằng các dung dịch sát khuẩn. Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất là che bằng khăn vải hoặc khăn giấy sau đó hủy hoặc giặt sạch khăn ngay. Không khạc nhổ bừa bãi. Hạn chế tiếp xúc với người bị bệnh đường hô hấp cấp tính. Khi phải tiếp xúc với người bệnh hoặc khi có dấu hiệu nghi ngờ cúm cần đeo khẩu trang y tế và giữ khoảng cách trên 1 mét. - Tham gia tích cực các hoạt động vệ sinh môi trường tại nhà trường, gia đình và cộng đồng. - Thực hiện việc tuyên truyền các biện pháp phòng chống dịch cúm A(H1N1) cho gia đình và cộng đồng. - Tích cực tham gia phòng chống dịch khi được nhà trường huy động. 10 KHUYẾN CÁO PHÒNG CHỐNG CÚM A(H1N1) TRONG TRƯỜNG HỌC 1. Cúm A(H1N1) là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi rút cúm A(H1N1) gây ra. 2. Bệnh lây truyền qua đường hô hấp do tiếp xúc với các giọt nước bọt hay dịch tiết mũi họng của người bệnh hoặc với đồ vật bị nhiễm vi rút rồi đưa lên mũi, miệng. 3. Bệnh lây nhiễm nhanh từ người sang người trong thời gian 1 ngày trước tới 7 ngày sau kể từ khi có triệu chứng bệnh. 4. Những người mắc bệnh mạn tính, phụ nữ mang thai, người già, trẻ em cần tránh tiếp xúc với người nghi ngờ mắc bệnh. 5. Tăng cường vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, che miệng và mũi khi ho, hắt hơi. 6. Học sinh, sinh viên và nhân viên tự theo dõi sức khỏe hàng ngày, nếu có biểu hiện sốt, ho, đau họng…thì thông báo cho Ban giám hiệu, y tế địa phương. 7. Tránh tiếp xúc với người bị cúm. Đeo khẩu trang y tế và giữ khoảng cách trên 1 mét nếu phải tiếp xúc với người bệnh. 8. Vệ sinh và mở cửa thoáng mát nơi ở, lớp học, phòng làm việc; lau chùi bề mặt, vật dụng bằng hoá chất sát khuẩn thông thường. 9. Học sinh, sinh viên, cán bộ và nhân viên có biểu hiện cúm khi đang ở nhà trường thì cần được cách ly và đeo khẩu trang. 10. Không tự ý sử dụng thuốc đặc biệt là thuốc kháng vi rút như Tamiflu.... Việc chỉ định sử dụng phải theo hướng dẫn của thầy thuốc. Đường dây nóng phục vụ công tác phòng, chống dịch cúm A(H1N1) tt Đơn vị Địa chỉ Số điện thoại Fax 1 Trung tâm Y tế dự phòng TP.Cần Thơ 1 Ngô Đức Kế, phường Tân An 0913894234 0983664969 0710.3753401 2 Trung tâm Y tế dự phòng Ninh Kiều 1 Châu Văn Liêm (BVĐK cũ) 3829393 094205656 3829393 3 Trung tâm Y tế dự phòng quận Bình Thuỷ 3880829 0909303662 3888739 4 Trung tâm Y tế dự phòng quận Cái Răng 3847629 0913106469 3910179 5 Trung tâm Y tế dự phòng quận Ô Môn 3661444 0913870515 366578 6 Trung tâm Y tế dự phòng quận Thốt Nốt 3851301 091870563 3851301 7 Trung tâm Y tế dự phòng huyện Phong Điền 3943322 0919643131 3944626 8 Trung tâm Y tế dự phòng huyện Thới Lai 3680405 0919054115 3680405 9 Trung tâm Y tế dự phòng huyện Vĩnh Thạnh 3858773 0918384856 3641773 10 Trung tâm Y tế huyện Cờ Đỏ 3695362 0918684733 11 Bệnh viện đa khoa TW 315 QL 91B, phường An Khánh 3821288 3823167 3823167 Bệnh viện đa khoa thành phố 106 CMT8 3821253 3761130 3761130 Bệnh viện Lao-bệnh phổi Chợ Bình Thuỷ 3887655 3841356 Bệnh viện đa khoa quận Bình Thuỷ 9/9 Lê Hồng Phong, quận Bình Thuỷ 3841201 3888740 888740 Bệnh viện đa khoa quận Ô Môn CMT8 phường Châu Văn Liêm 3860739 3860305 Bệnh viện đa khoa huyện Thới Lai 3689362 3689115 Bệnh viện đa khoa quận Thốt Nốt 2 Lê Tạo, thị trấn Thốt Nốt 3851316 3610611 Bệnh viện đa khoa huyện Vĩnh Thạnh QL 80 xã Thạnh Qưới 3858309 3858110 Bệnh viện đa khoa huyện Phong Điền TT Phong Điền 3850432 3850239 Bệnh viện đa khoa quận Cái Răng 3846591 3913677 Bệnh viện đa khoa Tây Đô 9 Quang Trung 3736737 3731736 Bệnh viện đa khoa Hoàn Mỹ Cữu Long 3916916 3917355 Bệnh viện 121 3820625 3811600