Tuần 29 Tiết 106, 107 Thuế máu

Ngày soạn:15/3/2008 Ngày giảng: 3/2008 Tuần 29 Tiết 106-107 Thuế máu (Trích:”Bản án chế độ thực dân Pháp’’) A.Mục đích yêu cầu: 1.Hiểu được bản chất độc ác,bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng dân các xứ thuộc địa làm vật hy sinh cho quyền lợi của mình trong cuộc chiến trang tàn khốc.Hình dung ra số phận bi thảm của những người bị bóc lột”thuế máu”theo trình tự miêu tả của tác giả. 2Thấy rõ ngòi bút lập luận sắc bén,trào phúng sâu cay của Nguyễn ái Quốc trong văn chính luận cũng như tình cảm của Người với nỗi thống khổ của người dân. 3Giáo dục lòng căm ghét sự dã man vô nhân đạo của chính quyền thực dân. B.Chuẩn bị *GV:TP”Bản án chế độ thực dân Pháp” SGK-SGV-Bình giảngNV 8 Tác giả Nguyễn ái Quốc *HS:Theo hướng dẫn tiết104 C.Phương pháp: Gợi tìm-phân tích-giảng bình-nêu vấn đề D.Tiến trình-giờ dạy 1ổn định:SS 8A:42(Vắng: ) 2Kiểm tra:Bài soạn của học sinh tổ 2 3Bài mới: *Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất(1914-1918)mà Nguyễn ái Quốc gọi là “cuộc chiến tranh vui tươi”đã đẩy biết bao người dân vào lò lửa thảm khốc.Bóc lột mồ hôi đã là một tội ác-bóc lột xương máu còn là tội ác lớn hơn…nguyễn áI quốc đã tỏ rõ thái độcủa mình với bọn thực dân(kẻ bóc lột )và nhân dân(người bị bóc lột) qua”Bản án chế độ thực dân Pháp”-Tiêu biểu là đoạn trích “Thuế máu” .T Hoạt động của thầy và trò Phần ghi bảng *Trình bày những hiểubiết của em về tác giả Nguyễn Ai Quốc? *Em hiểu như thế nào về tên gọi Nguyễn Ai Quốc? *Em đánh giá như thế nào về cuộc đời cách mạng của Bác những năm 20 của thế kỉ XX? (Trong những hoạt động cách mạng ấy có sáng tác văn chương :vạch trần tội ác của kẻ thù.Nói lên nỗi khổ nhục của người dân bị áp bức,kêu gọi nhân dân thuộc địađoàn kết đấu tranh) *Kể tên những tác phẩm của Bác sáng tác thời kỳ này? *ýnghĩa của “Bản án chế độ t hực dân Pháp”? *Xuất xứ của văn bản “Thuế máu”? (Tác giả tập trung vạch trần bộ mặt giả nhân giả nghĩa,các thủ đoạn tàn bạo của chính quyền thực dânPháp trong việc dùng người dân các nước thuộc địa làm vật hy sinh cho chúng-Đó là tội ác ghê tởm nhất của thực dân,đế quốc ). *Nêu yêu cầu đọc? *Nêu nội dung chính của đoạn trích? *Quan sát văn bản , em có nhận xét gì về bố cục của văn bản? (Theo lô gíc thời gian trọn vẹn của một qui trình đưa thân xác người dân thuộc địa vào guồng máy chiến tranh vừa theo nguyên tắc nghệ thuật.Hình thức đầu cuối tương ứng trong kết cấu tạo nên sự va đập dữ dội trong tâm trí người đọc) *Trước khi chiến tranh bùng nổ trong mắt bọn thực dân người dân bản xứ được nhìn nhận như thế nào? *Tại sao họ bỗng trở thành những”đứa con yêu”,”những người bạn hiền” được phong danh hiệu “chiến sĩ bảo vệ công lý”? *Bản chất của sự việc đó là gì? Để làm nổi bật thái độ vô lương của bọn thực dân tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào? *Để trở thành chiến sĩ bảo vệ công lý,những người dân thuộc địa đã phải trả cái giá ntn? *Em hiểu ntn về số phận của những người dân thuộc địa từ những dẫn chứngtrên? *Em nhận xét gì về cách đưa dẫn chứng và giọng văn của tác giả? *Tác dụng của cách đưa dẫn chứng ấy? *Em hiểu gì về cách gọi qua cụm từ “Chế độ lính tình nguyện”? *Quan sát phần II.Em hãy nêu thủ đoạn mánh khoé bắt lính của bọn thực dân? *Song song với hành động đó của bọn quan lại là lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền.Em hãy nêu ra lời lẽ ấy? * Để khẳng định đó là lời lẽ bịp bợm tác giả đã đưa ra lời bình ntn? * Từ nội dung phân tích trên,em hiểu ntn về chế độ lính tình nguyện ấy? (Tác phẩm đã giúp người đọc hiểu một sự thật :người dân thuộc địa hoặc trốn tránh hoặc xì tiền ra hoặc tìm cách tự cho mình nhiễm phải những bệnh nặng để khỏi phải đi lính) *Hãy chỉ ra nét nghệ thuật đặc sắc của đoạn văn? Tác dụng của thủ pháp nghệ thuật ấy? *Em hiểu như thế nào về tháiđộ của tác giả khi nói về chế độ lính tình nguyện? (Lời bình của tác giả như một chú thích ,một dấu mở ngoặc đơnvề bộ mặt có vẻ nhân từ,dễ dãi của viên quan đầu tỉnh “Bằng cách nào ,điều đó không quan trọng.Các quan cứ liệu mà xoay xở.Mà cái ngón xoay xở kiểu Đ thì các ông tướng ấy thạo hết chỗ nói,nhất là xoay xở làm tiền”Đây là phản xạ dây chuyền-đèn xanh tín hiệu được bật lên,các quan dưới quyền vào cuộc với một kho kinh nghiệm) *Qua toàn bộ phần II của VB,em hãy nêu mục đichv của tác giả khi nói về chế độ lính tình nguyện? *Dấu hiệu kết thúc chiến tranh tronh VB được tác giả viết ntn? *Em hiểu ntn về sự im lặng ấy? *Vì sao lại có sự trở mặt ấy?ý nghĩa? *Công lao của những con người đáng thương ấy-đặc biệt là lính tình nguyện An-nam được nhố đến như thế nào? *Nhận xét về cấu trúccủacác câu văn trên? Tác dụng của cách diễn đạt ? *Tác giả đưa ra lời bình noà sau khi đã nêu một loạt chứng cứvề sự bỉ ổi của bọn thực dân? *Bỉ ổi hơn chính quyền thực dân Pháp còn không ngần ngại đầu độc cảmột dân tộc bằng cách “cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện” cho thương binh người Pháp.Theo emđó là hành động ntn? *Em hiểu gì thái độ của tác giảkkhi vạch trần tội ác vô nhân đạo của chính quyền thực dân?Câu văn nào thể hiện điều đó? *Khái quát lại nội dung ý nghĩacủa phần văn bản “Kết quả của sự hy sinh”? *Nhận xétvề trình tự bố cục trong chương? *Những nét nghệ thuật đặc sắc của văn bản? *Yếu tố biểu cảm được thể hiện ntn trong văn bản? *Qua tất cả biện pháp nghệ thuật đặc sắc đó đem lại cho em những hiểu biết nào về chính quyền thực dân và số phận thảm thương của người dân các nước thuộc địa vào những năm 20 của thế kyXX? *Em hiểu mục đích cao cả nào của NAQ qua VB? Toàn bộ VB nổi bật là bút pháp trào phúng->TG dùng nó tạo cách đánh chính diện, đánh vỗ mặt theo lối bóc trần tâm địa của kẻ lừa bịp,mị dân dồn chúng vào chân tường=>Đó là cách đánh văn chương đạt đến chiều sâu của sự thâm thuý -Tự bộc lộ -Là tên gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời kì hoạt động cách mạng ở Pháp.(trước năm 1945) -Là thời kì hoạt động sôi nổicủa người thanh niên yêu nước-người chiến sĩ cộng sản kiên cường NAQ. Nghe Báo”Người cùng khổ” Kịch”Con rồng tre” TP”Bản án chế độ thực dân Pháp” -Viết bằng chữ Pháp-gồm 12 chương =>Lên án chế độ thực dân Pháp Là chương đầu tiên của TP”Bản án chế độ thực dân Pháp” Nghe -Ngữ điệu dí dỏm hài hước- -3HS đọc3 phần của văn bản =>Nhận xét bạn đọc. -Giải thích chú giảI 1,2,11,15,16. -Đại ý:Thủ đoạn bóc lột của chế độ thực dân đối với người dân bản xứ. -3 phần: I-Chiến tranh và người bản xứ II-Chế độ lính tình nguyện III-Kết quả của sự hy sinh =>Là quá trình lừa bịp bóc lột đến cùng kiệt thuế máucủa bọn thực dân cai trị.Từ đó gợi lên số phận thảm thương của người dân các nước thuộc địa. -Những tên da đen bẩn thỉu Những tên A-nam-mít bẩn thỉu”chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của bọn thống trị”=>Bị khinh rẻ,coi thường -Chiến tranh bùng nổ,họ là vật hy sinh =>Được các quan cai trị tâng bấc,vỗ về. -Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính quyền thực dân để bắt đầu biến họ làm vật hy sinh.=>Đóng góp một thứ thuế không nằm trong văn bản luật định thông thường:”thuế máu” -Đối lập Giọng văn giễu nhại,từ ngữ “mĩ miều”=>NT trào phúng=>Phê phán trực diện +Đột ngột xa lìa quê hương,gia đình +Đêm mạng sống của mình mà đổi lấy danh dự hão huyền +Phơi thây xác trên các bãi chiến trường,xuống đáy biển. +Bỏ xác lại ở những chiến trường hoang vu +Đem thân cho người ta tàn sát +Lấy máu mình tưới những vòng nguyệt quế, lấy xương mình chạm nên những chiếc gậy. -Số phân bi thảm, đáng thương,bị biến thành vật hy sinh cho lợi ích danh dự của kẻ cầm quyền -Giọng văn vừa giễu cợt vừa xót xa; tác giả liệt kê liên tục các tư liệu có thật Hình tượng hoá các dẫn chứng=>Tăng sức thuyết phục về số phận người dân bản xứ trong chiến tranh -Là cách gọi mỉa mai giễu cợt nhằm che đậy một sự thật bên trong hoàn toàn trái ngược -Vây bắt lùng ráp->cưỡng bức người ta phải đi lính -“chúa tỉnh” ra lệnh,các quan “xoay xở” -Tóm người khoẻ mạnh ,nghèo khổ -Moi con cái nhà giầu=>giam vào cho chọn:một là đi lính tình nguyện;hai là xì tiền ra - “Các bạn đã tấp nập đầu quân…lính thợ”. - “nếu quả thật…ngần ngại” _Không có sự tình nguyện hiến dâng xương máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền _Sự đối lập giữa hành động và lời nói _Nhắc lại bằng lời giễu cợt các lời tuyên bố trịnh trọng của bọn cầm quyền=>Phản bác lại những lời tuyên bố hùng hồn.Vạch trần thủ đoạn lường gạt tàn nhẫn của chính quyền Td với người bản xứ. +Tôn trọng sự thật khách quan +mỉa mai châm biếm vạch trần sự thật về chế độ lính tình nguyện. Nghe +Vạch trần thủ đoạn của bọn TD +Bộc lộ tình cảm xót thương cho người dân thuộc địa Đọc phần III _Không phải bằng sựim lặng của tiếng súng đại bác ngay sau khi đã “ngấy thịt đen thịt vàng” mà bằng sự im lặng của các quan cai trị. _Chiến tranh chấm dứtthì các lời tuyên bốtình tứ mĩ miều của các ngàI cầm quyền im bặt _Những người hy sinh bao xương máu từng là “con yêu” “bạn hiền” “những chiến sĩ bảo vệ công lý tự do”lai mặc nhiên trở lại giống người bẩn thỉu,hèn hạ. +Trước con mắt của các nhà cầm quyền,những người sống sót trở về chỉ là những móm hàng lỗi mốt=>Sự trở mặt trắng trợn của bọn TD +Chẳng phải người ta đã lột hết tất cả…đó sao? +Chẳng phải người ta đã giao họ cho bọn súc sinh kiểm soátvà đánh đập họ vô cớ đó sao? +Chẳng phải người ra đã cho họ ăn như cho lợn ăn…đó sao? +Câu nghi vấn với cấu trúc lặp lại “:chẳng phải…đó sao” +Nhấn mạnh nội dung trình bày=>Sự bỉ ổi vô nhân đạo của thực dân Pháp đối với lính tình nguyệnVN nói riêng,những người lính tình nguyện nói chung.=>Đây là cái giá mà những người lính tính nguyện phải trả +Thế là những “cựu binh -đúng hơn là cáI xáccòn lại-sau khi đã dũng cảmbảo vệ chính nghĩa và công lýnay tay không trở vềvới chế độ bản xứ của họ,một chế độ không biết gì đến chính nghĩa và công lý cả” +Dã man,tàn bạo=>Liền một lúcchính quyền thực dân Pháp đã phạm hai tội ác vô nhân đạo. + “Lời cám ơn của những người nhận quà không còn cách nào kháclà nhổ vào mặt kẻ tặng quà” +Tố cáo sâu sắc,lên án quyết liệt chế độ thực dân. Cảm thông đến tận cùng cái giácủa “thếu máu”của những người lính tình nguyện -Theo trình tự thời gian:Trước-trong-sau chiến tranh thế giới thứ nhất=>bộ mặt giả nhân giả nghĩa trơ trẽn ,bản chất tàn bạo của chính quyền TD xoay quanh việc bóc lột:Thuế máu được phơi bày toàn diện triệt để.Thân phận thương cảm của người dân nô lệ ở các xứ thuộc địa được miêu tả cụ thể sinh động +NT châm biếm,đả kích sắc sảo +XD hệ thống hình ảnh sinh động giàu tính biểu cảmvà sức mạnh tố cáo +Ngôn từ mang màu sắc trào phúng;giọng điệu diễu cợt _Kết hợp hài hoà trong vb -Thảo luận -Mục đích chiến đấu mãnh liệt của văn chương NAQ “Dùng cán bút làm đòn xoay chế độ/ Mỗi vần thơ bom đạn phá cường quyền Đọc ghi nhớ I Tìm hiểu tác giả-tác phẩm 1Tác giả Nguyễn Ai Quốc (1890-1969) 2Tác phẩm 3.Đọc-hiểu chú thích II.Phân tích văn bản 1.Đại ý-bố cục. 2Phân tích a.Chiến tranh và người bản xứ bản xứ. b.Chế độ lính tình nguyện C.Kết quả của sự hy sinh Là lời tố cáo mạnh mẽ,đanh thép,vạch trần sự bỉ ổi,vô nhân đạo của bọn thực dân III.Tổng kết 1Nghệ thuật 2Nội dung 3Ghi nhớ:SGK 4.Củng cố:Tiếng vang của Bản án chế độ thực dân Pháp 5.Hướng dẫn học và chuẩn bị a-Hoàn thành bài tập luyện -Phân tích giá trị đặc sắc của VB b-Chuẩn bị bài:Hội thoại -Ôn:hành động nói -Các kiểu hành động nói V.Rút kinh nghiệm: _Cần giành thời gian bổ sung kiến thức cho học sinh về đậc điểm thơ văn NAQ thồi kỳ hoạt động cách mạng của Bác tại Pháp _Khắc sâu nghệ thuật châm biếm trào phúng(giọng văn giễu nhại)