Giáo án Công nghệ Lớp 7 - Tiết 19, Bài 20: Thu hoạch, bảo quản và chế biến nông sản - Nguyễn Tín Nhiệm

Ngày soạn: Ngày dạy:.. Tuần 15 Tiết 19 BÀI 20: THU HOẠCH, BẢO QUẢN VÀ CHẾ BIẾN NÔNG SẢN I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Trình bày được yêu cầu và phương pháp thu hoạch phù hợp với loại sản phẩm để đảm bảo số lượng, chất lượng, đáp ứng mục tiêu sử dụng. - Bổ sung được các ví dụ về thu hoạch sản phẩm trồng trọt ở địa phương và nêu được ưu, nhược điểm của mỗi phương pháp đó. - Nêu được mục đích chung của bảo quản sản phẩm sau thu hoạch, điều kiện cơ bản về sản phẩm và phương tiện để bảo quản tốt mỗi loại sản phẩm có đặc điểm về thành phần, cấu tạo, hoạt động sinh lí khác nhau. - Nêu các phương pháp bảo quản và giải thích cơ sở khoa học của mỗi phương pháp đó. Lấy ví dụ minh họa về sử dụng phương pháp phù hợp với mỗi loại sản phẩm. - Trình bày được mục đích cơ bản của việc chế biến sản phẩm trồng trọt, các phương pháp chế biến tương ứng với từng loại sản phẩm. Liên hệ ở địa phương những sản phẩm được chế biến và chỉ ra ưu, nhược điểm của các cách chế biến đó. 2. Kỹ năng: Thực hiện được các thao tác kỹ thuật thu hoạch, bảo quản và chế biến cho từng loại nông sản mà ở nhà đã thực hiện. 3. Thái độ: Có ý thức cùng gia đình thu hoạch, bảo quản sản phẩm cây rau, màu đúng kĩ thuật để tăng giá trị kinh tế. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Tham khảo chuẩn kiến thức, kĩ năng và phương pháp tích hợp giáo dục môi trường. 2. Học sinh: Xem trước bài 20 phần I.1 Thu hoạch bằng phương pháp nào? Và cách bảo quản nông sản sau thu hoạch. III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: TG Nội dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1’ 4’ 1’ 10’ 1. Ổn định tổ chức lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: I. Thu hoạch: 1. Yêu cầu: Để đảm bảo được số lượng và chất lượng của nông sản phải tiến hành thu hoạch đúng độ chín, nhanh gọn và cẩn thận. 2. Thu hoạch bằng phương pháp nào? Tùy theo từng loại cây có cách thu hoạch khác nhau như: hái, cắt, nhổ, đào bằng phương pháp thủ công hay cơ giới. - Yêu cầu lớp trưởng báo cáo - Mục đích của làm cỏ, vun xới là gì? - Em hãy nêu các cách bón phân thúc cho cây và kỹ thuật bón thúc. à Giới thiệu bài mới: Thu hoạch, bảo quản, chế biến là khâu cuối cùng trong sản xuất nông nghiệp. Các khâu này làm không tốt sẽ ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng sản phẩm và giá trị hàng hóa. Vậy để biết được cách làm tốt các khâu đó ta hãy vào bài mới. * Hoạt động 1 - Yêu cầu học sinh đọc thông tin mục I. 1 và trả lời các câu hỏi: + Thu hoạch cần đảm bảo các yêu cầu nào? + Tại sao khi thu hoạch phải đảm bảo yêu cầu là đúng độ chín? Cho ví dụ cụ thể. - GV nhận xét, bổ sung + Tại sao khi thu hoạch phải nhanh gọn và cẩn thận? Cho ví vụ minh họa. - Giáo viên bổ sung, ghi bảng. - Giáo viên treo tranh 31 yêu cầu Học sinh chia nhóm và thảo luận để trả lời các câu hỏi: +Nhìn hình 31a,b, c, d cho biết tên các phương pháp thu hoạch và áp dụng loại nông sản nào? + Em cho biết người ta thường sử dụng công cụ gì để thu hoạch? + Nêu lên ưu và nhược điểm giữa việc dùng công cụ thủ công và công cụ bằng cơ giới. - GV chốt lại kiến thức và ghi bảng. - Lớp trưởng báo cáo - HS trả lời - Lắng nghe và suy nghĩ Học sinh đọc thông tin và trả lời: à Cần đảm bảo các yêu cầu như: đúng độ chín, nhanh gọn và cẩn thận. à Vì nếu thu hoạch quá sớm hay quá muộn đều ảnh hưởng đến sản lượng và chất lượng nông sản. Ví dụ: + Khi thu hoạch lúa quá chín dẫn đến hao hụt hạt bị rụng quá nhiều. + Thu hoạch sớm quá, lúa còn xanh, chất lựơng không tốt. Do đó cần phải thu hoạch đúng độ chín. - Chú ý lắng nghe. à Vì nếu thời gian thu hoạch kéo dài và không cẩn thận sẽ làm giảm chất lượng và sản lượng nông sản. Học sinh cho ví dụ minh hoạ. - Học sinh ghi bài. - Học sinh chia nhóm và cử đại diện trả lời: à Hình 31: + (a): hái (đậu, cam, quít,..). + (b): nhổ (su hào, sắn (khoai mì), củ cải đỏ,). + (c):đào (khoai lang,khoai tây,..). + (d): cắt (hoa, lúa, bắp cải,). à Thu hoạch bằng các công cụ đơn giản (liềm, lưỡi hái, dao, kéo,). Người ta còn dùng máy để thu hoạch. à Ưu và nhược điểm: + Biện pháp thủ công: * Ưu: dễ thực hiện, ít tốn kém. * Nhược điểm: tốn công. + Biện pháp cơ giới: * Ưu: không tốn nhiều thời gian. * Nhược: rất tốn chi phí. - Học sinh ghi bài. 12’ 12’ II. Bảo quản: 1. Mục đích: Bảo quản nhằm hạn chế sự hao hụt về số lượng và giảm sút về chất lượng của nông sản. 2. Các điều kiện bảo quản tốt: - Hạt hạt cần phải phơi hoặc sấy khô. - Rau quả phải sạch sẽ, không giập nát. - Kho bảo quản phải xây dựng nơi khô ráo, thoáng khí, có hệ thống thông gió và phải có biện pháp để trừ mối, mọt, chuột, 3. Phương pháp bảo quản: Có 3 phương pháp bảo quản: - Bảo quản thông thoáng. - Bảo quản kín. - Bảo quản lạnh. III. Chế biến: 1. Mục đích: Chế biến nông sản làm tăng giá trị của sản phẩm và kéo dài thời gian bảo quản. 2. Phương pháp chế biến: Có 4 phương pháp: - Sấy khô. - Chế biến thành bột mịn hay tinh bột. - Muối chua. - Đóng hộp. * Hoạt động 2 - Học sinh đọc thông tin mục II.1 và trả lời câu hỏi: + Bảo quản nhằm mục đích gì? + Nông sản sẽ ra sao nếu không được bảo quản tốt? - Giáo viên nhận xét, ghi bảng. - Giáo viên hỏi: + Khi bảo quản cần đảm bảo các điều kiện nào? + Vì sao khi bảo quản hạt phải phơi khô, để nơi kín? - Giáo viên bổ sung, ghi bảng. - Yêu cầu 1 học sinh đọc to trước lớp và trả lời: + Để bảo quản nông sản tốt ta có các phương pháp nào? + Tại sao lại bảo quản thông thoáng? + Tại sao lại bảo quản kín? + Bảo quản lạnh là gì? Tại sao phải bảo quản lạnh và thường áp dụng cho loại nông sản nào? - Giáo viên bổ sung, ghi bảng. * Hoạt động 3 - Yêu cầu học sinh đọc thông tin mục III.1 và cho biết: + Mục đích của việc chế biến nông sản là gì? + Em hãy cho một vài ví dụ về các loại nông sản nhờ chế biến mà tăng giá trị và kéo dài thời gian bảo quản. + Chế biến có các phương pháp nào? Học sinh đọc thông tin và trả lời: à Nhằm mục đích: Hạn chế sự hao hụt về số lượng và giảm sút về chất lượng của nông sản. à Rau, hoa quả nếu bảo quản không tốt hoặc không bảo quản sẽ bị héo úa,mọt, mốc phá hại hư thối. - Học sinh ghi bài. - Học sinh trả lời: à Cần đảm bảo các điều kiện sau: + Đối với các loại hạt cần phải phơi hoặc sấy khô để làm giảm lượng nước trong hạt tới mức nhất định. + Đối với rau quả phải sạch sẽ, không giập nát. + Kho bảo quản phải xây dựng nơi khô ráo, có hệ thống thông gió và phải có biện pháp để trừ mối, mọt, chuột, à Hạn chế lượng nước trong hạt tới mức nhất định. - Học sinh ghi bài. - Học sinh đọc thông tin và trả lời: à Có 3 phương pháp: + Bảo quản thông thoáng. + Bảo quản kín. + Bảo quản lạnh. à Vì nông sản để trong kho vẫn được tiếp xúc với môi trường không khí bên ngoài nên trong kho phải có hệ thống thông gió thích hợp. à Vì không kín thì không khí sẽ xâm nhập vào, làm tăng sự hô hấp của nông sản dẫn đến giảm chất lượng sản phẩm. à Bảo quản lạnh là đưa nông sản vào trong các kho lạnh, phòng lạnh. + Vì bảo quản lạnh sẽ hạn chế hoạt động sinh lí nông sản và sự phát triển của vi sinh vật. + Thường áp dụng đối với các loại nông sản: rau, quả, hạt giống, - Học sinh ghi bài. Học sinh đọc thông tin và trả lời: à Làm tăng giá trị của sản phẩm và kéo dài thời gian bảo quản. à Vd: Vải đóng hộp. Dứa làm xirô, à Có các phương pháp: + Sấy khô. + Chế biến thành bột mịn hay tinh bột. + Muối chua. + Đống hộp. + Hãy kể tên các loại rau, quả củ thường được sấy khô? - Giáo viên giải thích quy trình sấy khô ở hình 32. + Cho ví dụ về một số nông sản chế biến thành bột mịn hay tinh bột? - Giáo viên giải thích quy trình trong ví dụ. + Cho ví dụ về muối chua. + Ở nhà khi muối chua mẹ em làm như thế nào? + Còn sản phẩm đóng hộp thì em thấy ở loại nông sản nào? - Giáo viên chốt lại kiến thức, ghi bảng. à Như nho, vải sấy khô, - Học sinh lắng nghe. à Vd: Sắn, khoai, ngô, - Học sinh lắng nghe. à Như: dưa chua, dưa kiệu, cải chua, - Học sinh trả lời. - Học sinh cho ví dụ. - Học sinh ghi bài. 4’ 4. Củng cố: - Nội dung hoạt động 1 - Nội dung hoạt động 2 - Nội dung hoạt động 3 - Nêu lên các yêu cầu và phương pháp thu hoạch. - Bảo quản nông sản nhằm mục đích gì và bằng cách nào? - Người ta thường chế biến nông sản bằng cách nào? Cho ví dụ. - Trả lời nội dung hoạt động 1 - Trả lời nội dung hoạt động 2 - Trả lời nội dung hoạt động 3 5. Dặn dò: (1 phút) - Về nhà học bài, trả lời câu hỏi cuối bài. - Xem trước bài 21: LUÂN CANH, XEN CANH, TĂNG VỤ + Đọc kỹ nội dung phần I.1,2 Luân canh, xen canh.